קווענקלענישן איבערן עתיד

[יואב]

ביטע פרעגט נישט קיין קשיות, "ווייל אויף א מעשה קען מען נישט פרעגן קיין קשיות", פלעגן מיינע מלמדים פארטיידיגן זייער בלינדע איגנאראנץ.

אלזא, די מעשה איז אזוי. כ'האב געכאפט דעם וואנדער שטעקן ארויס פונעם שמייכל פאורם וואו איך בין שוין א באשטעטיגטן אזרח, און ווי א נארוואס רעגיסטריטן ניק, זיך ארויסגעלאזט וואנדערן איבער דעם שטיבל ווי דער מלאך מיטן תורה.
וועלעכע פאורם איז גרייט צו אקצעפטירן מיינע קווענקלענישן, און דינען אלס פלאטפארמע אראפצולאדענען מיינע געדאנקן; האב איך זיך ייאוש'דיג געאייסערט ווי צו קיינעמס אנטווארט.

א צווייפלהאפטיגער האב איך באשלאסן נאך צו גיין די פיס טריט פון מאטי107, און אריינגעבלאנדשעט אינעם תורה ומחשבה פאורם ווי א גר (אימיגראנט כשיטת קופערניקוס) פארן טבילה, אנגעגארטעלט מיט א נעשה ונשמע'דיגן אייפער.

שוין, עלעך אנהייבן צו שפרעכן (ברסלבער, קארעקט מי איף איים ראנג) מיינע איבעיות.

איך בעהט די יעניגע פונעם רעכטן לאגער זאלן נישט ארויסטאנצן נאקעט פון זייערע קליידער. האלטס אן דעם געבליטשט צופליקטן האנטוך ביזן בור; און דאן וויקלט דאס אראפ געלאסן. פשוט ווייל אידעלאגיע איז איין זאך, אבער דער אינסטינקט פון מציאות איז, אז ס'קימערט זיך קנאפ מיט שיטות.
(אויב היסטאריע איז אן עד נאמן).

איבעיא להו, חסידימיזם, האט דאס א שאנס איבערצולעבן אדער נישט ?
אנדערש ווי איבעיא'ס אין צייטן פון חז"ל, וועל איך נישט מסבר זיין דא ביידע צדדים, פשוט ווייל אני הקטן קען מסבר זיין נאר איין צד.
איך גיי נישט יעצט אריין איבער די עצם גערעכטיגקייט, אוטענטישקייט, ווארהייט די דאזיגע מהלך החיים טראגט. פאר דעם צוועק האבן זיך שוין טייכן טינט געגאסן אונערהאלב די ראמען פון צאלאזע אשכולות. איך באציה זיך כלפי דעם פראקטישקייט, פון א העכסט אביאקטיוון בליק.

איך מוז אריינהאקן, אז חסידימיזם דא ווערט נישט דעפינירט אלס לפנים משורת הדין ווי בימי חז"ל, אדער דרך החסידות בימי צדיקי בעל שם.
חסידימיזם תשע''ג למספרנו, מיינט מען דעם מיטל אלטער גייסט וועלעכע דאמאנירט די מהלך החיים פון צענדליגע בני אברהם יצחק ויעקב.
פון דערווייטנס קען זיך דאכטן זיי זענען ווי סוכה ברעטער אין א בקעה בעשתרות קרניים. יא, קענסט ענטפערן דל עשתרות קרנים איכא צל סוכה, אבער ווי ס'האלט יעצט זענען די גיגאנטישע בערג הער טא סטעי, אין צוגאב צו ווילד שפראצנדע גראז דערויף.

ס'לאזט זיך נישט גלייבן אז אין אזא היסטאריש סעקולערן וועלט, קען אזא פרימיטיוו סעקט - אפגזעהן צו זיי זענען אויסגעהאלטן צו נישט, אריבער שפרייזן דעם ים פאר נאך א גענעראציע צוויי.
סיידן מיר ציהן זיך אריבער צווישן די בערג פון אוזבעקיסטאן וואו יאקאב האט דורכגעפירט זיין מסירת נפש אקציע, מיר שניידן אפ יעדע פארבינדונגס מיטל מיטן דרויסענדיג וועלט, מיר נעמען זיך טרייבן פולי לוידעד קעמלעך מיט לעדערנע זיצן, (שטעלט אייך פאר אן עסקארט פארן רבין וויאזוי ס'וועט צוגיין) מיר פליפן געצעהלטן, און מיר לאזן זיך אריין אינעם בשמים - געווירצן אינדאסטרי. ניין, ס'נישטא קיין פראגראמען וואס צו גנב'נען.
נו, אולי קען מען אפשר אדורך שוויצן נאך א פערטל גענעראציע.

מיר זיצן דא אינעם בויך פונעם לייב, און שכל אורטיילט אז ס'אומעגליך מיר זאלן קענען אנגיין אזוי מיט א געזונטן לעבנס צושטאנד.
סיי די צוטריט פון אונז צום אינדרויסנדיג וועלט איז אזוי נאנט ווי פון איין קול קורא צום צווייטן, און סיי די צוטריט פונעם אינדרויסנדיג וועלט צו אונז, איז אזוי נאנט ווי איין נעגאטיוון ארטיקל אויף חסידים צום צווייטן.

אין לך יום שאין קללתו מרובה מחברו.
מיר ווערן באהאגלט מיט צואה רותחת יעדע פופצן מינוט, און וויפל נאך קען אונזער קוילן געלעכערטע פאנצער אריינהייבן.
"סאמאטוכע" צום ביישפיל, א קארגן יאר צוריק איז דאס געוועהן בלויז א קאריאוזן קאווע שטיבל אויסדריק; היינט איז דאס אפציעל א טעגליכער אנשטויס. מען זופט אונזער מעהל מיט א 70 מעש זיפל, און מ'באקוקט אונזער אייער מיט א פארגרעסערונג גלאז.

און פארן דאזיגן צוועק האבן מיר סתם ערלים וועלעכע אבזערווירן אונז מיט תמימות פון דערהייך, און פרעגן וואסי פשט.
יא, טאקע אט די זעלבע ברייט באוויסטע "למה יאמרו הגויים" וועלעכע קלינגט צו אונז ווי א איינגעבוירענעם סלאגאן.
דאן זענען פארהאן די עקס ג'מל'טע, וועלעכע טרוקענען זייערע נאסליכע גאטקעס אויפן אינטערנאצינאלן גאניק. טייל מאל אלס נקמה; טייל מאל מיט אגענדעס; און טייל מאל אין פארעם פון א לעבנס געשיכטע.

