פרויען רעכטען - א בראך אויף קאלאמבאס

[פראפעסאר שפירא]

דאכטזיך אז אין אונדזערע קרייזען זענען די פרויען אסאך אסאך אסאך איידעלער אין בעסער ווי אין די גויאישע מערב וועלט ווי ס'איז דא די היינטיגע פרויען רעכטען מענטאליטעט, סאו טרעף א אנדערע טאלקינג פוינט, (א חוץ פין דעם האלטעך נישט אז פרויען זענען אראפגעקוקט ביי אונז חסידים, כ'ווייס נישט, איך קוק בכלל נישט אראפ אויף א פרוי)

דאס אז די פרויען זענען איידעלער, איז נישט קיין ראי אז מען רעספעקטירט זיי.

כ'האב עס געשריבען לגבי דעם וואס די האסט געזאגט:

וועט זיך איינער ווינדערן פארוואס די פרוי דארף רעזאטירן צו די מעטאדן קרעקער שרייבט דא.

אויף דעם האב איך גענפערט אז אין די פלעצער ווי ס'איז די די מענטאליטעט פין אזוי געריפענע "פרויען רעכטען" פיהרען זיך די פרויען אויף אסאך ערגער,

אין פארשטייט זיך אז דאס וואס קרעקער שרייבט :

עפעס רעכטען מיזען זיי האבען עטליסט מער פין בעלי חיים

פארשטייט זיך כ'בין נישט מסכים דערמיט אין כ'האלט נישט אז דאס איז טאקע די מענטאליטעט ביי די רוב פין אונדזערע קרייזען, כ'מיין אז פרויען שטייען גאנץ גוט אין אונדזער געזעלשאפט, פארשטייט זיך ס'אלץ דא עקסטרעמיסטען אבער כ'מיין אז די רוב איז נישט אזוי,

[שמעקעדיג]

עם, עם... ווי הייב איך אן?

כ'האב אזויפל צוזאגן אויף די נושא, ממצרים ועד הנה ושם נאמר.

כ'על בעסער נישט אנהייבן.

כ'וועל נאר ענדיגן.

אפאר קלייניגקייטן - דאס וואס מען שרייבט אז מענער טוען מער ווילדע שטיק (דרייוון ווילד, מערדער, גנבים, א.א.וו.) ווי פרויען,
ממילא איז א סיבה ארויפצוקוקן פרויען - איז נישט אזוי פשוט (קאמפליצירט), יעדער האט זיך זיינע נאטורן און זיינע יצה"ר, וואס ער/זי דארף ארבעטן דערויף.
ווען דו זאלסט למשל פרעגן וויפיל זונות זענען דא ביי מענער כלפי פרויען, האסטו געפרעגט א נארישע קשיא. דאס איז זייער שוואכקייט, און עפעס אנדערש איז א מאנ'ס שוואכקייט.
ביידע דארפן ארבייטן אויף זייערס. מען קען נישט דאדורך באשליסן ווער עס איז ליבערשט א "מובחר הבריאה".

קרעקער האט געשריבן: "די סיבה פארוואס פרויען לעבן לענגער פון די מענער? ווייל זיי באקומען נישט אזויפיל צרות פון זייערע מענער ווי די מענער באקומען פון זיי".

די גמרא זאגט אז א מאן האט מער רחמנות ווי א פרוי. אפשר אויסערליך ווייזט זיך עס נישט ארויס, אבער אינערליך איז דאס זיכער אמת.
מען קען געבן דערויף אסאך דוגמאות, אבער איינס, און א גאר באוואוסטע: ביי רוב שלום בית פראבלעמען, סעפערעשיאנ'ס און גיטין - ווער איז דער וואס וויל זיך צוטיילן, וויל נישט מוחל זיין, וויל נישט פרובירן נאכאמאל?..
אודאי זענען פאראן שלעכטע מענער אויכעט, און אסאך האלטן צוריק פון געבן א גט, (דאס איז א באזונדערע נושא פאר זיך), אבער בכלליות זענען די פרויען הארטע עקשנים ווי קערלעך, בעת א מאן וועט זיך פיל שנעלער לאזן איבעררעדן, מוחל זיין און מוותר זיין מיט רחמנות.
(נשים דעתן קלות איז לכאורה געזאגט געווארן נאר אויף רוחניות'דיגע ענינים, נישט אויף זאכן וואס זי אליין האלט אזוי).

