א פרישע גאונ'ישע המצאה: אויטאנאמיע!

[בענדזשאמין פרענקלין]

[justify]אריק האט מעורר געווען 5 נקודות און כ'וועל ראגירן כמיטב יכולתי אויסצוקלארן דעם נושא;
און די ערשטע נקודה זאגט ער: אז אז נישט נאר חרדים נאר אפילו חילוניים וועלן זיך נישט קענען קיין עצה געבן און א אפריקאנע קאנטינענט אליין, ער נעמט למשל א דוגמא פון א טיפישער גוי וואס וואוינט למשל אין די ארבען געגענטער זיין טענה איז אז זיי וועלן זיך נישט קענן קיין עצה געבן אן קיין דרויסנדע הילף.

קען זיין אז דו אלע וואס גייען וואוינען אין די ארבען געגענטער, זענען ווייניגער טויגליך, געלערנט, ווי די פראפסיאנעלן וואס קומן וואוינען אין די גרויסע סיטי'ס, אבער אונטערשטע שורה איז אז און יעדע שטעטל און שטעטעלע און אמעריקע איז דא א שולע, א הויך שולע, און א אוניווערסטעט, און יעדע פארווארפענע דארף לערנט מען, שטודירט מען, און מען פרודצירט, געוויסע געגנטער זענען מער סוסקסעפאול ווי אנדערע [אויב א געוויסע אינדעווידואל שפירט זיך גאר סוקסעספואל גייט ער און סיטי און ער איז דארט מצליח], אבער יעדער איז א טייל פינעם שפיל, און יעדער לייגט צו א פלייצע, דער פונעם אורבן איז אויך א אינטעגראלע חלק פונעם לאנד ווי דער פון די סיטי הגם נישט אויפן זעלבן שטאפל.

נאך מער עס קען נישט זיין קיין אורבענס אויב איז נישט קיין סיטי'ס דאס איז א חלק פון א מדינה, אבער עס מוז זיין פראפארצינאל און אויסגעשטעלט אויף א פראדוקטיוו וועג. די אינטערשטע שורה איז אז ווען מען קוקט אויפן גאנצן בילד איז עס א פראדאקטיוו מדינה און א פראדאקטיוו פאלק ווי יעדער טוט זיין חלק.

די צווייטע פוינט דיינע איז אז מען וועט אואט-סורסן און מען וועט שיקן גוים און עסקנים און אנגרייטן די באדן, אז ווי יעקב אבינו האט געשיקט אנגרייטן גושן.
כ'הער, קודם כל פארוואס זאל דער גוי קומען ארבעטן פאר דיר, מסתמא וויל דו וועסט אים באצאלן, דער פראבלעם אבער איז אז דו האסט נישט קיין געלט, ווייל געלט מיינט פראדוקציע און דו פראדעצירסט גארנישט.

נניח אפילו ביזט גערעכט מען וועט זיך מתגבר זיין אויפן כל התחלות קשות פראבלעם, דארט אינעם אפריקאנער דשזאנגעל, איז נישט מיין עיקר פוינט צו מען וועט זיך יא אדער נישט קענען אן עצה געבן מיט אויטאנאמיע, און אויך נישט וואס גענוי אויטאנאמיע מיינט, מיין גאנצע נקודה איז געווען צו שטעלן א פלאטפארמע און מסביר זיין פארוואס מיר זענען נישט קיין פראדאקטיווע פאלק און מיר נעמען נישט קיין אנטייל געהעריג און דעם עקאנאמיע וואס מיר געניסן, און אנדער ווערטער כעת האלטן מיר ביי א מצב ווי קיינער, שיקט נישט קיין עסקנים און ערגעץ, אידן קענען נישט גארנישט, מען פראדוצירט גארנישט און מען איז לעול ולמשא.
אפשר ווען מענדא ראזענבערג וועט אנפאנגען קעיר צו נעמען וועלן מיר בעסער אויסזען ביז דערווייל גראמט ער ביי שבע ברכות.

און דיין דריטע און פערטע נקודה זעה איך אן הסכמה לדברי, [אויף די שאלה פון אוטינאמיע האב איך שוין גענטפערט אז עס איז סך הכל אן אילוסטראציע צו צייגן פארן נישט זעהנדיגן אז מיר האבן נישט קיין אייגענע עקאנאמיע].

דיין פינעפטע נקודה איז אז ווען א חרדי קויפט א דירה און בית שמש האלט ער גאר אויס די מדינה.