אויף פילע זאכן זענען מיר זיך אליינס שולדיג. מ'שטיינס געזאגט, מיר קוקן זיך בלויז אין שפיגל אין פארעם פון מידיא נעצן.
מאידך גיסא ליידן מיר פון דעם טפח על מנת להטפיח פראבלעם. איש אחד יחטא, ועל כל העדה תקצוף. בלויז איין וואנזיניגער לאזט אראפ א שטינקעדיגס; ורוחו מרחפת על פני כל החרדים.

דאס איז אלעס כלפי די אינדרויסענדיגער וועלט צו אונז.
פון אונזער זייט, שפראצן יעדן טאג ארויס פרישע סחורה. מאנכע בדיבור; מאנכע במחשבה; און אנדערע במעשה. והצד השווה שבהם; חסידים זענען אויך געקנאטן געווארן פונעם הומאנטערישן טייג, און מ'קען אזא לעבן נישט פירן אינעם 21'טן יאר הונדערט.
הויפזעכטליך אונזער עדוקעישן, מערידש, און מהלך המחשבה. עס קראכט פשוט מיטן מציאות.
מיר פארן אויף א העכער דעם ערלויבטן ספיד, אויף א שמאלן 2 וועי טינקעלער ראוד, מיט צאנקערדיגע פאג לייטס אין א געדיכטן נעפל.
יא, מעגליך ווען די זון שיינט, איז דאס, און וואלט דאס, געוועהן עפעקטירבאר.
מ'קען אבער נישט האדעווען קינדער אין יאר 2013 בלויז אונטערן שאטן פון קוגל; נוצן חדש אסור מן התורה אלס זיגל צו אלצדינג; און אויסדרעשן דעם שמאל דוחה ביזן קלימאקס.
די ווייטאג איז ריין און לויטער פון אגענדעס, ס'איז 100 פראצענט ארגינעל. און אויב יעצט קוקט דאס אזוי אויס, וויאזוי גייט דאס אויסקוקן אין עטליכע דעקעטס ארום ?

יעצט, ואם תמצי לומר אז ניין, אזא לעבנס שטייגער האט קיין שאנס איבערצולעבן. ביסלעכווייז גייט דאס מאדאפיצירט ווערן, און עווענטואל ווערן איינגעשלינגן אינעם ערד כקורח ועדתו. הפנים דער איצטיגע ווערסיע.

פרעג איך א צווייטע קשיא. "די ארטאדאקסישן אידענטום" אין אלגעמיין, מה תהא עליה?

סייענס, סאציאלע נעטווארקס, טריפעלטן הסתרה, סעקולערע אויסברייטערונג, רעליגעזע אפלאכענישן, מאסן גלויבן איבערלאזער, מאראל זינקענישן, אא"וו. (וואס די אלע זאכן ווערן געזאגט כלפי קריסטענטום, ווי עס שנייד טאקע שטיקער פונקט אזוי, צו נאך מער).
גייען נאך זיין אין דריי דורות ארום רעליגעזע אידן ? גייען נאך זיין דעמאלט מענטשן וועלעכע זאלן זאגן נצח ישראל לא ישקר ?
(נאכאמאל, איך רעד נישט יעצט אויב משיח גייט קומען, וואס אוודאי אחכה לו בכל יום שיבא. מ'רעדט פון א פראקטישן בליק, פון א מענטשליך ריאליסטשן פערספעקטיוו, פון מגושם פליישעדיגע אויגן).

בכלל, האט די עצם וועלט א שאנס איבערצולעבן ?
פון איין זייט האבן מיר די פריה ורביה דיקטאטורן, וועלעכע שיסן קינדער ווי פון א מאשין גאן; די סוב מענטשן הנקרא מוסלאמענער.
זיי מערן זיך ווי היישעריקן, און זייער הימל שרייענדע פופילאציע פירט צו דעם, אז זייער דאמינאנץ שפרייט זיך אויס קאנטינעט ווייז.
ובפרט ווען די געבורט ראטע אינעם מערב וועלט איז פוחתין והולכין אויף א גאר ווייטאגליכן פארנעם.
זיי גייען נייטראל איינשלינגן די וועלט בקרוב. זיי גיין פארניכטן אלעס וואס שמעקט מיט ראציאנאליזם, סעקולעריזם, דעמאקראטיע, אא"וו.
זיי גרייטן זיך ארויפשטעלן א קרוין אויסגעשניצט זייערע פינסטערע אגענדעס דערויף, אויפן שפיץ פונעם ערד קוגל.
אפילו אויב מיט כח קען מען זיי באזיגן, קען מען זיי נישט באזיגן מיט מענטשן פלייש. און אין אפאר דעקעידס ארום, וויאזוי וועט די וועלטס דעמאגראפיע אויסקוקן ? (אפשר וועלן זיי אראפשליידערן מוכמאד'ן מיט זיין קאראן אונטערן באס ? הלוואי).

מאידך גיסא. מיר לעבן אין א מוטלאזער געשטיקטן וועלט, וואו ס'דרייען זיך מענטשן גילגולים פונעם דור המבול. מאראל איז שוין א מיאוסער ווארט היינט שיין גערעדט. ארבייטלאז ראטע צווישן די יונגע איז היסטאריש הויעך, אינפלאציע שמייסט ארויף, מ'איז פינאנציעל געבראכן, מ'שטודירט נישט (פליז, ברענגטס נישט קיין קאלידש סטאטיסטיקס, איך רעד פונעם גייסט וואס הערשט ביי די גאר יונגע, די צוקונפט פון די מענטשהייט) דראג עדיקטס, **** עדיקטס, שמוץ יעגער, סיפוק לאז ביז גאר, זעלבסמארד האט זיך שוין איינגעגלידערט אלס רוטין, מ'דארף נישט קיין פעמעלי, מ'שטרעבט צו זיין סטארס פון כל מיני [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] ענדערש ווי זיין אינטעליגענט, מ'איז צו גענאגלט צו פעיסבוק, מאווי ברעינוואשט, קיין אחריות, קיין פלאן פארן לעבן, קיין פלאן פארן צוקונפט.

לאמיר הערן די מיינונגען פון חכמים ונבונים, טיפושים און נארנים. ראציאנאליסטן, און עקסטרעמיסטן. תלמדי חכמים, און עמי הארצים. אפטעמיסטן, און פעסעמיסטן. שטערן זעהערס, און מופתים באווייזערס. סגולה אקטיוויסטן, און כישוף מאכערס. מאמינים, און אפיקורסים. אוי טי דיס, און טי טי דזשעיס. אויבער חכמים, און אונטער חכמים. מאלעסטערס, און וויקטימס. צימעס פרעסערס, און פשוטי עם.

