תגלחת נשים

[דולה ומשקה]

געפילטע פיש האסט געברענגט א גוטע נקודה בנוגע די גויטע פון פארצייטענס.

לאמיר דאס מער מרחיב זיין, מיט א פסוק אין רות (ב ה) ויאמר בועז לנערו הנצב על הקוצרים למי הנערה הזאת, רש"י פרעגט גלייך "וכי דרכו של בועז לשאול בנשים", רש"י פרעגט זייער לאגיש, און ענפערט "היתה מלקטת עומדות מעומד, ושוכבות מיושב כדי שלא תשחה".
הסבר הדברים איז אזוי אז דעמאלס איז מען געגאנגען אנגעטוהן אויף אזא אופן אז אויב מ'בייגט זיך אראפ וואלט מען געקענט זעהן די דדים, וויל די גאנצע פאדערשטע קלייד וואלט אראפ געהאנגען אדער זיך געפענט, אין דער ווייסט שטייט דארט האט די ברירה אריין צו קוקען, ס'נישט געוועהן ווי היינט מיט קול קורא'ס וכיו"ב אז אזוי גיין אנגעטוהן איז אסור, אבער די צניעות'דיגע מיידלעך און פרויען וואלט זיך ענדערש אראפ געזעצט ווי איידער זיך בייגען, ווייל ווען מזיצט דערווייטערט זיך נישט דער קלייד פון דער גוף.
אין פון אזא אויפירונג האט בועז הנאה געהאט אין נתפעל געווארען. בנוגע שערות נשים האבן איך שוין געשריבען מכמה מקומות.

[ברסלבער]

מיין טאכטער'ס טיטשער האט אנדערש געטייטשט דעם פסוק.
זי זאגט אז ווען מען בייגט זיך אראפ דעקט זיך אויף העכער די קניען, משא"כ ווען מען זעצט זיך אראפ.

[נולד מאוחר]

וועלכע ערוך השלחן רעדט גנדי?

[געפילטע פיש]

אולי לזה התכוון?

מיהו על כל פנים לדינא נראה שמותר לנו להתפלל ולברך נגד ראשיהן המגולות, כיון שעתה רובן הולכות כך, והוה כמקומות המגולים בגופה, וכמו שכתב המרדכי בשם ראבי"ה בסוף פרק שלישי, וזה לשונו:
כל הדברים שהזכרנו לערוה – דוקא בדבר שאין רגילות להגלות. אבל בתולה הרגילה בגילוי שיער – לא חיישינן, דליכא הרהור.
עד כאן לשונו. וכיון שאצלינו גם הנשואות כן, ממילא דליכא הרהור.
(והרי"ף והרמב"ם השמיטו לגמרי דין שיער וקול, משום דסבירא להו דלאו לקריאת שמע איתמר. עיין בית יוסף.)

[הוגה]

נאכן איבערליינען דעם אשכל מתחלתה ועד סופה מוז איך צולייגן מיין אייגענע פאר צענט. איך האב אויך דערווייל נישט געפונען א מקור איבער די א.ג. תקנה פון די וועד ארבע ארצות.

(דרך אגב, רוב רובו פון אייראפע האבן נישט אנגענומען דער תקנה, טוט אביסל ריסערטש וועט איר זעהן.)

עס איז נישט קלאר ווען די מנהג איז געווארן אנגענומען אזוי שטארק ביי אונז, און פארוואס. די טעמים וואס מיר טרעפן זענען ווי פאלגענד. סחיטה בשבת, חציצה, זוהר הק', להרבות כהנים גדולים, א.ג. מסורה.

פון די אנדערע זייט זענען דא סיבות עס נישט אנצוהאלטן ווי פאלגענד. ס'איז מגנה על בעלה, עס קלאפט אראפ די מאראל פון די פרוי, עס קען צוברענגן צו בני תשע מדות.

דאס איז זיכער, אויב די מאן און ווייב פילן באקוועם מיט די תגלחת זאלן זיי עס אנהאלטן. סיי מצד פראקטיק, עס וועט זיי איינשפארן פראבלעמען מיט משפחה, שידוכים, מוסדות און קבורה. והן מצד עבוה"ש זיי וועלן זיכער באקומען שכר פארן לעבן כדברי הזוה"ק.

אבער אויב די מאן אדער ווייב זענען נישט אקעי דערמיט זעה איך נישט פארוואס זיי זאלן נישט דראפן דער מנהג. מען רעדט דא פון עפעס וואס איז מגנה על בעלה, וואס קען בארעכטיגן א גט. מען רעדט פון עפעס וואס בארעכטיגט די מאן מפיר צו זיין זיין ווייב'ס נזירות כדאיתא במס' נדרים.