איז אזוי קודם כל דאס אז א חרדי קויפט א דירה האלט ער נאך נישט אויס מיט דעם קיין מדינה, למעשה הקשיא במקומה עומדת, מיט וואס באצאלן די איינווינער פון בית שמש און תפרח און אלע אנדערע שטעט און ארץ ישראל, זייערע הייזער?, מיט געלט אוודאי, און לאמיר חזר'ן צו זאמען וואס מיינט געלט ? פראדוקציע ! אויב אזוי זאל מיר שוין איינער ענטפערן ווי עס שטעקט זייער פראדוקציע ????.

די אמת איז א גרויס חלק קומט פון שנאר (אזוי ווי איציק אליין מערקט שוין אן), די חילוק פון א ירושלמ'ער ביז א בני ברק'ער איז אז דער בני ברק'ער שנארט פון די מדינה, און דער ירושלימ'ער שנארט פון די גאנצע וועלט.

יעצט דעת תורה איז מחזק איציק'ס נקודה און ער ברענגט א ראי' לדבריו ער איז עס מדמה צו דאס וואס די ישראלים האבן אלע יארן געשנארט פאר זייער צוועקן, היימישע ליטוואק האט שוין אביסל גענטפערט, און איך וועל צו לייגן, דאס אז מדינת ישראל האט געשנארט ווען זיי זענען דורך חבלי לידה, איז זייער א פארשטענדליכע זאך, ווייל אז איינער וויל זיך שטעלן אויף דער פיס ברויך ער הילף פון א צווייטען, ס'איז א דבר פשוט מאד, און קיינער וואלט נישט געהאט קיין טענות אויף די חרדים אויב מען וויל זיך שטעלן אויף די אייגענע פיס און לכבוד דעם מאכט מען א גרויסע מגבית הצלה, אבער דאס אז מען שטעלט אויס א לייף סטייל צו זיין אנגעוויזן אויף א צווייטן נישט קיין חילוק צו עס איז אידן און חו"ל אדער מדינת ישראל איז א פשע בל יכופר און דאס ברויך א תיקון זאפארט.

דאס וואס מדינת ישראל שנארט נאך היינט איז ניטאמאל א פינף פראצענט פון זייער עקאנאמיע, און דאס אז אמעריקע העלפט זיי מיט געלט פאר מיליטערישע צוועקן, איז אויך א פארשטענדליכע זאך ווייל מדינת ישראל טוט אלעס מה שבידם וואס זיי קענען זיך אליין צו שטעלן אויף די פיס, אבער למעשה האבן זיי אויסגאבן אויפן מיליטערישע פראנט מער ווי זיבן מדינות צוזאמען, און זיי קענען זיך נישט קיין עצה געבן מיט דעם פראבלעם, און נאך עפעס, אפילו לאמיר זאגן אמעריקע וועט שניידן פון זייער הילף, וועט נאך מדינת ישראל נישט אינטערגיין, ווייל זיי האבן א פיינע געזונטע אייגענע עקאנאמיע.

די באטטעם ליין איז איין ווארט, אונזער אויסגאבן איז עשרת מונים העכער ווי אונזער איינקופט און אונזער פראדוקציע ממילא זעמיר און א גרויסע דעפעציט. ווען דו וועסט קענען צעווארפן דעם זאץ וועסטו וויסן אז איך בין מופרך מעיקרא, אז נישט איז אלעס שריר וקים.[/justify]

[בענדזשאמין פרענקלין]

[justify]בן תמליון זאגט אז אז לבו אומר לו גיב חרדים אן אטאנאמיע אין אפריקע וועט עס זיין די שענסטע אין אפריקאנער קאנטינענט. כו' אין אמעריקע פעלט נישט חרידישע געפירטע פעקטאריס אפילו א פארמאסוטיקל קאמפאני איז דא א היימישע אין זשערסי, א ריזן מעדיקל לאבראטארי אין וויליאמסבורג, פראגראמירער און וואס נישט. גייט קיין מאנרא וועט איר זען יונגעלייט מיט לאנגע פיאות גיסן צעמענט און לייגן דעכער. בקיצור אונזער אפריקאנער שטאט וועט בליען לשם ולתפארת. למעשה וויל דער מדינת ישראל רעגירונג דער חרדי זאל בלייבן א פאראזיט און נישט ווי די אמעריקאנער חרידים.

אבער איך זאג אז אויף אזא ברענעדיגע נושא קען מען זיך נישט פארלאזן אויפן 'לבי אומר לי' מען ברויך גיין מיטן מוח.