וואס איז אייער שאצונג איבערן עתיד פון חסידימיזם בפרט, און רעליגיע בכלל; אידישקייט בפרט, און די וועלט בכלל.

[הוגה]

ר' יואב,

ברענגסט ארויס גוטע פונקטן, און די אמת'דיגע פראבלעמען שמייסן אין פנים אריין ווי... ווי... א שמייס אין פנים.

וואס וועט זיין קען איך דיר נישט זאגן ווייל לא נביא ולא טיפש אנוכי, כ'בין נישט קיין רבי און נישט קיין רב.

מיין אפיניאן אבער איז אז חסידימיזם וועט ווייטער דא זיין פאר א לאנגע צייט, נאר עס וועט זיך שטייטליך אדאפטירן צו די נייע מציאות, פונקט ווי עס האט געטון אין די לעצטע 3 הונדערט יאר.

חסידימיזם איז נישט קיין אידיאלאגיע ווי קפיטליזם אדער סוציאליזם וואס גייט מיט די גייסט פון די צייט. חסידימיזם איז ענדערש א רעליגיע כעין קריסטנטום, מוסלמים, און זייער ענדליך צו דזשודעאיזם.

רעליגיעס אדאפטירן זיך בעל כרחם צו די צייט און מציאות, קוק אביסל אין היסטאריע, וכן יהיה עם חסידימיזם.

[קאווע טרינקער]

מחשבה + לשון = יואב.

אלץ א מעלעסטער איז מיין מיינונג.... אהמממממ. סארי, טעות.

יואב, אוודאי וועט זיך אונזער קולטור טוישן, אבער די נאמען "חסידות" וועט אייביג בלייבען. אזויווי דו אליינס שרייבסט: איך מיין נישט די אלטע חסידות נאר די נייע חסידות, והבן.

[זר זהב]

ראדיקאליזם איז דאס זעלבע אין אלע רעליגיעס, נאר איין פונדאמענטאליסטישע רעליגיע הייסט ערמארדן אומשולדיגע מענטשן אויף א באס און א צווייטע זאגט אז מ'זאל שעכטן די אייגענע קינדער דורך זיי לעבנסלענגליך פאראורטיילן צו וואוינען מיט א ווייב אדער מאן מיט וועמען זיי האבן גארנישט אין קאמאן.

ניין ניין ר' יאנקל, איר מישט רעליגיע מיט סאסייעטי.. זייער רעליגיע הייסט שכט'ן אינפידעלס. אונזער רעליגיע האט א דיק'ן באנד וואס רופט זיך מסכת גיטין

[[NAMELESS]]

יפים הדברים
ומאוד נפלאים
אל המטרה קולעים
בחכמות עמוקים

דיינע ווערטער זענען געמישט מיט טיפע געדאנקען און אמתע רעיונות, באפעפערט מיט דיין אייגעארטיגע משלים, שעפערישע דוגמאות און דמיונישע צושטעלן, הערליך!
איך האב אסאך מוסיף צו זיין, זיך דינגען, צולייגן און נאך, ואין הזמן גרמא, אבער קודם האב איך געוואלט אמווייניגסטן גראטולירן, און כיהודה ועוד צו צייכנען א ארטיקל וואס פראפעסער מדרכי קיידער, א מומחה אויף איסלאם האט היינט ארויפגעשטעלט אין ידיעות, ווי ער דערמאנט א שארפע אויסדרוק וואס א איסלאמישער פירער אין פראנקרייך האט געזאגט "מיר זענען נישט געגאנגען פון אלדזשיריע קיין פראנקרייך, מיר האבן געברענגט אלדזשיריע קיין פראנקרייך"
ועוד חזון למועד.

[אויס מענטש]

איך האב אפאר תירוצים כעת פאר דיר אינעם עתיד וועל איך אפשר {הלואי והי' העת בידי} מאריך זיין
איינס.
חס ושלום! תורת החסידות לא תשתכח, מיט תורת החסידות וועלן מיר מקבל זיין משיח
אדער...
יא! עס קען זיין אז אזוי זעהט אויס לפי עיני השכל, אבער פונקט ווי דיינע צווייטע העלפט ספיקות'ער ווען די דאגהס'ט דיר פאר קיום העולם, עלמיר מקיים זיין דעם השלך על ה' יהבך ומי שאמר והי' העולם הוא יציל אותנו.
אדער...
תורת החסידות איז שוין לאנג נישטא איי דאס וואס די זעהסט איז א געוויסע לעבנס שטייגער וואס גייט אנהאלטן נאר מיט דראסטישע שינויים, לכאו' גייט דער עולם גיין מער מיט משפיעים און שיטת חב"ד א מען קען גיי אלע מיני לבושים אלע מיני אידן אלע מיני קולטן און זיין א איד.

און איין נקודה דער סך הכל נצח ישראל לא ישקר
די גייסט נאר שאקירט/סורפרייזט/געפלעפט ווערן וואס די באדייט פון דאס ווארט ישראל קען מיינען.

[מאטי]

יואב wow!!!! יעדע שורה איז פול מיט חידושים נפלאים ״דל עשתרות קרנים איכא צל סוכה״ איז מיין פעיווערעט.
צום ענין האלט איך אז חסידיסיזם ע.ק ע. דער סיסטעם גייט נישט אזוי שנעל צופאלן נאר ווי הוגה און קאווע טרינקער זאגן ס׳גייט זיך אוטומאטיש צופאסן צום מציאות.
דאס געב איך יא נאך פאר יאנקל׳ען ס׳גייט ארויסשפראצן א אלטערנאטיווע ווינט וואס גייט נישט אקצעפטירן דעם סיסטעם וואס לעולם איז דער מצב יעצט שוין רייף דערצו (לדוגמא דער שטיבל, ווער וואלט זיך געגלייבט פאר צען יאר צוריק) אבער חינוך/ שידוכים איז יעצט דער איינציגער אפהאלט. איינמאל מ׳ברעכט דעם גדר דהיינו זיי עפענען אן אייגן חינוך נעץ איז דאס איבריגע א קוכען שפאציר.

יאנקל רוב ווילי איינוואוינער זענען העכסט צופרידן מיט זייער לעבן און ס׳איז בעצם דא מיט וואס צו זיין.די אלע פראבלעמען מיט ווייב קאמפעראביליטי וכו. איז בלויז א פראבלעם פאר די קליינע צאל קלוגע אינטעלעקטואלן און דו קענסט אויף דעם נישט בעיסן א דאונפאל פון א גאנצער קאמיוניטי.