איי וואס טוט מען מיט די מסורה? פארוואס עפעס איז מסורה וויכטיגער ווי שלום בית? פארוואס עפעס איז מסורה מער הארב ווי בני תשע מדות? אויב איז נדר א פראבלעם דאן זעצט מען צוזאם דריי חברים, מען גיבט א פתח חרטה און מען איז מתיר נדר.

פראקטיש גערעדט, אויב האט איר מורא צו טון דער שריט, דא האט איר אפאר עצות. באנוצט אייך נישט מיט א סאטמארער מקוה, מאכט זיכער אז די האר ווייזט זיך נישט ארויס אין פאבליק, און פארציילט פאר קיינעם איבער דעם, פונקט ווי איר פארציילט פאר קיינעם איבער די סדר המטות וכדומה.

חזקו ואמצו! פילט נישט שלעכט ווען איר טוט די ריכטיגע זאך, און הו קעירס וואו מען וועט אייך באגראבן.

[galitzyana]

not nice to talk against a mesorah

[קאווע טרינקער]

וואט אר יו סעינאיג?
מ'האלט שוין דא ביי זיבן בלעטער אינעם אשכול אריין, מ'זוכט, מ'קראצט, מ'רייסט זיך די האר פון קאפ.... מ'טרעפט נישט קיין זכר וכו' וכו'..
און דו - גאליציאנער! - ווייסט פון אן אונגארישע מסורה צו זאגן???
אדרבה, לאמיר הערן:
נעשה ונשמע:

[חזקיהו המלך]

טאמער דעקט מען סייווי צי די האר, דאן וואס איז די גרויסע מציאה אז ס'נישט אפגעשוירען, אז ס'דא אביסעל פארשוויצטע האר אינטער די צידעק צי אונטערען שייטעל ?!

א שיינע שייטעל איז אסאך מאל נאך שענער פין האר,

וואס כ'וויל וויסען איז פארוואס ס'מיז זיין אפגעגאלט, א נאמבער דריי צי פיר איז נישט גוט ?

נאך א זאך, די ספרדים שערען טאקע נישט די האר, אבער פין די צווייטע זייט האבען זיי נישט דעם היתר אויף שייטלעך,

כ'ווינדער מיר צי אן אשכנזי וואלט מוותר געווען אויפען שייטעל, כדי צי נישט שערען די האר, אבער דערפאר געגאנגען נאר מיט א טיכעל ווי די הלכה ביי די ספרדים,

[קאווע טרינקער]

טאמער דעקט מען סייווי צי די האר, דאן וואס איז די גרויסע מציאה אז ס'נישט אפגעשוירען, אז ס'דא אביסעל פארשוויצטע האר אינטער די צידעק צי אונטערען שייטעל ?!

דאס איז נישט דעם פותח האשכול'ס מטרה. מיר זיכען סך הכל צו פארשטיין וויאזוי די "דאורייתא" האט זיך איינגעגלידערט?

[galitzyana]

http://en.wikipedia.org/wiki/Council_of_Four_Lands
look at this link

vad arba arutzos includes maarin and poland not russia.. etc
So if you are not from those countrys you most probably dont have to except this mesorah. The only problem is as everything people are confused today thet hold chumros what they are not supposed to and kilos what they are not supposed to. It was basicly a churban after second world war so there came the new genration of rebbeis who each one implemented the old ways as far as possible. Now we are problems as internet and glasess

[געפילטע פיש]

און נאך, על פי הלכה מעג די פרוי גיין מיט די אייגענע האט אינדערהיים און אפילו אין חצר, ומכש"כ אין בעדרום, אבער אזויווי קאווע זאגט, וואסארא נפקא מינא פארוואס מ'זאל עס וועלן וכו'.

___
גאליציאנער האקט, כ'גלייב אז עפעס וויל ער.

[קאווע טרינקער]

OKAY וויקי האט א בלאט פאר ארבע ארצות. נו, יעצט?
זיי האבן אויף התאחדות אויך, לכאורה. ממילא?

[הוגה]

עס איז אינטרעסאנט צוצוקוקן די רעאקציע פון מענטשן פון אונזער קרייז לגבי דער נושא. עלטערן זענען גרייט צו זוצן שבעה אויף די קינדער. שוועסטער און ברודער וועלן פארשטיין אז די מוסדות מוזן פארשוקן זייער אייגענע פלייש אין בלוט אויף הפקר צוליב דעם. אבער קיין איינער קען הלכה למעשה'יג ערקלערן פארוואס. גאטעניו פארוואס? מסורה? פארדעם דארף מען אפהארגענען דורות? פארדעם דארף מען פארפייניגען דאס מענטשהייט?

