בגן רבי שלום

[מאראנצןזאפט]

היות ס'האט זיך געמאכט א שמועס איבער אים און זיינע ספרים אין אן אנדערן אשכול, האב איך גענומען די מי.
ליינט און האט הנאה.


רבי שלום ארוש איז א בעל תשובה, א תלמיד פון רבי אליעזר ברלנד, מגדולי משפיעי ברסלב באה"ק.

לויט ווי ער פארציילט, איז ער אנגעקומען צו רבי אליעזר זייענדיג אין דער ארמיי, ווען איין טאג זענען עטליכע פון זיינע חברים גע'הרג'ט געווארן און ער האט זיך געטראפן אין א רעסטאראנט קייען צווישן איין לוי' און די צווייטע. דעמאלט האט ער אנגעהויבן טראכטן וואס איז לעבן? און פארוואס באוויינט מען דאס? וואס איז די גוטסקייט? פארוואס האט עס א שוויות? וכו'.
ער, מיט זיין גירלפרענד זענען דעמאלט אנגעקומען צו ר' אליעזר, און האבן זיך נישט אוועקגערירט פון אים פאר וואכן לאנג.

ער לייגט דאס אראפ מיט שמאלץ אז ס'רינט ממש די פעטנס. איך האב געטראפן זיין ביאגראפיע אין איינע פון זיינע בגן ספרים וואס ער האט מחבר געווען ספעציעל פאר גוים! איך בין דעמאלט געשטאנען פארענט פון שומר שבת און געליינט מיט דורשט ביז די פוס האבן מיר אנגעהויבן וויי טוען.
ער פארציילט אז ער איז געווען א רייכער יונג, פארמאגט אפילו אן אייגענעם קאר וואס איז געווען שפיץ גליק אין די זיבעציגער יארן. קלוג, שיין, הויך, און געלונגען, געלערנט און פראפעסיאנאל, אלע מיידלעך אין קאלעזש האבן געקלעבט צו אים (ער לייגט עס אראפ מיט מוזיק נאטן...) און ס'האט אים קיינמאל געפעלט גארנישט, און דאך האט ער געשפירט פוסט און האט אלעס אפגעלאזט.
איך זאג אייך ס'ווערד די 15 טאלער וואס כ'האב דעמאלט נישט געהאט אויף מיך.

כהיום איז ער א משפיע און פירט א מוסד כ'מיין ס'הייסט חוט של חסד, וועלכע דארף צו זיין סוקסעספול. ער האט א גרויסע כולל פאר יונגעלייט. הגאון הרב יהושע כהן קומט דארט פארלערנען, און אויך איינער פון די בראנזדורפערס, זעט אויס ער באצאלט.
ער רופט זיך 'שר החיוך', דער הער פון שמייכלען, און אויף זיין אפיס הענגט אזא טאוול.

זיין פאפולעריטעט קומט בעיקר ווייל ער איז דער מחבר פון די וועלטס-פאפולערע "בגן" ספרים: בגן האמונה, בגן השלום פאר מענער, חכמת נשים פאר פרויען, בגן העושר פאר בעלי חובות, בגן עדן מקדם פאר חתן כלה, דער פריערדערמאנטער בגן פאר גוים, און נאך ספרים: א פירוש אויף ליקוטי מוהרן" מיט'ן נאמען כתר מלכות (עפעס אזוי), א ספר געבויעט אויף די מעשיות פון רבי נחמן, און נאך.

זיינע בגן ספרים פארקויפן זיך אין די מיליאנען בלי שום גוזמא, און ווערן איבערגעזעצט אויף 6 שפראכן: אידיש, (כ'מיין דורך א לאנדאנער מכון) לשון הקודש, ענגליש, (דורך אליעזר בראדי), פראנצויזיש, ספאניש און רוסיש, אפשר נאך, איך געדענק נישט.

