א פרישע גאונ'ישע המצאה: אויטאנאמיע!

[בענדזשאמין פרענקלין]

[justify]קודם א הקדמה קטנה: ליינט נישט דעם ארטיקל בין גברא לגברא, און אויך נישט בחפזון, ליינט עס במתינות מתחלתו ועד סופו, אפילו אנפאנג זעט דער ארטיקל אויס קאמיש איז עס אבער טויט ערנסט, ס'איז 'דברים גדולים נשנו כאן'.

און יעצט צום ענין:
איך וויל אדרעסירן א פרישע הצעה וואס איז ערווענט געווארן אין איינע פון די אידישע אויסגאבעס, א נייע געדאנק ווי אזוי זיך צו ספראווען מיט די גזירות גיוס, הגם די הצעה איז אזוי אבסורד, אז עס פארדינט אפילו נישט קיין אנאליז און אפּ-ענטפער, וויל איך עס יא אדרעסירן, וועגן צוויי סיבות איינס: ווייל סוף כל סוף זענען דא מענטשן וואס קענען דאס נאכזאגן מיט א פשטות אן א בלינק מיט א אויג, צווייטענס, וזה העיקר: דאס וועט זיין א שטיקל הקדמה צום קומענדיגן ארטיקל 'דער אלטערנאטיוו'.


די פרישע הצעה איז נתחדש און געדריקט געווארו אש שחורה על גבי אש לבנה אינעם איינציגן אומאפהענגיגע אידישע ארגאן 'דער איד', אין דעם רעספעקטירטע אפטיילונג 'פון דא און דארט', יענער, א גרויסער חכם, וואס שרייבט מער פון דארט ווי פון דא, רעדט איבער די מעגליכקייטן וואס די חרדישע אידנטום האבן אין באזיס זיך צו ספראווען מיט די גזירת גיוס, צווישן אנדערע דערמאנט ער דארט א פלאן אז חרדישע אידן זאלן פארלאנגען פון מדינת ישראל אויטאנאמיע. און פטור אן עסק.

איר הערט ברידער טייערע, אויטאנאמיע, נישט מער און נישט ווייניגער אויטאנאמיע!!

לאמיר דאס אביסל צו לייגן אויף קליין געלט וואס דאס מיינט אויטאנאמיע, און וואס אזא פארלאנג באדייט, און פארוואס אזא געדאנק איז אזוי לעכערליך און טפשות'דיג אזש עס פאסט ניטאמאל פארן פורים אפטיילונג פון דער איד 'פון דא און דארט' .

אויטאנאמיע מיינט אין אנדערע ווערטער, אז חרדים זאלן האבן אן אייגענע ווירטשאפט, אזא סעמי אייגענע לאנד, אלע הוצאות אלע הכנסות אלע שטייערן גייען צום נייעם געשאפענעם אויטאנאמיע לאנד, און מען זאגט צו מדינת ישראל שלום ולא להתראות.

און דעמאלטס וועט זיין א עולם התיקון!!
אדער אפשר א מדבר שממה.

כדי מ'זאל פארשטיין וואספארא עולם התיקון ס'וועט דעמאלטס זיין, וועלן מיר פרובירן עס מסביר זיין אויף קליין געלט.

שטעלט'ס ענק פאר מדינת ישראל נעמט אן דעם פארשלאג, זיי געבן אהין פאר די חרדים א שטיקל לאנד, אבער נישט אין מדינת ישראל נאר אין א צווייטן קאנטינענט, א שיינעם פרוכטבארן שטח, ערגעץ אינעם אפריקאנעם דזשאנגל, מען צאלט אלע חרדים 'א איין וועג טיקעט' און מ'זאגט זיי 'יוא-אר-אהן-יואר-אוין'. כ'מיין אז א פעדער איז צו ארעם צו באשרייבן ווי אזוי עס וועט דארט אויסזעהן נאך א צוויי דריי יאר.

אין איין ווארט: מיר וועלן נישט אויסזעהן קיין סאך אנדערש ווי די צוריקגעבליבענע אפריקאנע שבטים וואס דרייען זיך דארט, איך רעד פון די שבטים וואס גייען נאך מיט די אור-אלטע צירונג פונעם שטיין עפאכע, דריי רינגלעך אריינגעבויערט אינעם אויבערשטן ליפּ, און צוויי גרויסע עלעפאנט ציינער קינסטלעך אריינגעשטעקט אינעם אויער לאך אלץ אן ערזאץ פון די היינטיגע אויערינגלעך, א אפגעהויבלטע בּאַמבּאָ דורכגעלעכערט פון איין באק צום צווייטן, די מקומות המכוסים זענען באדעקט מיט קליידער געמאכט פון פייגן בלעטער און צווייגעלעך אזוי ווי אדם הראשון הארט נאכן זינדיגען.

קיין הייזער וועלן מיר, חרדים, נישט קענען בויען פשוט ווייל מיר האבן נישט קיין אינזשענירן, און אפילו עס וועט זיך מאכן א בעל תשובה דארט וואס האט אין זיינע עבירות יארן געלערנט אביסל פון די חכמה היוונית, האלטן מיר נאך אויך נאך נישט אין ערגעץ ווייל מיר האבן נישט די מינדעסטע ידיעה ווי אזוי צו פארקנעטן ליים, ווי אזוי אויסהאקן א ציגל, ווי אזוי אויסשעפן אייזן פון דער ערד, צולאזן אייזן, גליען און פארמירן אייזן און שטאנגען, א קיצור מ'קען אויסרעכענען בערך הונדערט פאכן וואס מען דארף אלץ קענען צו קענען פראדוצירן כלים און סחורה אויף צו בויען א פשוטע הויז.

אלזא וועלן מיר גיין וואוינען אין די היילן, מען וועט טרעפן הויכע בערג, אויסזוכן א נקרת צור, זיך באזעצן דארט און לעבן אזוי ווי מען האט געלעבט פאר פיר טויזענט יאר צוריק.

פאנגט זיך אן די שאלה וכי תאמרו מה נאכל?