בן תמליון טייערע כ'האב באמת נישט געוואלט אריינגיין אין א היזיגע טעמע, כ'האב נישט געוואלט רעדן נישט פון מאנראו און נישט פון ניו סקווער, ס'איז צו היזיג ס'איז א בחינה פון קרובים אל החלל, אבער אז דו לייגסט מיר אריין און א פאזיציע וואס כ'האב נישט קיין ברירה ווערט א בחינה פון כופין אותו עד שיאמר רוצה אני. כ'וועל עס בארירן מיטן שפיץ גאפל (א חוץ אויב דו וועסט מיר מער אריין שלעפן אין דעם געמויזאכטס)

בן תמליון דו ווייסט אפשר וועלעכע ווילעדזש איז די איינציגסטע אין די גאנצע פאראייניגטע שטאטן, וואס מער ווי האלב פון די איינוואונער האבן סעקשן עכט ?

דאכט זיך, אויב מיין זכרון נארט מיר נישט, אז די ענטפער ניו סקווער. און דאס איז שוין נאכדעם וואס די ריכטיגע גרויסע גניבות איז געקומען צו א האלט, און ווער עס געדענקט איז די חילול השם דעמאלטס געווען מסוף עולם ועד סופו, און גלייכצייטיג שיעור אינטער געברענגט סקווער צוזאמען מיטן רבי'ן אינאיינעם.

דו ווייסט אפשר וועלכע ווילעדש האט די העכסטע ראטע פון סאציאלע בענעפיט געניסער און גאנץ אמעריקע -און איך גיי נישט אריין ווי ערליך מען איז עלידשזעבעל פאר די אלע בענעפיטן-, מאנראו!!, און אידיש רופט מען עס 'קרית-יואל'.

און דו ווייסט פארוואס ? ווייל אויב לימודי חול גייט סינאנאם מיט חכמת היוונית, און קאלעדזש איז מטמא במגע ובמשא, איז פארשטייט זיך אליין אז נאכדעם ווען מען חתונה אן קיין פאך און די הענט, און מען נעמט זיך טוען איין זאך וואס מען קען וואס דאס איז האבן קינדער וויפיל ס'גייט, דעמאלטס קומט ארויס דעם כל שאינו מלמדו אומנות כאילו מלמדו לסטות מיט אירע אלע הערליכע קאלירן.

דאס וואס דו ענדיגסט מיט אזא פאטאס אז די ישראלים פייגרן ממש אז די חרדים זאלן בלייבן פאראזיטן, דאס הערט זיך שוין ווי א ווילדע קאנספיראציע.

כ'וועל ענדיגן צום דריטן מאל מיטן זעלבן פראז; די באטטעם ליין איז איין ווארט, כהיום איז אונזער אויסגאבן עשרת מונים העכער ווי אונזער איינקופט און פראדוקציע ממילא זעמיר און א גרויסע דעפעציט און מ'ברויך א תיקון גדול בקרוב ממש. ווען דו וועסט קענען צעווארפן דעם זאץ וועסטו וויסן אז איך בין מופרך מעיקרא, אז נישט איז אלעס שריר וקים.[/justify]

[היימישער ליטוואק]

מר. פרנקלין, דיין לעצטע הודעה איז קב ונקי. קיין איבעריג ווארט און אלעס 100% גערעכט און אויסגעהאלטן. לך בכוחך זה...

[בן תמליון]

לבנימין היקר בין איך טאקע נישט אויסן דא אויפצוטרייבן א גאנצן סומאטאכע, אבער איר רעדט איצט היפש מילדער ווי פריער. אמת מיר אין אמעריקע לעבן אין דעפציט אדאנק די מיליאנען קינדער פארט ביזטו מודה מיר זענען פראדוקטיוו און פיל בעסער ווי אונזערע אפריקאנער און ספאנישע שכנים. אויבן זאגט איר א באנדע אנאלפאבעטן וואס וועלן חאפן פיש מיט מוהל מעסעלעך און שטארבן ביי די 30 אן ציין. מיין נקודה איז איר האט שרעקליך איבערגעטריבן. קיצוניות איז נישט געזונט אויף קיין זייט.

[בענדזשאמין פרענקלין]

א שאד, וואלסט ווען געדארפט מלכתחלה שרייבן אז די קיצוניות באדערט דיר, אזוי וואלסטו מיר פארשפארט צו רעדן וועגן מאנראו אין ניו סקווער.
די סיבה פארוואס איך האב געשריבן אזוי קיצונית'דיג איז ווייל ס'דא אידן וואס כאפן נישט די נושא (בפרט אין דעם טעמע) אן דעם וואס עס זאל זיין געפארבט מיט פעך שווארצע און העל ווייסע קאלירן.