זיינע ספרים זענען ציכטיג געשריבן מיט א לויטערן לייכטע שפראך שווה לכל נפש. ער שרייבט אסאך שיינע זאכן געבויעט אויף רבי נחמן, פיל מיט אמונה חיזוק און בטחון, און בלאזט אריין הויפענס חיזוק פאר מיליאנען אידן. גם אני האט אמאל געהאט א שווער תקופה און ס'האט מיר ארויסגעהאלפן.

ער איז מסביר בטוב טעם ודעת אז אלעס איז נאר גוט, נישטא קיין שום שלעכטס אויף דער וועלט. גאר פראמינענט פיגורירט דארט א שטיקל תורה פון רבי נחמן אז יסורים זענען נאר 'בדעת' און מיט'ן ריכטיגן פרעספעקטיוו איז נישטא קיין שום יסורים.
בקיצור, ס'איז א ברסלבער ספר, געשריבן אויף זייער א צוגעלאזענער שפראך אז אנשים ונשים 'פשוטים' טרעפן זיך דארט די נשמה. ס'שווער אריינצוגיין אין דעטאלן און מ'קען עס קויפן. ער גיט אויך טעכנישע עצות ווי למשל אז דו האסט נישט קיין זשאב זיץ נישט אגאנצן טאג אינדערהיים.

למעשה רעדט ער צו זייער א ברייטע פלאטפארמע, צו אלע ערליי מענטשן אויף דער וועלט אינעם זעלבן ספר. ער דעקט דביקות, קדושה, ידיעה בחירה, דראגס, געמבלינג, זנות, הוז"ל, אביוז, זיצן אין תפיסה, וכו', אלעס אינעם זעלבן חיבור.
די זעלבע פאר די פרויען, ער רעדט ער פון גרויסע מדריגות, צוזאמען אז מ'זאל גיין צוגעדעקטע האר, איסור נגיעה, חיבה ברבים, וכו', בקיצור א היימיש ווייבל טרעפט דארט זאכן וואס איז איר נישט נוגע, און זי דארף נישט ליינען.

זיינע שלום בית ספרים הייבן זיך מיט א דיסקלעימער, דער מאן טאר נישט ליינען חכמת נשים, און די פרוי בגן השלום. ער לאזט קיינמאל נישט קריטיקירן, אפילו ווען מ'קומט אהיים פסח אויפדערנאכט און די פרוי האלט נישט ביים צושטעלן א סדר. "בלי הערות"! אין מיינע אויגן: אביסל איז ער גערעכט, ווייל ס'טוט ממילא נישט אויף, און אביסל האקט ער אין קאפ, ווייל ווען איך קום אהיים און איך זע ס'איז נישטא קיין סדר נאכט מאך איך א בואו ושלום און איך גיי צו מיינע עלטערן.

ער טענה'ט אז א מענטש דארף מוותר זיין אפילו ווען זיין ווייב ניצט אים אויס די גאנצע געלט, און די עצה פאר אלע פראבלעמען איז, תפלה! אין מיינע אויגן: תפילה איז געוואלדיג, אבער דער וואס קויפט נישט קיין טיקעט קיין אומאן וועט 'נישט' דארט זיין אויף ראש השנה, נישט קיין חילוק וויפיל ער האט געבעטן.

ער איז מסביר אז תאוות המשגל איז אן עונש וואס אדם הראשון איז געשטראפט געווארן נאכ'ן חטא. א מענטש טאר נישט זיין קיין בעל תאוה און מ'קען קיינמאל נישט האבן קיין שלום בית אזוי, אין מיינע אויגן: אויך נישט עפעס אזוי פראקטיש.
ער איז מסביר אז די פרוי איז די שכינה און ווען זי זאגט עפעס איז עס די שכינה וואס רעדט צום מענטש און מ'רופט אים פון הימל. אין מיינע אויגן: קען זיין ס'דא אזא בחינה אין חסדי'שע ספרים, אבער אין פראקטישקייט, איך קען מיין פרוי, גאנץ א פיינע, נישקשה, א בעלת מדות טובות, אבער קלאר נישט די שכינה. און ווען זי שרייט איז עס געווענליך די הארמאנען!