איז אזוי, פון ירוקת און פירות קען מען פארגעסן ווייל אויף דעם דארף מען אויך קענען מער ווי פופצן מלאכות, ווייל נישט נאר גרינע דאלערס וואקסן נישט אויפן בוים נאר פירות און ירקות וואקסט אויך נישט - אז מען ווייסט נישט ווי אזוי צו פלאנצן, אז מען ווייסט נישט ווי אזוי צו זייען און אקערן וואקסט נישט קיין שושנים נאר חוחים. און אז די עסקנים וועלן ארלעדיגן אן אקער אייזן און א אפאר אקסן איז מען נאך אלץ נישט קיין געהאלפענער ווייל אפילו עס וואקסט שוין, דארף מען וויסן ווי אזוי זיך צו באגיין דערמיט בשעת'ן וואקסן, וועלכע כעמיקאלן צו שפריצן אקעגן ווערים, וועלעכע שלעכטע גראזן אויסצורייסן, און ווי אזוי אוועק צולייגן פון ווינטער אויפן זומער, און די אלע זאכן גייען אריין אין ללמדו אומנות וואס מיר האבן שוין פון לאנג פארלוירן די מסורה אויף דעם צוזאמען מיטן תכלת.

העט מען גיין אויף א פלייש דיעטע, מ'וועט זיך מוזן ארויסלאזן אויפן יאגד און גיין פאנגען חיות, הערשן און זשיראפן, איי פון ווי וועט מען האבן א פייל אין בויגן, א גוטע קשיא, אפשר וועט מען מאכן נעצן פון שטריק, ווי אזוי מאכט מען שטריק? שוין הער אויף משוגע מאכן, אפשר וועט מען כאפן דעם הערש מיט די בלויזע הענט, מוועט עס שעכטן מיטן שוחט אדער מילה מעסער, דאס האבן מיר לרחצה [איינמאל דאס מילה מעסערל וועט אנפאנגען ראסטן ווייס איך נישט וואס מ'וועט דעמאלטס טוען, אפשר וועט מען מהלען מיט א א שארפע שטיין אזוי ווי ציפורה ווען די שלאנג האט איר געוואלט איינשלינגען.

ווי אזוי קאכט מען אפ דעם הערש? קיין כירות קען מען נישט בויען און א תנור אוודאי נישט, ניטאמאל א כופח, ווייל די פני שבת בילדער משניות קומט נישט מיט קיין אינסטראקשענס, בלית ברירה וועט מען עסן בישרא דגמרי, דאס הייסט קוילן-פלייש, אבער דער עולם וועט שוין זיין אזוי הונגעריג אז מען וועט עס אראפשלינגען נאך פאר עס האט צייט צו ווערן כמאכל בן דרוסאי.

מ'קען אינדעם דעם מאריך זיין אזוי לאנג עד שיעלה עמוד השחר, נאר פארוואס מאכן מער קאלעמוטנע אויפן הארץ ווי מען דארף, דער קלוגער כאפט שוין אזוי, און דער נאר... ליינט דאס ממילא נישט.

די נקודה איז אז די שאנסן איבערצולעבן אזא מצב מער ווי פינף יאר איז נענטער צו נול, מענטשן וועלן שטארבן און די מאסן פון הונגער און מחלות און וועם די הונגער און מחלות וועט איבערלאזן וועט די ווינטער-פרעסט און די זומער-היץ צו ענדיגן, ממש אזוי ווי די תוכחה ח"ו היל"ת.

מיט אזא וואוינוג און נערונג, וועט בערך איינס פון פינף קינדער איבערלעבן די מחלות און קרענק וואס בוזשעוועט דארט ווי די ארבה אין מצרים. און די שארית הפליטה וועלן אויך נישט לעקן קיין האניג, ביי די זעקס אין דרייסיג וועט מען שוין נישט האבן קיין איין ציין, אזוי אז פון קייען מצה ביי כורך וועט מען קענען פארגעסן, איינער וואס וועט דערלעבן די פערציג וועט הייסן א זקן ובא בשנים.

אויפן בעסטן אופן וועל די מער פעסט געבויטע, די מיט אן איבערפלוס פון געזונטע גענעס זיך אדאפטירן צום זשאנגעל לעבן, זיי וועלן אויסקוקן ווי נאך איינע פון די צענדליגע שבטים דארט ענליך צו די רויטע בני משה אדער די שווארצע בני גד.


יא יא, אזוי זעהט אויס א קולטור וואס האט ארויס גערופן א מלחמה קעגן וויסענשאפט, א מלחמה קעגן טעכנעלאגיע, א מלחמה קעגן עקאנאמיע, א מלחמה קעגן יעדע זאך וואס מאכט אונזער לאנד, אונזער געזונט, אונזער לעבנס שטייגער אנדערש ווי די אפריקאנע זשאנגעלס.


דאס אז מיר לעבן אויסגעמישט צווישן ציוויליזירטע מענטשן, און א פארגעשריטענע סאסייעטי ברענגט אונז אריין אין א אילוזיע, אז מען קען באמת האבן פון ביידע, מען קען בלייבן מיט אביסל סייענס פון פינף טויזענט יאר צוריק, און מען קען הנאה האבן פון א לעבנס שטייגער פון שנת אלפיים ושלש עשרה. אבער די מציאות קראכט אין פנים, ס'גייט נישט צוזאמען.

די איינציגסטע סיבה פארוואס היינט צוטאגס זעהען מיר אויס אנדערש ווי די אפריקאנע שבטים איז ווייל מיר לעבן צווישן ציוויליזירטע מענטשן, און יא! מיר לעבן מער ווייניגער אויף זייער חשבון.

רבותי, מיר זענען אפריקאנע שבטים וואס דרייען זיך צווישן ציוויליזירטע מענטשן, מיר זענען אומוויסענדע עטיאפיאנער וואס לעבן אויף די גענאדע פון געלערנטע, און אז דאס האט געקענט אנגיין פאר פופציג יאר אדער פאר הונדעטט יאר מיינט נישט אז עס איז א דבר של קיימא, רבותי די צייט וואס מלאכתינו נעשית ע"י אחרים האלט זיך ביים ענדיגן און יפה שעה אחת קודם.

