הרב עובדיה יוסף ספראוועט זיך מיט די האלאקאסט

[הקטן]

a) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז קאמן סענעס איז די וועג ווי אזוי די game פין לעבן ווערט געשפילט אין דאס איז וואס מען expect פין מיר

b) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז א נברא קען נישט פארשטיין זיין בורא (for the time being except that my common senses dictate אז איך בין א נברא אין איך האב א בורא)

c) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז דער בורא וויל פין מיר עפעס אויף דער וועלט, אין איך בין דא פאר א שליחות

d) מיין קאמען סענס זאגט מיר אויב מיין בורא וויל עפעס פין מיר שפילט ער נישט קיין טריקס מיט מיר נאר ער שרייבט דאס קלאר ארויס אין זיין תורה אדער פאר משה מסיני. לא בא הכתוב לסתום אלא לפרש, ואין הקדוש ברוך הוא בא בטרוניא עם בריותיו

e) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז איך דארף נישט פארשטיין פארוואס גאט וויל פין מיר וואס ער וויל ווי למשל אז איך זאל בארען די אויער פין אן עבד עברי (עיין אות b)

f) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז איך האב נישט, אין קען נישט, ארויסהאבען די big picture פין די universe. אין איך וועל אייביג האבן Tunnel vision

g) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז זאכן מאכן אסך מאל נישט קיין סענס ווען מען זעט נישט די big picture (למשל זען ווי מען שנייט איינעם אויף די בויך אין נישט וויסען אז דער שניידער איז א surgeon, אדער מענטשן ווערן געשלעפט אין גאז קאמער)

h) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז "געפיל" "רחמנות" "ליבשטפט" וכו זענען אלע נבראים אין זענען בשאפען געווארן אין זמן (אין וואס איז שייך פארן בורא רעדט מען וויאזוי גאט פירט זיך מיט דער וועלט כמבאר בקבלה וכן הדעת נוטוה אין קיינער איז נישט מחילק מיט פאצעסנע)

ן) מקסז"מ אז ווען עס שטייט אז גאט איז א רחום וחנון at least וואס איז נוגע פאר מיר מיינט דאס בפשטות, אין אויב שטייט הדביק במידותיו מאנט מען פין מיר א רחום וחנון לויט ווי איך פארשטיי עס אין ווי אזוי עס הערט זיך אויף די וועלט (עיין c,d)


שוב ראיתי while איך האב געשריבן האט הוגה זאל זיין געזינט ארויסגעברענגט די נקידות אויף זיין וועג

[הוגה]

הקטן, הערליך שיין און מסודר ארןיסגעברענגט!!!

e) מיין קאמען סענס זאגט מיר אז איך דארף נישט פארשטיין פארוואס גאט וויל פין מיר.....

אין חב"ד פלעגט מען זאגן אויף אזעלכע און ענליכע שאלות/קושיות, "אויף א תאווה איז נישט שייך צו פרעגן פארוואס".

[הקטן]

הקטן, הערליך שיין און מסודר ארןיסגעברענגט!!!

אין חב"ד פלעגט מען זאגן אויף אזעלכע און ענליכע שאלות/קושיות, "אויף א תאווה איז נישט שייך צו פרעגן פארוואס".

ש'כוח

נתאווה הקב"ה להיות לו דירה בתחתונים

אין טעם ברצון איז די general term

ווערט ווייסט די מקור? סאנד ווי פין קבלה חדר

[[NAMELESS]]

עס איז פארהאן א וואונדערליכער מואווי גאד אן טרייעל (גאט אויפן פראצעס) באזירט אויף א אליעזר וויזעל ביך מיטן זעלבן נאמען.
איך האב עס נישט עמבעדעד דא ווייל עס איז פארשטענדליך אז די מואווי איז נישט לרוח יראי ה', אבער עס ברענגט גאר שארף ארויס אלע נקודות אויף די שואה, אלע קושיות און אלע וועגן וויאזוי מענטשן האבן עס אנגעקוקט.
אין די מואווי איז פארהאן א רב וואס שרייט אז די קריג איז עונשים. א וויסנשאפטלער וואס איז ביזי מיט עוואלושען ממילא איז נישטא אויף וועמען צו פרעגן קושיות. א פארווייטאגטער איד וואס איז געווארן אפיקורס ביים קריג. אן אפיקורס וואס שרייט אז מיר האבן די זעלבע זאך געטון צו די עמלקים, און א פשוטער ערליכער איד וואס שרייט אז מען דארף זיך האלטן די אמונה און מיר פארשטייען נישט אלעס. אפגעזעהן וואס מען אורטיילט, גייען די אלע אידן אריין מיט זייערע אלע קושיות און מחשבות אין גאז קאמער אריין אין די ענדע. עס איז זייער שטארק טראגיש, טרויעריג און מעורר מחשבה.

[מאראנצןזאפט]

ענליך צו דעם.
the quarrel
געשריבן דורך חיים גראדה.
אנטהאלט אויך א פיליזאפישער ויכוח ארום דעם האלאקוסט.