ער שטעלט התבודדות פאר שמירת התורה והמצוות. ער זעט עס ווי יסוד כל התורה כולה. דער וואס האט דאס איז תפלתו נשמעת. דער אויבערשטער טראסט אים, און אידישקייט וועט שוין נאכקומען.
נישט אריינגיין אינעם עצם ענין פון התבודדות און די סיבות עס שולל צו זיין. אבער אזא צוגאנג איז לכאורה נישט אויסגעהאלטן. התבודדות איז אן ענף אין עבדות ה', א מילתא דחסידותא, וכן שמענו בשם רבי מאטל אז אויב איז מען נישט ערליך איז עס גארנישט ווערד.

זיינע ספרים האבן גאנץ נארמאלע הסמות, הרב מאסקאוויטש אדמו"ר ממעליץ, הרב עובדיה יוסף, און זיין רבי הרב ברלנד. די אידישע 'אין אמונה גארטן' האט א הסכמה פון א היימישן רב איך געדענק נישט יעצט ווער.

כ'האב געהאט נאך זאכן אין קאפ אבער איך בין שוין מיד, אז ס'וועט זיין אן אינטערעסע העט מען שרייבן נאך בלי"נ.

שיעור פארגעסן, סוף 'בגן עדן מקדם' האט ער א חיבור פון א יונגערמאן אויף הל' טהרה מיט מבהיל'דיגע בקיאות'דיגע מראה מקומות אויף פארשידענע עניני מאחורי וואס איז ראוי לשבח פאר זיך.
איין זאך גלייך איך נישט דארט, הגם ער איז א פרומער און ערליכער איז ער זייער מקיל בשמיעת קול זמר שלא בימי טהרה.

[הוגה]

הערליכע באשרייבונג אויף א הערליכע וועלט'ס פיגור. כ'מיין אז אויף אים קען מען שרייבן רשכבה"ג, נישט ווייל זיין טאטע איז געווען א רשכבה"ג און נישט ווייל ער פארט אין אן עסקעלעיד, נאר רשכבה"ג כפשוטו. צענדליגע טויזנטער פון אלע שיכטן און קרייזן האבן שוין געלערנט זיינע ספרים.

די אמת אבער אז ער שרייבט נישט קיין שום חידושים, ווייל אלעס וואס ער שרייבט קומען פון ר'נחמן און ר'נתן'ס ספרים. ממילא קענסטו נישט טענה'ן אז ס'נישט פראקטיש, ר' נחמן איז נישט געווען א פראקטישער מענטש. און מען קען טרעפן אסאך נישט פראקטישע הוראות אין אלע ספרי חסידות. איין זאך וואס ר' שלום איז יא מחדש איז אז ער האט גענומען תורת ברסלב און שיין צוזאמגענומען און הערליך געשריבן אז ס'זאל זיין א דבר השווה לכל נפש.

בגן האמונה איז די יסוד פון חסידות, ווער עס קוקט אריין אביסל אין די ספרי הבעש"ט ובתורתו זעהט אלעס דארט. ר' שלום האט אין דער ספר שיין צינומען די נושא פון אמונה, און ווי אזוי מען דארף זיך פירו אין א יעדע מצב. ווער עס לערנט בגן האמונה דארף שוין בעצם נישט אלע זיינע אנדערע ספרים. הפך בה דכולה בה.

מאראנצעלע, פון דיינע הערות זעה איך אז דו האסט גוט אדורך געלערנט אלע זיינע ספרים. אפשר פארציילסטו מער פרטים איבער די בגן פאר די גוים? איך האב גארנישט געהערט דערפון.

האסט מיר געמאכט לאכן ביי עטליכע זאצן, פיין הומאריסטיש געשריבן.

פון די ספרים און טעיפס זעהט מיר אויס אז ער לעבט ווי ער שרייבט.