אז מען רעדט שוין יא פון קרית יואל, וועל איך שוין דערמאנען דעם שענדליכן אקט פון הרב דמתא משם, ווי ער האט ארומגעשיקט בריוון צו אלע גדולי ישראל מיט א שליח מיוחד, אז מען זאל זיך חלילה נישט לאזן פון תכנית הליבה און גזירות גיוס, מען זאל ביישטיין דעם געלט נסיון. ווען ער שטייט ווען אין מיינע דלת אמות גיס איך אים אן מיט א קיתון של שופכין, ער זיצט דארט אויף אלע פראגרעמס, און זויגט ווי א פרישע געבוירן קינד, ביי אונקעל סעם וואס ער קען נאר, זיין גאנצע שטעטל ניצט אלע פרגראמען וואס איז פארהאן תחת כיפת השמים, און ער האט די חוצפה צו זאגן מוסר פאר ארץ ישראל'דיגע אידן אז זיי זאלן חלילה נישט נעמען קיין פרוטה פון דעם טמא'נעם מדינה, כ'בין נייגעריג צו ער וואלט ווען געווען גרייט צו געבן די רווחים פון אפי נאר 'איין איינציגע פראגראם' פאר פאנעוויטשע ישיבה למשל.

[איציק]

[justify]און דו ווייסט פארוואס ? ווייל אויב לימודי חול גייט סינאנאם מיט חכמת היוונית, און קאלעדזש איז מטמא במגע ובמשא, איז פארשטייט זיך אליין אז נאכדעם ווען מען חתונה אן קיין פאך און די הענט, און מען נעמט זיך טוען איין זאך וואס מען קען וואס דאס איז האבן קינדער וויפיל ס'גייט, דעמאלטס קומט ארויס דעם כל שאינו מלמדו אומנות כאילו מלמדו לסטות מיט אירע אלע הערליכע קאלירן.[/justify]

איר קלערט אז עס איז פארהאן דא אין שטיבל איינער וואס האלט אנדערש אויף דעם טעמע און עסט זיך נישט פארוואס מען לערנט נישט קיין פאך מיט די קינדער? אבער אויב דאס איז דא אייער טענה, וואלט דער "ללמדו אומנות" מעיקרא געדארפט זיין דער טעמע פון דעם אשכול, ווייל די צוויי דוגמאות וואס איר האט געברענגט פון די צוויי היימישע שטעטלעך צייגן דאך קלאר אז אויטאנאמיע וואלט געווען א בראך נישט נאר פאר די היימישע אידן אין ארץ ישראל, נאר היימישע אידן סיי וואו. אפשר האט איר טאקע דאס געמיינט, אבער צוליב אייער לאנגע (און שיינע) באשרייבונג איז דער עיקר צוגעדעקט געווארן, אזוי ווי יענער וואלד וואס מען האט נישט אנגעזעהן צוליב אן איבערפלוס פון בוימער...

פראגע: אויב ללמדו אומנות\לימודי חול גייט סינאנאם מיט חכמת יוונית, קען דען זיין אז חז"ל האבן געהייסן לערנען חכמת יוונית? לערנען א קאמפיוטער פאך, א שטייגער ווי וועב דעזיין, איז אפשר יא א גריכישע חכמה. אבער קען מען דען זאגן דאס זעלבע אויף לערנען, לאמיר זאגן, פלאמבינג?!

די באטטעם ליין איז איין ווארט, כהיום איז אונזער אויסגאבן עשרת מונים העכער ווי אונזער איינקופט און פראדוקציע ממילא זעמיר און א גרויסע דעפעציט און מ'ברויך א תיקון גדול בקרוב ממש. ווען דו וועסט קענען צעווארפן דעם זאץ וועסטו וויסן אז איך בין מופרך מעיקרא, אז נישט איז אלעס שריר וקים.