[הקטן]

עס איז פארהאן א וואונדערליכער מואווי גאד אן טרייעל (גאט אויפן פראצעס) באזירט אויף א אליעזר וויזעל ביך מיטן זעלבן נאמען.
איך האב עס נישט עמבעדעד דא ווייל עס איז פארשטענדליך אז די מואווי איז נישט לרוח יראי ה', אבער עס ברענגט גאר שארף ארויס אלע נקודות אויף די שואה, אלע קושיות און אלע וועגן וויאזוי מענטשן האבן עס אנגעקוקט.
אין די מואווי איז פארהאן א רב וואס שרייט אז די קריג איז עונשים. א וויסנשאפטלער וואס איז ביזי מיט עוואלושען ממילא איז נישטא אויף וועמען צו פרעגן קושיות. א פארווייטאגטער איד וואס איז געווארן אפיקורס ביים קריג. אן אפיקורס וואס שרייט אז מיר האבן די זעלבע זאך געטון צו די עמלקים, און א פשוטער ערליכער איד וואס שרייט אז מען דארף זיך האלטן די אמונה און מיר פארשטייען נישט אלעס. אפגעזעהן וואס מען אורטיילט, גייען די אלע אידן אריין מיט זייערע אלע קושיות און מחשבות אין גאז קאמער אריין אין די ענדע. עס איז זייער שטארק טראגיש, טרויעריג און מעורר מחשבה.

די נאמען גאד אן טרייעל אנערקענט אז ס'איז דא א גאד, נאר איך האב שטארקע טענות...
רעדענדיק מיט א פארווייטאגטער איד וואס איז געווארן אפיקורס באמערקט זיך זייער אסך מאל די פאראדאקס, פין איין זייט שרייט ער אין שעלט אין רעגט זיך אויף גאט אין פין די אנדערע זייט שרייט ער אז סאיז נישט דא קיין גאט.

מיט א קאלטע בליק איז שווער פאר מיר צי זאגן אזוי ווי די עטיעסט זאגט אז די בארבארישע רציחוה אויף אזא פארנעם אין וואס איז געטין געווארן דארך so called נארמאלע מענטשן אין די וועלט שווייגט אין א טייל מענטשן ווערן געראטעווט אויף זייער ווינדערליכע אויפנים. בקיצור ס'איז mind boggling. אין איך מיין אז סאיז אביסעל שווער צי זאגן that it is all by chance.
אויף א טצינאמי קען איך הערן אז דאס איז mother nature

[שמעקעדיג]

באמת האב איך אזויפיל וואס צו שרייבן אויף די נושא בפרטיות, און אויף די גאנצע ענין פון שכר ועונש/גלגול בכלליות. איך פלאן צו שרייבן א לאנגע מאמר בקרוב בעז"ה.
אבער א קליינע קשיא אויפן מאמענט: וואס איז דער ענין פון גלגול? אויב דארף א מענטש באקומען א עונש כדי אפצוקומען א געוויסע עבירה, פארוואס זאל ער עס נישט באקומען ווילאנג ער לעבט אינעם ערשטן לעבן?
פארוואס דארף ער קודם שטארבן, אדורכגיין דעם פראצעדור ביים בי"ד של מעלה, און צוריק אראפקומען ווי א זיסע בעבי, אנהויבן פון דער אל"ף, און אפילו אויסוואקסן א צדיק הדור, און דאן באקומען שוידערליכע עונשים וואס קיינער פארשטייט נישט, נאר מען פלאגט זיך צו גלייבן אז דאס איז פון לעצטן גלגול?

עס וואלט געווען גרינגער פארן מענטש צו באקומען זיין עונש אינעם זעלבן לעבן וואס ער האט חוטא געוען, און אין דער זעלבער צייט וואלט עס געברענגט מער אנערקענונג אז אית דין ואית דיין, דער ציבור וואלט פארשטאנען פארוואס יענער פארדינט זיך אזא שטראף.

[הקטן]

עס וואלט געווען גרינגער פארן מענטש צו באקומען זיין עונש אינעם זעלבן לעבן וואס ער האט חוטא געוען, און אין דער זעלבער צייט וואלט עס געברענגט מער אנערקענונג אז אית דין ואית דיין, דער ציבור וואלט פארשטאנען פארוואס יענער פארדינט זיך אזא שטראף.

אפשר דא שטעקט די תירוץ (וואס מיר קענען פארשטיין)

[[NAMELESS]]

רבותי די קושיות מוטשען מענטשהייט פונעם ערשטן טאג. משה רבינו האט דאס געפרעגט, הראני נא את כבודך, דוד המלך פרעגט דאס. כינעזער חכמים פרעגן עס בודהא, אינדיאנער מאכן מעדיטאציע און פרעגן דאס פון מאמע נאטור-עקזיסטענץ, מוסלמענער רייסן זיך אויף, שרייען אלא אכבאר און פרעגן דאס, קריסטן צלמען זיך און פרעגן דאס, חכמי אתונה האבן זיך מתבודד געווען און דאס געפרעגט, אפריקאנער שבטים מאכן מאדנע ענימאליסטישע תנועות און פרעגן עס, פילאזאפן און טעעלאגן אין די אייווי ליעג קאלעדזשעס פרעגן עס, אבער קיין שלימות'דיגע תירוץ איז קיינמאל נישט געווען.
א שלימות'דיגע תירוץ מיינט אזא וואס ענדיגט זיך נישט מיט "מיר פארשטייען נישט אלעס"
קענסט זאגן אז עס איז אן עונש, אבער די וועסט מוזן זאגן די "אנדרולמוסיא בא לעולם והורגת טובים ורעים", נו וואס האסטו אויפגעטון? אנשטאט ווייטאג אויף די השגחה, האב איך שנאה אויפן חיה וואס רופט זיך "אנדרולמוסיא"
קענסט זאגן אז עס איז אלעס מיט א הויכע חשבון, אבער די זאגסטו מיט דעם ווייטער אז מיר קענען נישט טראכטן.
קענסט זאגן גלגול, אבער הדרא קושיא לדוכתא.
די קושיא איז נישט דווקא די קריג, נאר עס איז גענוי אזוי א איינציג קינד'ס טויט אין בעטל, מוות בעריסה, די זעלבע קושיות, די חילוק איז נאר אין די נומערן און נישט אין די מהות.
רבי חיים שמואלעוויץ האט אמאל געזאגט "ביים קריג האט א נאצי אמאל געזאגט צו א איד "קלויב אויס וועלכע קינד די ווילסט די צווייטע גייט איך יעצט הרגענען. דער איד ראנגלט זיך, ראנגלט זיך, רייסט זיך לעבעדיגערהייט, און צום סוף קלויבט ער נישט און מען הרגעט ביידע" און רבי חיים האט געענדיגט "די ייסורים פארשטייט קיינער נישט אויך דארטן - האט ער געזאגט טייטלענדיג צום הימל - פארשטייט מען נישט די דאזיגע יסורים!"
רבי חיים איז געבליבן א מאמין, איך אויך, אן קיין תשובות און אן קיין וויכוחים, אן קיין קושיות און אן קיין תירוצים.
אבער צו זאגן האלבע תירוצים איז נאר שארפער געמאכט די קושיא.