ס'זענען טאקע פאראן גענוג רשעות'דיגע דזשאדזעס מענער, אבער די פארביסנקייט וואס די פרויען ריכטערינ'ס האבן איז בלי שום ספק ערגער.

ס'ערב שבת כ'מוז לויפן, מען קען נאך אסאך דעבאטירן דערוועגן, כ'בין זיכער כ'וועל נאך אריינכאפן קאלטס און ווארעמס דא פון אלע זייטן, און מ'וועט זיך מוזן פארטיידיגן... אבער דאס אלעס בהמשך הזמן אי"ה.

[געפילטע פיש]

..ווען דו זאלסט למשל פרעגן וויפיל זונות זענען דא ביי מענער כלפי פרויען, האסטו געפרעגט א נארישע קשיא. דאס איז זייער שוואכקייט, און עפעס אנדערש איז א מאנ'ס שוואכקייט.

אוי, האסט מיר געקאסט א לאך. מענער זענען על פי רוב נישט קיין זונות וועגן זיי וואלטן עס געטוהן פאר פרי, זיי צאלן אפילו פאר דעם! און ס'נישט דא קיין קלייענטעל ווייל יעדע פרוי (מ'רעדט נישט פון א מנוול ומוכה שחין ) קען דאס באקומען ביי א צווייטען בחנם. כך הוא דרכו של עולם, אדם מחזיר אחר אבידתו.

[איינער]

אויף דעם האב איך גענפערט אז אין די פלעצער ווי ס'איז די די מענטאליטעט פין אזוי געריפענע "פרויען רעכטען" פיהרען זיך די פרויען אויף אסאך ערגער,

וואס מיינט ערגער?

און אויב מען וועט שוין אמנעמען אז זיי זענען ערגער, געט עס נישט קיין רעכט פאר עם הנבחר צו אונטער דרוקן די פרויען.

[אייגענארטיג]

this is a funny discussion cause in every field in every race etc you have enough of every one. and what the Google results are is only whom they just found for Quaternary

[טאמבל סאס]

צי זענען רעליגיעס אומיושר'דיג צו פרויען?
https://www.youtube.com/watch?v=aPwsPf6 ... ata_player

[diff]

Their rights is to their disadvantage. The cannot make long term relationship

[יידל]

Their rights is to their disadvantage. The cannot make long term relationship

דאס זאלסטו לאזן פאר זיי צו באשליסן.

[טאמבל סאס]

חחח. די רעכט צו קענען אליין מאכן באשלוסן אין די אייגענע לעבן, נעמט מען אויך צו פון זיי.

[יידל]

עס איז נישט בלויז אז מ'נעמט אוועק זייערע רעכטן, נאר מיר - די מענער - פארשטייען גאר אז דאס איז לטובתו. וואט די העק? פונקט ווי פאר זיך וועלן מיר בשום אופן נישט לאזן די פרויען באשליסן, פארוואס זאלן פרויען זיין אנדערש אז אנדערע זאלן באשלוסן וואס איז גוט פאר זיי?

[טאמבל סאס]