צעווארפן דעם זאץ איז נישט שייך. עס איז א פאקט. אפשר וואלט דער "תיקון גדול" נאר צושטאנד געקומען געצוואונגענערהייט, למשל אויב מען וועט פארשיקן אלע היימישע אידן צו "א צווייטן, פרוכטבארן קאנטינענט"....
איך האב אמאל געהערט א טעאריע אז צווישן היימישע אידן זענען פארהאן מער סוחרים און מער ריזיקע נעמער, און דערפאר אויטאמאטיש מער עשירים אין פראפארציע ווי ביי למשל די מאדערן ארטאדאקס, וויבאלד ביי די לעצטע זענען פארהאן מער פאכלייט. איך ווייס נישט אויב עס איז מעגליך בודק צו זיין די פיגורן, אבער אויך אויב מיר זאלן אננעמען אז דאס איז וואר, איז אויך וואר אז ביי אונז זענען פארהאן פיל מער ארימעלייט און אנגעוויזענע אויף רעגירונג פראגראמען.

אגב, דער ללמדו אומנות\תיקון גדול טעמע, האט זיך א שטיקל ריר געטוהן אין די לעצטע יארן, ווען געוויסע היימישע ארגאניזאציעס לערנען אויס פאר יונגעלייט פאכן, קאמפיוטערס (און די ענגלישע שפראך וואס מ'האט נישט געלערנט אין חדר) א.ד.ג. איך שפעקוליר נאר אויב זיי טוען עס צוליב דעם וואס חז"ל האבן געהייסן אויסלערנען א פאך, אדער ווייל זיי באקומען א רעגירונג גרענט, און מען איז דאס בודק מיט אודיטס וכו'...
די ענגליש\קאמפיוטער קלאס כשלעצמו איז א געבענטשטע ערשיינונג, אבער וואלט דען נישט בעסער געווען ווען מען לערנט די פאכן פאר בחורים, לאמיר זאגן אלס נאכט סדר אין די ישיבה, איידער עס איז רחיים על צווארו? אפשר אפילו ארויסקוועטשן א לייטישער היי-סקול דעגרי? (רח"ל מהאי דעתא...)

ביי די ליטווישע, און ווער רעדט נאך די מאדערנע, עקזיסטירט יא דער ללמדו אומנות, עס איז אבער א שווערער פינאנציעלער פראבלעם. די אידן צאלן פראפערטי טעקס פונקט ווי א צווייטער, אבער פונקט ווי אונז (איר וועט נישט גלייבן!) שיקן זיי נישט אין פאבליק סקול, נאר אין היימישע חדרים וואו מען לערנט אין קלענערע כיתות און עס זענען פארהאן עטליכע טיטשערס במשך דעם טאג (כמעט פאר יעדע נושא אן אנדער טיטשער).
דאס טרייבט ארויף די קאסטן, ממילא איז דער טואישען\שכר לימוד ביי זיי אויסערגעווענליך הויעך. א חבר מיינער אין לאנג-איילענד פלאנט גאר צו מאכן אן "עליה" נאר כדי צו מינימיזירן די אסטראנאמישע קאסטן פון טואישען. דער יונגערמאן ארבעט ביי א וואל-סטריט פירמע און פארדינט א שיין געהאלט - הלוואי אויף מיר געזאגט געווארן - אבער די טואישען עסט עס אויף. דאס זעלבע האב איך געהערט פון א דאקטער אין פעסעיק, אז נאך די טואישען פאר זיינע 7 קינדער, און ווער רעדט נאך יעצט אז ער דארף שיקן די טעכטער אין סעמינערי, בלייבט אים קוים אויף ברויט.

בקיצור, עס איז פארהאן א לעזונג צו די אלע פראבלעמען, די באטרעפענדע אינסטאנצן דארפן אבער קודם איינזעהן אז עס איז פארהאן א פראבלעם, און טאקע א גרויסע פראבלעם.

[איציק]

[justify]דאס וואס דו ענדיגסט מיט אזא פאטאס אז די ישראלים פייגרן ממש אז די חרדים זאלן בלייבן פאראזיטן, דאס הערט זיך שוין ווי א ווילדע קאנספיראציע.[/justify]

עס איז שוין גארנישט קיין קאנספיראציע, און אוודאי נישט קיין ווילדע. מפיהם ומפי כתבם ווייסן מיר אז דאס איז איינע פון די עיקר סיבות פון דעם חיוב צו גיין אין מיליטער, א חיוב וואס איז לעיכובא אויב אן איזראעילי בירגער וויל עפענען א לעגיטימע ביזנעס, און אויב נישט מוז מען ארבעטן שווארץ. (עכ"פ אמאל איז אזוי געווען, היינט אפשר אביסל לייכטער).
מפיהם ומפי כתבם ווייסן מיר אז די גאנצע מעשה מיט דער ליבה, און די מ'כלומרשטע זארג אז די פרומע ארבעטן נישט, איז ארויסצושלעפן די פרומע פון אונטער די איינפלוס פון זייערע רבנים. זיי האבן עס געשריבן און געזאגט בפירוש, נישט איין מאל און נישט צוויי מאל.