[שמעקעדיג]

וואס באדערט מיר איז, אז יעדן מאל ווען עס קומט אן עונש, "פרובירט מען" צו טרעפן על מה עשה ה' ככה. און אזוי דארף מען טאקע צו טון. די תורה זאגט דאך קלאר נישט איינמאל און נישט צוויי מאל, אז אויב וועט מען דינען השי"ת וועט קומען גוטס, און פארקערט אויב נישט. מען זאגט עס יעדן טאג אין קר"ש.
לויט די טעאריעס, צופאלט אלעס. די תורה זאגט טאקע אזוי, אבער מען זעהט פונקט די פארקערטע, צדיק ורע לו און רשעים וואס האקן א טאג. א איד וואס קען נישט באצאלן שכר לימוד פאר זיינע קינדער צו לערנען ג-ט'ס תורה, און א שמוציגער געמיינער גוי וועלכער ווערט דערטראנקען אין ביליאנען און ווייסט נישט וואס צו טון פאר שוואוילטאג.

איז די קשיא שטעלט זיך, וואס ווילסטו פון אונז? איך פארשטיי מען דארף טון תורה ומצוות, אן קיין קשיות אויף די השגחה ח"ו, אבער וואס פייניגסטו מיר ביי יעדן אומגליק? א יונגע פארפאלק איז אומגעקומען? מסתמא האבן זיי געהאט א חשבון פון לעצטן גלגול און יעצט איז עס מתוקן געווארן, פארוואס דארף איך יעצט מתקן זיין זיינע מעשים? און אז א איד האט געבוירן א צווילינג נעקסט דאר מייינט עס אז מיר דארפן זיך יעצט קלאפן אין בויך אז הקב"ה גיט אונז אזא שמחה?

איך וועל בעז"ה מער מאריך זיין אין מיין ארטיקל. די שאלה פון א מיליאן דאלער איז, אז לויט דעם קען מען אפווענדן אלעס וואס מען האט אונז געלערנט, אלעס וואס עס שטייט אין ספרים הקדושים. און עפעס מאכט נישט קיין סענס דא. עס מוז זיין עפעס א תירוץ.

[[NAMELESS]]

בנוסף צו חיים גראדה'ס "מיין וויכוח מיט הירש ראסיינער" און אלי וויזעל'ס "גאט אן טרייעל" טאר מען נישט פארגעסן פון צבי קוליץ'ןס "יאסל ראקאווער רעדט צו גאט", וועלכע איז פיל פרומער געשטימט אבער אויך א הארצנס יצירה. אוי, מי יתן ראשי מים ועיני מקור דמעה און ליינען די דאזיגע דריי יצירות אזוי ווי איך האב זיי געליינט דעם ערשטן מאל, מיט הייסע טרערן.

[[NAMELESS]]

די ווערק יאסל ראקאווער רעדט צו גאט איז שוין געועון ערגעצוואו דערמאנט דא אין שטיבל, די אנדערע צוויי זאכן איז דא אויף די זייטל ווי די תבעל להגמון תחלה ווידיאס ערשיינען

[[NAMELESS]]

איך ליין די דאזיגע אשכול, און איך וויין. גיי איך ארויס ד' אמות אין אנדערע אשכולות און איך קאלער פאר געלעכטער. ממש אזוי ווי מען שרייבט אויף מירון, אינווייניג יום כיפור אינדרויסן פורים.

[מוח שליט]

איך האב נישט קיין שום פראבלעם מיט וויסען דער מציאות פון גאט און נישט זיין מהות, וכמו שהסברת במשל הקאמפיוטער.

לא ירדתי לסוף דעתך. אז מען האט נישט קיין שום מושג פון די מהות פון א זאך, וואס מיינט דאס אז מען ווייסט אז עס עקזיסטירט? וואס עקזיסטירט?

אבער אין נישט וויסען וואס ער איז איז דאך אז מקען נישט וויסען זיין רצון, ממילא פרעג איך אז דאס איז א סתירה צו כל התורה כולה וואס איז געבויט אויף די הנחה אז מיר ווייסען יא זייער קלאר וואס איז רצון ה' .

רצון איז נישט עצמותו. די פאקט איז אז עס איז דא א וועלט, הרי לך אז ער האט באשאפען, מאניפעסטירט, א.ד.ג. א וועלט, אפילו מען פארשטייט נישט אים אליין. פונקט אזוי קען זיין א רצון אפי' מען פארשטייט נישט עצמותו. ובאופן אחר, אויב נעמסטו אהן אז עס איז דא א גאט, [במובן המלא פון די ווארט גאט] איז דאך בהכרח אז די בריאה איז געשעהן מרצונו. הרי לך אז עס איז דא א רצון.

