חאצקל, אויב איך מעג ענטפערן אנשטאט יידל, רוב אמאליגע פילאזאפן האבן טאקע געהאלטן אז די וועלט איז רונדיג אויף איין זייט, און נישט אז מ'וואוינט אויף אלע זייטן, ווי עס שטייט אין ירושלמי עבודה זרה, "א"ר יונה, אלכסנדרוס מקדון כד בעא מיסק לעיל והוה סלק וסלק סלק עד שראה את העולם ככדור ואת הים כקע...

בנוגע די מעשה פון ר׳ יוחנן, די אסטראנאטן האבן לעצטענס אנטפלעקט א נייע פלאנעט געמאכט נאר פון דיאמאנטן. (איך האף אז איך האב קיינעם נישט אויפגערעגט אז א מאמר חז״ל וואס זעהט אויס ווי א תמיהה קען יא זיין אמת. ואתכם הסליחה) לימים הפליגה ספינתו בים חזינהו למלאכי השרת דקא מנסרי אבנים טובות ומרגליות (סנהדרי...

תחכמוני, כל דבריך מתוקים מדבש. פ"וו זאגסטו אז ר"ע איז געגאנגען ווייטער פון דעם רמב"ם? קודם כל דארפסטו פארשטיין אז אלע ראשונים האבן געווענליך מבליע געווען זייערע שיטות אין זייערע פירושים עה"ת, אדער נאכדעם וואס זיי האבן שוין געשריבן א פירוש. משא"כ ר' עזריה האט געשטעלט אן עקסט...

ייש"כ יאנקל פארן צוצייכענען די צוויי מאמרים. די ביישפיל ווי חז"ל דרש'נען 'צאורי בנימין' ברענגט גוט ארויס די חילוק פון פשט און דרש. חז"ל האבן זיך געמוטשעט פארוואס שטייט צאורי בלשון רבים "כמה צוארין הוו ליה לבנימין (מגילה טז:)" זענען זיי אויפגעקומען מיט זייער פשט אז דאס מיינט ...

שופר?

מתנות כהונה

איך וואונדער זיך נאר איין זאך, קען זיין איינער האט עס שוין דא געפרעגט און כ'האב עס פארזען, דער מהר"ל איז נאך געווען אזא ידען צו וויסן פון דעם רמב"ם, פארוואס ביי כישוף איז ער נישט שאקירט געווארן ביזן תוך צו זען ווי דער רמב"ם מאכט אוועק בפירוש'ע גמרות, און פלוצים ביים איטאליענישן חכם ו...

זייער שיין הרב בעני! איין הערה האב איך. די נאמען נושר געפעלט מיר נישט. אויב ווילסטו אז די אנדערע צייט זאל זיך באציען צו די חרד'ישע קאמיוניטי מיט די פולסטן רעספעקט דאן דארפסטו נעמען דעם ערשטן טריט און אנרקענען אז די וואס טיילן זיך אפ פון די קאמיוניטי זענען נישט בלויז פירות הנושרין, די אפפאל פון די קא...

ביי מיר ארבעט דאס. האט נאך איינער פראבלעמען דערמיט?

המשך... מעשי נסים אין די גמרא ווערן דערמאנט גרויסע מופתים וואס די אמוראים האבן באוויזן, און עס זעהט אויס ווי ביי זיי איז תחיית המתים געווען א קינדער שפיל. עס איז באקאנט די גמרא אין מגילה (ז.) ווי רבה האט זיך אנגעטרינקען און האט געשחט'ן רבי זירא. ווען ער האט זיך אויסגעניכטערט האט ער מתפלל געווען און ...

m סיפורי מעשיות יעצט וועלן מיר אביסל ארומרעדן פון די מעשיות און פאקטן וואס די גמרא ברענגט אראפ. עס איז דא א שטיקל חפיפה צווישן די צוויי תחומים פון מעשיות און דרשות וויבאלד אסאך פאקטן איז די גמרא תולה אין פסוקים. און אפאר מקורות וואס איך וועל ברענגן ביי די מעשיות זענען אויך נוגע פאר די דרשות. אין גמר...

המשך... ובמסכת שבת (פ"ה נ"ו ע"א) השתדלו חז"ל לפטור דוד מקבול לשון הרע של ציבא, אמרו שם אמר רב כי מעיינ' ביה בדוד לא משכחת ביה בר מדאוריה דכתיב רק בדבר אוריה החתי, והקשו שם שכבר נמצא לו ענין אחר, והוא שקבל לשון הרע מציבא על מפישבושת, ועל זה חלקו, רב אמר קבל דוד לשון הרע, ושמואל אמ...

אזוי ווי אין מיין פריערדיגן אשכול האב איך אויפגעוויזן אז אסאך מאמרי חז"ל איבער די מציאות זענען פאלש, האבן עטליכע געפרעגט אז מען זעהט דאך אז חז"ל לערנען ארויס אסאך פון די פאקטן פון פסוקים. וועגן דעם פרעזענטיר איך אייך יעצט א מאמר וועגן דרשות חז"ל אויף אגדה. אין די לעצטע פאר טעג האב איך...

