דף היומי - הערות והערות, קושיות ותירוצים

[מאטי]

וויאזוי? אפילו מיט צוויי פינטעלעך האסטו די אפציע צו מאכן א סקווער דאס הייסט צוויי גראדע ליינס פון דרום צו צפון אדער א דיימענט צווי שיפע ליינס פון דרום צו צפון די נפק״מ וועט זיין ווי די קארנערס וועלן זיך טרעפן דא קומט אריין וואס איך האב אויבן מסביר געווען אז נאר סוף זומער ווייסטו קלאר ווי צו קארנערן דעם באקס דהיינו ווי שטארק דיימענט אדער סקווער דיין באקס זאל זיין

נ.ב. כ׳האב מיר נישט גוט אויסגעדרוקט אויבן ביים מאכן די מציאות פונעם שטאט מ׳רעדט טאקע פון א רינדעכיגע שטאט וואס איז 2k in diameter

[chosen people]

יישר כח פאר ביידע פון ענק פארן האבן געדילט מיך מסביר צו זיין, דא האב איך געלייגט א פיקטשער בערך וואס מיין קשיא איז. (עס איז נישט פינטליך נאר כדי מסביר זיין וואס איך מיין).
@ מאטי, אויב איך האב א גראדע קו, און איך הויב א כלי וואס איז א L shape - 90 degree angel, קען עס נישט ווערן א דיימענד שעיפ.

[chosen people]

אה כ'הער, איך בין נישט זיכער צו אגאנץ יאהר זענען די זריחה און די שקיעה פונקליך איינס קעגן איבער די אנדערע.

איך גלייב נישט אז די angle ווי אזוי די זון דרייט זיך פון זריחה צו שקיעה טוישט זיך פון תקופת תמוז ביז ניסן, למשל יעדע screw איז די angle פון די עק פון threads די זעלבע ווי אינמיטן די threads.
לכאורה ווען יא וואלט די צייט ווי לאנג די זון פארט ארום די וועלט זיך אויכט געדארפט טוישן .

[מאטי]

די איינציגער וועג וויאזוי דו קענסט פארמיידן ס׳זאל ווערן א דיימענט און זיך האלטן צו סקווער, איז אויב דו האסט צוויי גראדע ליניעס אדער איינס קעגן ס׳אנדערן אדער ווי א על . איך כאפ נישט פון ווי דו נעמסט דעם על נישט פון די זון אבוויעסלי, וויל דו זון איז יעצט נאר געגאנגען ממזרח למעריב. די איינציגע זאך וואס דו קענסט נעמען פון די זון איז איין גראדע ליין פון מזרח צו מעריב, יעצט קענסטו לכאורה מאכן צוויי גראדע ליניעס פון מזרח צו מעריב ביי די צוויי עקן פון שטאט און פונקטליך אנהייבן און ענדיגן ביידע ליניעס ביים זעלבן פונקט איינס קעגן אנדערן דאן האסטו פארמיטן א דיימאנט.
אבער דער פראבלעם איז אז די זון שיינט נישט אויף ביים שטאט ממש אז זאלסט קענען מאכן א פונטליכע ענדע צום ליניע נאר טויזענטער מייל ווייטער דעריבער איז נישט אויסגעשלאסן איז די צפון צו דרום ליניעס זאלן גיין אדער גראד ווי א סקווער אדער ווי א דיימאנט און וועט זיך טאקע נישט ענדיגען ווי א 90 דעגרי על דארט ווי דו האסט געענדיגט די מזרח למעריב ליניע, נאר וועט זיך ווייטער ציען און אנטרעפן דעם מזרח צו מעריב ליניע עטוואס אוועק ווי די מזרח צו מעריב ליניעס ענדיגן זיך..

[chosen people]

יישר כח הרב מרדכי, ביסטו טאקע אויף 24 שעה א טאג צו ענטפערן די שאלות וואס קומען אריין?