[דעת תורה]

לגבי די שאלה פון חיות ובהמות, איז פון דעם טאקע א תשובה נצחית אויף ווער עס גלייבט נישט אין קיין רעליגיע, און פון דעם פוינט אוו וויו זענען די צער בעלי חיים גרופעס הייליג גערעכט, ווער געט פאר א מענטש א רעכט צו נעמען א אומשולדיגע בהמה און דערהארגענען און נאך גיין אויפעסן זיין פלייש? איי מין דאס איז דאך די נידריגסטע און גרוייגסטע פעולה וואס א מענטש קען טאן, הארגענען א באשעפעניש א יצור, סתם ווייל ער דארף זיין פלייש? היטלער הט אזאנס נישט געטאן.

איז בשלמא אז דו גייסט בצלם אלקים עשה את האדם, און דער קריעיטאר, דער בורא כל האט משליט געווען דעם מין האנושי אויף די אנדערע ראסע באשעפענישן, קען עס נאך גיין, (וכידוע אז ביזן מבול איז טאקע בשר בהמות וחיות געווען אסור, שפעטער האט דער אייבישטער עס מתיר געווען פאר נח ובניו). אבער אויב איז גלייבט מען נישט אין דעם, נאכמער אז מען גלייבט אז מענטשן קומען באמת פון בהמות וחיות, איז דאך דאס א רציחה, און איך רעד שוין נישט פון דעם וואס מען מאכט קאליע דמו ודם זרעיותיו, און אפשר וואלט אין מיליאן יאר ארום פון די בהמה ארויסגעקומען א זיוויג פאר דיין אייניקל...?

וויאזוי איז דאס א תשובה ניצחת? אויב האלטסטו אז אן א גאט זאל דאס מתיר זיין איז דאס אוממאראליש צו הרגנען בהמות, אזויווי עס האלטען טאקע אנדערע, אויך מיט א גאט, איז דאס טאקע אוממאראליש און גרויליג. און דאס איז לדעתי בכלל נישט קיין אפגעפרעגטע שטעלונג. דאס וואס מענטשען פירען זיך נישט אזוי איז נשט קיין ראיה אויף גארנישט. מענטשען האבען אויך געמאכט א שואה. און אויב האלטסטו אזוי העלפט דיר דער גאט נישט קיין סאך אויך אויב ער איז דאס מתיר . בסך הכל ווארפסטו ארויף דער שולד אויף גאט, נו אויף דעם רעדט דאך דער אשכול וועגן די טענה וואס איז דא אויף גאט פארוואס ער מאכט א האלעקויסט. און בכלל באנו לשאלת רעליגיע און מאראל המדובר פה בכמה אשכולות שונים.

אבער לעולם, ביסטו זיך ממש סותר מיניה וביה. ווייל אויב האלסטו אז גאט איז א תשובה אויף מאראל, קומט אויס אין אנדערע ווערטער אז אן גאט און א תורה איז נישטא מאראל. איז ממילא ווי קענסטו האבן טענות אויפ'ן מענטש וואס גלייבט נישט אין גאט וויאזוי ער הרג'עט חיות? אפילו ווען ער הרג'עט מענטשן קענסטו נישט האבען א טענה אויף עם, ווער זאגט דען אז עפעס איז ראנג צו זיין היטלער?

שלישית, איז דא גאנץ פשוט'ע סברות מסביר צו זיין פארוואס עס איז נישט מאראליש צו הרג'נען א מענטש אפילו אז ס'איז יא מאראליש צו הרג'נען בעלי חיים, אויך למ"ד אז א מענטש איז א אייניקל פון א מאנקי.

איך הייב נישט אן צו פארשטיין וואס דו פרעגסט. אויב גאט ערלויבט עס צו טאן, דאן ווייס איך אז ער האט באשאפן די בהמות און חיות פאר דעם צוועק, אז איך זאל עס טאן, און היות ער איז דער יוצר און בעל הבית קען ער זאגן וויאזוי וויל. אבער איינער וואס גלייבט נישט אין קיין גאט, האט ער נישט קיין שום איבערמענטשליכע אנווייזונגען וויאזוי זיך אויפצופירן אויף די וועלט. ער דארף עס אליינס אויספיגור'ן. יעצט דא ווערט שווער, וואס עפעס האסטו אויסגע'פיגור'ט אז בעלי חיים זענען הפקר? אדער קענסטו זיין א קאניבאל, עסן מענטשן, אדער א וועגעטעריען. די מיטל וועג האט נישט אויף וואס זיך צו בויען.

איך גיי נישט יעצט אריין אין דעם צי גאט אליינס איז אויסגעהאלטן מאראליש, עס איז פשוט אז יא, אבער נישט דאס איז די נקודה. אז דו ביסט דא אין זיין וועלט, פירסטו דיך לויט וויאזוי ער האט עס אראפגעשטעלט מיט זיינע אנווייזונגען.

אדרבה, לאמיר הערן די פשוט'ע סברות לחלק צווישן א קראנקן פאראליזירטן טויב-שטומען משוגענער נעבעך, און א געלערנטע קלוגע פארשטענדליכע דאלפין פיש אדער מאנקי.

[דעת תורה]

לגבי די שאלה פון חיות ובהמות, איז פון דעם טאקע א תשובה נצחית אויף ווער עס גלייבט נישט אין קיין רעליגיע, און פון דעם פוינט אוו וויו זענען די צער בעלי חיים גרופעס הייליג גערעכט, ווער געט פאר א מענטש א רעכט צו נעמען א אומשולדיגע בהמה און דערהארגענען און נאך גיין אויפעסן זיין פלייש? איי מין דאס איז דאך די נידריגסטע און גרוייגסטע פעולה וואס א מענטש קען טאן, הארגענען א באשעפעניש א יצור, סתם ווייל ער דארף זיין פלייש? היטלער הט אזאנס נישט געטאן.