[שמעקעדיג]

מאטי WOW פאר דיר אויכעט.
א "קוכען שפאציר" איז מיין פעיוואריט...
רוב ווילי איינוואינער זענען קלאר "נישט" העכסט צופרידן. פון א געוואלד מיט מענטשן מיט וועמען כ'האב גערעדט זענען נאר איינס אדער 2 געווען צופרידן, ס'איבריגע באהאלטן זייערע פראבלעמען, און שטעלן אן א פרייליך פנים בחיצוניות.
כ'האב שוין דאס אמאל מסביר געווען פאר "בדחן".

[מאטי]

אקעי כ׳האב געזאגט העכסט צופרידן, יעדע סיסטעם האט לעכער און מ׳קען אלץ טרעפן פראבלעמען און דער נאטור איז צו לחצ׳ן אויפן נעגעטיוו. אבער אויב דו קוקסט אן די גאנצע פיקטשער האבן די חסידים אסאך מער פארוואס צו זיין העפי ווי נישט, אז דו שטעלסט דאס צו צום אלטערנאטיוו. אדרבה מאך אנקעטעס פרעג צו מ׳איז באמת אין אלגעמיין פאזיטיוו אויפן צוקונפט דאס אינקלאד משפחה לעבן/קינדער ערווארטונגען, זיכערע קאמיוניטי וכו.
נאכאמאהל כ׳רעדט פונעם רוב ציבור יודן נישט די אויפגעקלערטע וואס ווייסן מער ווי עווערידש.

[יואליש]

צו פאראפריזירן א געוויסע פראפעסאר מרדכי קיידער: יואב האט אריבערגעשפרייזט פון "שמייכל" צו "מחשבה;" יואב האט געברענגט א שמייכל צו מחשבה.

לגופו של ענין, כ'מיין צווישן אלע קאמענטס דא איז דער אמת ערווענט געווארן מערערע מאל. מיין מיינונג איז אז חסידים אלס א קולטור גייט נישט אונטער גיין. קיינמאל. טויש האט אלעמאל פאסירט, און וועט ווייטער פאסירן. מיין טעאריע איז אז מיטן פאפולאציע וואוקס וועט באשאפן ווערן מערערע רינגן. א הארטן צענטער, וואס ווי א בלעקהאל וועט עס מיט איר שטארקן גראוויטי קראפט צוען צו רעכטס מיט א רונדע פון דיפענסיוו אכשר דרא פראקטיצירונגן געטריבן דורך די עקסטרעמע מאסן פון אונטן ארויף. ארום דעם וועלן זיך שאפן א ספעקטורם פון רינגן. איין רינג וועט שטעלן א ווידערשטאנד, לאמיר זאגן, צו די אכשר דרא מנהגים שרייענדיג יש לנו מסורה פון מאדעראציע, א מער דרויסענדיגע רינג וועט פארלאנגן א זאכליכע חינוך פאר די קינדער, א ווייטערדיגע רינג וועט פארלאנגן פלאץ פאר אינדיווידוליזם און רעזיסטן די איידיע אז מוסדות טוהן דיקטירן עלטערן, א נאך ווייטערדיגע רינג וועט פארלאנגן ליפט צו אטעמען בדיבור ומחשבה.

די אלע רינגן עקזעסטירן, אבער אונטערן טיש, אין טשעט רומס, וואטסעפפ גרופעס, בארס אין די זומער חדשים, קולטור עווענטס אין די ווינטער חדשים, און זייער פראצענט און מספר איז אומעגליך צו שאצן צוליב די אומגעהויערטע פרעשור און פארענאיע מיט וואס דאס קומט באגלייט. מיט א פאפולאציע וואוקס פון די גאנצע געמיינדע, וועלן די דרויסענדיגע רינגן אויך מיטוואקסן און זיך עווענטועל אהערשטעלן אלס א חתיכה הראויה להתכבד. דאס וועט ברענגן אז ס'וועט זיין א מציאות פאר א שעפערישע גרופע אינגעלייט און פרויען צו גרינדן אi אייגענע מוסד לויט זייער פרעפערענצן און ווירדעס. אויב די מוסד וועט סורווייווען די ערשטע יאר פון קו"ק און עלטערן פרעשור, דערלאנגענדיג א פאנטש פאר די סטראשע פון אהיימישקן די קינדער און אפליקאציע בויגנס, וועלן די ראנקן וואקסן עקספאנענשילי, און ווי אויך וועלן די הארד-קאר מוסדות אין די צענטער פון רינג מיזן זיין מער נאכגיביג (פראקטישע רעאקציע, אדער אויב די חסידות נויטיגט זיך אין פלייש) אויס מורא פון דעזערטירערס, אדער מער שטרענגער (פיוריסט רעאקציע) און טאקע שיקן לעזעזל די פוסחים על שתי סעיפים כדי צו ראטעווען דאס לויטערקייט פון זייער מוסד. ווי אויך וועט די "ס'וועט שאטן פאר שידוכים" פראבלעם עטוואס פארוואסערט ווערן, איינמאל ס'איז דא געניג א גרויסע רינג פון דאס אייגענע סארט.

****

העווינג סעד דעט, היסטארי איז פיל מיט באמבאסטישע פאראויסשאצונגן וועלכע זענען קיינמאל צושטאנד געקומען, און רוב מאל צוליב וועריעבעלס וועלכע די שאצונגן האבן נישט געקענט נעמען אין באטראכט. די ריכטונג פון א גאנצע געזעלשאפט איז א פארקניפטע נושא, פונקט ווי דאס פארשטיין די געזעלשאפט זעלבסט איז אן עבודה רבה וואס ווייניג קענען. אבער אין קורצן גערעדט, ס'איז דא א סיבה פארוואס חסידיזים איז סוקסעספול חוץ פון איר געבורטס ראטע (וועלכע איז אויך א וועריעבעל וואס קען זיך, און לויט געוויסע אנדייטונג טיט זיך שוין, טוישן). חסידיזים ארבייט ווייל ס'שטעלט אהער פארן המון עם איר בעסיק סאציאלע געברויכן. און טאקע פיל מאל איז די מעלה אויך די חסרון. דאס זיין אזוי אנגעוואנדן אינעם ציבור, געקניפט און געבינדן, איז פיל מאל א מיטל, אומדירעקט און אפי' דירעקט, פאר א משכונות פארכאפונגס. אבער בדרך כלל און פארן רוב איז עס א פראקטישע און באקוועמע לייפסטיל. און טאקע פארדעם איז זייער יתכן אז ס'וועט זיך סעלף-קארעקטירן דארט ווי עס ברענגט מער שאדן ווי ניצן.