ס'איז דא א פשוטע עקאנאמיע קאנצפעט וואס כמעט יעדע בר בי רב און היי סקול סטודענט פארשטייט דאס, און ביי אונז קען זיין קלוגע אידן מיט לאנגע ווייסע בערד (צו אן בערד) וואס די דאזיגע דבר פשוט גייט זיי נישט אריין אין קאפּ, איך רעד פון קלוגע אידן, ראשי קהילה, עסקנים, קהילה פארטרעטער, עדיטאריעל שרייבער, צייטונג שרייבער וכו',

די קאנצעפט איז וואס טייטש "געלט", געלט טייטש נישט שטרות, געלט טייטש ארבעט, געלט טייטש פראדוקציע, די 'בענזשאמין פרענקלין שטרות' איז סך הכל א שטר מוסכם, א וואלוטע וואס געמיינדעס, לענדער און אינדיווידואלן פארטוישן זייער פראדוקציע, און יעדנ'ס וואלוטע ווענדט זיך און לויט דעם קראפט פון זייער עקאנאמיע.

אמאליגע צייטן האט יעדע געמיינדע, יעדע לאנד, געמוזט פראדוצירן אלעס אליין, פון אלף ביז תיו, אשל מלא, פון זאקן אנצוטאן ביז פרוכט צו עסן, מיט די יארן איז די וועלט געווארן מער פארגעשריטן האט מען אנגעפאנגען אימפארטירן און עקספארטירן פון איין לאנד צום צווייטן איז די גאנצע וועלט געווארן ווי איין גרויסע אינטערנאציאנאלע געמיינדע, ממילא דארף נישט יעדע לאנד פראדוצירן אלעס אליינס, אבער יעדע לאנד דארף פראדוצירן גענוג סחורה וואס זאל ווערד זיין די שוויות פון אלע זייערע הצטרכות פון אלף ביז תיו, אז נישט זענען זיי אין א דעפעציט!!.

היינט איז שוין אזוי אז יעדע לאנד האט זיך זיין עקספערטיז וואס ער פראדוצירט, אזוי דארף די וועלט געמיינדע אנקומען צו אים, למשל יאפאן פראדוצירט טעכנאלאגיע קאמפיוטערס און קארס, ווידעראום רוסלאנד פראדוצירט וואפן און אויל, די אראבישע גאלף לענדער וואס האבן נישט אסאך צו פארקויפן האבן זיי ברכת ישמעאל וכו', מדינת ישראל איז שטארק אין טעכנעלאגיע אגרי-קולטור וכו' די אונטערשטע שורה איז אבער ווי אויבן דערמאנט אז יעדע לאנד דארף פראדוצירן גענוג סחורה וואס זאל ווערט זיין די שוויות פון אלע זייערע הצטרכות'ן פון אלף ביז תיו, אז נישט זענען זיי אין א דעפעציט.

ולכן דייטשלאנד וואס איז א העכסט געבילדעטע לאנד שטעלט צו פון בי עם דאבעליואס און באש מיקסערס, ביז טעלעפאנס און מערצעדיס, זענען איינס פון די גרעסטע עקאנאמיע וועלטס מאכטן, האיטי מאידך גיסא וואס פארמאגט גארנישט אויסער א מאסע אומגעבילדעטע מענטשן א באנדע אנאלפאבעטן און פארקויפן נישט גארנישט אויסער מאסע ארבעטער וואס זענען גרייט צו קלויבן קאקאו באנדלעך איז זייער עקאנאמיע גוט אין דער ערד, ולכן זענען דא דארט מגיפות לרוב, און מיליאנען קינדער וואלטן שוין לאנג געשטארבן פאר הונגער ווען נישט אמעריקע און די יו ען מישט זיך אריין און דערהאלט זיי ביים לעבן מיט א טעלער רייז און גלזעל וואסער.

יעצט לאמיר צוריק גיין צו אונז חרדים: וואס איז אונזער פראדוקציע אויסער קינדער?

וואס פראדוצירן מיר אויסער קניפן ציצית, וועבן גארטלעך און פלעכטן הבדלה לעכט, גארנישט, און נאכאמאל גארנישט. אין איין ווארט, אונזער פראדוקציע דעקט נישט אונזערע הוצאות. אונזערע הוצאות איז אזוי ווי יעדע ציוויליזירטע פאלק (און אפשר נאך מער) און אונזער פראדוקציע איז עשרת מונים מתחתיו.

די תירוץ מיט וואס די חרדישע ישראלישע פרעסע פארטעמפט די מוחות פון די מאסן, איז אז מיר צאלן די מערסטע מע"מ (שטייער) ווייל מיר קויפן די מערסטע עסן, פאר אונזערע קינדער געבענטשע פאמיליעס, און ווען מען קויפט עסן צאלט מען צען פראצענט מע"מ, ממילא ביישטייערן מיר די מערסטע פאר די מדינה.

רבותי דאס איז א פאלנע קאפ פארדריי. ווייל אויב איז עס אמת הא גופא קשיא, פון ווי נעמען מיר די געלט צו קויפן עסן, נאכאמאל פאר ווער ס'האט נישט פארשטאנען ביז איצט, געלט קען נישט קומען און קומט נישט נאר דורך פראדוקציע וואס עס ווערט איינגעטוישט פאר וואלוטע (געלט) פון וועמענס פראדוקציע קומט אונזער געלט? נישט פון אונזערס ווייל מיר פראדוצירן זילטש.

ווי אזוי באצאלן מיר פאר עסן?
ווי אזוי באצאלן מיר פאר דאקטוירים?
ווי אזוי באצאלן מיר פאר פאליציי און פייער לעשער?
ווי אזוי באצאלן מיר פאר לעקטער און געז?
ווי אזוי באצלן מיר פאר אלע סערוויס פונעם לאנד פאר די ראודס, סייד וואוקס, אינפאסטראקטור באסעס, לופט פעלדער, וכו' וכו', איך רעד שוין נישט פון מיליטער משמר הגבול מוסד און שב"כ.

מיט וועמענס פראדוקציע? נישט מיט אונזערס ווייל מיר פראדוצירן גארנישט.

