כולל בין השמשות

[פרישער]

כולל בין השמשות

מיט גרויס פרייד טיען מיר מעלדען אז לבקשת הציבור האבען מיר גיעפנט די טויערן פין אינזער נייעם כולל בין השמשות, וואס כשמו כן היא לא פחות ולא יותר, א געזעמל אינגעלייט וואס וועלן זיצען אין לערנען אין די צייט ווען עס איז בין השמשות, אין מיט דעים זוכה זיין צי באהעפטן די טעיג מיט די נעכט לערנענדיג די הייליגע תורה, מיט דעים כולל האבן מיר חשק מבטל צי זיין גזירת רעות וואס הויערט אופן ציבור החרידי, אויב זעיען מיר א גזירה רעה וואס האטצעך אדורך געגליטשט דעים סיסטעם, פין כולל תהילים אין כולל חצות, אויב א שווארצער וואלקען קימט ציגיין אין אינזער ריכטינג אין זיכט זיך צרות, קימט די מאסף לכל גזירות רעות, די הייליגע כולל בין השמשות, אין איז תיכף מבטל די ביטערע גזירה פין פאסירן.

ב"ה עד היום האבען מיר שוין געזעין גרויסע זאכען צעינליגע דאקאמענטירטע ביטערע גזירות נוראות האבן געלויערט אויף אינזערע קעף, אין אויף די קעף פין אינזערע קינדער אין קינד'ס קינדער, אין מיר האבען עס באוויזען מיט די געטליכע כוחות פין בין השמשות מבטל צי זיין כעפרא דערעא, אין היות די נאך פראגע איז גרויס וועלן מיר ביי דעי געלעיגנהייט עס מפרסם זיין, קודם ווילן מיר געיבן דאס ווארט פאר איינע פין די מייסדם פינעם טייערן כולל זאלט איר עס הערן פין איהם גראד אן קיין אצבע אמצעי.

היות מיר האבען זיך אימגעקיקט אין געזעין אז ברוך השם רוב ריבן גזירת רעות זענען שוין בטיל ומביטל, נאך ווען די גזירה רעה איז אויסער די שטאט, אין די איבריגע גזירות וואס קימען אויף אין די לעצטע מיניט, אויף די אלע אויבער חכמים, וואס זענען נישט ירא וחרד את דבר יום ביומו, די אלע געשרייען אין מופתים גיליום וואס מיר ציטירען יעדען טאג אין אויך שבת, אין מיר גיבען אויס אויף דעים שווערע צעינליגע טויזענטער דאלארן, אין יעדע פאפיר וואס ליפטערט מזל טוב'ס אין קלעסיפיידס פין ביליגע דירות, פאלען צי אייערע טויבע אוירען, איר מאכט אייך נישט זעינדיג, איר היפט אריבער די טפח ליומי וואס מיר נעמען ארויס פאר אייערעט וועיגן אינם דבר וחצי דבר, גיט מארגען, אין אזוי ווייטער,  נאר ווען די צרה איז שוין דא דעמאלט ריפען זיי ערשט אריין, פאר א ביטול גזירה דחוף, זיי כאפען זיך ביים קאף די ביטערע פארפאסעניש, זיי מיינען אז מען פארפאסט דעיס איז אזוי ווי מפארפאסט זמן קרישמע, אין ווי מיר זעיען טאקע, אפילו מיר וואלטען געקענט נעמען א מנה יפה טיען מיר דאס נישט, אין די כוללים איש בשמם יתברכו העלפט זיי ארויס מיט א באלדיגע ישועה אין א ביטל הגזירה נוראה, אין ב"ה די אינגע לייט קענען פין אזעלכע חכמים מוצה יום זיין, אין מפרנס זיין די עוללים שואגים לטרף הושענה.

