זאגט מען ''ווי'' אדער ''פון''? למשל מ'זאגט ''איך בין א גרעסערע נערוון קריכער פון עם''. מ'זאגט ''איך בין מער אויפגעקלערט פון יענעם'', ''איך קען שנעלער עסן גיד הנשה פון יענעם'' (אלעס משלים, איך עס נישט גיד הנשה אפילו ווען איך בין פונקט מיט מיינע אויפגעקלערטע חברים און זיי עסן יא, ס'נישט פון מיינע תאו...

איך האב נעכטן געפענט אן אשכול לזיכוי הרבים, מיטן נאמען " דער מצוה אשכול ". ביים שרייבן דעם קעפל בין איך נישט געוועהן זיכער צי כ'זאל שרייבן אזוי, אדער שרייבן "די מצוה אשכול". כ'האב אפגעמאכט אז דאס ווארט "דער" באציט זיך אויף דאס ווארט "אשכול" און כ'האב דעריבער ...

יישר כח פאר די אלע וואס האבן זיך אפגערופן און אויסגעדריקט אן אינטערעס. מאראנצ... בנוגע מיין ניק - איך האב זיך פשוט גע'ישוב'ט בעת מעשה וואספארא ניק זיך צו געבן, איז געבוירן געווארן דערפון ישוב-ניק, וואס שטימט אלס מיטגליד וואס זיצט אין קרעטשמע, אבער גאנץ גוט אויך פאר א קאווע-שטיבל. איך האב בדעה צו פאר...

א געדאנק:
היות די נאכפראגע איז זייער גרויס, ספעציעל צווישן שרייבער, צו וויסן די כללים ווען מ'שרייבט דער-די-דאס-דעם - איז דא צווישן אייך ווער ס'וואלט זיך געוואלט אויסלערנען פריוואט די כללים?
ווער עס האט אן אינטערעס, זאל זיך ביטע דא אפרופן.

נאך א פאר קליינע "ע"-כללים: ביי נק - אויב עס איז אדיעקטיוו איז עס אן אויסנאם פון דעם כלל או ןעס קומט נישט דער ע'. דעריבער: דעם קראנקן. אויב דער שטאם פונעם ווערב ענדיגט זיך מיט אן ע', בלייבט דער ע' בכל אופן ביים סוף. שעפטשען, הוידען, פאטשקען, און נאך און נאך... דאס פארענטפערט אסאך פעלער ווע...

דייטל קוקסט מיר אויס צו זיין א מומחה אינעם געביט פון גראמאטיק. not really, רעלאטיוו. וואלט איך געוואלט פרעגן איבער די-דער-דאס וואס זייער באנוץ ווענדט זיך צו דער שם עצם אדער שם תואר איז פונעם מענערישען אדער ווייבערישען מין אדער פלוראל, איז טאקע אין יידיש אזויווי דויטש און נאך שפראכן (ספאניש, פראנצוז...

צ"ל אלס. צ"ל זיי דיך. צ"ל אריינגערעכנט די שטומע הא"ס, איינשטימיג צי נישט, אזוי שרייבן היינט רוב מנין ובנין פון גוטע שרייבער, מ'האט אפיציעל געדראפט דעם איבעריגן דייטשן ה"א, ס'נאריש זיך צו עקשנ'ן דערויף. אפגערעדט צי ס'איז גערעכט צי נישט. צ"ל אלנפאלס. צ"ל דער עיקר בי...

א גרייז וואס איך טרעף אפט, אפילו אין פראפעסיאנאלע אויסגאבעס. דער חילוק צווישן ווערט / ווערד ווערט איז פשוט, א יונגל ווערט א בחור, א בחור ווערט א טאטע, ווערד (worth) איז "וויפיל איז דאס ווערד"? רוב שרייבן אלץ מיט א ט', וויפיל איז עס ווערט? דאס איז א טעות. ווערט איז אויך ריכטיג, נישט קיין ט...

דייטל קוקסט מיר אויס צו זיין א מומחה אינעם געביט פון גראמאטיק. וואלט איך געוואלט פרעגן איבער די-דער-דאס וואס זייער באנוץ ווענדט זיך צו דער שם עצם אדער שם תואר איז פונעם מענערישען אדער ווייבערישען מין אדער פלוראל, איז טאקע אין יידיש אזויווי דויטש און נאך שפראכן (ספאניש, פראנצוזיש, אלט-ענגליש, העברעא...