אויב איר האט נאך קווענקעלנישן און צאנקענישן איבער דאס וואס איר האט נארוואס געלייענט, ליינט דעם קומענדיגן הודעה.[/justify]

[בענדזשאמין פרענקלין]

[justify]און די חרדישע פרעסע ווערט כסדר פארענטפערט די טענה פון די פרייע אז חרדים ארבעטן נישט און נעמען נישט קיין פאראנווארטלעכקייט, מיט כל מיני לעכערליכע תירוצים, הצד השוה שבהן ס'איז סך הכל פּעפּער ספרעי תירוצים, אזאנס וואס פארבלענד די אויגן פאר א פאר מינוט, ביז מען כאפט ווי דער ספין איז.
כ'וועל אנכאפן דא צוויי וואס איך געדענק יעצט אויפן מינוט, איינס איז פון הרב זמיר כהן בעל מחבר, המהפך און פון די גרויסע בעלי משפיעים און די תשובה מאוומענט, אויך פון די ראשי המדברים אויפן ערוץ הידברות, די צווייטע איז פון הרב משה גרעליק עדיטאר פון משפחה מאגאזין און פון די גרויסע הוגי דעות אין ארץ ישראל.

הרב כהן זאגט אז אכטציג פראצענט חרדים ארבעטן יא זיי זענען מנהלים, משגיחים, מלמדים, מגידי שיעורים, רבנים, דיינים, שוחטים, בודקים, בעלי מכשירים, שמשים, מקווה אידן, בעלי דרשנים, וכו'.

די אפּפרעג אויף זיין ענטפער איז ווי פאלגענד: דאס אלעס איז גוטע סערוויס אבער קיין פראדוקציע איז עס נישט, בכלל איז א סערוויס עקאנעמיע זייער א שוואכע עקאנעמיע, אבער א סערוויס געמיינדע וואס סערווירט נישט פאר א פראדוקציע געמיינדע נאר פאר די אייגענע קהילה איז קיין סערוויס עקאנעמיע אויך נישט, און איין ווארט ס'איז נישט קיין בחינה פון 'אין הקומץ משביע את הארי' ס'בכלל נישטא קיין קומץ. [פאר מער הסברים עיין במשפט הבא].

אויך הרב גרעליק טענה'ט ענדליך, ער לייגט אבער צו א ספין ער טענה'ט אז די חרדים און לומדי תורה זענען נישט ערגער ווי די צייטונגס שרייבער און די מידיע פערזענליכקייטן, זיי די צייטונגס שרייבער געבן אויך גאר נישט צו צו די ישראלישע עקאנאמיע, זיי פראדוצירן גארנישט אויסער ארטיקלן, נאר וואדען יעדע ציוויליזירטע מדינה ברויך צייטונגס שרייבער, הוא הדין, זאגט משה גירעליק. ברויך א אידישע מדינה האבן אויך לומדי תורה ס'איז נאך אזא סערוויס ווי שרייבן צייטונג ארטיקלען.

ווער עס האט געליינט מיין פריערדיגע הודעה ווייסט אליין וואספארא שטותים און הבלים ער רעדט, מיין איינציגע לימוד זכות אויף אים איז אז ער אליין גלייבט נישט וואס ער זאגט, און עפעס אנדערש... מעג ער נישט זאגן.

ואפרש את שיחתי, ס'איז בכלל נישט קיין פארגלייך ? משום שתי סיבות;
קודם כל דא רעדט מען פון א גאנצע פאלק וואס האלט שוין כמעט ביי א מיליאן מענטשן און גייט זיך דאפלען און טריפלען בקרוב ממש, און אזויווי יעדער פארשטייט אז מען קען נישט האבן א מיליאן צו צוויי מיליאן צייטונגס שרייבער, קען מען נישט האבן א מיליאן אדער צוויי מיליאן לומדי תורה, אז מען ציהט אויף א גאנצער פאלק וואס קען נישט גארנישט אויסער מאכן אביסל סערוויס דורך השגחה און לוויית איז מען גוט אויף צרות, בפרט אז דער דאזיגער חלק פאלק גייט בקרוב זיין די רוב אין דער מדינה.

צווייטנס, [און דאס איז אן ענטפער אויף הרב כהן'ס מהלך אויך] די צייטונגס שרייבער שטעלן צו סערוויס פאר פראדוצירער, זיי שטעלן צו סערוויס פאר ארבעטער וואס ארבעטן אין אגרי קולטור און פראדוצירן פירות און ירקות, זיי שטעלן צו סערוויס פאר ערפינדער וואס ארבעטן אין 'אינטעל' און ערפינדן די לעצטע היי ספּיד פּראסעסערס, זיי שטעלן צו סערוויס פאר סייענטיסטן וואס מאכן די לעצטע דורכברוכן אינעם פעלד פון מעדעצין וכו', וואס און אויסטויש פאר זייער פראדוקציע קויפן זיי א צייטונג, און ווי יעדער פארשטייט אז אין יעדע עקאנאמיע מוז זיין א געוויסע פראצענט סערווירערס פראוויידערס, אבער פארשטייט זיך וואס ווייניגער פון דעם אלץ בעסער פארן עקאנאמיע. משא"כ א מיליאן חרדים שטעלן כמעט גארנישט צו פארן פראדוקציע געמיינדע זיי סערווירן סך הכל אנדערע סערווירער.[/justify]

[איחוד פעלד]

דער עיקר פראבלעם מיט אויטענאמיע איז, פין וועמען וועלען מיר גנב'נן?

[קאווע טרינקער]

בענזשאמין, ייש"כ.
אין לשון הקודש וואלט איך גערופן דיין תגובת' אינהאלט:
"דרך ארץ קדמה לתורה".

[לעיקוואד]

מיר לערנען דאך נישט ח"ו קיינע לימודים חיצוניים, ממילא וייסען מיר נישט אז געלט איז טייטש פראדוקציע. דער אומוויסענשאפט שטיצט זיך אליינס.

[galitzyana]

Reb Bengimin, first of all charadim do work in all regular jobs in Israel from accounting to engineering to factories etc. Second, the Israelis should ease the draft issue more chraidim would go to work at a younger age and wouldn't rot in kolel.