אבער מיט די צייט האבען מיר באמערקט אז עטליכע ענינם האבען זיך געטוישט קודם כל מיר לויפן אויס פין ניסים, מיר פראבירן איבער ציגיין די ליסטע פין ניסים, אין איבער ניצן די ניסים מיט נייע נעימען וואס האט שוין איינמאל פאסירט, אבער ס'כאפט נישט מער, אין מער קרעדיט קארטלעך ווערן פארמאכט, דער עולם האט איינגעזעין אז אזוי ווי מען ווערט געהאלפן די לעצטע מיניט אויך, מיילע איז א שאד זיך איינצישרייבן, אין אויך באמערקן מיר אז די חומה פין תהילים אין חצות איז צי קליין אין א צייט פין א שטארם ווינט, אין אזוי ווי מיר קימען כסדר אויף מיט נייע פראטענטן אינטער צי קויפן די שלעכטע מלאכים, וואס ווילן אינז טיען נאר אלדאס בייז, זענען מיר אויפ געקימען מיט א נייע פלאן מיר וועלן צישטעלן טייערע אינגעלייט פין די גאר איידעלע סארט, אינגעלייט בעלי כשרון, זיי זאלן מחבר זיין יום ולילה מיט תורה, וואס איז דאך באוויסט אז די וואס זענען מחבר דעים יום מיטן לילה מיט תורה זענען מגין אויפן גאנצען דור, אזוי ווי עס ברעינגען אלע ספרים הקדושים שאים היינו יודע עד היכן הדברים מגיעים היה כל אדם מוסר את נפשו ומאודו בשביל חיביר יום ולילה בתורה, זעיט עץ דאך קלאר אז סיז חשוב ביי הקב"ה, אין ווען דער אויבישטער זעיט אז מיר זענען מחבר יום ולילה ריפט ער צאם זיינע מלאכים אין זאגט צי זיי בזה הלשון חזי בני שמיחדים יממא ולילתא בתורתי בביני השמשתא, בשעה שאני יושב וגוזר גזירתא קשישתא, בעת החיבור יממא ולילתא הן קורעין כל הגזירות לגזרין, ומפזרין על שבע יממיא, וכל אחד ואחד מפמליא דלהון ודילכון יושבים וטועמין ספיריא פליישיא  קיגליא ופיקליא, אינהון לומדין ומוסרין נפשיא על אפיא ועל חמתיא של מלאכי חבליא. ובוטלין גזריא, עכ"ל, איבער געזעצט אין אידיש, ממיז געיבן די קרעדיט קארד פאר די נויטיגע ענין, אן פרעגען קיין איין איינציגע פראגען, אויב נישט וועט זיין ביטער ווי מרור בלי חרוסת,

אין איצט אז מיר ווייסען שוין אין גלייבען שוין די נויטיגקייט פין די כולל בלייבט נאר איבער צי ברעינגען עטליכע עדים נאמנים וואס זאגען עדית אויף די אפענע זאכען וואס זיי בדידם הוי העובדה, ובזה החילו, געוועין א אינגער מאן וואס האט יארן נישט געהאט קיין קינדער אין ער איז געוועין גאר ציבראכען כחרס הנשבר, אין ער איז שוין געוועין א מעמבער אין אלע געוועינטליכע כוללים, אין עס האט גארנישט געהאלפן אזוי זענען נעבעך א דורך געלאפן חדשים אכט ביז ניין האט ער זיך מישב געוועין איין טאג ביי נאכט מאל, פארוואס זאל איך נישט פראבירן אריין צי ריפען דעים כולל בין השמשות, אומר ועושה געזאגט אין געטיען, ער איז נישט פין די וואס פלאנען פאר צי לאנג, אין האט דערנאך חרטה, מדארף פראבירן, שוין ב"ה געסווייפט דאס קארטעל, זיין נאמען לויפט שוין אין די סיסטעים פין די כולל, אין עס בלייבט נאר צי אויסווארטן די גיטע בשורה אז עס איז דא נייעס, וכך הוה נאך נישט אדורך א וואך פין בין השמשת'ן אין עס איז ביי עים געבוירן געווארן א אינגעלע למזל טוב והיא לפלה, אבער כילם פה אחד צייגען אן דעי מופס צי די זכיתים פינעם הייליגען כולל בין השמשות.