אין מיין פערזענליכע אפיניאן, ר' אליעזר בראדי הרג'ט עס אפ. איך האב שוין געהערט ר' אליעזר'ס טעיפס, געליינט בגן אויף ענגליש, ס'נישט די זעלבע.



o

[מאראנצןזאפט]

ייש"כ פאר די קאמפלימענטן.
די לשון הקודש'דיגע איז די זאך, די אידישע איז אויך נישט די זעלבע, פארשידענע ענינים ווערן דארט צענזורירט צו קעיטערן, דעם היימישן ציבור, ווי אויך האט עס נישט דער געשליפנקייט ווי די לשון קודש'דיגע.
בנוגע די בגן פאר די גוים איז בערך די זעלבע ווי בגן האמונה נאר אן שמירת התורה והמצוות. אין אנהויב רעדט ער איבער זיין ביאגראפיע. וויפיל איך האב געדענקט האב איך ציטירט.
איך קען אים נישט אבער ס'זעט טאקע אויס ווי ער נעמט עס ערנסט, און לעבט מיט די זאכן וואס ער שרייבט.
איין זאך בין איך נישט באקאנט, אויב ער איז א גלייכער תלמיד פון רבי אליעזר אדער האט זיינע אייגענע ערפינדונגען. מיך זעט אויס די צווייטע צד. איך קען נישט ציען קיין שטריך פון אים צו זיין רבי'ן, ער איז אסאך מער געזעצט און רעאליסטיש.

[מאראנצןזאפט]

כ'דארף נאכקוקן געהעריג. לפי זכרוני איז ער מתיר צו זינגען זמירות שבת.
ביי אונז - לפי ידיעתי - איז מען מחמיר בכל אופן.
איך האב אמאל גערופען א דיין אויב מיין פרוי מעג מיר זינגען א שטיקל לצורך פרנסה.
ער האט נישט געוואלט מתיר זיין.

[יאיר]

ער איז מסביר אז די פרוי איז די שכינה און ווען זי זאגט עפעס איז עס די שכינה וואס רעדט צום מענטש און מ'רופט אים פון הימל. אין מיינע אויגן: קען זיין ס'דא אזא בחינה אין חסדי'שע ספרים, אבער אין פראקטישקייט, איך קען מיין פרוי, גאנץ א פיינע, נישקשה, א בעלת מדות טובות, אבער קלאר נישט די שכינה. און ווען זי שרייט איז עס געווענליך די הארמאנען!

אגב, וואסי פשט פון זיין שיטה אז די פרוי'ס חסרונות זענען עכט דעם מאן'ס? (עפעס אזוי)

[מאראנצןזאפט]

פון בעל שם שטייט אויך אזוי, אז יעדע חסרון וואס מ'טרעפט ביי א צווייטן איז בעצם די אייגענע.
די זאכן דאף מען וויסן וויאזוי מ'רילעיט דערצו און נישט אלעס קען מען ניצן אויף א טאג טעגליכן באזיס.

[יאיר]

פון בעל שם שטייט אויך אזוי, אז יעדע חסרון וואס מ'טרעפט ביי א צווייטן איז בעצם די אייגענע.
די זאכן דאף מען וויסן וויאזוי מ'רילעיט דערצו און נישט אלעס קען מען ניצן אויף א טאג טעגליכן באזיס.

און די אייגענע חסרונות זענען יענעמ'ס?

[זר זהב]

דיינע אייגענע חסרונות זעהסטע כמעט נישט

[ידען]

מאראנצען זאפט

האסט געשריבען זייער א לאנגע שטיקעל אבער יעצט איז שוין כמעט שבת קענעך נישט לייענען. פארוואס לייגסטו נישט אין מיין אשכול וועגען עס? איך בין כמעט פארפאסט אז דו שרייבסט וועלכן איהם.

די אשכול איז שוין אזוי לאנג. איך האלט נאך ביי די ערשטע דף. אבער לייג ביי יענע אשכול אז דו שרייבסט דא.

[מאראנצןזאפט]

פון בעל שם שטייט אויך אזוי, אז יעדע חסרון וואס מ'טרעפט ביי א צווייטן איז בעצם די אייגענע.
די זאכן דאף מען וויסן וויאזוי מ'רילעיט דערצו און נישט אלעס קען מען ניצן אויף א טאג טעגליכן באזיס.