*****

אין קורצן: ס'איז נישט דא קיין שום סיבה צו גלייבן אז ס'קומט א רעוועלוציע. ס'איז פיל גרינגער צו גלייבן אז ס'קומט א פאמעליכע עוועלוציע.

[יואליש]

כ'האב זיך דערמאנט פון א בלאג וואס כ'האב אמאל געליינט אויף די נושא, ס'קוקט אויס געשריבן דורך א היימישע:

What I am going to maintain is that Hasidism’s success has very little to do with the veracity of its premise or its teachings. Hasidism is flourishing and will continue to flourish because as a social form, it functions correctly: it scares, it teaches, and it provides.

צוויי פאסטס, דא און דא.

[יאיר]

אין קורצן: ס'איז נישט דא קיין שום סיבה צו גלייבן אז ס'קומט א רעוועלוציע. ס'איז פיל גרינגער צו גלייבן אז ס'קומט א שטייטע עוועלוציע.

די וואס האבן הייליגע אויגן זעען באשיינפערליך ווי מיר האלטן שוין טיף אינמיטן די עוואלוציע. אט די פארשטייען נישט פארוואס מען דעבאטירט אזויפיל עוואלוציע ווען מיר זעען עס פארקומען פארנט פון אונזערע הייליגע אויגן.

[בענדזשאמין פרענקלין]

רוב ווילי איינוואינער זענען קלאר "נישט" העכסט צופרידן. פון א געוואלד מיט מענטשן מיט וועמען כ'האב גערעדט זענען נאר איינס אדער 2 געווען צופרידן, ס'איבריגע באהאלטן זייערע פראבלעמען, און שטעלן אן א פרייליך פנים בחיצוניות.

ווי האט א קליגער איד געזאגט אויף אונזער געמיינדע " מ'שפייט בלוט און מ'רעדט פון נחת" ודו"ק היטב בזה כי הוא נכון מאד.
דאס ווערטעל געפעלט מיר אזוי אז איך גיי עס ניצן פאר מיין חתימה פאר א וואך צוויי.

[יואב]

ביז דערווייל זעהט אויס האבן נאר די חכמים, נבונים, און ראציאנאליסטן זיך אנגעשלאסן פושט צו זיין די איבעיות.

גראדע אויך איין כמעט מאלעסטער, דער יעניגער מיטן שפיציגן שטריימל וואס כ'האב אלץ געמיינט ער איז א וויקטים.
די לעצטע מינוט האט ער זיך אבער שנעל קאטאגארירט מיט איינס פון די דריי אויבענדערמאנטע. והדא הוא דכתיב, יפה שעה אחת בתשובה.

"בעסער שפעטער ווי קיינמאל" האט אבראמ'עלע נאך עספיעט צו הערן זיין טאטע'ס שטימע, הארט איידער ער האט זיך געזעגנט פון אים מיט טרערן אויף אייביג.

(יואב וואו מיינסטו דו ביזט, אפשר אין שמייכל פאורם ? דא איז תורה ומחשבה).

אקעי, לאמיר נישט פארקריכן.
מער ווייניגער קוקט אויס דער עולם האט כאיש אחד באשלאסן צו אדרעסירן בלויז די ערשטע איבעיא, העכסט ווארשיינדליך מטעם עניי עירך קודמין. באזירט יעדער אויף זיין אייגענארטיגע אפשאצונגען, זענען אלע געקומען צו פאסן מער ווייניגער דעם זעלבן מסקנה.
נעמליך, דער איצטיגע צובאלטער פאמפאראמפאם לויפט אויס פון ברענשטאף, און ס'וועט ארויסגיין פון דינסט פריער אדער שפעטער.

אנדערע האבן זיך באצויגן צום נאמען "חסידים", וואס דאס לענ''ד קלאפט קיין נפקה מינה.
דער זעלבער צויבער ווארט, איז שוין גענוצט געווארן אלס שלייער צו פילע קעגנזייטיגע אקטיוויטעטן, באדייטן, איניצאטיוון, און מיינונגען.

אין די גאר ווייטע פארגאנגענהייט האט דאס געקענט באדייטן זיך צוגרייטן א שעה קודם התפלה, ריפלעקטירענדיג בכלליות דעם קדש עצמך במותר לך, מיט אמביציעס פון אינדעווידועלן צו רעאגירן צום תרי"ג מצוות - לפנים משורת הדין.

אנדערע אין לויף פון די לעצטערע 300 יאר, האבן דאס גענוצט אלס נאמען פאר קירוב אקטיוויטעטן ארויסצוהייבן פשוט'ע נשמות, וועמענס אייפער צו פראקטעצירן אידישקייט איז געוועזן באגראבן אונטערן שאטן פון למדנים.

און אין אנדערע פעלער, איז דאס געווארן דער אפיציעלער ניק נעם פון א געזעלשאפט וועלעכע טוהט אנגעבליך פארטרעטן (אדער צוטרעטן ווי געוויסע וואלטן אריינגעשריגן צו פאריכטן דעם בעל קורא) די רעכטע אייניקלעך פון עשרת הדיברות באטייליגטע.

אלזא, נישט איבערן נאמען איז די שאלה. לאזט איבער די נעמען סאמאטוכע פאר די חשובע עלטערן זיך צו'הרג'נען איבער וויאזוי צו רופן דעם אומשולדיג פיצל, וועמענס גורל וויאזוי צו גערופן ווערן שטייט אויס מעגליכע פאטאליטעטן.

יעצט, ס'איז שטארק מסתבר דער עוועלאציע טעאריע כלפי חסידימיזם, וואס יואליש/יאיר האבן ערווענט.
און דאס איז צוליב צוויי סיבות.
קודם כל, דארף זיך דאס טוישן, פשוט צוליב די ליבעראליזם וואס דרינגט אריין פון זיך אליינס ברצון ובאונס, און סיי אויב מ'וועט שטעלן א ווידערשטאנד, און סיי מ'וועט נישט, פארט זיך דער טאנק פאמעליך מיט זיינע שטאלצע געדרייטע רעדער איבער בארג אין טאהל, און מאכט גלאט אלצדינג ס'שטייט איהם אין וועג.