עס איז אויך אויסגעהאלטן מכח סברא. אז די חילונים ציטערן פון דעם "פן ירבה" איז יעדער מודה. זיי זאגן עס אפן, און שוין נישט פון היינט. דאס איז אויך געווען א הויפט רעיון ביי די רוסישע עלי', ועוד.
יעצט שטעלט אייך פאר אז דער מאיאריטעט פרומע ווערט א פראדוקטיווע קלאס, אפשר גאר נאכמער פראדוקטיוו פון די פרייע, ווער וועט אפהאלטן די פרומע פון טוהן וואס זייער הארץ באגערט מיט די מיעוט פרייע?
אבער אזוי לאנג ווי די פרומע זענען אנגעוויזן אויף די פרייע...

[לעמאן דזשוס]

גיב פאר חרדים אויטאנאמיע וועט אויסוואקסן א מדינת ישראל.

פראדוקציע איז געלט און דער געריבענער איד וועט שוין זעהן די געלט זאל אהין קיין אפריקא אנקומען. דער זעלבער אנקל סעם וואס שיקט פארן קריתיואלע רב זיינע פראגראמען איז דער וואס שיקט עס קיין מדינת ישראל און פאלעסטינא. אין פאלעסטינא בויעט מען ראקעטן מיט גראנאטן און מען פילט אן שווייצע בענק פאר אראפאט׳ס אלמנה, און אין מדינת ישראל און אין קריתיואל בויעט מען א לאנד מיט א שטעטל מיט אלע צוגעהערן.

יא, ניוסקווער און קריתיואל זענען אפשר די גרעסטע בענעפיטער ווען עס קומט צו שטאטישע און פעדעראלע פראגראמען, און הוא הדין מדינת ישראל איז פון די גרעסטע שנארערס פון אמעריקאנע שטייער צאלער געלט. און, גיב מיר א גוייש שטעטל וואס האט אזוי שנעל גאלאפירט און אויפגעבויעט א שטעטל מיט אלע צוגעהערן און די שענסטע קאמיוניטי פעסיליטיס פון רפואה צענטערן אשת חיל׳עך און שולן, זאלן, מקוואות און בית השחיטה מיט אייגענע פראדוקציע. והוא הדין מדינת ישראל האט די אינוועסטמענט פון אמעריקא געזעהן א פרוכטבארע איינקופט ווען מדינת ישראל פראדוצירט שוין היינט טעכנאלאגיע, וואפן, מעדיצין און סייבער סעקיוריטי מיט וואס זי העלפט די וועלט לויפן פאראויס!

גערעכט, אז די צאל סעקשן אכט בענעפעטירער זענען הימל שרייענד הויעך אז עס זענען דא באדייטענע צאל פאךלאזע אומגעלערנטע מענטשן מיט בנים ובני בנים כזיתים שתולים. דאס איז ווייל ׳דער פארפלוכטע יודע׳ האט אן אייגנשאפט צו ׳קאנטראלירן׳ געלט! צו איז ראטשילד מיט א ׳באנק׳ צו איז עס מעדאף מיט זיינע ביליאנען פארשווינדלט. ס׳איז אבער א פאקט. און מעגסט זיין זיכער אז ווען סעקשן אכט העט אנהייבן קראכן אירע צק׳לאך וועלן הונדערטער משפחות נאך נישט קומען צו די שטאטישע שעלטערס צו לייגן א קאפ אויף א קושן ביינאכט.

האנדלען וואנדלען אין די גאנצע וועלט!

[diff]

[left]Wonder why our mosdos are not on the stock market they are one of our biggest buisneses today[/left]

[איציק]

[left]Wonder why our mosdos are not on the stock market they are one of our biggest buisneses today[/left]

א פרישע גאונ'ישע המצאה

[אויס מענטש]

איך האב אסאך ווואס אריינצורעדן אבל אין לי הזמן וואס איך וואלט נאר יא געוואלט מוסיף זיין איז :