[משה געציל]

הערליך בענדזשאמין!
האסט ארויס געברענגט די ווייטאג וואס דארף קוועטשן יעדען רעכטדענקעדן מענטש, למעשה האסטו אבער פארגעסן פון איין וויכטיגע סערוויס וואס נאר מיר פארמאגן וואס ראטעוועט אלעס, דאס טוט פראדעצירן א עקענאמיע פון זיך אליינטס;
תהלים כולל, כולל חצות, וכו' וכו'. ווי נאר דער אינגערמאן שרייבט זיך איין ווערט ער אטאמאטיש א חלק פונעם איינקופטס קראפט, ער נעמט די ביסל אפגעשפארטע טעקסט געלט און ס'איז מתברך מאליו פון די מאלטי מארקעטינג געז פירמע דרייוו, און ער קען שוין קויפן אינשורענס און אפגרעידן זיין תהלים פאלאסי צו א פולע יאר, אזוי ארום האבן נאך אפאר תהלים זאגערס געלט אין קעשענע צו קענען געבן פאר זייערע ציצית קניפערס און הבדלה פלעכטערס.

[דעת תורה]

זייער שיין ארויסגעברענגט דעם זכה מלאכתו נעשית על ידי אחרים. און מען מוז מודה זיין אז דער געערטער שרייבער פונעם פון דא און דארט קאלום האט נישט גערעדט צו די זאך, און מילא עד ביאת משיחנו וועלן מיר פארבלייבן צווישן די אחרים און זיי וועלן צושטעלן די איבריגע הצטרכות'ן בעזר ה'. און אזוי וועלן מיר זוכה זיין ווייטער לשתי שולחנות.

און צו די וואס זארגן זיך פאר ווען די חרדים וועלן זיין א רוב אין די מדינה, גלאבעל ווארמינג האט איר שוין געקאווערט אז מהאלט שוין ביי דעם?

[berlbalaguleh]

דיינע ארטיקלען איבער דעם נושא זענען וואונדערליך געשריבן. אבער איין קליינע נקודה האסטו פארגעסן אדורך צו שמועסן. אויב די חרדישע און קנאי'שע אידן אין (געוועזענע) מדינת ישראל וועלן האבן אויטאנאמיע וועלן זיי אויך דארפן מיליטערישע באשיצונג. צו פארלאנגען באשיצונג פון צ.ה.ל. וועט זיך נישט אויסארבעטן מכמה טעמים. ערשטנס. צו פארלאנגען פראטעקשן פון אן ארמיי וואו מ'וויל נישט גיין לכתחילה, דאס איז שוין צו פיהל חוצפה. והשנית. די מיליטער פון מדינת ישראל איז דאך די באוואוסטע מרכבה הטמאה (נישט נאר די מרכבה טאנקען) ויש בזה עוד הרבה טעמים. על כן שלאג איך פאר אז די אומאפהענגיקע מדינה פון די חרדים זאללן שליסן א מיליטערישן אפמאך מיט די וואוילע בירגער פון די פאלעסטינער מדינה וועלכע זענען באוואוסט פאר רואיגע מענטשן און שטארקע אוהבי ישראל (נישט חלילה מדינת ישראל). אזוי וועלן די איינוואוינער פון די נייע חרדישע מדנה קענען שלאפן רואיג. ווער ס'גלייבט נישט קען פרעגן ביי אונזערע ברודער די נטורי קרתא.

[איחוד פעלד]

דער או"מ וועט אונז באשיצען.

[יואב]

דער עיקר פראבלעם, אזא מיסיע עפענט פריש אויף די גאנצע ציונות פראבלעם פון דאסניי,
מעג מען מאכן א נייע מדינה?

[איציק]

גע'ערטער מר. בענדזשאמין:
לויט ווי איך האב פארשטאנען ברענגט איר ארויס צוויי געדאנקען, איינס געבינדן מיט'ן צווייטן.
1. ווי אזוי וואלטן פרומע אידן זיך אן עצה געגעבן אויב מען לאזט זיי אראפ אין א גרינעם דינסטאג אויף "א צווייטן קאנטינענט, א שיינעם פרוכטבארן שטח, ערגעץ אינעם אפריקאנעם דזשאנגל."
2. אז אונזער 'גראס דאמעסטיק פראדוקט' איז נישטיג, און דאס ביסל וואס יא, סערווירט קוים אונז זעלבסט.

אויף דער צווייטער נקודה קען איך נישט דעבאטירן, ווייל כאטש אין אונזער געזעלשאפט זענען פארהאן אסאך ארבעטער און ארבעטסגעבער, ביזנעסלייט וואס פראדוצירן און אימפארטירן פון קליידונג ביז מאשינען, איז פארט דער פאקט אז דער רובא דרובא עולם פראדוצירט נישט.
אבער איין קליינע פראגע: איז דען דאס זעלבע נישט וואר מיט די אמעריקאנע עקאנאמיע וועלכע האט זיך געטוישט אין די לעצטע פאר יאר-צענדלינג פון א פראדוקציע צו א סערוויס עקאנאמיע? אוודאי פראדוצירט אמעריקע נאך אסאך, אבער זענען דען די רוב מנין ובנין פון פעקטארי'ס נישט 'אאוטסארסט' געווארן קיין כינע, אינדיע און באנגלאדעש?
איך קען זיך פארשטעלן וואס דיין ענטפער אויף דעם איז. מן הסתם אין די ראמען פון "הלוואי זאל דער צושטאנד ביי דעם פרומען עולם אין אר"י שטיין דארט ווי דער אלגעמיינער עקאנאמישער מצב אין אמעריקע."
און אויב דאס איז דיין ענטפער, האסטו רעכט, כאטש דער אמעריקאנער עקאנאמיע מיט זיינע 'זעלבסט-פאראורזאכטע' (self inflicted) צרות איז שוין גארנישט פויגל'דיג.
דערפאר האב איך מקדים געווען אז איך קען נישט דעבאטירן דעם נקודה, ווייל פון די חרדי'שע אידנטום'ס אין מדינת ישראל 'אין-הקומץ-משביע-צושטאנד' ביז דער אמעריקאנער GDP איז "פאלג מיר נאך א גאנג..."