אזוי זענען דא ניסים על גבי ניסים געניג פאר יעדען טאג א נס ביז מיר וועלן ארויס קימען מיט נייע מהלכים ווי אזוי ארויס ציפרעסן דאס געלט פין אייער טאש אין אריין טראנספערירן צינינז אין די קעשענע, אפשר א כולל פאר די מחמירים אויף לא יום ולא לילה, אבער דערווייל ווערט שוין בין השמשות אין איך מיז גיין צייכענען די אינגעלייט זעין וועיגן וועים עס קימט נישט די ציגעזאגטע ישועות, אין אפירקראצען א ברענד ניו מופס פאר די דעד ליין פינם דבר יום ביומו ריקט זיך אינטער.

[זר זהב]

איך האב מיטגעהאלטן א פאל ווי תהילים כולל האט געפלאפט. דער יעניגער האט געצאלט 100 דאלער פארן כולל צו זאגן תילעם פאר א פרוי. די פרוי איז אוועק ממש א וואך דערנאך.

יעצט שטעל דער פאר ווען טילים כולל איז כאטש האנעסט און זיי שטעלן ארויף זייערע נישט געלונגענע געשיכטעס אויפן זעלבן אופן. זאל די קאנסומער האבן א אויפריכטיגן בליק אויף זייערע סוקסעס ראטע און אזוי דעסיידן.

א פאלשע וועלט

[קאווע טרינקער]

פרישער, די מיסט מיך מויכעל זיין, כ'על לייןענ ווען צייט מער כ'על האבען. אבער לאת-עטה, פתור ולו קולם עי עפשר, הערה בעלמא

אונזערע כוללים זענען דאך ממש א בחינה פון בין השמשות עכ"פ לויט רבי יוסי:
זה נכנס וזה יוצא, כהרף עין.

[אביגדור]

ואידך פירושא וכו'.

[שמעקעדיג]

האסט פארגעסן אז די איבערטייטש באלאנגט אין גרין?

@ זר זהב, איך האב מיטגעהאלטן א אנדערע געשיכטע, ווי איינער האט אריינגעקאלט תהלים כולל מיט א בקשה איבער א יולדת (פרטים איז אין רעדאקציע) און געלאזט סוייפן דעם הונדערטער, און צום סוף מפטירין כדאתמול, עס האט געהאלפן ווי פאר א טויטן באנקעס. זכותם יגן עליהם.

[אביגדור]

נכנס יין וכו'.

[פרישער]

לערן פאהר די ארטיקל אין העסט האבען געווינטשענע ריזאלטאטן, אין די אפענע נס העט אויך ווערן ציגעצייכענט צים כולל'ס ביך פין ניסים

[שלשלת]

לערן פאהר פאר די ארטיקל

לייג אונטער א טעלער פאר די ארויספליענדע ציינער

[אביגדור]

בחינם.

[שלשלת]

פרישער, די מיסט מיך מויכעל זיין, כ'על לייןענ ווען צייט מער כ'על האבען. אבער לאת-עטה, פתור ולו קולם עי עפשר, הערה בעלמא

[מאטי]

זייט ווען איז פארהאן א ענדע פאיי מיט א P ער שרייבט דאס ווארט קאף/קעף אפשר 15 מאהל.
איך מיין ס׳וואלט גוט געווען נאך יעדן ארטיקל זיינער איבער צוגיין א סך הכל פון די מחודש׳דיגע פרידיש ווערטער.

אט האט איר א טייל
קרישמע
מופס
וואסיז
גגעטע פימפער נוטער
בעלבוס
פענים ופענות (???)
מסעסקים
אינערליכע געפעכצען

[פרישער]

פענים ופענות = Fans זכרים אין נקיבה fans

א ענדע פיי מיט א פונקט, איז אין אינזער אלף בינה

אין היות איך שרייב אידיש בין איך מתחלף א סמך מיט א ת דא אין דארט כאשר לבי חפץ

די חברים טרייבען שפאס מיט א מורהדיגע ביטול אזש אז איך קלער שוין אויפציגעיבן, אזוי לאנג ווי מען האט נאט קאמענטירט אויף מיין ארטיקל האביך געדילדעט, אבעא ווען די דעבאטע איז וויפיל טעלערס מדארף פאר די ציין, איז שוין אביסעל איבערגעטריבן.