און די אייגענע חסרונות זענען יענעמ'ס?

א מענטש דארף זיך אליין דן זיין לכף זכות אויף די אייגענע חסרונות, כידוע פון רבי בונם.

[איחוד פעלד]

דאס אז יענעמס חסרונות זענען באמת דיינע איז אויך גברענגט פין הרב קארל יאנג.

[שומרים]

איז קארל יונג געווען פארן בעש"ט? ווייל די בעש"ט פלעגט דאס כסדר חזר'ן און ארינטייטשן און פארשידענע פסוקים,
ווי אויך איז דא נאך איינער בזמן הבעש"ט וואס ברענגט די זעלבע געדאנק, גראדע אז מ'קוקט עס נאך זעט מען אז ס'איז
זייער א ריכטיגע געדאנק, די בעש"ט און די ספרים הק' לייגן דאס אראפ מער אויפן הימלישע זייט דאס הייסט אז משמים
מאכט מען דיר באגעגענען מיט אזעלכע חסרונות כדי זאלסט'עך כאפן אז דו האסט אזעלכע עבירות אדער כעין זה, די גויים
להבדיל לייגן עס אראפ בדרך הטבע אז א מענטש באמערקט יענעמס חולשות ווען ער האט א שייכות מיט דעם ממילא כאפט
ער עס שנעל אויף, און ווען ער וואלט נישט געהאט קיין שייכות מיט דעם וואלט ער עס נישט באמערקט, דאס איז אויך די חילוק
צווישן דער בעש"ט מיט די פסיכאלאגישע מהלך דער בעש"ט רעדט פון עבירות ווי חילול שבת וכדו' און להבדיל די פסיכאלאגיע רעדט מער
פון טיפערע פסיכאלאגישע מידות, ווי נישט פארגינען וכדו'.

[איחוד פעלד]

קארל יאנג איז דאס אבער מסביר באריכות גדול ובביאור נפלא על פי דרך הטבע כדרכו.

אגב, דאס אז דער בעל שם טוס האט עס געזאגט פאר קארל יאנג איז בכלל נישט קיין חסרון פאר קארל יאנג, וואס כידוע האט ער געטענה'ט אז ער נעמט ארויס פין אלע ספרים פאר אים דברי חכמה, ער האט שטודירט גאר אסאך ספרים פין אלע דורות, און בתוכם קבלה און חסידות. און בכלל פאר פיליזאף איזז עס נישט קיין עוולה צו זאגען א זאך וואס א צווייטער האט שוין געזאגט.

לדעתי לדעתי וואלט איך געזאגט אז דער גרויסע "עוולה" פין זאגען עפעס וואס א צווייטער האט שוין געזאגט ברענגט אז מען זאל זוכען צו זאגען עפעס ניי און פריש אפילי עס איז נישט אמת, אבער ה"הכרח" יאלצנו צו זאגען עפעס ניי כידוע מהגר"ח מבריסק.

[שומרים]

ס'האט זיך מיר געדאכט אז דו טענה'סט אז דער בעש"ט האט עס גענומען פון יאנג וואס דאס וואלט שוין געווען א שטיקל חידוש
אבער קוקנדיג יעצט אין דיינע ווערטער זעה איך אז ס'איז בכלל נישט משמע אזוי, טעיתי.

[געפילטע פיש]

איך מיין אז היינט אין פסיכלאגיע ווערט עס אנגערופן projection, אז דו פראדזשעקסט דיינע שלעכטע מדות און דו זעסט עס ביי יענעם, און פארדעם שטערט עס דיר.

לגבי קול אשה ביי זמירות שבת, איז מ'סתם די גרינגסטע סיי אלץ תרי קלא לא משתמעי, און ווייל ס'נישט קיין שירי חשק והבאי, נאר שירות ותשבחות און די פארקערטע פון חשק. (חוץ אויב זי זינגט יחבק לה בעלה וכו' כפשוטו...)