מסורה איז זייער א שיינע זאך. אויף ענגליש הייסט עס טראדישען.,ביסט העפי דערמיט, דו פילסט באקוועם דערמיט, דאן האלט עס אן.

טאמער אבער שטערט עס צו שלום בית, אדער נאך מער, אויב קען עס צוברענגן צו בני תשע מדות דאן האט עס נישט קיין שום פשט.

[חזקיהו המלך]

טאמער דעקט מען סייווי צי די האר, דאן וואס איז די גרויסע מציאה אז ס'נישט אפגעשוירען, אז ס'דא אביסעל פארשוויצטע האר אינטער די צידעק צי אונטערען שייטעל ?!

דאס איז נישט דעם פותח האשכול'ס מטרה. מיר זיכען סך הכל צו פארשטיין וויאזוי די "דאורייתא" האט זיך איינגעגלידערט?

נו סאו דארף איך עפענען א עקסטערע אשכול צי פרעגען מיין שאלה ?!,

כ'האב א פראגע אין דעם ענין פרעג איך עס דא,

אפגעזעהן וואס דער פותח האשכול האט אינזינען געהאט, כ'מיין נישט צי זאגען אז דער פותח האשכול'ס מטרה איז געווען אז מען זאל יא אדער נישט שערען, כ'האב סתם א פראגע, דעטס איט,

[דעת תורה]

הוגה, לכאורה ביסטו זיך טועה, די תקנה (אדער מנהג) איז אין פאקט יא אנגענומען געווארן לענגאויס אייראפע. (איך וויס נישט איבער גריכנלאנד והמסתעף). (אויב זאגט מען אז רוסלאנד איז נישט געווען תחת מרות פון די ד' ארצות - איך מיין גראדע אז דאס אליין איז אויך א טעות - דאן איז נאכמער ראיה צו די סברא אז דאס איז א מנהג שנהגו מעצמם ודו"ק).

שפעטער אין שנת תרי"א בעת די באקאנטע גזירת הלבוש אין רוסלאנד ופוילן, האבן זיי גע'אסר'ט צוצודעקן די האר, די מער פרומערע חסידישערע האבן אנגעטון שייטלען און דער סתם המון עם איז געגאנגען מיט אייגענע האר. נאכן קריג ווען עס איז געווארן אכשר דרא האבן אלע דארטיגע גדולים געארבעט מען זאל זיך ענדערש אנטון שייטלען.

לעומת זה גאליציע און אונגארן זענען נישט געווען בכלל הגזירה, און דערפאר איז שייטלען באטראכט געווארן מאדערן, אייגענע האר איז געווען ביהיינד דאוט, און די אלטע תקנה פון אפשערן די האר איז געבליבן פולשטענדיג אין קראפט.

[הוגה]

טאמער דעקט מען סייווי צי די האר, דאן וואס איז די גרויסע מציאה אז ס'נישט אפגעשוירען, אז ס'דא אביסעל פארשוויצטע האר אינטער די צידעק צי אונטערען שייטעל
נאך א זאך, די ספרדים שערען טאקע נישט די האר, אבער פין די צווייטע זייט האבען זיי נישט דעם היתר אויף שייטלעך, כ'ווינדער מיר צי אן אשכנזי וואלט מוותר געווען אויפען שייטעל, כדי צי נישט שערען די האר, אבער דערפאר געגאנגען נאר מיט א טיכעל ווי די הלכה ביי די ספרדים,

על טעם וריח אין להתווכח. אויב פאר דיר איז גוט אזוי מיינט נאך נישט אז יענעם איז עס אויך גוט.

אבער סייקאלאדזשיקלי מיין איך אז אסאך פילן אז עס איז א סארט השפלה. למעשה זאגט דאך די תורה וגלחה את ראשה אלס א מיטל פון ניוול וגינוי טראץ דעם וואס מען קען עס צודעקן. זעהט אויס אז די פאקט אז עס איז אפגעשוירן, די ידיעה אליינס איז גענוג ניוול. ועוד, פארן מאן מעג מען דאך מגלה זיין די שערות פונקט ווי אנדערע מקומות המכוסים. איה"נ איין טאג ווען די סטייל פאר פרויען ועעט זיין אפצוגאלן די קאפ דאן וועט עס אפשר נישט זיין קיין ניוול, דערווייל איז עס יא. און דער וואס ס'באדערט זיי נישט זאל טאקע ווייטער אפגאלן.

בנוגע דיין שאלה וועלכער איז ענדערש, שייטל אדער האר. איך זאג, פארוואס נישט ביידע?