לאמיר אלזא דעבאטירן דעם ערשטן נקודה:
1. נעם דעם חילונ'ישן ציבור פון מדינת ישראל, אדער גאר 90% פון די אמעריקאנע שטאטישע (urban) באפעלקערונג, און ווארף זיי אריין אין "א צווייטן קאנטינענט, א שיינעם פרוכטבארן שטח, ערגעץ אינעם אפריקאנעם דזשאנגל." ווי אזוי קלערסטו וועלן זיי אויסזעהן נאך א יאר צוויי, אן קיין דרויסענדיגער הילף? דער אינזשעניר קען דען אליין בויען? ווער בויעט אין מדינת ישראל אלע הייזער, אויב נישט די אראבער? און דער אראבער קען דען יא בויען אליין? פון וואו וועט ער נעמען די אייזערנע שטאנגען מיט וועלכע די צעמענט ווערט באפעסטיגט אויב עס איז נאכנישט פארהאן אן אויפגעשטעלטער אייזן פאבריק און אייזן מינע וואס פראדוצירט דאס אייזן? און דער פרייער דאקטער, קען ער דען פראדוצירן אליין אנטי-ביאטיק אדער נאר א פשוטער פורסט-עיד (בעקטראבען צב"ש) שמיר ווען ער האט נישט קיין צוטריט צו א פארגעשריטענע פארמאסוטיקל לאבאראטאריע? וועט ער דען קענען אנאליזירן בלוט סעמפלס און היילן מחלות אויף יענעם אומבאוואוינטער קאנטינענט, אדער וועט ער אויך מוזן אנקומען צו די אלטערנאטיווע (לייען: ארגינעלע) הייל מיטלען און שוסטער-דאקטוירים פון וועלכע עס זענען גראדע פארהאן א היבש ביסל פרומע?

פארהאן היינט א פרעפער (prepper) באוועגונג אין די פאראייניגטע שטאטן וואס גרייט זיך אויפ'ן טאג נאכ'ן אלוועלטליכן חורבן. זיי האדעווען אליינס באשעפענישן און גרינס, טרייבן אליין אויף לעקטער, א.ד.ג. פארהאן אויך אסאך וואס יאווען זיך סתם צו לעבן אן הילף פון די גרויסע יוטיליטיס, ד.ה. off the grid. אבער נעם סתם א שטאטישער גוי: קען ער דען א פערטל פון די מלאכות וואס זיין עלטער זיידע דער קאובאו האט געקענט ביי די צען יאר? פונקט ווי - להבדיל - אונז פרומע אידן, האבן די גוים דען נישט "שוין פון לאנג פארלוירן די מסורה אויף דעם"???
אסאך גוים קלאגן טאקע דערויף. פילצאליגע וועבסייטס און גרופעס פרובירן צוריק אויסצולערנען דעם יוגנט די אלטע מעטאדן פון לעבן, כ'רעד שוין נישט פון די אלט-באזעסענע boyscouts ארגאניזאציע.
און אז מ'רעדט שוין, דו קלערסט אז דער פוילישער שטאטישער איד האט זיך אויסגעקענט מיט די אלע ארבעט וואס דער אראפגעקוקטער דארפס-איד אדער אונגארישער גוט-באזיצער האט געטוהן טאג טעגליך?

קיצור הדברים, קיינער אין היינטיגן פארגעשריטענעם וועלט קען נישט איבערלעבן אין אן "ארץ לא זרועה" אויף דער אייגענער האנט, עכ"פ, נישט לעבן אויף דער זעלבער הויכער ניווא ווי אין די מערב וועלט.

2. אבער for the sake of the argument, כדי צו פלעכטן ווייטער דיין טעאריע, וועלן מיר זאגן אז איידער'ן אראפלאזן די אידעלעך אויף יענעם קאנטינענט, וועלן די ביזנעסלייט צווישן אונז אהינשיקן פאכלייט אנצוגרייטן דעם באדן, א בחינה פון 'ואת יהודה שלח לפניו'. עס מעג זיין היימישע בויער (יא, אין ארץ ישראל זענען אויך פארהאן אסאך היימישע קאנטראקטארס אויפ'ן גרויסן פארנעם וואס בויען גאסן און הייזער - נישט מיט די אייגענע הענט, פארשטייט זיך) אדער וועלן מיר עס "אאוטסארסן" ווי עס איז היינט די מאדע. מען וועט שיקן געלערנטע בעלי מלאכה אויסצולערנען אונזערע שטריימל-בעקיטשע, בנש"ק'לעך, זיידענע און באנק קוועטשער אינגעלייט דעם פאך פון פלאנצן און זייען (בערך ווי אמעריקע האט טרענירט מדינת ישראל צו נוצן די פעיטריאט מיסילס ביים ערשטן גאלף קריג...). ביים ארבעט אין פעלד וועלן די צוריקגעשטאנענע גמרא-קעפ אפשר איבערחזר'ן אויף אויסענווייניג אלע פאסיגע הוויות דאביי ורבא, אלע דינים פון חרישה און זריעה צוזאמען מיט די ל"ט מלאכות. אפשר וועלן מיר גאר אנגאזשירן אפאר געשטריקטע קאפלעך - פארטריבענע פון גוש קטיף, זיי זאלן פונדאסניי אויפשטעלן גרינע הייזער און האדעווען מרור בלעטער?
נאך די ריכטיגע הכנה, וועלן מיר אהינפארן מיט ארויפגעשארטע ערמל, ארבעט-גרייט! און ווי זאגט מענדא ראזענבערג: ביז אפאר יאר...
מן הסתם ווייסט איר אז אפילו די וואונדערבאר-קלוגע און געלערנטע פרייע איזראעיליס האבן נישט אויפגעבויעט מדינת ישראל אין איין טאג.