דף פ''ב ע''ב
ר"ש אומר שתי ידות לככר משלש לקב חצייה לבית המנוגע.
רש''י ד''ה חציה לבית המנוגע.
אע"ג דלר"ש לענין עירובין
הוי בככר ג' סעודות התם הוא דבשיעור העירוב נתכוונו כולן להקל אבל שיעור סעודה קים להו לרבנן הכי ובעינן שישהה בכדי אכילת חצי ככר זו והוא פרס דכוליה הש"ס על שם ששיעורה בפרוסה כלומר בחצי ככר:
לכאורה וואס איז פשט פון שתי ידות לככר פאר שתי סעודות, מען האט לכאורה געמאכט א ככר פאר יעדן טאג עקסטער, און מען האט געגעסן יעדן טאג צוויי סעודות, דעמאלטס פארוואס איז פשט מען האט געמאכט א ברויט אזוי גרויס פאר דריי סעודות און מען האט געגעסן דערפון יעדן טאג נאר צוויי דריטל, וואס האט מען געטוהן מיט די איבריגע דריטל? מען האט עס אוועק געלייגט פאר מארגן? דעמאלטס פארוואס האט מען נישט געמאכט קלענערע ככרות ?
און אויכט וואס איז פשט אז ביי אנדערע זאכן איז ער מקיל אז א ככר איז געווען פאר צוויי סעודות, וואס איז געווען די מציאות פון די ככר?
ואולי יש לומר, ר''מ און ר''י קריגן זיך וועלעכע סעודות מען רעדט צו סעודות של חל אדער של שבת, און ר''ש וריב''ב קריגן זיך ווי גרויס א ככר איז געווען.
ר''ש האלט אז א ככר איז געווען א שליש הקב, און אינדערוואכן האט מען עס צו טיילט און צוויי פאר די צוויי סעודות צופרי אין פאר ביינאכט, וועגן דעם לגבי אלע אנדערע הלכות האלט טאקע אז א חצי ככר פון שליש הקב איז א סעודה, משא''כ לגבי עירוב האלט ער אזוי ווי ר''י אז מען איז מקיל און מען רעכנט אזוי ווי די סעודות שבת, און שבת האט מען גענומען די זעלבע גרויסע ככר נאר מען האט עס צוטיילט אויף דריי, פאר די דריי סעודות אזוי איז אויס געקומען אז מען האט געגעסן ווייניגער יעדע סעודה ( עי' ברש''י ד''ה ככר הלקוח, בסו''ד ור' יהודה סבר כיון דבשבת סועד שלש סעודות אינו אוכל הרבה בכל סעודה) קומט עס לגבי עירובין וואס מען רעכנט לגבי סעודות שבת איז שתי סעודות געווען נאר שתי ידות של ככר.

[נייגעריגער]

איך האב מיך זייער געמוטשעט צו פארשטיין וואס רש"י מיינט צו זאגן אז ווייל שבת איז דא דריי סעודות עסט א מענטש ווייניגער פער סעודה. ווייל לכאורה איז דאך די דריי סעודות צוטיילט אין צוויי באזונדערע טעג, איז קומט דאך נישט אויס אז ביום השבת עסט מען מער ווי צוויי סעודות און דאס איז דאך אי עדן טאג?!
עד שמצאתי אז דער תוספות יו"ט אויף דער משנה קריגט זיך שוין אויף רש"י און איז מסביר אז די סיבה פון עסן ווייניגער שבת איז היות של"ש עסט מען פריער ווי מ'עסט געווענדליך דער סעודת הערב!

[chosen people]

עי' בשבת דף קי''ז, דארט ווערט אראפ געברענגט די שי' ר' חידקא אז מען דארף עסן פיר סעודות, די גמ' איז מסביר די מח' צו מען רעכנט אריין די פרייטאג צונאכטס סעודה און די שלש סעודות וואס מען לערנות ארויס פון די מן, לויט די גמ' דא ווען ער פרעגט פון לא יכול מן התמחוי איז משמע אז מען האט געגעסן פרייטאג צוויי סעודות אן די פרייטאג צונאכטס סעודה.
למעשה לויט ווי איך האב מסביר געווען איז בכלל נישט שווער, ווייל מען האט געקויפט איין ככר פאר גאנץ שבת און מען האט עס צו טיילט און דריי און מען האט נישט געדארפט מער ברויט ווייל מען האט אין די פיר און צוואנציג שעה אריין געשיקט נאך א גאנצע סעודה.

[מאטי]

רש״י איז מסביר (און אזוי איז אויך משמע מגמרא כאן) אז ר״מ וואס האלט מ׳רעכנט סעודת שבת פאר עירובין נעמט אן דער כלל אז ״רווחא לבסימא שכיח״ דהיינו, שבת זענען די מאכלים אסאך באטעם׳ער דעריבער עסט דער מענטש מער. משא״כ ר״י האלט אז וויבאלד מ׳עסט 3 סעודות עסט מען ווייניגער.

למעשה בלייבט די גמרא ביי א קשיא לויט ר׳י וואס וועט ער טון מיט דעם כלל פון רווחא לבסימא שכיח.

יעצט איז אזוי. לויט הרב עם הנבחר ני״ו (המכונה טשאוסען פיפעל) וואס איז משלב די מחלוקת פון ר״מ און ר״י מיט די מחלוקה פון ריב״ב און ר׳ש און טוט אויף א חידוש נכון, אז דער טעם פארוואס ר״ש האלט אז א סעודה איז א שליש ככר, גייט לשיטת ר״י וואס האלט אז שבת איז דא קלענערע סעודות ווייל מ׳האט גלייך צוטיילט די ברויט אין דריי חלקים אבער אינדערוואכן איז דער ככר געווען פאר 2 סעודות און וועגן דעם לעניין טומאה איז א פרס א דבר חשוב.
דאס איז זייער שיין אבער לכאורה איז שווער לויט דעם וואס האלט ר״מ - וואס זאגט אז שבת איז גרעסערע סעודות ווי חול לויטן כלל פון רווחא וכו -? זיכער אז מ׳האט נישט צוטיילט! ווייל מרעדט דא נישט פון א איד וואס לויפט ארויס אינמיטן עסן א סעודה צו נאשן די מארגענדיגע עסן פונעם פרידש ווייל ס׳איז בא׳טעם׳ט.

