גנדי האט געשריבן:אויב קוקט מען נאר פון דער אייבישטערס פרעספעקטעוו. פון וועלעכן אינדיג האט דער אייבישטער מער נחת רוח? פון די אינדיק און ישיבה מיט די כאלאט, הוט און פיאות וואס פארט ארום די וועלט? אדער פון די אינדיג וואס גייט מיט אן אפגעשניטענע בארד. גייט א שווארצע כאלאט. פארקויפט אין 7/11 אבער ווארט און האט ליעב שבת קודש? .
איך האף אז דער אייבערשטער לאזט זיך נישט אריין אין די גאנצע אינדיג סומאטאכע
קיינער זאגט נישט אז אוועקמופן איז גרינג, אבער פארוואס עפעס זאל דער רוב אוועקמופן צוליב איינצעלנע וואס האבן מחליט געווען צו משנה זיין? עס איז נישט מער ווי קאמאן סענס, כל המשנה ידו על התחתונה...
איך בין נישט געקומען איבער חזר'ן דעם גאנצע סומעטאכע אפילו מיט אזא חשובע שרייבער ווי אייך הרב דאט קאם, כ'האב סך הכל מעורר געווען דעם קאך לעפעל אז ווען מען מאכט א חזרה און א סך הכל ברויך מען עס מאכן יושר'דיג. און אויף דיין טענה פון כל המשנה, עיין באריכות און די פריעדיגע תגובות, די חברה האלטן אז קיינער דארף נישט אוועקמאפן נישט דער מיעוט און נישט דער רוב.
בענדזשאמין פרענקלין האט געשריבן:איך בין נישט געקומען איבער חזר'ן דעם גאנצע סומעטאכע אפילו מיט אזא חשובע שרייבער ווי אייך הרב דאט קאם, כ'האב סך הכל מעורר געווען דעם קאך לעפעל אז ווען מען מאכט א חזרה און א סך הכל ברויך מען עס מאכן יושר'דיג. און אויף דיין טענה פון כל המשנה, עיין באריכות און די פריעדיגע תגובות, די חברה האלטן אז קיינער דארף נישט אוועקמאפן נישט דער מיעוט און נישט דער רוב.
איך פארשטיי דיין טענה אז דער מיעוט האלט אז דער רוב קען בלייבן אפילו מיט זיי. אבער אויב גייט מען נאך רוב איז דאס אויך איינע פון די זאכן וואס דער רוב איז אומאיינשטימיג און האלט אז דער הנהגת מיעוט בעט יא אז דער רוב זאל אוועקגיין.
My enemy showed me an Olive Branch, upon closer observation it turned out to be covered in Fig Leaves
קאך_לעפל האט געשריבן:אין די שטאט קראלי אין רומעניע, איז געווען רב הגה''צ רבי שאול בראך זי''ע, און ער האט געפירט די שטאט ביד רמה, למעשה איז געווען אין קראלי א היפשע פאר יודן, וואס זענען נישט געווען אזוי פרום און ערליך ווי די אלגעמיינע איינוואוינער, זיי האבן זיך נישט געוואלט אונטערווארפן אונטער די שטרענגע תקנות וואס דער רב האט אראפגעשטעלט אינעם שטאט למשמרת הדת, (דא אינעם קאווע שטיבל ריפט מען דאס "אויפגעקלערט", אבער אין דער אלטער היים האט מען אזאנע גערופן "נישט אזעלכע ערליכע יודן".)
האט דער רב רבי שאול זי''ע געמאכט פאר זיי אן עקסטערע מנין, וואו זיי האבן זיך געדאווענט אויף זייער שטייגער, (איך גלייב נישט אז זיי האבן געפירט אינגאנצן אויף נוסח עירמאנט, אבער עפעס אזא גאטונג) און ער האט געמאכט זיין זון הרה''ג רבי אלעזר ז''ל פאר רב דארט, און אלעס איז געווען על מי מנוחות.
דערנאך האט געדינט דארט אלס רב רבינו הק' מסאטמאר זי''ע, און ער האט זיך געפירט אויף די זעלבע וועג ווי דער פריערדיגער רב הרה''ק רבי שאול זי''ע, און אלעס איז געווען בכי טוב, יעדער האט פארשטאנען וואו ער באלאנגט, קיינער האט זיך נישט געמישט אין דעם צווייטענס געשעפטן, און שלום און מנוחה האט געהערשט אינעם שטאט.
ווען רבינו הק' זי''ע האט פארלאזט קראלי, און איז געווארן אויף גענומען פאר רב אין סאטמאר, זענען די אלע נישט פרומע ארויסגעקראכן פון די מייז לעכער, און זיי האבן זיך משתלט געווען אויף די צענטראלע קהלה, און געברענגט א רב קיין קראלי, הרה''ק רבי אביש האראוויטץ זי''ע, דער טאטע פון הרה''ק רבי הערשלע ספינקער זי''ע.