איז בשלמא אז דו גייסט בצלם אלקים עשה את האדם, און דער קריעיטאר, דער בורא כל האט משליט געווען דעם מין האנושי אויף די אנדערע ראסע באשעפענישן, קען עס נאך גיין, (וכידוע אז ביזן מבול איז טאקע בשר בהמות וחיות געווען אסור, שפעטער האט דער אייבישטער עס מתיר געווען פאר נח ובניו). אבער אויב איז גלייבט מען נישט אין דעם, נאכמער אז מען גלייבט אז מענטשן קומען באמת פון בהמות וחיות, איז דאך דאס א רציחה, און איך רעד שוין נישט פון דעם וואס מען מאכט קאליע דמו ודם זרעיותיו, און אפשר וואלט אין מיליאן יאר ארום פון די בהמה ארויסגעקומען א זיוויג פאר דיין אייניקל...?

אויב א מענטש איז נישט מער ווי א חיה פארשטיי איך אינגאנצען נישט די צער בעלי חיים גרופעס, זייט ווען האסטו טענות אויפו קאץ פארוואס ער באגייט זיך מיט אזא רציחה אויפן מייז. דאס איז די rule of the jungle

די טענה איז פארוואס ער ספעירט דעם מענטש. פארוואס ווען דו האסט נאר 2 ברירות: אדער אראפ קלאפן א מענטש אדער א קאץ, פיקסטו ענדערש די קאץ.

[מוח שליט]

ווי באקאנט, איז נתגלה געווארען שפעטערע דורות טיפערע הבנות בכל המקצועות, כננס על גבי ענק. אדער כענק על גבי ענק.
א] מיין אייגענע קאנשעסנעס ווערט מגולגל יעדע מינוט צו א צווייטע פערסינאליטי, ווער רעדט נאך טאמער טרינק איך אביסעלע. וביותר אויב נעמט איינער אביסעלע Lsd, איז ער ממש א צווייטע מענטש.
ב] אויב מען זאל בדרך נס טוישען יעדעם איינעמס קאנשעסנעס אז מיר זאלן זיין קאנשעס פון דעם טיש דא אז עס איז א באנק. כמובן אז מיר רעדן אז עס איז נכלל און דעם ספעציפישען קאנשעסנעס טויש אלע תוצאות ותוצאי תוצאות פון דעם אז דאס איז א באנק. דהיינו, אלעס וואס א באנק וועט מיך מאכן שפירן, וועל איך שפירן [ליין - זיין קאנשעס] ביי דעם (געוועזענעם) טיש. וועט דאס אוודאי לכו"ע זיין א באנק. if it walks like a duck' quacks like a duck, then it is a duck. וואס איז דען די "מציאות" אז נישט דאס וואס איך און יעדער איז קאנשעס פון?
אויב א] און ב] זענען גערעכט, קומט אויס בהכרח אז,
ג] מיין קאנשעסנעס קען אויך אהערשטעלן פאר מיר א גאנץ נייע גוף, און א נייע סביבה.
גלגול איז פשוט טיפער און בעסער אפגטייטשט קאנשעסנעס.

[לעיקוואד]

ס'נישטא קיין הוכחה אז קאנשיסנעס קען עקזעסטירען בנפרד פון א גוף וואס טראגט עם, כל שכן נישט אז סאיז דא אזא זאך קאנשיסנעס פון א דבר דומם אדער אפילו א בעל חי (תלוי וועלכע), כל שכן נישט אז ס'וועט טאקע בלייבען די זעלבע קאנשיסנעס נאכן טויש. ממילא ווייס איך נישט וואס איז די שייכות צו גלגול. אדרבה, אז דו זאגסט אז ס'טוישט זיך יעדער רגע איז נישט שייך אויך נישט מעניש זיין פאר אן עבירה פון נעכטן, ומה ענין גלגול לכאן?

[לעיקוואד]

איך האב נישט קיין שום פראבלעם מיט וויסען דער מציאות פון גאט און נישט זיין מהות, וכמו שהסברת במשל הקאמפיוטער.

לא ירדתי לסוף דעתך. אז מען האט נישט קיין שום מושג פון די מהות פון א זאך, וואס מיינט דאס אז מען ווייסט אז עס עקזיסטירט? וואס עקזיסטירט?

אבער אין נישט וויסען וואס ער איז איז דאך אז מקען נישט וויסען זיין רצון, ממילא פרעג איך אז דאס איז א סתירה צו כל התורה כולה וואס איז געבויט אויף די הנחה אז מיר ווייסען יא זייער קלאר וואס איז רצון ה' .

רצון איז נישט עצמותו. די פאקט איז אז עס איז דא א וועלט, הרי לך אז ער האט באשאפען, מאניפעסטירט, א.ד.ג. א וועלט, אפילו מען פארשטייט נישט אים אליין. פונקט אזוי קען זיין א רצון אפי' מען פארשטייט נישט עצמותו. ובאופן אחר, אויב נעמסטו אהן אז עס איז דא א גאט, [במובן המלא פון די ווארט גאט] איז דאך בהכרח אז די בריאה איז געשעהן מרצונו. הרי לך אז עס איז דא א רצון.