די קרייזן ווי מען לערנט יא אומנות שטייען בעסער פינאנציעל ווי די חסידישע ?
אויסדרוקליך נישט די לעבנס סטאנדארט דארטן איז פיל העכער, אנגעהויבן ביי שכר לימוד, חתונה מאכן, די געסטעריי יעדן שבת ויו"ט, טאג טעגליכע ווירטשאפט, ביי זיי ארבעטן בדרך כלל ביידע עלטערן, און די קינדער ווערן ערצויגן אזוי מיר נישט דיר נישט, ברחובות אדער ביי נעני, וואס דאס ברענגט אסאך פראבלעמען אין די פיוטשער.
איך האב אדורכגעטון דעם ענין מיט אזלעכע געלערנטע שטודירטע "לייסענס פאך" אידן, מען איז א דורך זייער אינקאום און הוצאות, תכלית הענין איז געווען, אז וואס אונזערע א אינגערמאן שטופט דורך מיט 60,000 א יאר שטופן זיי דורך מיט 200,000 א יאר.
בין איך א ביסל געקומען צו די החלטה
אז דער רבוש"ע האט אויך א מיינונג אין די וועלט און יעדער מאכט וויפיל אים איז באשערט צו ספענדן, און וויפיל ער דארף צו לעבן.

אבער די טענה איז יא קאי וקיים, אז מען דארף לערנען בעסיקס קינדער, דאס הייסט שפראך, קאמפיוטער, עלעקטעריק, פלאמבינג, נישט דוקא פראפעשינעל פאכן.
ועל כולם בודזשעטינג, קרעדיט קארד'ס, בענקינג.

[לעמאן דזשוס]

אויס מענטש, ער גנבעט אבער נישט. ער איז אויף זיין נאמען הלכה ולמעשה. ער לערנט, ארבעט, פארדינט, און גיבט אויס דאס געלט אויף? הויכע שכר לימוד...זייער הערליך. חתונה מאכן זיינע צוויי דריי...זייער שיין.

אדרבה, רעדסט וועגן באדזשעטינג? די 60 ביי אונז איז אן די אלע פראגראמען. מיט די פראגרעממס איז דאך עס צוויי מאות ביי אונז אויך. סוי ווי איז די חילוק?

[אויס מענטש]

אויס מענטש, ער גנבעט אבער נישט.
איך אויך נישט און איך האב נישט קיין לייסענס פאך דזשאב

ער איז אויף זיין נאמען הלכה ולמעשה.
איך אויך אלעס
ער לערנט, ארבעט, פארדינט, און גיבט אויס דאס געלט אויף? הויכע שכר לימוד...זייער הערליך. חתונה מאכן זיינע צוויי דריי...זייער שיין.
איך רעדט פון אזעלכע וואס האבן 8-9 קינדער בדרך התורה

אדרבה, רעדסט וועגן באדזשעטינג? די 60 ביי אונז איז אן די אלע פראגראמען. מיט די פראגרעממס איז דאך עס צוויי מאות ביי אונז אויך. סוי ווי איז די חילוק?
לאו דוקא עס קומט אויס אפשר 30,000 שוין מיט די העכסטע סעקשאן אכט, און מעדיקעיד פוד סטעמפס אינקלאטעט

[לעמאן דזשוס]

דו ביסט אפשר פון די קליינע פערצענט האנדלער וואנדלער וואס מאכן א לעבן פון ריל עסטעיט אדער ארבייטסטו פאר הערשל שרייבער אויף די ביכער. רוב זענען נישט אזוי.

ניין. דו ווייסט נישט ווייל דו זאגסטאך אז דו האסט נישט. איז הער אויס; סעקשן אכט קען אנקומען צו צוויי אלפים מאנאטליך. פוד סטעמפס א טויזענט א מאנאט. טעקס ריטוירן איז א צוועלף אלפים סטעיט און פעדעראל קאמבאנירט האלט מען שוין ביי 48 לייג צו מעדיקעיד נאך א 12 אלפים איז שוין 60 פלאס שאר ירקות ווי היע״פ און אזוי ווייטער עס קומט אן צו א שיינע נומער.

וואס איך וויל פארשטיין פון דיר איז פארוואס קאסט דעם לייסענסד (ווי דו רופסט עס) סך מער? למה?!

[אויס מענטש]

סעקשאן 8 איז ביי א דורכשניטליכער אינגערמאן 1000-12000
און זייער אסאך פון די יונגערע אינגעלייט באקומען שוין נישט קיין סעקשאן 8

זייער לעבן וואלט איך דיר געראטן אויב די קענסט כאפן א שמועס מיט איינעם, און וועסט הערן פונקטליך, איך וויל נישט מאריך זיין אין אריינגיין אין לענגערע דיסקוסיעס

[לעמאן דזשוס]

איי לאסט יא.