אזוי ווי מען האט שוין דורכגעקייט די נושא, האב איך נישט קיין סאך צו צולייגן, נאר דאס אז פאר יעדן אויפריכטיגן מענטש דארף זיין די קריטעריע וויאזוי מען שאצט ווי גוט א ווארט איז, צו דער מפרש אין וועם מען לערנט אריין די פשט'לך האט טאקע דאס געמיינט. נישט קיין חילוק צו דאס איז א פסוק אין חומש, א גמרא, רמב&q...

איך ווייס נישט פונקט וואס מיינט ביי דיר קלוג. א שנעלע תפיסה? א גוטן זכרון? א מבין דבר מתוך דבר? א געבילדעטער? ביי מיר איז א ריכטיגער חכם איינער וואס האט אסאך קענטעניסן. איינער וואס האט די יכולת צו זיין קלוג אבער ברענגט דאס נישט מכח אל הפועל לא לחכם יחשב. אויב דו ביזט א נייגעריגער און דו ווילסט וויסן...

עס זענען דא צוויי אופנים צו רעכענען די תקופות, תקופת רב אדא און תקופת שמואל. תקופת שמואל איז זייער סימפליסטיש און נעמט אן אז יעדע יאר איז פונקט 365 און א פערטל טאג. תקופת רב אדא, ווידעראום, איז מער פונקטליך צום אמת'ן חשבון. מיר נוצן תקופת רב אדא פאר אונזער לוח. מיר נוצן נאר תקופת שמואל פאר ברכת החמה...

קען מיר איינער אפשר מסביר זיין די כונה פון תחכמוני מיט'ן עפענען דעם אשכול? וויל ער סתם טראכטן אוט אוו די באקס? וואס שטערט איהם אז דער אלגעמיינער עולם טראכט אז חז"ל האבן אלעס געוואוסט? איך מיין אז איינס פון די צוויי, אדער וויל ער פשוט מבלבל זיין דעם עולם, אריינברענגען ספיקות, (ד. ה. אויב חז&quo...

ביי מים מגולים אבער האט מען יא משנה געווען פון די גמרא און די זעלבע איז מיט א בן שמונה אין שבת. טא, על כרחך מוזטו מודה זיין אז אין געוויסע פעלער איז מען יא משנה די הלכה. מים מגולים האט פשוט צוטאן אז די שלענג דרייען זיך נישט היינט (אין אונזערע מקומות אין געהעריגע בנינים) אונטער די פוס. סאיז דא זאכן ...

בנוגע פרס, לכאורה איז די תירוץ פשוט. א מלוכה הייסט ווען עס איז א מלוכה, נישט ווען עס אונטער א סכנת קיום. פאר די 34 האבן זיי געהאט א רואיג און א געשמאקע לעבן, די אנדערע תקופות זענען געווען פיל מיט מלחמות אינעם לאנד און אינדרויסן. די פראבלעם איז פיל טיפער פון דעם. עס עס זענען דא נאך פיל מאמרים וואס ז...

תחכמוני, בונגע דיין אפיקורס שאלה צו מאראנצן זאפט. דאס איז די חילוק פון א מין ביז אן אפיקורס. כמדומה לי אז דער רמב״ם איז מבאר אז אן אפיקורס איז איינער וואס גלייבט נישט אינעם בורא. און א מין איז איינער וואס גלייבט נישט אין דברי חז״ל. איך בין זייער שטארק מיט דברי חברי יאיר וחברי חברינו. קודם כל דו דאר...

תחכמוני ברודערל טייערער, מיר האבן דיר ליב אהבת נפש, מיר וועלקאמען דיר מיט ברייטע ארעמעס, אבער זייט וויסן, אז צווישן אלע חכמים ונבונים דא, האט זיך נאך קיינער נישט געטרויעט דאס וואס איר ערלויבט זיך. ווי פאסיג זענען די ווערטער פונעם אבי החכמים דער הייליגער רמב"ם ז"ל אין אזא פאל, אז א חכם מעג...

תחכמוני, איך פארשטיי נישט וואס דו טענ'סט. אוודאי קען יעדער האלטן וויאזוי ס' איז איהם מסתבר וואס זענען יסודות אין אמונה. אבער וואס ער האלט האלט ער אז די יסודות זענען אייביג געווען (זייט דער עצם מעשה. למשל מעמד הר סיני). וויאזוי דען האבן זיי געקענט ווערן? ביזט גערעכט אז לויטן רמב"ם איז דאס אייבי...

נאכ'ן ליינען די מאמרים פון תחכמוני האב איך נישט געהאט קיין ברירה, אפירגעזוכט מיין שטויביגן קובץ אגרות, און זיך אביסל מחזק געווען מיט זיינע ליכטיגע ווערטער. איך וועל דא ציטירין איין שטיקל טאמער עס קען פאר איינעם זיין בייהילפיג, וז"ל: נרתעים אנחנו מלשמוע הטלת ספק בדברי חז"ל בין בהלכה בין בא...