[ברסלבער]

א גרויס דאנק מאראנצןזאפט, זייער שיין געשריבן, און יעצט עטליכע הערות.

ער טענה'ט אז א מענטש דארף מוותר זיין אפילו ווען זיין ווייב ניצט אים אויס די גאנצע געלט, און די עצה פאר אלע פראבלעמען איז, תפלה! אין מיינע אויגן: תפילה איז געוואלדיג, אבער דער וואס קויפט נישט קיין טיקעט קיין אומאן וועט 'נישט' דארט זיין אויף ראש השנה, נישט קיין חילוק וויפיל ער האט געבעטן.

אבער תפלה וועט העלפן אז ער זאל האבן דאס געלט צו קויפן דעם טיקעט, און ער זאל אנקומען און צוריק קומען בשלום, און אן תפלה קען ער האבן וויפיל טיקעט'ס דו ווילסט אבער ער וועט נישט אנקומען.
בדידי הוה עובדא: איך האב א שכן וואס איז נישט קיין ברסלבער אבער עס זיך אים פארגליסט צו פארן ראש השנה אויף אומן, זיין משפחה האט זייער הנאה געהאט פון די איידיע, און מען האט צוגעהאלפן דערצו, ער האט געקויפט א טיקעט און מסדר געווען אלעס על צד היותר טוב, אבער למעשה איז ער נישט אנגעקומען אויף אומן, ווייל עטליכע טעג פאר ער האט געדארפט פארן איז ער געווען אביסל פארקילט, און ער האט מורא געהאט צו פארן אזוי אויף אומן.
משא"כ ביי מיר איז עס נישט געגאנגען אזוי גרינג די הכנות צו פארן, פלאס וואס אין דעם טאג וואס איך בין געפארן האב איך נישט גוט געפילט, אבער איך בין יא אנגעקומען אויף אומן.
פארוואס? ווייל איך האב מתפלל געווען אויף דעם און ער נישט.

ער איז מסביר אז תאוות המשגל איז אן עונש וואס אדם הראשון איז געשטראפט געווארן נאכ'ן חטא. א מענטש טאר נישט זיין קיין בעל תאוה און מ'קען קיינמאל נישט האבן קיין שלום בית אזוי, אין מיינע אויגן: אויך נישט עפעס אזוי פראקטיש.

איך האב נישט געלערנט זיינע ספרים, אבער איך וועל זיך באציען צו דעם וואס דו ברענגסט בשמו, דאס אז תאוות המשגל מאכט שלום בית פראבלעמען ווייס איך נישט אויב עס איז אמת, אבער אויב מען טוט עבירות וואס זענען פארבינדען מיט די תאווה, איז קלאר ווי דער טאג אז עס מאכט פראבלעמען אין שלום בית, דאס איז סיי פראקטיש און סיי תורה'דיג, אזוי ווי איך האב שוין מאריך געווען במקום אחר.

ער שטעלט התבודדות פאר שמירת התורה והמצוות. ער זעט עס ווי יסוד כל התורה כולה. דער וואס האט דאס איז תפלתו נשמעת. דער אויבערשטער טראסט אים, און אידישקייט וועט שוין נאכקומען.
נישט אריינגיין אינעם עצם ענין פון התבודדות און די סיבות עס שולל צו זיין. אבער אזא צוגאנג איז לכאורה נישט אויסגעהאלטן. התבודדות איז אן ענף אין עבדות ה', א מילתא דחסידותא, וכן שמענו בשם רבי מאטל אז אויב איז מען נישט ערליך איז עס גארנישט ווערד.