איך פארשטיי נישט, וואספארא שיטה? איך זאג בלויז אז ווען איך שרייב יא מיט א סמך מאך איך א פאס צווישן "צו" און "טאגס". איך זאג אבער נישט אז "מ'דארף" טאקע שרייבן מיט א סמך. (איך האב אויך גארנישט דערקעגן אויב מ'שטעלט נישט קיין פאס צווישן די צוויי ווערטער ווען מ'שרייבט יא מיט...

א גרויסן דאנק פאר'ן שרייבן דאס און מסביר זיין אזוי ריכטיג. אויף דייטש, דוכט זיך, זאגט מען "צער-" אנשטאט "צע-", און דאס ווייזט ווידער אז ס'איז אן אנדער סארט צוגאב. עס זענען דא נאך פארשידענע חילוקים. צום ביישפיל, אז די ווערטער פון "צו-" קען מען צעטיילן: (פארן צו, ער לייגט...

ניין. נאכמער (נאך מער?): מ'דארף אויך נישט קיין פאס צווישן צו טאג, נאר איך שטעל עס ווען איך שרייב "טאגס" (טאגס אן דעם "צו" איז דאך פשוט נישט קיין ווארט), און אזוי אויך שרייב איך פרייטאג צו-נאכטס.

כ'האב זיך אפגעהאלטן פון דערמאנען די טעמע, ווייל ס'איז קאנטראווערסאל, אבער די וואס ניצן אלעמאל דעם ד' ניצן עס טאקע דא אויך. היינטיגע צייטן איז זעלטן צו טרעפן די וואס ניצן א ד' אין אזעלכע ווערטער ווי דערשטוינט, דערלויבט, וכדומה. עס זענען דא ווערטער וואס מ'טרעפט אפטער מיט א ד' און זיי קלינגען נישט אזו...

איבערמידליך ריכטיג: אומערמידליך. נישט ווערנדיג מיד. דער באנוץ פון "איבערמידליך" איז לעצטנס געווארן קשה מנשוא. מ'זעט עס איבעראל. אקארשט איז עס געווען אויף דער פאדערשטער זייט פון דעם שופר של היהדות החרדית - "דער בלאט". פארוואס אבער "אומערמידליך"? איך בין געוואוינט צו &qu...

ביי ווערטער וואס זענען בל' הוה/עתיד מיט א יוד און בל' עבר מיט א וואו, זענען געווענליך די כללים אזוי: ווען מ'רעדט פונעם ווערב אלס א זאכווארט איז עס מיט א וואו. דער/דעם קלונג, א קלונג, און אויך מיט הילפס-ווערבן "טון" און "געבן": א קלונג טון. ווען מ'רעדט פונעם ווערב אלס שם-דבר, אדער...

צי איז נישט נאר אלס א פראגע, נאר אויך בניחותא, מיט'ן באדייט פון "אויב" און "אדער".

אן אפטע טעות פון געוויסע שרייבער וועלכע לייגן צו א שטרעכל יעדעס מאל זיי טרעפן אן ן' ביים סוף פון א ווארט, ווי "צום ערשט'ן מאל אין היסטאריע". קוקט דא (דאס איז אויסער די איבריגע טעותים): כ'האב געזען דעם אנאנס און ס'האט מיר געקאסט א לאך, ווייל איך האב עס געלייענט נאטירליך, אנגעהויבן פונעם קע...

אייגנטום
אבער דער אייגנטימער

יא, פילן מיט'ן באדייט פון רגש און געפיל איז אויך אידיש. גוט פאר'ן דערמאנען שפיר ס'איז אויך דא שפור מיט א וואו - א שפור פון עפעס, קומען אויף די שפורן. אבער אויסשפירן און נאכשפירן זענען מיט א יוד. אזוי אויך זענען דא נאך ווערטער וואס זענען מיט א וואו, און ביים ווערן גענוצט אלס ווערב האבן זיי א יוד. קרו...

איבערמידליך

ריכטיג: אומערמידליך.
נישט ווערנדיג מיד.

א דאנק פינטאו און קרעמער 1.

2 הערות:

זין איז אויך ל' רבים פון זון.

פיטער מיינט נאר פיטערן/קארמען.
פוטער מיט א פינטל אין פא איז חמאה.
פוטער אן א פינטל איז דער פוטערנער מאנטל, דער פעלץ (ווי פעטער עשיו האט אויסגעזען, כאדרת שער).

אה, א נחת! זייט ממשיך.