[קאווע טרינקער]

פרישער, איך מעג מגיה זיין אדער ס'וועט אייך באדערען?

[מאטי]

פרישער!! דו ווייסט איך האב דיר ליב!..שרייב ווייטער אין פרידיש ביסט מחי׳ נפשות.

אויב קאווע טרינקער איז מגיה וועסטו אויסקוקען ווי מתתיהו אן א בארד אדער ווי קערלי אקסייד אן די פיאות.

[אביגדור]

אל תחת ואל תירא.

[פרישער]

איך בין נישט סענסעטיוו
איך האב איין ציל צי ברעינגען דעים עולם צי לאכען אין ווען איך קריג דעים געפיל בין איך העפי אין ווען איך באקריג די געפיעל אז איך גיי אויף די געהירן פיץ איך פין ווי איך בין געקימען

אדרבה ואדרבה מגיה זיין וויפיל ס'גייט, נאר אלץ האבען דעים כלל פין אל תסתקל בטאנקען אלא מה דקם ליה רעביצן

[געפילטע פיש]

פענים ופענות = Fans זכרים אין נקיבה fans

סעווערט מיר גוט, וואס סעגייט אלטס פאר מיט דיינע פענות, די זכרים אין די נקבות כמכחול בשפופרת, קעניינע הארע קיין ירבי.

דו לאדיך נישט פון די חעוורע דא, די שראב וואטער וואס סעלאטצעך, איך בין מידיר.

[פרישער]

פישפיש ולא, די נעמסט די פעןס ארויס פין קאנטעקסט, כאניש געמיינט גארניש אימאיידל, נאר מען קען נישט וויסן אולי זענען אויך דא פרויסבילן וואס ליינען אין אינדז'ויען די ארטיקלען, פארוואס נישט סיז זייער באלערנד.

[בן תמליון]

פונעם אל תסתכל בפאנקן איז שוין אל תסתקל בטאנקן. פרידיש איז א שפראך וואס איז פרה ורבה.

[געפילטע פיש]

פישפיש ולא, די נעמסט די פעןס ארויס פין קאנטעקסט, כאניש געמיינט גארניש אימאיידל, נאר מען קען נישט וויסן אולי זענען אויך דא פרויסבילן וואס ליינען אין אינדז'ויען די ארטיקלען, פארוואס נישט סיז זייער באלערנד.

נעם עס נישט פערסענאל, סענאר געווען א איידעלע וועג דיר מודיע צו זיין די חילוק ציווישן 'און' און 'אין', ווייל דאס איז די ערגסטע מיסטעיק לדעתי, ווייל ס'טוישט די גאנצע קאנטעקסט, און סעניש שווער זיך אויסצולערנען די נפחא מינא.

[אביגדור]

יא.

[אביגדור]

מענין לענין, זעה דא.

[שלשלת]

די חברים טרייבען שפאס מיט א מורהדיגע ביטול אזש אז איך קלער שוין אויפציגעיבן, אזוי לאנג ווי מען האט נאט קאמענטירט אויף מיין ארטיקל האביך געדילדעט, אבעא ווען די דעבאטע איז וויפיל טעלערס מדארף פאר די ציין, איז שוין אביסעל איבערגעטריבן.

פרישער איך בעט דיר איבער. איך האב קלאר נישט געמיינט צו טשעפן, אדער דיר קאלט צו מאכן פון דיינע ארטיקלען.

אז דו וועסט נאכקוקן וועסטו זיך איבערצייגן אז נאך בעפאר איך האב געשריבן וועגן די טעלער פאר ציינער, האב איך שוין געהאט געדריקט דעם לייק קנעפל אויף דיין ארטיקל.

האמת אגיד ולא אכחיש, יוי האב איך מיר געווארפן פאר געלעכטער בשעתן ליינען.

לך בכחך זה!