לאמיר זאגן למשל אז איך האלט נישט ביי גארנישט, איך האב נישט קיין געדולד צו די גאנצע אידישקייט, איך האב נישט קיין שום געפיהל צו לערנען און דאווענען און מקיים זיין די מצות, אבער למעשה אין הארץ גריטשעט מיר אז דאס איז נישט גוט פאר מיר, איך דארף יא זיין א איד, און נאר דאס וועט מיר געבן צופרידענהייט, אבער איך האב נישט די ריכטיגע רצון און חשק צו טוהן למעשה (וואס א יעדער איינער בלי יוצא מן הכלל איז אין דעם כלל, אויף א געוויסע פראצענט, אדער אין געוויסע צייטן) יעצט וואס זאל איך טוהן? האסט אן עצה פאר מיר?
די איינציגע און ערשטע עצה איז התבודדות, און די טייטש פון התבודדות איז צו זאגן פארן אייבערשטן די ווערטער "באשעפער, איך האב נישט קיין געדולד צו גארנישט, אבער טיף און הארצן וויל איך זיין וואויל, העלף מיר ארויס, און פיר מיר אויף די ריכטיגע וועג" ווען א מענטש זאל איבער'חזר'ן די ווערטער איינמאל און נאכאמאל, וועט ער ווערן אן אמת'ער ערליכער איד!
ולפי זה איז דאס נישט קיין "ענף" פון עבודת ה', דאס איז די סאמע ערשטע יסוד פון עבודת ה', נאר אזוי קען מען אריינגיין אין עבודת ה', און אזוי זענען אלע צדיקים צוגעקומען צו וואס זיי זענען צוגעקומען.

[הוגה]

איין זאך בין איך נישט באקאנט, אויב ער איז א גלייכער תלמיד פון רבי אליעזר אדער האט זיינע אייגענע ערפינדונגען. מיך זעט אויס די צווייטע צד. איך קען נישט ציען קיין שטריך פון אים צו זיין רבי'ן, ער איז אסאך מער געזעצט און רעאליסטיש.

איך מיין אז דו האסט נישט פארשטאנען מיין שאלה. איך האב געפרעגט לגבי ר' אליעזר בראדי. איך מיין אז דו האסט געמיינט אז איך פרעג לגבי ר' אליעזר בערלאנד.

[מאראנצןזאפט]

1. בנוגע דער איסור פון שמיעת קול זמר. אזוי ווערט גע'פסק'נט אין אלע היימישע ספרים, א שטייגער ווי בנה ביתך און בית נאמן בישראל. און בית נאמן ווערט אויסגעשמועסט אז תרי קלא העלפט נישט געבויעט אויף א תשובה אין מנחת יצחק. די אלע ספרים האבן עטליכע מראה מקומות און נישט נאר פתחי תשובה, איינס געדענק איך יעצט איז דער לחם ושמלה, דער אויבנדערמאנטער מנחת יצחק, און נאך.
איך קען הערן א סברה אז זינגען א זמר ספעציעל פאר'ן מאן, אפילו לצורך פרנסה, זאל מען נישט מתיר זיין, ואדרבה, עס איז גאנץ ראמאנטיש ארויסצוהעלפן דעם מאן אזוי וד"ל.

2. ברסלבער האט זייער שוין ארויסגעברענגט דער גרויסער כוח פון תפלה און ווי אן תפלה האט מען נישט קיין סייעתר דשמיא וכו'.
מיין עיקר נקודה איז געווען אינגאנצן עפעס אנדערש אז די וועלט איז אויסגעשטעלט מיט א מינימום התחייבות פון השתדלות וואס אן דעם וועט תפלה נישט העלפן אויסער אין פאל פון א נס, און תפלה איז קלאר נישט אויף ניסים, ואדרבה אין סומכין על הנס.
אן עקסטרעמער משל איז דער וואס קויפט נישט קיין טיקעט קיין אומאן און האפט דארט אנצוקומען ווייל הן קל כביר לא ימאס.
די נקודה ווערט קלאר און באשיינפערליך איגנארירט אין בגן, ער ניצט די עצה פון תפלה ווען עס ברויכט זיך א מינימאלער השתדלות.

3. איך האב נישט גערעדט פון תאוה של איסור נאר, פון תאוה של היתר. קוק נאך אין ספר, דאס איז זיין צוגאנג.

4. בנוגע התבודדות האב איך גערעדט פון חופשים, וואס לויט אים איז די ערשטע זאך אין אידישקייט התבודדות, נאך פאר איסורי כריתות ומיתות בי"ד. אין מיינע אויגן איז דאס אבסורד! כאטש איך קען הערן אז א ברסלבער זאל אזוי האלטן.