[הוגה]

דעת תורה,

איך ווייס גוט אז אין דער אלטע היים האט מען זיך אזוי געפירט, און איך ווייס אויך אז מיין מאמע און א טייל פון מיינע באבעס האבן זיך אזוי געפירט. דאס איז אבער נישט גענוג פאר מיר אז איך זאל זיין באצווינגן צו לעבן מיט א מנוולת (כמו שכתוב בתורה). די פאקט אז שייטלן איז נישט געווען אנגענומען אין אונגארין און גאליציע בארעכטיגט נאך נישט אז מען זאל קענען צוליב דעם משפיל זיין אלע אונגאריש אפשטאמיגע פרויען. און די פאקט אז עס האבן זיך אזוי געפירט ביליאנען מענטשן בארעכטיגט נאך נישט דאס צונעמען די גאט-געגעבענע הנאה פון אן ערליכע פרומע איד/ענע.

לגבי ווער עס האט יא אדער נישט געפירט מיט דער מנהג:
רוסישע אידן נישט.
דייטשע אידן נישט.
עסטרייכישע אידן נישט.
פוילישע נישט.
ליטווישע נישט.
די מתנגדים און די עמך אידן אין גאליציע און אונגארין נישט.
ראמענישע נישט.

ווער יא? צאנז, סיגוט, בעלזא, און אפאר אנדערע חסידישע הויפן. אויב האט די גזירה פון די וועד ד' ארצות נישט מחייב געווען די אלע אויבן דערמאנטע קהלות, און זיי ווערן נחשב בני קל חי פונקט ווי דו אין איך, דאן האב איך נישט מורא צו זאגן אז וועם עס שטערט די מנהג קען זיך סומך זיין על תורתינו הקדושה און משנה זיין, העכסטענס ע"י התרת נדרים. מיר האבם גענוג שווערע נסיונות אן דעם. און דעם וואס עס שטערט נישט אים און זיין ווייב, גם הם יש להם על מי לסמוך.

[קאווע טרינקער]

דעת תורה,

איך ווייס גוט אז אין דער אלטע היים האט מען זיך אזוי געפירט, און איך ווייס אויך אז מיין מאמע און א טייל פון מיינע באבעס האבן זיך אזוי געפירט. דאס איז אבער נישט גענוג פאר מיר אז איך זאל זיין באצווינגן צו לעבן מיט א מנוולת (כמו שכתוב בתורה). די פאקט אז שייטלן איז נישט געווען אנגענומען אין אונגארין און גאליציע בארעכטיגט נאך נישט אז מען זאל קענען צוליב דעם משפיל זיין אלע אונגאריש אפשטאמיגע פרויען. און די פאקט אז עס האבן זיך אזוי געפירט ביליאנען מענטשן בארעכטיגט נאך נישט דאס צונעמען די גאט-געגעבענע הנאה פון אן ערליכע פרומע איד/ענע.

לגבי ווער עס האט יא אדער נישט געפירט מיט דער מנהג:
רוסישע אידן נישט.
דייטשע אידן נישט.
עסטרייכישע אידן נישט.
פוילישע נישט.
ליטווישע נישט.
די מתנגדים און די עמך אידן אין גאליציע און אונגארין נישט.
ראמענישע נישט.

ווער יא? צאנז, סיגוט, בעלזא, און אפאר אנדערע חסידישע הויפן. אויב האט די גזירה פון די וועד ד' ארצות נישט מחייב געווען די אלע אויבן דערמאנטע קהלות, און זיי ווערן נחשב בני קל חי פונקט ווי דו אין איך, דאן האב איך נישט מורא צו זאגן אז וועם עס שטערט די מנהג קען זיך סומך זיין על תורתינו הקדושה און משנה זיין, העכסטענס ע"י התרת נדרים. מיר האבם גענוג שווערע נסיונות אן דעם. און דעם וואס עס שטערט נישט אים און זיין ווייב, גם הם יש להם על מי לסמוך.

יש, ש"לייק" בעלמא לא מספיק.
ע"כ אני "מצטט" לחזק חזק חזק.

[דעת תורה]

הוגה, איך האב נישט קיין געדולד און צייט דיך אויפצואווייזן יעצט, אבער זיל סוירטש בי' גוגל היא, מאך א סערטש וועסטו זען אז די תקנה איז יא נוהג געווען אין פוילן, ליטע, רוסלאנד, אונגארן, גאליציע רומעניע. דייטשלאנד ווייס איך נישט. נאר שפעטער אין שנת תר"ה בשעת די "גזירה" (אזוי האט מען גערופן די גזירת הלבוש - בלויז "די גזירה") איז עס ווי פארשטענדליך בטל געווארן אין אלע מקומות וואס זענען געווען אונטערן צאר'ס ממשלה.