3. השתא דאתית להכא, אייער טעאריע שטייט אויף הינער'נע פיס: געבן די פרומע אידן אויטאנאמיע, מיינט אויטאמאטיש אז מען וועט זיי אריינווארפן אין א מדבר? להבדיל אין עזה, האט מען פאר די פאלעסטינער נישט איבערגעלאזט קיין מיטלען צום לעבן? מדינת ישראל שטעלט זיי נאך היינט צו לעקטער און וואסער, ווי אויך צעמענט און בוי-מאטעריאל. דאס זעלביגע אין די מערב ברעג. אויטאנאמיע איז דען טייטש אז מען וועט אומווארפן אלע היימישע געגענטער, אלע גאסן און געביידעס, ערו ערו עד היסוד? אוודאי נישט. און אז די אינפראסטרוקטור עקזיסטירט, וועלן מיר אאוטסארסן די מלאכות וואס מיר קענען נאכנישט ביז ווילאנג מיר וועלן זיך עס אויסלערנען כדבעי. מיר האבן פארגעסן די מסורה? וועלן מיר זיך עס צוריק דערמאנען. אויב "נויט ברעכט אייזן" וועט עס גאנץ זיכער ברעכן די עקשנות פון אונזערע פראפעשאנעל באנק קוועטשער און קהלה פירער, און זיי צווינגען מקיים צו זיין דעם "יגיע כפיך כי תאכל" כפשוטו.

4. נניח אז מען וועט אונז אפליפערן צו אַן אומבאוואוינטער קאנטינענט (פארפאלן, די פאנטאזיע איז רייצענד!), אין ערגסטן פאל וועט די פרומע קאלאניע טראגן א פנים אומגעפער ווי די פאלעסטינער פליטים לאגערן אין לבנון, מדינת ישראל און ירדן וועלכע לעבן אויף די רוקן פון די UN. די מלאכה פון פראטעסטירן קענען די פרומע אידן גאר גוט, איז וואר? וועלן מיר עס אלזא נעמען צום נעקסטן שטאפל, זיך פארוואנדלען אין פראפעשאנעל דעמאנסטרירער און אויסאיבן אן אלוועלטליכע דרוק ביז מיר וועלן אנערקענט ווערן ביי די אינטערנאציאנאלע געמיינדע אלס א 'פערמענאנטע באשיצטע\באקריוודעטע קלאס און\אדער 'א מין (species) אין געפאר פון פארטיליגונג' וועמען די גאנצע וועלט איז מחויב אויסצוהאלטן אויף דורי דורות!

[diff]

[left][/left]How will the medina continue whithout the schnorrers that bring them huge amounts of outside money.

[איציק]

נאך איין נקודה: ווען פרומע אידן פארלאנגען אויטאנאמיע, מיינען זיי נישט אז זיי ווילן אן אייגענע מדינה. מ'מיינט בערך דעם טענה וואס די אינדיאנער האבן צו אמעריקע: מיר זענען דא געווען פריער, און מיר וועלן דא זיין נאכדעם וואס איר וועט אפפוצן. אונז זענען אייך גארנישט שולדיג. מיר האבן אייך נישט גערופן, און נישט געבעטן איר זאלט אונז דא אויפשטעלן א לאנד. אויב עפעס זענט איר אונז שולדיג, אלס די ארגינעלע תושבים, AKA Indigenous peoples.
ערליכע אידן זענען געפארן זיך באזעצן אין ארץ ישראל, אויסלעבן זייערע יארן מתוך קדושה וטהרה שוין דורי דורות, הונדערטער יארן איידער דער רעיון הציוני איז נולד געווארן. זענען געקומען די ציונים און זאגן אז זיי זענען גאר די בעלי בית. זאגן מיר ניין!
די ציונים זענען די וואס האבן געוואלט א מדינה, א שטיקל ערד, און לאו דוקא אין ארץ ישראל, נאר אן אייגן לאנד כדי צו לעזן די "אידן פראבלעם." אלזא, זאלן זיי גיין צו א צווייטן, "פרוכטבארן" קאנטינענט. איר ווילט נישט? לכל הפחות לאזט אונז אפ!
אן אגודיסטישער שרייבער ברענגט דאס גוט ארויס (מ'כלומרשט פון א בריוו וואס א פרומער האט אים געשיקט) אונטער די קעפל: "פרצתם לבית, ואתם רוצים עזרה להילחם בשכנים?"
"מויחל טויבעס", זעק האברך החסידי, טרם הרצה את משנתו הסדורה • "אל תשלמו קיצבאות ואל תגייסו. היינו כאן לפניכם - ונהיה כאן גם אחריכם" •

[בן תמליון]

ליבי אומר לי אז גיב חרדים אן אטאנאמיע אין אפריקע וועט עס זיין די שענסטע אין אפריקאנער קאנטינענט. פרומע אידן זענען היסטאריש געווען פאכלייט און באנקירער נישט קיין פולנע ארבעטער. דער אפריקאנער חרידיסטאן וואלט אימפארטירט ארבעטער און געטוהן ביזנעס. די סיבה פאר די מצב הירוד פונעם ציבור החרידי אין ישראל איז ווייל דער חילוני לאזט זיי נישט ארבעטן. אין אמעריקע פעלט נישט חרידישע געפירטע פעקטאריס אפילו א פארמאסוטיקל קאמפאני איז דא א היימישע אין זשערסי, א ריזן מעדיקל לאבראטארי אין וויליאמסבורג, פראגראמירער און וואס נישט. גייט קיין מאנרא וועט איר זען יונגעלייט מיט לאנגע פיאות גיסן צעמענט און לייגן דעכער. בקיצור אונזער אפריקאנער שטאט וועט בליען לשם ולתפארת. למעשה וויל דער מדינת ישראל רעגירונג דער חרדי זאל בלייבן א פאראזיט און נישט ווי די אמעריקאנער חרידים.

[היימישער ליטוואק]

יישר כח מר. פרנקלין פאר א וואונדערבארע טאפיק. כדרכך איז דיין מאמר מעורר די מחשבה און מפתח דעם הגיון.
אבער פארט א הערה - לעניות דעתי האט איר פארפאסט די וויכטיגסטע חלק, נישט אזוי ווייט דאס אז זיי ווייסן נישט די אלע אומניות, דאס איז נאר א פרט וכמו שהאריך הרב איציק שליט"א. דער עיקר פראבלעם איז אז זיי האלטן אז זיי קענען זיצן און לערנען (?) א גאנצן טאג, און אנדערע גייען זיי אויסהאלטן. דאס גייט נישט פליען ווען מען האט אן אייגענע מדינה'לע. דו מיזט "עפעס" טוהן, זאל דאס זיין פיזישע ארבייט אדער סערוויס אינדוסטריע.