צווייטנס, אנדערש ווי אונזערע עלטערן, קאלאבארירן מיר מיט די רעבעלן במחשבה, און למחצה לשליש ולרביע במעשה.
דהיינו, אונזערע קינדער שטייען נישט אויס צו האבן די זעלבע פראבלעם מיט שידוכים ווי אונז האבן געהאט, פשוט ווייל מיר פארשטייען זיי, און מיר האלטן אנדערש ווי אונזער עלטערן. (ס'אחוץ פון דעם וואס לכאורה וועט בקרוב פעיסבוק זיין א דאמאנירענדע שדכן צווישן דעם ציבור, אפגעזעהן וויאזוי אונזערע מחשבות דיקטירן דעם מהלך וויאזוי צו שאפן אן עזר כנגד דעם תכשיט'ל).

און אפילו מיר וועלן זיך נאך אלץ מחמת איזה סיבה צושטעלן צום יעצט אראפגעשטעלטן סיסטעם, וועט דאס אבער זיין פילפאכיג שוואכער ווי אונזער עלטערן צו אונז, און אונזערע קינדער צו זייערע קינדער וועלן זיין נאך שוואכער.
און אזוי וועט זיך דער חוט המשולש איבערייסן אפילו מ'שניידט דאס מיט א בויגזאמער דזשילעט אנשטאט א ווילדן זעג.
גענוי ווי די טראפן וואסער האבן געלעכערט די שטיין.

יעצט, צוריק צו די קשיות. רעליגיע האט א צוקונפט? די וועלט האט א צוקונפט?

[בעריש]

אינטערסאנט זע איך אז און ישראל שרעקן זיך די אלגעמיינער ציבור פונקט פארקערט פארן פן ירבה פון דעם חרדישער ציבור וואס וואקסט ווי אויף הייווען.
דאס גאנצער פרישער פוש פארן גיוס אדער דאס שניידען די בענעפיטן פאר גרויסע משפחות איז באמת נאר וועגן דעם, כאטש זיי גיבן דאס א שיינעם נאמען פון שווין בנטל.
בכלל דאס אנרופען חסידסיזעם איז ניט אקוראט ווען די זעלבע תופעה זעט מען פונקט אזוי ביי די ליטאים, און נישט נאר ביי די גאר פרומע און לעיקוואוד נאר אויך און די מער מאדערענע פלעצער, און היינט שוין אפילו ביי די ספרדים.
און האב א שטיק צייט צירוק געליינט אז און ענגלאנד זינט די עמעגראציע נאכן צווייטען קריג און די אלגעמיינע פאפעלאציע נאר געפאלן ביז ממש לעצטענס ווען די שעיר פון ארטעדאקסען איז שוין היינט אזא חתיכה הראוי' אז די וואוקס ביי די חרדים איז שוין שטערקער ווי די אסעמילאציע ביי די פרייע און ס'האט געוויזן וואוקס די ערשטע מאל און איבער 50 יאר.


ס'איז אמת אז דאס אפענקייט צום דרויסענדען וועלט שנייד אסאך אוועק אבער קעגן די ביג פיקטשער רעדט מען מיטאמאל פון א מיעוט.

[געפילטע פיש]

מתחילה האב איך נישט געענטפערט, סיי ווייל די עולם האט שוין ארויסגעברענגט אזוי פיל צדדים לכאן ולהתם, סיי ווייל וואס ווייס איך, סברות קען יעדער צוציק זאגן, עתידות איז נאר פאר מענטשען מיט פאני בעקיטשעס, און נבואות טאר איך נישט מגלה זיין, און אפילו ווען יא, איז עס געוואנדן אין אויב איך בין אין א אפטימיסטישע אדער פעסימיסטישע מאד, אויב בין איך אין א צינישע מאד זאג איך אז ס'נישט משנה, אין אפאר יאר זעמער שוין נישטא, גלאבאל ווארמינג והמסתעף, ממילא לוינט נישט צו שפעקולירן אויף וויאזוי אונזער סיסטעם גייט אויסזעהן אין א לעבענסלאזע ראדיאקטיווע וועלטל.

אבער אז יואב זאגט אז אלע ראציאנאליסטן האבן געענטפערט, נ'וואו בין איך? בין איך דען די לעצטע האלב צוברעקעלטע סלייס פינקע ספאנדזש קעיק וואס בלייבט איבער נאך תיקון? בין איך דען די יונגל וואס מ'שיקט טשעקן אויב ס'דא א לבנה ווען מ'וויל רעדן טאטישע זאכן? איי ס'שבת אינדערפרי, מ'האט מיך קוים אריינגערופן פאר נקדישך? עפעס האלבע ווערטער האב איך געהערט פאר מ'האט מיך פארשיקט, עפעס נחום רויזענבערג, מ'סתם ווילן זיי רעדן מואס'ע ווערטער און ווילן נישט כ'זאל הערן.

יענקל פנים,אז ראציאנאליסן ענטפערן, וויל איך נישט בלייבן אויסגעשפילט ווי חסידים אן קוגל, ווי געפילטע פיש אן א מייער, ווי יאנקל אן א גרייזיגע אידישע אויסגאבע, ווי איהם אן רמ'ד, ווי ידען אן א קושיא, ווי בדחן אן א סיסטעם, ווי אן OTD אן פוטסטעפס, ווי זר אן צימעס, ווי צימעס אן סאטמאר, ווי איחוד אן א מאלעסטער, ווי א מאלעסטער אן א קרבן, ווי בערל באלעגאלע אן י.מ. סופר, ווי י.מ. סופר אן א פירצה, ווי הערשל קלאר אן שווארצע יאגדעס, און ווי געהלונגען אן VD"L.

חאסידיסיזם האבן שוין די גרויסע לייבן אדורכגעטוהן, אבער מ'קען עס אנקוקן ווי א שטענדיגע צושפליטערינג וואס גייט אלץ אן, טייל ווערן פרומער, טייל פארקערט, די שאלה איז נאר אויב ס'וועט זיין א אפציעלע טיילונג, ס'קען זיין א סיסטעם וואו ס'דא פרומערע און ווייניגער פרומערע פראקציעס און ביידע לעבן זייט ביי זייט, איין זאך איז זיכער, די אנטראפאלאגן פון אפאר הונדערט יאר ארום גייען זיך באסמאקעווען מיט אונזער "סיסטעם".

לגבי רעליגיע, רעליגיע גייט שטארק אן, און שרעקט זיך נישט פאר סייענעס, איך זע נישט פארוואס ס'זאל נישט קענען ווייטער אנגיין. נאר אויב גאט איז א גאט פון די gaps, דאן ווען סייענס פילט אן די געפס פארלירט מען די צורך פאר א גאט, אבער אויב איז דער גאט דארט אינדערויסן פונעם סייענטיפישן רעלם, קען ער דארט בלייבן לעולמי עד.