ווען איך וואלט דארט געווען וואלט איך נאך דעם רעבעלע אויסגעפראקט דאס מערסטע. מיר האבן אסאך בעסערע דוגמאות ווי נישט געבן די הענט, און שלא עשני אשה.
לאמיר זען:
חוה רעדט צי צו זונדיגן
ואל אישיך תשוקתיך והוא ימשול בה
איר גאנצע גרויסקייט איז אז זי איז א גוטע פאפקארן מאשין, און דישוואשער. און איבער אלעם, זי פאלגט די מאן.
די מקוה פאר די מאן, און די "קאפ ווייטאג" פאר די פרוי.
די מאן קען גט'ן, די פרוי נישט.
די פרוי קען בלייבן אן עגונה
די מאן קען האבן וויפיל ער וויל - פאליגאמי.
ביי לוט און ביי פלגש בגבעה האט מען מפקיר געווען די אייגענע טעכטער פאר זנות, אבער נאר נישט די פרעמדע געסט פאר משכב זכור.
פלגש
סוטה
פארקויפן די טאכטער פאר א קנעכטין.
פיתו בתולה, דארף ער איר הייראטן, אבער אויב דער "טאטע" וויל נישט, קען ער זיך פטר'ן מיט באקשיש
רעיפ, מוז ער איר נעמען! אויב איז זי מסכים. און אלעס, כדי צו אנטמוטיגן פון בחורים צו רעיפן מיידלעך "ווייל ס'וועט זיי נאכדעם קאסטן די הויזן" (ווייל בתולים אמאל, איז געווען א הידור מצוה, מילא זענען אנדערע דערנאך אוועקגעשטאנען פון איר)
ירושת נחלה
הפרת נדרים
אן ארוסה אדער נשואה וואס האט געטשידט. ביידע טויט, די דיפרענץ איז אין קאליר. (ספעקטאקל) טראדיציאנאל ווי תמר בשריפה, אדער ווי אין דיז דעיס - בחנק.
ערכה פאר א קרבן - ווייניגער ווי האלב דאס ווערט פון א מאן (כאטשיג זיי זענען מיט א אבר מער...)
יצחק האט נישט געמעגט שטארבן, אבער יפתח הגלעדי'ס טאכטער יא.
א קעניג טאר נישט האבן צופיהל ווייבער ווייל זיי קענען מטה לבבו זיין צו עבודה זרה.
טארן נישט לערנען
להיות כל איש שורר.
אחורי ארי' ולא אחורי אשה.
נשים דעתן קלות.
אל תרבה שיחה
כלכלה - אלעס וואס באלאנגט פאר'ן מאן באלאנגט פאר א פרוי.
און די ליסטע איז נאך א לאנגע.
און מיט די היינטיגע היתר 'מאה רבנים' קוקט מיך עס אויס ווי איינער זאל זאגן: ווען שמים וארץ וועלן זיך צאמקושן וועסטו באקומען א גט. אדער נאך בעסער: אז מ'לייגט תפילין 120 יאר, האט מען אריכות ימים.

[דעת תורה]

טאמבל, א חלק פון דיין ליסטע איז וואליד די איבריגע איז סתם געהאקט.

נאר וואס דו שרייבסט אז א מאנס מוז איר נעמען אפילו קעגן איר ווילן, איז קעגן א אפענע גמרא.

[טאמבל סאס]

ווען איז מען יא מחליט צו לערנען פשוט פשט, און ווען נישט? אויב יעדער [גדול] אין זיין דור, אויב אזוי פארוואס זענען נישטא היינט קיין רבנים וואס קענען טוישן פארשידענע זאכן, אביסל זיך צוצופאסן צו די דעמאקראטישע קולטור און פרייע ציוויליזאציע? אבער אנשטאט מאכט מען נאך הארבער, און שטרענגער, די זאכן וועלכע זענען אמאל מותר געווען. (ווי למשל שניידן זיך די האר)

[טאמבל סאס]

ביסט גערעכט. כ'האב געמאכט א טעות. נאר ווען זי איז מסכים
אבער מיין פריערדיגע תגובה איז נאכאלץ נוגע ביי הונדערטע אנדערע פעלער.
אבער איך וואונדער מיך נאכאלץ, "אויב איז עס א צוואנג, וויאזוי ווערט עס נאכדעם א רצון?"

[דעת תורה]

ווען איז מען יא מחליט צו לערנען פשוט פשט, און ווען נישט? אויב יעדער [גדול] אין זיין דור, אויב אזוי פארוואס זענען נישטא היינט קיין רבנים וואס קענען טוישן פארשידענע זאכן, אביסל זיך צוצופאסן צו די דעמאקראטישע קולטור און פרייע ציוויליזאציע? אבער אנשטאט מאכט מען נאך הארבער, און שטרענגער, די זאכן וועלכע זענען אמאל מותר געווען. (ווי למשל שניידן זיך די האר)

וואס פאלט דיר ביי יעדער גדול בדורו? אונז האמיר א תורה בכתב ובעל פה, און דאס קען מען נישט טוישן לפי רוח הזמן והמקום.

[טאמבל סאס]

פארוואס האבן דאס די חכמי התלמוד נישט געזאגט אויף'ן תורה שבכתב?

[דעת תורה]

זיי האבן יא. אני מאמין באמונה שלימה שכל התורה המצויה עתה בידינו היא הנתונה למשה רבינו עליו השלום.