איציק'ס טענה פון Indigenous peoples איז סתם נישט אויסגעהאלטן היסטאריש; רוב חרדים (זייער עלטערן און איר עלטערן) האבן זיך באזעצט אין ארץ ישראל, הערשט נאך דעם וואס די ציונים האבן געבויעט דאס לאנד. די קינדער פון די אמת'דיגע ישוב הישן'ניקעס זענען גאר א קליינער מיעוט און וואלטן אויך נישט געקענט עקזיסטירן ווען נישט די הילף פון די ציונים.
מיר וועלן ווארטן פאר ידידינו ממי שאמרו'ס קומענדיגע ארטיקלען איבער דעם.

[דעת תורה]

היימישער, ווילאנג זיי זענען געווען אין קאנטראל פון די חלוקה געלט האט זיי גארנישט געפעלט.

די ציונים האבן אנגעהויבן א העצעריי און הסתה קעגן זיי, און פראקלאמירט א אייגענע קק"ל קאסע וואס האט געדארפט דינען ווי א ערזאץ פאר די טראדיציאנאלע כוללי רמבעה"נ. און דאדורך פשוט צוגענומען דאס שטיקל ברויט פון מויל פון די ישוב הישן אידן. נעם אוועק די גאנצע ציונות וואלטן זיי אלע היינט געווען אפשר מיליאנערן...

[היימישער ליטוואק]

דעת, איך וויל נישט פארקירווען דעם שמועס דא, אבער די חלוקה געלט האט נאר געקענט אויסהאלטן X עמאונט פון מענטשן, נישט קיין הונדערטע טויזנדטער, און נישט במשך די מלחמה יארן. און בעיקר איך רעד פשוט פון א פאקט אז רוב מענטשן זענען געקומען נאכדעם וואס די ציונים האבן שוין באוויזן אהערצושטעלן א אינפסטרוקטשור פון אינדוסטריעס און שטעט וכו'.
נעמט למשל דעם חזון איש זצ"ל, דער אינווענטאר פון דעם "פולן וואגן", ווען איז ער געקומען קיין ארץ ישראל, אין די תר כ יארן אדער אין די תר צ יארן?? ריכטיג, בני ברק איז געווארן אויפגעבויעט דארך פרומע אידן, אבער וואלט זי געקענט ווערן אויפגעבויעט לולא וואס הארט דערנעבן האבן די "ליידיגע וואגן" מענטשן אויפגעשטעלט א תל אביב מיט א יפו?

[דעת תורה]

פארוואס טראכסטו אז די חלוקה וואלט נישט געקלעקט, ווען די גאנצע ציונות האט זיך פונקט אזוי געבויט אויף שנאר?

און די בעלי הפולע וואגן האבן אויפגעבויט א שיינע שטאט פתח תקוה. לידיעתך רוב ניי ירושלים האבן די ישוב הישן אידן געבויט בעפאר ציונות. קענסט זאגן אז דו האסט נישט ליב די סטייל, אבער כהאב נאך נישט געטראפן איינעם וואס איז גרייט אויפצוגעבן זיין חרובע דירה אין אונגארישע הייזער פאר א מאדערנע דירה אין בית שמש.

פרומע אידן וואלטן זיך פונקט אזוי א עצה געגעבן אן די ציונים. די הונדערטער טויזנטער אראבישע אימיגראנטן האבן נישט דיסקרימירט קעגן פרומע. ווער עס האט זיי געגעבן ארבעט, האבן זיי געארבעט פאר יענעם.

[איציק]

כהאב נאך נישט געטראפן איינעם וואס איז גרייט אויפצוגעבן זיין חרובע דירה אין אונגארישע הייזער פאר א מאדערנע דירה אין בית שמש.

אגב, די דאזיגע "מאדערנע דירה אין בית שמש" ווערט אויך געבויעט דורך פרומע אידן, פאר פרומע אידן. א חלק דירות ווערן אויסגעצאלט טאקע פון שנאר געלטער, אבער א חלק דירות פון ארץ ישראל'דיגע בעלי בתים, ד.ה. ארבעטער, ביזנעסלייט און פשוטע יגיע כפיך-עמך, ווי אויך אסאך חוץ לארץ'דיגע אידן וואס געבן אויף זייער האב און גוטס און פארן זיך באזעצן אין ארץ ישראל.

ווער צאלט פאר די אינפראסטרוקטור פון די נייע געגענטער, ווצב"ש רמת בית שמש ג'-א, ג'-ב?
די דעוועלאפערס.
און ווער זענען די דעוועלאפערס?
פרומע בויער און ארגאניזאציעס (עמותות בלע"ז).
און ווי אזוי פארדינען זיי צוריק די געלט?
פון די וואס קויפן די דירות.
און זייער פארדינסט איז חוץ פון די טויזענטער דאלארן וואס די 'מנהל מקרקעי ישראל' פארדינט אויף יעדע איינציגע לאַט און די דריי-פאכיגע מיסים וואס יעדער בעל דירה צאלט אלס טייל פון די פרייז פון דעם דירה.

טא ווער האלט אויס וועמען?

[מאטי]

בן תמליון האט ארויסגענומען מיינע ווערטער פון מויל א חרדישער יוד וואס האלט אז גיין אין מיליטער איז יהרוג ועל יעבור גערעכט צו נישט איז געבינדען די הענט אודאי איז דא מענטשן וואס כאפן זיך ארויף און לעבן א חיים טובים אבער איך גלייב אז א גרויס חלק וועט זדשוינען די ווארק פאורס...

[לעמאן דזשוס]

בנימין לייקטי אותך מפני שפת הפלפלין שהוכחת, והשתמשת לצורך הכתבה. אבל לגופו של ענין הנך מפגל ומפגר.


איציק, ברזל!

[משה געציל]

שפת הפלפלין? יעצט קאמפאזירט? נישט שלעכט גראדע...