5. הוגה, כ'האב מיך נישט באצויגן צו אייך מיט דעם פאראגראף.

[ברסלבער]

2. ברסלבער האט זייער שוין ארויסגעברענגט דער גרויסער כוח פון תפלה און ווי אן תפלה האט מען נישט קיין סייעתר דשמיא וכו'.
מיין עיקר נקודה איז געווען אינגאנצן עפעס אנדערש אז די וועלט איז אויסגעשטעלט מיט א מינימום התחייבות פון השתדלות וואס אן דעם וועט תפלה נישט העלפן אויסער אין פאל פון א נס, און תפלה איז קלאר נישט אויף ניסים, ואדרבה אין סומכין על הנס.
אן עקסטרעמער משל איז דער וואס קויפט נישט קיין טיקעט קיין אומאן און האפט דארט אנצוקומען ווייל הן קל כביר לא ימאס.
די נקודה ווערט קלאר און באשיינפערליך איגנארירט אין בגן, ער ניצט די עצה פון תפלה ווען עס ברויכט זיך א מינימאלער השתדלות.
3. איך האב נישט גערעדט פון תאוה של איסור נאר, פון תאוה של היתר. קוק נאך אין ספר, דאס איז זיין צוגאנג.

אויב שרייבט ער אזוי, האט עס לכאורה נישט קיין מקור אין ספרי ברסלב.

4. בנוגע התבודדות האב איך גערעדט פון חופשים, וואס לויט אים איז די ערשטע זאך אין אידישקייט התבודדות, נאך פאר איסורי כריתות ומיתות בי"ד. אין מיינע אויגן איז דאס אבסורד! כאטש איך קען הערן אז א ברסלבער זאל אזוי האלטן.

ווי אזוי קען זיך א מענטש טוישן פון זיין רגילות אין איסורי כריתות ומיתת בית דין? נאר דורך אסאך בעטן דעם אייבערשטן.

[מאראנצןזאפט]

יא, אבער דאס זאגט אונזער באליבטער ברסלבער משפיע אין קאווע שטיבל.
ווידעראום ער זינגט עס מיט א צווייטן ניגון, מער ענליך צו וואס איך האב געשריבן, ודי בזה.

[chosen people]

בדידי הוה עובדא: איך האב א שכן וואס איז נישט קיין ברסלבער אבער עס זיך אים פארגליסט צו פארן ראש השנה אויף אומן, זיין משפחה האט זייער הנאה געהאט פון די איידיע, און מען האט צוגעהאלפן דערצו, ער האט געקויפט א טיקעט און מסדר געווען אלעס על צד היותר טוב, אבער למעשה איז ער נישט אנגעקומען אויף אומן, ווייל עטליכע טעג פאר ער האט געדארפט פארן איז ער געווען אביסל פארקילט, און ער האט מורא געהאט צו פארן אזוי אויף אומן.
משא"כ ביי מיר איז עס נישט געגאנגען אזוי גרינג די הכנות צו פארן, פלאס וואס אין דעם טאג וואס איך בין געפארן האב איך נישט גוט געפילט, אבער איך בין יא אנגעקומען אויף אומן.
פארוואס? ווייל איך האב מתפלל געווען אויף דעם און ער נישט.

ווי קימט אריין תפילה? די זאגסט דאך אז די ביסט א ברסלבער וועגן דעם האסטו זיך מוסר נפש געווען, און ער איז נישט קיין ברסלבער האט ער זיך נישט מוסר נפש געווען.

[אביגדור]

תשואת חן.

[לעיקוואד]

אין דער לינק האט איינער אנגעשריבען גאנץ א זאכליכער בקורת איבער זיין "בגן השלום". דאכצעך מהאט שוין אמאל גערעדט דערוועגען ערגעץ אין שטיבל
http://www.bhol.co.il/forum/topic.asp?t ... um_id=1364