[טאמבל סאס]

העי ! רק הכסא אגדל ממך. נאר מיין נאמען כאפ מיר נישט צו. זיי מיר נישט קיין טאמבל סאס.

איך פרעג פארוואס האבן זיי נישט געזאגט "אונז האמיר א תורה בכתב און דאס קען מען נישט טוישן לפי רוח הזמן והמקום..?!

[דעת תורה]

דו שרייבסט זייער אומקלאר. די חכמים האבן קינמאל נישט פרובירט צו טוישן נישט די תורה שבכתב און נישט די תורה שבעל פה לפי רוח הזמן והמקום. דאס וואס שטייט אין די תורה איז קיים לעד בלי שינוי. די חכמים האבן געזאגט זייערע הוספות און הגבלות ארום די תורה, נישט אין די עצם תורה.

[טאמבל סאס]

אינטרעסאנט. ווייל ביי מיר מיינט עין תחת עין. א אויג שטאט'ס א אויג. און אזוי אויך טוען די "או אינו'ס" פון רש"י הקדוש סוגדזשעסטען פארקערט ווי דיר.
און אזוי ווייטער כהנה וכהנה. די בארד, די סנהדרין'ס וועג פון משפט'ן א מענטשן. אה למשל רבינו גרשומ'ס רעפארמען אין א גט פראצעדור. אבער איך מוז מודה זיין איך בין נישט דער גרויסער לערנער איך זאל פונקטליך וויסן פון וואו ראיות צו ברענגען, אבער איך מיין אז תחכמוני'ס ארטיקל וואלט דיר געקענט ארויסהעלפן דערין.

[דעת תורה]

עין תחת עין האט די תורה שבעל פה - וועלכע איז מיטגעקומען צוזאמען מיט די תורה שבכתב - פארטייטשט אז עס מיינט נישט כפשוטו. דאס האבן נישט די תנאים 2 טויזנט יאר נאך קבלת התורה מחדש געווען. אזוי גייט די גאנצע תורה מיום נתינתה, די תורה שבעל פה פארטייטשט די תורה שבכתב, גאר אפט ממש נישט ווי דער פשוטער פשט וואלט געזאגט.

וואס זעסטו פון די "או אינו"'ס פון רש"י?

וואס האט די יא / נישט לאזן וואקסן די בארד סומאטאכע צוטאן מיט די תורה?

רבינו גרשום האט צוגעלייגט תקנות און חרמות, ער האט נישט געטוישט וואס די תורה זאגט.

[חזקיהו המלך]

אינטרעסאנט. ווייל ביי מיר מיינט עין תחת עין. א אויג שטאט'ס א אויג.

דער באשעפער וואס האט געגעבען די תורה האט געלערענט משה רבינו וואס עס מיינט, די חכמים האבען עס נישט אויסגעטראכט, תורה שבעל פה איז געגעבען געווארען למשה מסיני,

טאמער די חכמים זענען עפעס מוסיף א גזירה צי א גדר איז עס נישט תורה שבעל פה, ס'איז א גזירה מדרבנן, אין טאמער איז עס א ראשון צי א אחרון איז עס אפילו נישט קיין דרבנן, נאר א גדר אדער א חומרא וואס געוויסע קרייזען האבען מתקן געווען, ס'נישט קיין תורה שבכתב אין נישט תורה שבעל פה,

ס'איז וויכטיג צי קלאר וויסען די חילוקים פין די אלע זאכען,

אבער איך מוז מודה זיין איך בין נישט דער גרויסער לערנער איך זאל פונקטליך וויסן פון וואו ראיות צו ברענגען,

אין אנדערע ווערטער די מסקנא צי וואס די ווילסט ציקומען דאס ווייסטע שוין ??!!, נאר יעצט דארפסטע נאר טרעפען ראיות ........,

[טאמבל סאס]

דו האסט אויך א מסקנא שוין. און לויט דעם לערנסטו אריין וויאזוי דיך געפעלט.
איך ווייס די מסקנא פון פאקטן און קאמען סענס, אבער דו ווייסט די מסקנא פון סקריפטשערס, און סופערסטישעס סטאריס.
אין אנדערע ווערטער ביידע פון אונז האבן פון פריער אפגעמאכט מסקנות (איך אפשר ווייניגער. סך הכול פרעג איך/שלאג איך פאר) דער חילוק איז נאר אויף וואס מיר באזירן זיך.