א- מציאות ולא מהות איז טאקע א ליידיגע ווארט. הכוונה א מפארשטייט נאר אז עס איז דא אזא קיום און נישט קיין שום ספעציפישע תכונה דערפון . אמת שבזה עצמו יש לעיין, אבער סאיז לפחות נישט קיין סתירה'דיגער מושג. משא"כ צו שפילען זאגען א רגע מפארשטייט פונקט וואס גאט וויל און א רגע שפעטער זאגען מיר האבען נישט קיין השגה אין גאט דאס איז א סתירה מיניה וביה.

ב- איך וייס נישט וואס הייסט רצון אן עצמות. ווער וויל? אדער איז ער אליין וויל, רעדט מען ווייטער וועגן עצמות, אדער איז נישט ער וויל, איז פון וועמען רעדן מיר? סאיז דא נאף עפעס א גאט וואס הייסט "רצון ה'", בנפרד מה' בעצמו??
דאס אז סאיז דא א וועלט איז אפשר, אויב קען מען אזוי זאגען, א ראיה אז גאט וויל סזאל זיין א וועלט, און באמת דאס אויך נישט, אבער אוודאי קומט דאס נישט נאנט צו שאפען א תורה וואס איז אלס געבויט אויף וואס ער וויל אין דער וועלט. דא נוצט מען דאך דער חוסר הידיעה במהותו צו פארענטעפערן זין הנהגה אין דער וועלט, נישט דער מופשטדיגער נקודה פון זיין מציאות, וממילא איז א סתירה צו זאגען מצד אחד לית מחשבה תפיסא ביה ומצד שני שרוצה בתומ"צ.

[לעיקוואד]

איך הייב נישט אן צו פארשטיין וואס דו פרעגסט. אויב גאט ערלויבט עס צו טאן, דאן ווייס איך אז ער האט באשאפן די בהמות און חיות פאר דעם צוועק, אז איך זאל עס טאן, און היות ער איז דער יוצר און בעל הבית קען ער זאגן וויאזוי וויל. אבער איינער וואס גלייבט נישט אין קיין גאט, האט ער נישט קיין שום איבערמענטשליכע אנווייזונגען וויאזוי זיך אויפצופירן אויף די וועלט. ער דארף עס אליינס אויספיגור'ן. יעצט דא ווערט שווער, וואס עפעס האסטו אויסגע'פיגור'ט אז בעלי חיים זענען הפקר? אדער קענסטו זיין א קאניבאל, עסן מענטשן, אדער א וועגעטעריען. די מיטל וועג האט נישט אויף וואס זיך צו בויען.

איך גיי נישט יעצט אריין אין דעם צי גאט אליינס איז אויסגעהאלטן מאראליש, עס איז פשוט אז יא, אבער נישט דאס איז די נקודה. אז דו ביסט דא אין זיין וועלט, פירסטו דיך לויט וויאזוי ער האט עס אראפגעשטעלט מיט זיינע אנווייזונגען.

אדרבה, לאמיר הערן די פשוט'ע סברות לחלק צווישן א קראנקן פאראליזירטן טויב-שטומען משוגענער נעבעך, און א געלערנטע קלוגע פארשטענדליכע דאלפין פיש אדער מאנקי.

אן אריינגיין אין דער שמועס לגבי זכויות בהמות וחיות פאר זיך, וואס דארף א באזונדערע אשכול, איז גיי איך צוריק צו די ערשטער שאלה. דו האסט געשריבען אז עפעס איז דא א הוכחה מוכרחת אז סדא א גאט וואס האט מתיר געווען עסן בהמות, פרעג איך דיר וואסארא מין הוכחה איז דאס? אויב פארשטייסטו אז אן א גאט איז נישטא קיין שום מאראלישע אנווייזונג אויף דער וועלט, איז אין הכי נמי סאיז נישטא קיין סיבה נישט צו הרגנען מענטשען אויך נישט, נאר אפשר אז טעכניש לוינט זיך נישט ווייל מארגען וועט מען דיר הרגנען, אבער וואסארא ראיה מוכרחת איז דאס און צו וואס?

אויב גאט אליינס וואלט געווען א תירוץ אויף מאראל וואלט דאך די שאלה פון צדיק ורע לו זיך נישט אנגעפאנגען קיינמאל, און וואלט אברהם אבינו נישט געטעהנ'ט השופט כל הארץ לא יעשה משפט, וויבאלד משפט איז ביי דעפינישין וואס השופט כל הארץ טוט. זעהט מען קלאר אז סאיז דא מאראל וואס קען מחייב זין אויך דער אייבישטער אליינס. און אויב פירט ער זיך נישט אזוי איז א קשיא אויף עם. יהיה מה שיהיה התירוץ.

בעיקר, אפשר אין הכי נמי איינער וואס גלייבט נישט דארף זיין א ועדזשיטיריען. איז דאס א ראיה אויף וואס? אמת, מטאר נישט עסן בהמות. שוין. אגב, איז בכלל נישט קלאר אז דער "היתר" פון די תורה צו עסן פלייש איז אזוי לכתחילה'דיג. ויש מקום לטענות שזה רק בדיעבד או מחמת החטא וכו'. כמ"ש הרב קוק בחזון הצמחונות ועוד.

הסברא פשוטה לחלק איז קלאר אז סדא א ריזיגע חילוק פון הרגנען א בהמה צו הרגנען א מענטש, וויבאלד א מענטש האט א נשמה, אדער רוף עס א קאנשיסנעס, משא"כ א חיה, עכ"פ האט נישט א קאנשיסנעס אויף די דרגא פון א מענטש. אפילו נישט פון א קראנקער וכו'. די חילוק איז נישט אין די שכל נאר אין די קאנשיסנעס. עס איז דא א קלארער חילוק פיזיש פון די נערווס סיסטעם, א מענטש שטערט עס אסאך מער צער וכו'. פאר די זעלבע סיבה איז ענדערש צו הרגנען געוויקסען ווי בהמות, הגם אז ביאלאגיש לעבן ביידע, וויבאלד געוויקסען האבען נישט קיין פילינגס. דאס איז א פיזישע פאקט און דארף נישט אנקומען צו קיין שום אמונה נישט אין גאט און נישט אין נשמה.