למעשה האבן די ערליכע יודן אין די שטאט נישט געוואלט דעם רבי אביש פאר רב, צוליב פארשידענע סיבות. דאס האט געברענגט א פייערדיגע מחלוקת, פון די ערלכע יודן מיט די נישט פרומע, עס איז געווען פון די גרויליגסטע מחלוקות וואס איז נאר אמאל געווען אין די יודישע היסטאריע, און די גאנצע שטאט איז געגאנגען א גאנג.
נישט נאר שקרים וכזבים, חלומות ודמיונות, נאר טייל פון די סאטמערע PR.
א גרויסער שקויעח ר' שמחה פארן דאס מעורר זיין. דאס איז שקר, שטותים און פערדעריי. דאס איז הוצאות שם רע אויף איד א צדיק תמים ונשגב, א תלמיד חכם און א בנן של קדושים, פון וועמען עס זענען געבליבן ערליכע אידישע דורות דא אויף די וועלט. עס איז נארישע סאטמארע פי אר, און עס איז נאריש ווייל עס זענען נאך דא היינט מענטשן ביי וועמען מען קען עס מברר זיין. און איך מיין נישט דעם רשע ושקרן הידוע זריעל גליק
יאפס, ביי די סאטמארע חזרים איז דאס פון די קלייניקייטען.
צווישן אנדערע זאכן וואס דו רעכנסט אויס איז דער פאקט אז די "נישט פרומע" האבן געברענגט ר' אביש'ל הורוויץ קיין קראלע. איך האב איין וואונטש. צו זיין אזא "נישט פרומער" ווי ר' אביש'ל הרווויץ און זיין זון ר' הערשלי זצ"ל.
berlbalaguleh האט געשריבן:צווישן אנדערע זאכן וואס דו רעכנסט אויס איז דער פאקט אז די "נישט פרומע" האבן געברענגט ר' אביש'ל הורוויץ קיין קראלע. איך האב איין וואונטש. צו זיין אזא "נישט פרומער" ווי ר' אביש'ל הרווויץ און זיין זון ר' הערשלי זצ"ל.
*שמואל דוד הערצאג, איז א חשוב'ע אינגערמאן. געבוירען איז ער אין מאונט-קיסקא, נייטרא, זיין טאטע איז פון די ערשטע תושבים, און אן איידעם ביי ר' יונה לעפקאוויטש פון די מייסדי היישוב. שמואל דוד איז אן איידעם ביי מיכאל בער בויער, די גבאי, וואס איז אן איידעם ביי שמואל דוד לעווי ז"ל, דער מנהל. אונזער ר' שמואל דוד'ל האט געלערנט אין נייטרא מיום הולדתו עד יום חתונתו. ער דאוונעט אשכנז, לייגט תפילין חול-המועד, זאגט מערבית, שנייט נישט די בארד, און האט נישט קיין אימעיל אקואנט. - נייטרא פליסט אין זיין בלוט אדורך און אדורך. די חתונה איז געווען אין מאנסי. נישט ווייל זיי האבן דארט משפחה, נאר ס'איז פשוט נישטא קיין חתונה זיין אין נייטרא. - מען האט ניטאמאל געדארפט דאס אויסשמועסן ביים א.ג. בעשוי, אז די קאפ"ל גייט זיך באזעצען אין... נייטרא. אוודאי אזוי. א מענטש טראכט און גאט לאכט. ליידער, צוליב א געזונטהייט פראבלעם מיט זיין שנה ראשונה ווייבל, האט די יונגע זיווג זיך געמוזט אריבערציען קיין לעיקוואד! א פרעמדע מדינה!