[יואליש]

בעריש, פיינע נקודות. אבער געדענק מ'רעדט פון מערערע חלקים, לאו דוקא פון אוועקפאלן. קודם דאס עצם אוועקפאלן קען ווערן פארמערט אויב די סיבות וואס האלטן צוריק פון אוועקפאלן ביי מאנכע (פראצענטן איז שווער צו שאצן) ווערן געטוישט. און נאכדעם איז די עיקר שמועס איבער סיי וועלכע טויש, אויב עפעס, פון אינעווייניג וואס מ'קען ערווארטן. אין אנדערע ווערטער, די דירעקציע פונעם חרידישע שיף: וועט עס שווימען אלס א גרויסע קראאז שיף צום צענטער, וועט זיך עס שטאטעלעך נויגן צו רעכטס, לינקס? אדער וועט די קראאז שיף זיך שלענגלן אין סיי וועלכע דירעקציע, אבער רעטונגס שיפלעך, גרויסע און קליינע, וועלן כסדר אראפשפרינגן און שאפן איר אייגענע קליינע טויש אין דעסטינאציע. ס'לאזט זיך דעבאטירן, און ס'איז אומעגליך צו ציען מיט א זיכערקייט סיי וועלכע מסקנה.

[שמעקעדיג]

געפילטע, דו ביסט גוט! כאב נישט געוואוסט אז דו טויגסט אויך אזוי...

וויל איך נישט בלייבן אויסגעשפילט ווי חסידים אן קוגל, ווי געפילטע פיש אן א מייער, ווי יאנקל אן א גרייזיגע אידישע אויסגאבע, ווי איהם אן רמ'ד, ווי ידען אן א קושיא, ווי בדחן אן א סיסטעם, ווי אן OTD אן פוטסטעפס, ווי זר אן צימעס, ווי צימעס אן סאטמאר, ווי איחוד אן א מאלעסטער, ווי א מאלעסטער אן א קרבן, ווי בערל באלעגאלע אן י.מ. סופר, און ווי י.מ. סופר אן א פירצה.

און ווי דער בלאט אן א אדיסי איידעם, אדער א מעיל.

[געפילטע פיש]

יא יא, פארגעסן דערפון.

פ.ס. איך וויל איבערבעטן זר פארן נוצן זיין נאמען, איך בין זיכער אז ווען איך דריי מיך ווען אין צימעס וואלט איך געקענט טרעפן א בעסער דוגמא, נאר אזוי ווי די חברה דארטן טרעטן נישט אריין אין די "עכטע" שטיבל ווי גרויס די יאר איז האב איך עם גענוצט אלס משל, ביטע נעמט עס נישט פערזענליך.

[ברסלבער]

איך ווייס נישט פונקטליך אין וועלכע קאטעגאריע איך פאל אריין, אבער אזוי ווי יואב האט געגעבן רשות פאר אלע סארטן אריינצורעדן, ובפרט אז ער האט מיר נאך אנגעפרעגט רשות צו ניצן די ווארט שפרעכן (דאס איינע מאל וועליך איך דיר נאכגעבן..), ואענה גם אנכי את חלקי.

לאמיר גיין פון אונטן ארויף. אויב די וועלט האט א זכות קיום? דער אמת איז אז די וועלט קען שוין מער נישט חרוב ווערן נאכדעם וואס עס איז כמה פעמים חרוב געווארן, דאס לעצטע איז געווען מאי 21 ווען די וועלט איז חרוב געווארן לחלוטין. איך מיין, וואס טראכסטו? עס האלט שוין אן באלד זעקס טויזנט יאר (אדער ווי די היגע האבן בעסער ליב צו זאגן, מיליאנען יאר) און פונקט יעצט גייט עס חרוב ווערן? איך בין נישט קיין נביא, אבער איך גלייב נישט אז די וועלט וועט אזוי שנעל חרוב ווערן.

וועגן רעליגיע. א גלויבן איז נישט א זאך וואס איז געבעיסט אויף פארשטאנד, ווייל אויב יא איז עס נישט קיין גלויבן נאר א פארשטאנד, מען קען מסביר זיין מיט שכל פארוואס איין גלויבן איז בעסער ווי די אנדערע, אדער מער אויסגעהאלטן ווי אן אנדערע, אבער למעשה די גלויבן כשלעצמו איז פשוט ווייל מען גלייבט אזוי, אזוי האב איך מקבל געווען, אדער איך האב איינגעזעהן אז די גלויבן איז מער אויסגעהאלטן ווי די אנדערע, ממילא גלייב איך אזוי.
ועוד, א גלויבן איז זייער א געשמאקע זאך, מען ווייסט אז מען איז נישט אליינס, עס איז דא עפעס א העכערע כח וואס פירט אונז, און דאס העלפט זייער שטארק ארויס סיי ווען עס גייט גוט און סיי ווען עס גייט נישט גוט, עיין בחתימתי. א סקעפטיקער האט אסאך יסורים, צו עס לוינט זיך די יסורים עיין ערך 'איז כדאי צו ליידן ייסורי הספק?', אבער דאס איז כ"ע מודי אז דאס איז יסורים.
והיוצא מזה איז, אז רעליגיע האט זייער א שטארקע פאטענשאל צו בלייבן קאי וקיימו, על אף די אלע פראבלעמען וואס דו שרייבסט, אפילו עס וועט זיין א מיעוט וואס וועט אוועקפאלן, וועט אבער בלייבן גענוג און נאך עס אנצוהאלטן, סיי ווייל עס שטעלט צו א געשמאק לעבן, און סיי ווייל די אלע קשיות וואס ווערן נולד און צושפרייט מער און מער רעדן בכלל נישט צו א מאמין, ווייל ער גלייבט מיט אמונה און נישט מיט שכל.