[מוח שליט]

ווי באקאנט, איז נתגלה געווארען שפעטערע דורות טיפערע הבנות בכל המקצועות, כננס על גבי ענק. אדער כענק על גבי ענק.
א] מיין אייגענע קאנשעסנעס ווערט מגולגל יעדע מינוט צו א צווייטע פערסינאליטי, ווער רעדט נאך טאמער טרינק איך אביסעלע. וביותר אויב נעמט איינער אביסעלע Lsd, איז ער ממש א צווייטע מענטש.
ב] אויב מען זאל בדרך נס טוישען יעדעם איינעמס קאנשעסנעס אז מיר זאלן זיין קאנשעס פון דעם טיש דא אז עס איז א באנק. כמובן אז מיר רעדן אז עס איז נכלל און דעם ספעציפישען קאנשעסנעס טויש אלע תוצאות ותוצאי תוצאות פון דעם אז דאס איז א באנק. דהיינו, אלעס וואס א באנק וועט מיך מאכן שפירן, וועל איך שפירן [ליין - זיין קאנשעס] ביי דעם (געוועזענעם) טיש. וועט דאס אוודאי לכו"ע זיין א באנק. if it walks like a duck' quacks like a duck, then it is a duck. וואס איז דען די "מציאות" אז נישט דאס וואס איך און יעדער איז קאנשעס פון?
אויב א] און ב] זענען גערעכט, קומט אויס בהכרח אז,
ג] מיין קאנשעסנעס קען אויך אהערשטעלן פאר מיר א גאנץ נייע גוף, און א נייע סביבה.
גלגול איז פשוט טיפער און בעסער אפגטייטשט קאנשעסנעס.

סנישטא קיין הוכחה אז קאנשיסנעס קען עקזעסטירען בנפרד פון א גוף וואס טראגט עם, כל שכן נישט אז סאיז דא אזא זאך קאנשיסנעס פון א דבר דומם אדער אפילו א בעל חי (תלוי וועלכע), כל שכן נישט אז סוועט טאקע בלייבען די זעלבע קאנשיסנעס נאכן טויש. ממילא ווייס איך נישט וואס איז די שייכות צו גלגול. אדרבה, אז דו זאגסט אז סטוישט זיך יעדער רגע איז נישט שייך אויך נישט מעניש זיין פאר אן עבירה פון נעכטן, ומה ענין גלגול לכאן?

בנוגע קאנשיסנעס אהן א גוף - ביטע ענטפער אויב דו ביסט מסכים צו ב'. אויב נישט ביטע זיי מסביר ווי מיין טעות ליגט.
אויב ביסטו מסכים צו ב', איז דאך די גאנצע מציאות תלוי אויב מען איז קאנשעס דעפון. לדוגמא אויב זאל איך זאגען אז עס עקזיסטירט דער טיש דא אבער קיינער איז קיינמאל נישט געווען קאנשעס דערפון, און נישט פון אירע תוצאות, און קיינער וועט קיינמאל נישט זיין קאנשעס פון איר אדער פון אירע סופפאזעד תוצאות. וועסטו דאך מיך אוודאי פרעגן, "מיט וואס איז עס א טיש"? פארוואס זאגסטו אז עס עקזיסטירט דא א טיש? מיט וואס איז עס אנדערש ווי ווען עס איז קיימאל נישט געווען דא א טיש און וועט קיינמאל נישט זיין?
נמצא אז עקזיסטענץ איז תלוי אין קאנשיסנעס. פון דעם איז מוכרח אז קאנשעסנעס איז נישט תלוי אינעם גוף. די סיבה קען נישט זיין תלוי אינעם מסובב.

בנוגע גלגול- מיין קאנשעסנעס קען אהערשטעלן א צאמשטעל וואס רופט זיך מוח שליט, און אויך א צאמשטעל וואס רופט זיך מיין אמתע נאמען. איך קען דראפען אביסעל עסיד און דאן בין איך א צווייטע מציאות לגמרי. איך האב מיך געטוישט מיין קאנשעסנעס. איינמאל מען פארשטייט אז קאנשעסנעס איז נישט תלוי אינעם גוף, נאר פונקט פארקערט, דאן איז פשוט אז דער קאנשעסענס קען זיין אויסגעשטעלט און סיי וואספארא גוף זי וויל, נאכאמאל און נאכאמאל. די גוף אליין איז אויך נאר א חלק פון איר געבוי. און פונקט אזויווי זי האט דאס געטוהן דאס ערשטע מאל קען זי עס טון נאכאמאל. אז מיין קאנשעסנעס קען זיך חלומ'ן א כאראקטער מיט א גאנצע געבוי פון א גוף וכו', דאס ערשטע מאל, פארוואס קען נישט זיין נאכאמאל?
צוזאמען מיט דעם נייעם געבוי וועט אויך זיין די דמיון און די חלום אז איך בין די זעלבע ווי פריער. וואס מיינט בכלל 'די זעלבע ווי א רגע צוריק'? דאס איז דאך אויך נאר א דמיון. דער זעלבער דמיון קען אויך זיין 'דער זעלבער ווי א גילגול צוריק'.
לגבי עונש - ווען מען רעדט פילוזפיע פארלירט זיך א געוואלד פון די פשוטע אפטייטש פון מאראל און גאט וכדו'. גאט איז דאך נישט קיין בעל רחמים, און עונש איז נישט ווייל "איך" האב געטוהן שלעכטס.
עונש מיינט סך הכל אז אינערהאלב מיין יעצטיגע וועזען איז דא סתירות. ווי איין חלק איז מנגד, טוט וויי, פארן צווייטן חלק אין מיר.
מען קען נישט רעדן פונעם פשוט'ן אפטייטש פון עונש ווען מען רעדט פילוזפיע.