ויהי היום, זייער בכור'לע איז געווען גרייט פאר חדר, שוין געטרעינט א.א.וו. שמואל דוד קען די טעלעפאון פון חדר אויסוויינדיג, ער רופט אריין אין אפיס. א סעקראטער, פון די נייטרא-ברוין משפחה נעמט דעם קאלל: אפיס: העללאו ש"ד: א גוטן, דאס איז שמואל דוד הערצאג. אפיס: וועלכע? ש"ד: די לעפקאוויטש אייניקעל אפיס: וועלכע? ש"ד: נו, די בויער מחותן. אפיס: אה, פון לעיקוואד.. ש"ד: יא, יא, אפיס: אה, א גוטן וואס מאכסטו, ביסט שוין נישט דא געווען אויף שבת אפאר חדשים. ש"ד: יא, ס'אביסל ווייט, דו ווייסט דאך... כ'דרייוו נישט.. ס'נישט גרינג.. אפיס: יא, כ'פארשטיי. בקיצור, סאו וואס איז נייעס? ש"ד: די מעשה איז אזוי, מיין זוהן איז שוין גרייט פאר חדר, ער איז געווארן דריי פסח. אפיס: און?... ש"ד: גארנישט, איך וויל אים פשוט איינשרייבן אין חדר. אפיס: וואס? וועלכע חדר? ש"ד: אין נייטרא, דארט וואו איך האב געלערנט. אפיס: דו מאפסט אהער? ש"ד: ניין, פארוואס פרעגסטו? איך מוז זיין אין לעיקוואד. אפיס: סאו וואס ווילסטו פון מיר? ש"ד: גארנישט, וואס איז די פראבלעם? ס'נישטא קיין קינדערגארטן קלאס? אפיס: ש"ד, וואס רעדסטו, איך בין אביסל צומישט, דו וואוינסט אין לעיקוואד? און די שרייבסט איין דיין יונגעל דא אין נייטרא? ש"ד: וואו דען? איך בין א נייטרא'ער, מיין טאטע מאמע זיידע באבע, שווער שוויגער, ס'אלץ נייטרא. אפיס: כ'האב נישט געזאגט דו ביסט נישט נייטרא, סך הכל וויל איך פארשטיין וויאזוי א יונגעל פון לעיקוואד זאל קומען און גיין טעגליך פון און צו נייטרא? ס'איז דאך א מהלך. ש"ד: איך ווייס ס'נישט נאנט, אבער דארפס פארשטיין, ווער האט אויפגעשטעלט נייטרא אויב נישט מיין טאטע און זיידע? אפיס: חלילה, ש"ד, איך האב נישט קיין טענה'ס אז דו וואוינסט ווייט. איך פראביר נאר מסביר צו זיין אז ווען מ'וואוינט ווייט, האט נישט קיין זין צו שיקן די קינדער אזא ווייטע מהלך. ש"ד: וואס איז מיט הכרת הטוב? דאס באצאלט מען פאר אזא נייטרא-מסי"נ משפחה? נישט גענוג מיין רעביצין איז נישט געזונט, דארף איך נאך מיטמאכן אז מ'נעמט נישט אריין מיינע קינדער אין די מוסדות ווי איך האב אלע מיינע יארן געלערנט? וואו איז דער יושר? אידיש בלוט איז גארנישט ביי ענק? ר' מיכאל בער זכרונו לברכה וואלט דיך פארשיקט פון יישוב פאר אזא התנהגות! אפיס:.... ממממממ.... ש"ד: כ'וויל נישט הערן גארנישט! איך רוף שוין מיין טאטע! ----- איך וויין מיט ר' ש"ד, ווער איז נייטרא אויב נישט ער, אבער ער וואוינט דאך ווייט...
דער נמשל זענען די וואס ווילן שיקן זייערע קינדער אין א מוסד ווי זיי האבן געלערנט, אבער במשך הזמן האבן זיי אוועקגעמופט. קיינער האט נישט קיין טענות אויף זיי, אבער די מוסדות איז זייער ווייט פון דיר, פארוואס שיקן די קינדער דארט?
זייער קלוג און זיס קאווע טרונקער, אבער דאך איז עס נאך נישט קיין פארגלייך. אפשר אין געוויסע פעלער איז עס א גוטע תירוץ, אבער וואס טוט זיך מיט אלע אנדערע פעלער ווי קינדער ווערן מוחרם פון מוסדות און עלטערן פון בתי חיים צוליב....
נישט שערן די האר יא שטיצן די בארד טאטע/מאמע באקומען א דעגרי מאמע טראגט א סוועדער מיט א הוטל גייט גאלדענע שיך קאלירטע קלייד האט דרייווינג לייסענס פארמאגט אן אייפון גייט אין רעסטוראנט אויסגעטון די הוט/טיכל/שפיצל טאטע גייט אן א הוט אין שול אדער אן א רעקל אין גאס שמועסט אין פאליש לאזט די קינדער טראגן קורצע ערמעל פארן בייקס גייט קיין פלארידע אויף וועקאציע וכו' וכו'
די קשיא ווערט נאך שווערער ווען מען דערמאנט זיך איבערן לא יומתו בנים על אבות ואבות על בנים....
"לא מצאנו בשום מקום בתורה שמצווה אדם להיות למדן ובקי בכל חדרי התורה. שכן תכלית הלימוד אינה להיות למדן אלא להיות אדם טוב, לעשות הטוב ולהטיב לזולתו." ~ רמ"מ מקאצק ז"ל
דערמאנסט מיר אן אינטרעסאנטן עפיזאד. אן איינוואוינער פון אפסטעיט איז אריינגעקומען קיין וומסב"ג עפעס ארלעדיגן. ער איז ארויסגעקומען פון זיין אויטא אן א הוט, אזוי ווי ער איז געוואוינט. גייט נישט אדורך עטליכע סעקונדעס, און איינער שטעלט אים אפ: ר' איד, איר האט אפשר פארגעסן אייער הוט? אוי! כאפט זיך דער גאסט - איך האב פארגעסן נישט מיין הוט, נאר אז איך בין אין וויליאמסבורג