וועגן חסידימיזם. אין די היינטיגע חסידימיזם איז דא צוויי חלקים, חיצוניות און פנימיות. חיצוניות - זיך האלטן אינאיינעם מיטן קולטור, טאנצן אינאיינעם אויף חתונות, גיין אינאיינעם צו טישן און כינוסים, וכדו'. פנימיות - דאס געפיהל אין אידישקייט וואס דאס געבט, זיך מחזק זיין אינאיינעם אין עבודת ה', פראווענען ליל שישי'ס וכדו'. אמאל האבן די חסידישע רבי'ס צוגעשטעלט ביידע זאכן, און היינט איז דאס צוטיילט, דאס ערשטע ווערט צוגעשטעלט דורך די אדמורי"ם, און די צווייטע איז מער/ווייניגער אריבער צו די משפיעים.
די חיצוניות גייט אן בכל התוקף, עס איז דא גענוג און נאך מענטשן וואס זענען בכלל נישט אינטערעסירט צו טראכטן, און ממילא פארט אלעס א מחי', עכ"פ אויסערליך. אבער לגבי דעם חלק בין איך מודה צו דיר אז דאס גייט זיך ענדיגן איינמאל, עס איז צו שטארק געבעיסט אויף חיצוניות און אויף נישט טראכטן, אז עס זאל קענען אנהאלטן.

אבער וואס יא? איך קלער אז דאס גייט זיך צוביסלעך אריבערציען ענדערש צו די משפיעים, ווי צו ווערן אינגאנצן אויפגעלייזט. די פאקט איז אז יעדער איד האט א פינטעלע איד אין הארץ וואס דאס קען מען נישט אויסרייסן, רבי נחמן מברסלב זאגט וועגן די כופרים וואס גלייבן אין גארנישט, אז זיי בויען אויף גאנצע בנינים אין זייער מח קעגן די אמונה, אבער נאכדעם וואס זיי זענען שוין קלאר מיט זייער שיטה, קומט זיי אריין א מחשבה'לע "אפשר דאך איז דא באשעפער אויף די וועלט?", און זיי מוזן אנהייבן פון פריש צו בויען בנינים, וכן חוזר חלילה, ביז ווען זיי זענען שוין קלאר ביי זיך אז לית דין ולית דיין ח"ו, דעמאלט'ס מוזן זיי שטארבן.
ולענינינו, אונזער חיצוניות'דיגע סיסטעם איז זייער שוואך און וואקעלדיג, עס שטייט אויף הינערע פיס, און דערפאר איז דא אזויפיל מענטשן וואס פאלן אוועק דערפון, זיי זעען אז מען פארקויפט זיי באבקעס און זיי האלטן זיך נישט ביים צושטעלן דערצו. אבער איך בין זיכער אז זיי זענען נישט רוהיג ביי זיך, און אפילו אויב יעצט אויף די מינוט טראכטן זיי נישט צופיל, אבער ווען זיי וועלן עלטער ווערן מיט עטליכע יאר וועט זיי אנהייבן צו ציפן ביים הארצן "אפשר דאך?"
פארוואס זעהט מען אז אסאך מענטשן וואס האלטן גארנישט קומען אבער יום כיפור אין שוהל? זעהט אויס אז דעמאלט'ס באקומען זיי א שטיקל ציפ אין הארץ.
וואס זוכן די באמעס ביי ניקלשבורגער רבי? זיי האבן נישט קיין בעסערע פלעצער ווי זיך אונטערצוהאלטן? זעהט אויס אז אפילו זיי זענען אנגעגעסן אויף זייער עבר, זוכן זיי נאך אלץ א פלאץ וואס שמעקט עפעס מיט אידישקייט.
איך פאר יעדע יאר ראש השנה אויף אומאן, טרעף איך דארט א שפע פון די אלע חברה וואס האלטן ביי גארנישט, פארוואס קומען זיי? פאר אינזשוימענט? גלייב מיר אז עס איז דא אסאך בעסערע פלעצער איבער די וועלט זיך צו ענזשויען. פארוואס יא? ווייל זיי ווייסן אין הארץ אז זיי האבן אלעס אפגעלאזט ווייל מען האט זיי פארקויפט אלע יארן שטותים והבלים מיט א קראנקע סיסטעם וואס האט בכלל נישט גערעדט צו זיי, און דא זעען זיי צענדליגע טויזנטער אידן קומען זיך צוזאם אן קיין שום סיסטעם, יעדער גייט ווי אזוי ער וויל, יעדער טוט וואס ער וויל, אבער אלע זענען דא כאיש אחד בלב אחד מיט א רבי וואס לערנט אויס צו לעבן מיטן אייבערשטן אליין אן די אלע זייטיגע שטותים, און דאס רעדט צו זייער הארץ.

און דערפאר איז מיין מסקנה אז חסידימיזם וועט ווייטער אנגיין לשם ולתפארת, אבער עס וועט ווערן איבערגענומען דורך משפיעים וואס פארקויפן עפעס מער ווי נאר חיצוניות, זיי פארקויפן זאכן וואס רעדט צום הארץ, און דאס האט א שטארקע מעגליכקייט אנצוגיין פאר א לענגערע צייט, די פאקט ווייזט אז עס רעדט סיי צו ערליכע וואס זוכן עפעס העכער'ס, און סיי צו באמעס וואס ווילן אלעס אוועקווארפן.

[פשוט-קאמפליצירט]

זייער גוט געזאגט, ברסלבער.

[יואליש]

זייער ריפרעשינג צו הערן, ברסלב'ער. אין ברסלב קען מען אלצדינג טרעפן...

[לעיקוואד]

אינטרעסאנט ווי יעדער איינער שאצט אפ אז דער עתיד גייט זיין לויט ווי ער וואלט געוואלט עס זאל זיין און לויט די ספעציפישע פראבלעמן וואס ער האט.

מורי ורבותי, דער עתיד איז נישט א זאך וואס "געשעהט", עס איז א זאך וואס מען מאכט. יעדער איינער זאל זעהן ביי זיך וואס זענען די חלקים וואס ער האלט מדארף משנה זיין פאררעכטן אדער טוישען און פראבירען צו טוהן אין דער ריכטונג, כל חד לפום שיעורא דיליה. (מצד דעם איז טאקע ריכטיג אז ברעסלעבער זעהט דער עתיד אז אלע וועלען זיין ברעסלבער, און יואליש קלערט אז אלע וועלן ווערן יואליש'ן, וכו'.. ווייל אויב ארבעטן זיי טאקע אין דער ריכטונג, איז מעגליך אז דאס זאל געשעהן).

פון רעדן בדרך נביאות והשערה וועט גארנישט געשעהן, אבער יעדער הערכה וואס איינער זאגט דא וועט געשעהן זאל ער וויסען דאס האט א השפעה אויף וואס געשעהט טאקע און אויף וויאזוי מענטשען קוקען אן דאס וואס געשעהט. (למתפלספים מבינינו: דא קריכט מען אריין אין טיפע פאראדאקסען און אבסורדען וואס קומט ארויס פון פארזעהן דער עתיד, ואכמ"ל).