[מוח שליט]

איך האב נישט קיין שום פראבלעם מיט וויסען דער מציאות פון גאט און נישט זיין מהות, וכמו שהסברת במשל הקאמפיוטער.

לא ירדתי לסוף דעתך. אז מען האט נישט קיין שום מושג פון די מהות פון א זאך, וואס מיינט דאס אז מען ווייסט אז עס עקזיסטירט? וואס עקזיסטירט?

אבער אין נישט וויסען וואס ער איז איז דאך אז מקען נישט וויסען זיין רצון, ממילא פרעג איך אז דאס איז א סתירה צו כל התורה כולה וואס איז געבויט אויף די הנחה אז מיר ווייסען יא זייער קלאר וואס איז רצון ה' .

רצון איז נישט עצמותו. די פאקט איז אז עס איז דא א וועלט, הרי לך אז ער האט באשאפען, מאניפעסטירט, א.ד.ג. א וועלט, אפילו מען פארשטייט נישט אים אליין. פונקט אזוי קען זיין א רצון אפי' מען פארשטייט נישט עצמותו. ובאופן אחר, אויב נעמסטו אהן אז עס איז דא א גאט, [במובן המלא פון די ווארט גאט] איז דאך בהכרח אז די בריאה איז געשעהן מרצונו. הרי לך אז עס איז דא א רצון.

א- מציאות ולא מהות איז טאקע א ליידיגע ווארט. הכוונה א מפארשטייט נאר אז עס איז דא אזא קיום און נישט קיין שום ספעציפישע תכונה דערפון . אמת שבזה עצמו יש לעיין, אבער סאיז לפחות נישט קיין סתירה'דיגער מושג. משא"כ צו שפילען זאגען א רגע מפארשטייט פונקט וואס גאט וויל און א רגע שפעטער זאגען מיר האבען נישט קיין השגה אין גאט דאס איז א סתירה מיניה וביה.

ב- איך וייס נישט וואס הייסט רצון אן עצמות. ווער וויל? אדער איז ער אליין וויל, רעדט מען ווייטער וועגן עצמות, אדער איז נישט ער וויל, איז פון וועמען רעדן מיר? סאיז דא נאף עפעס א גאט וואס הייסט "רצון ה'", בנפרד מה' בעצמו??
דאס אז סאיז דא א וועלט איז אפשר, אויב קען מען אזוי זאגען, א ראיה אז גאט וויל סזאל זיין א וועלט, און באמת דאס אויך נישט, אבער אוודאי קומט דאס נישט נאנט צו שאפען א תורה וואס איז אלס געבויט אויף וואס ער וויל אין דער וועלט. דא נוצט מען דאך דער חוסר הידיעה במהותו צו פארענטעפערן זין הנהגה אין דער וועלט, נישט דער מופשטדיגער נקודה פון זיין מציאות, וממילא איז א סתירה צו זאגען מצד אחד לית מחשבה תפיסא ביה ומצד שני שרוצה בתומ"צ.

איך פארשטיי אז עס איז א קלארע סתירה צו זאגן אז איך גלייב אז עס איז דא מציאות X אבער איך האב גאר קיין שום אהנונג וואס דער X איז. עס איז גערעדט דזיבעריש. מען האט גארנישט נישט געזאגט. וואס גלייבסטו? אז וואס עקזיסטירט?
אויב דו האלטסט אז עס איז דא א גאט במלא מובן המלה פון גאט, ווי קענסטו האלטען אז די וועלט איז נישט ע"י רצונו?
די וועלט האט מילאנע פרטים און אלעס איז ברצונו, פארוואס קען נישט זיין א רצון פון א תורה פונקט דאס זעלבע?

[הוגה]

אויב גאט אליינס וואלט געווען א תירוץ אויף מאראל וואלט דאך די שאלה פון צדיק ורע לו זיך נישט אנגעפאנגען קיינמאל, און וואלט אברהם אבינו נישט געטעהנ'ט השופט כל הארץ לא יעשה משפט, וויבאלד משפט איז ביי דעפינישין וואס השופט כל הארץ טוט. זעהט מען קלאר אז סאיז דא מאראל וואס קען מחייב זין אויך דער אייבישטער אליינס. און אויב פירט ער זיך נישט אזוי איז א קשיא אויף עם. יהיה מה שיהיה התירוץ.
.

לעיקוואד טייערע, ס'נישט דא קיין שום קושיא אויף אים. ווער איז ער? ווער זאגט דיך אז וואס ער טוט שטימט נישט מיטן דרך המשפט? ווייל אין דיינע אויגן און מיט דיין קליינעם שכל זעהט עס נישט אויס משפט מיינט נאך נישט אז ס'נישט. ווען דו וועסט זיין במדרגתו וועסטו קענען פרעגן קושיות אויף אים.

עס זענען דא קושיות, אבער די קושיות קומען מצדינו. לויט אונזער בעסטע הבנה דארף מען "דאס" פרובירן צו פארענטפערן. "דאס, נישט אים". פארשטייסט?