[בענדזשאמין פרענקלין]

גיב פאר חרדים אויטאנאמיע וועט אויסוואקסן א מדינת ישראל.

יא, ניוסקווער און קריתיואל זענען אפשר די גרעסטע בענעפיטער ווען עס קומט צו שטאטישע און פעדעראלע פראגראמען, און הוא הדין מדינת ישראל איז פון די גרעסטע שנארערס פון אמעריקאנע שטייער צאלער געלט. און, גיב מיר א גוייש שטעטל וואס האט אזוי שנעל גאלאפירט און אויפגעבויעט א שטעטל מיט אלע צוגעהערן און די שענסטע קאמיוניטי פעסיליטיס פון רפואה צענטערן אשת חיל׳עך און שולן, זאלן, מקוואות און בית השחיטה מיט אייגענע פראדוקציע. והוא הדין מדינת ישראל האט די אינוועסטמענט פון אמעריקא געזעהן א פרוכטבארע איינקופט ווען מדינת ישראל פראדוצירט שוין היינט טעכנאלאגיע, וואפן, מעדיצין און סייבער סעקיוריטי מיט וואס זי העלפט די וועלט לויפן פאראויס!

א שיינער צושטעל ! כ'גלייב אז אפילו ר' חיים וואלט נישט געקענט מחלק זיין דעם השוואה.

[[NAMELESS]]

בנימין היקר דיינע נקודות דא זענען גאר גוט!
איך קוק מיר אזוי צומאל אויף די מאיעסטעטישע הימל-ליין פון מאנהעטן און איך טראכט: די אומות העולם האבן פלאנירט, געבויעט, און געענדיגט די אלע בניינים פון די אינזשענירונג, פלאנירן, בויען, שטיין הונדערט שטאק אין די לופט און ארבעטן שווער. קיין איד האט נישט צוגעלייגט א פינגער אין דעם גאנצן השלם זה הבנין.
אבער לעומת זה, וויפיל אידן האבן געפאטשקעט מיט די געלט פון די בניינים, געלט גייציגע שפאקלואנטן האבן געשפילט מיט מארגעדזשעס, שותפות, אינוועסטמענטס און געשעפטן אויף די בניינים.
שווארצע ארבעטער זענען געשטאנען און געבויט פאר ביליג באצאלט, און אידן האבן געמאכט געלט אויף מגדלים הפורחים באויר מיט פינאנציעלע מאכינאציעס איבער די בניינים.
דאס האט זיך אנטוויקלט ווייל אידן האבן נישט געקענט ארבעטן נארמאל במשך די היסטאריע, האט מען געשפילט מיט הלוואה בריבית און די אלע סארט שפאקולאציעס, ביז מיר האבן אנגעהויבן ליב האבן די לופט ביזנעס וואס געט נישט צום תיקון עולם גארנישט.
איך טראכט אסאך מאל וויאזוי כלל ישראל וואלט אויסגעקוקט ווען די שיף וואלט אראפגעלייגט אונזערע זיידעס ערגעץ אין איידעהאו, וואלט כלל ישראל געפלאנצט קארטאפל און געפירט ריזן פעלדער אנגעטון מיט א ריזן הויז א מקשה אחת מכף רגל ועד ראש, קענען מיר זיין פראדוקטיוו?

[ברסלבער]

אויף דעם איז געזאגט געווארן: זכה מלאכתן נעשה על ידי אחרים.

[[NAMELESS]]

אויף דעם איז געזאגט געווארן: זכה מלאכתן נעשה על ידי אחרים.

יא, אבער עס שמעקט פון כיעור. איינער בויעט א וועלט און איינער שפילט ארום משחק בקוביא פון די עכט מלאכות.

[שמעקעדיג]

נישט עכט. אידן זענען באפוילן צו גלייבן: "בשבילי נברא העולם"...

[ברסלבער]

אויף דעם איז געזאגט געווארן: זכה מלאכתן נעשה על ידי אחרים.

יא, אבער עס שמעקט פון כיעור. איינער בויעט א וועלט און איינער שפילט ארום משחק בקוביא פון די עכט מלאכות.

כ'האב פארגעסן צוצולייגן די דריי פינטלעך...

[לעיקוואד]

http://www.nrg.co.il/online/11/ART2/459 ... 1102&loc=2

http://www.kikarhashabat.co.il/%D7%94%D ... D7%9C.html

http://www.bhol.co.il/forum/topic.asp?c ... rum_id=771