צי ס איז בכלל גווען א גזירה / תקנה פון די וועד ארבע ארצות איז נאך מוטל בספק.

לגבי משנה זיין דעם מנהג, איך האב נאך לעת עתה קינמאל נישט פונקטליך דורכגעטאן די נושא איך זאל קענען זאגן אויף זיכער. אבער אויבן אויף איז דאס פונקט אזוי גרינג / הארב ווי עסן געבראקטס. מען קען דן זיין וועגן נדר, און צי עס העלפט א התרה.

בכלל, אויב וואלטן נאך אלס אלע יוצאי אשכנז אנגעהאלטן די מסורה וואלסטו אויך געוואלט / געפילט משנה צו זיין ווייל די ספרדים האלטן נישט די מסורה? (אויבן אויף על פי הלכה איז די חילוקי המסורת - מער באקאנט אין תורה'דיגע טערמינאלאגיע ווי "מנהג המקום" - נישט צוטיילט דוקא צווישן ספרד און אשכנז, נאר יעדער איינציגער מקום - שטאט, מערסטנס לאנד - האט זיך זייערע אייגענע מנהגים).

[יידל]

צי ס איז בכלל גווען א גזירה / תקנה פון די וועד ארבע ארצות איז נאך מוטל בספק.

מוטל בספק? וואס איז די צד אז יא?

[דעת תורה]

די ספרים וואס שרייבן אזוי, וואס אגב זענען זיי געווען נענטער אין צייט צו די וועד ארבע ארצות ווי אונז. דער צד אז נישט איז ווייל עס איז פשוט נישט דאקומענטירט אין די וועד'ס פראטאקאלן.

[הוגה]

דעת תורה,

כ'האב הנאה אז דו האסט פונקט אנגעכאפט דאס צוצוגלייכן צו געבראקטס. און טאקע געבראקטס וואלט מען אוודאי מבטל געווען צוליב שלום בית, בני תשע מדות און אפילו פאר קלענערע סיבות. קיינער וואלט קיינמאל נישט איינגעפאלן נישט צו באגראבן א איד אין אונזער בית החיים צוליב דעם וואס ער האט געבראקט.

איך האב שוין געהערט מערערע פעלער פון חסידישע רבנים וואס האבן געפסקנט אז א יונגערמאן מעג און זאל גיין צום שווער וואס בראקט. מה דאך אז צוליב כיבוד חמיו קען מען מבטל זיין, כ"ש צוליב וויכטיגערע סיבות מעג מען אוודאי.

און אויב וואלטן "אלע" אשכנזישע זיך אזוי געפירט, און די איינציגסטע האלב פארשטענדליכע הסבר איז אז נוהגים כהזהר, וואלט איך געהאלטן די זעלבע. און נישט ווייל איך פארלאז מיך אויף די ספרדים, נאר ווייל "אלע" אשכנזים וואלטן זיך געפירט נגד התורה, און איך בין נישט משעובד צו א מנהג נגד התורה.

איך מאך נישט קיין גוגל סירטש, עס גייט מיר גאנץ ווייניג אן וואס און ווער עס האט זיך געפירט אזוי פאר הונדערט פופציג יאר צוריק. ב"ה אז היינט פירט זיך רוב רובו פון כלל ישראל נישט מיט דער מנהג, אינקלאדינג א שיינע חלק סאטמאר וכיוצ"ב.

די ספרים וואס שרייבן אזוי, וואס אגב זענען זיי געווען נענטער אין צייט צו די וועד ארבע ארצות ווי אונז. דער צד אז נישט איז ווייל עס איז פשוט נישט דאקומענטירט אין די וועד'ס פראטאקאלן.

ביטע ציטירט פונעם ספר מיט א מראה מקום.

[יידל]

די ספרים וואס שרייבן אזוי, וואס אגב זענען זיי געווען נענטער אין צייט צו די וועד ארבע ארצות ווי אונז. דער צד אז נישט איז ווייל עס איז פשוט נישט דאקומענטירט אין די וועד'ס פראטאקאלן.

וועלכע ספרים? שפע חיים (מכתבים ח"ה סי ע"ג), שו"ת דברי יואל (אה"ע סי' קי"ט), שבט הלוי אדער חשב האפוד (ח"ב סי' קלט) (ליסטע פון מקורות פון נטעי גבריאל)? אדרבא ברענג מיר א פריערדיגע מקור צו דעם אז עס איז מתקנת וועד ארבע ארצות.