אויב אזוי קענסטו דאך זאגן א פשוטע תירוץ אויף ר״י פארוואס דער כלל פון רווחא לבסימא שכיח גייט נישט אן לויט ר״י ווייל מ׳האט צוטיילט די ככר אין דריי חלקים. און פארוואס בלייבט די גמרא ביי א קשיא?

ועוד דארף מען דא מאכן א נייער מחלוקת צווישען ר״מ און ר״י צו מ׳האט צוטיילט דעם ככר.

אבער נייגעריגער ברענגט א תוי״ט [און מ׳קען זאגן אז רש״י האלט אויך אזוי און זיי מוזן זיך נישט קריגן] אז מ׳האט נישט צוטיילט די סעודות און דריי. נאר ר״י האלט אז אפילו דאס עסן איז געשמאק דאך וויבאלד דער מענטש ווייסט אז ס׳קומט אן עקסטערע סעודה מארגן איז ער שוין נישט אזוי להוט נאכן עסן אפילו ס׳איז גאר שטארק בא״טעם׳ט. משא״כ ר״מ און די גמרא וואס בלייבט א קשיא לויט ר״י האלטן אז אלעמאל ווען א איד זעט געשמאקע ראפ אגש שבת׳דיגער חלה איז נישט דא קיין מארגן נאר מ׳אכל׳ט אויפן חשבון פונעם נשמה יתירה. כנלע״ד.

[זר זהב]

ביים כינוס מהרז"ל תקנה לדורות אין קר"י האט דער בעל דרשן טעכנישאן דערמאנט דעם דף היומי, און ס'געווען צו לאכן. קוקט דא אויפגעמישט אינעם קליפ

http://youtu.be/aXT9wv1AjaI?t=18m15s

[chosen people]

א"ר יוחנן כל אשה שתובעת בעלה לדבר מצוה הווין לה בנים שאפילו בדורו של משה לא היו כמותן דאילו בדורו של משה כתיב (דברים א יג) °הבו לכם אנשים חכמים ונבונים וידועים לשבטיכם וכתיב ואקח את ראשי שבטיכם אנשים חכמים וידועים ואילו נבונים לא אשכח ואילו גבי לאה כתיב (בראשית ל טז) °ותצא לאה לקראתו ותאמר אלי תבוא כי שכר שכרתיך וכתיב (דברי הימים א יב לג) °ומבני יששכר יודעי בינה לעתים לדעת מה יעשה ישראל ראשיהם מאתים וכל אחיהם על פיהם.

לכאורה די ראיה וואס די גמרא ברענגט אז מען האט נישט געטראפן קיין נבונים רעדט מען דארט פון די דור המדבר, וואס זענען לכאורה געבוירן געווארן אין מצרים. אויב אזוי רש''י ברענגט אראפ אין פר' ויקהל (לח, ח) במראת הצובאת: א"ל הקב"ה קבל כי אלו חביבין עלי מן הכל שעל ידיהם העמידו הנשים צבאות רבות במצרים כשהיו בעליהם יגעים בעבודת פרך היו הולכות ומוליכות להם מאכל ומשתה ומאכילות אותם ונוטלות המראות וכל אחת רואה עצמה עם בעלה במראה ומשדלתו בדברים לומר אני נאה ממך ומתוך כך מביאות לבעליהן לידי תאוה ונזקקות להם ומתעברות ויולדות שם...
קומט אויס אז זענען אלע געווען קינדער פון מאמע'ס וואס האבן דמרציא ארצויי קמיה, אויב אזוי פארוואס איז נישט געווען דארט קיין נבונים?

[קאווע טרינקער]

ווען הייבט שוין אן מסכת פסחים ?

[לעמיל]

שבת קודש בעזר השם מיט א פרישקייט

[זר זהב]

שבת קודש בעזר השם מיט א פרישקייט

יא יא די יצ"ה איז מסכים. פרישקייט געשמאקייט אלעס אזוי גוט אויסזעהנד.

[געפילטע פיש]

א"ר יוחנן כל אשה שתובעת בעלה לדבר מצוה הווין לה בנים שאפילו בדורו של משה לא היו כמותן דאילו בדורו של משה כתיב (דברים א יג) °הבו לכם אנשים חכמים ונבונים וידועים לשבטיכם וכתיב ואקח את ראשי שבטיכם אנשים חכמים וידועים ואילו נבונים לא אשכח ואילו גבי לאה כתיב (בראשית ל טז) °ותצא לאה לקראתו ותאמר אלי תבוא כי שכר שכרתיך וכתיב (דברי הימים א יב לג) °ומבני יששכר יודעי בינה לעתים לדעת מה יעשה ישראל ראשיהם מאתים וכל אחיהם על פיהם.

לכאורה די ראיה וואס די גמרא ברענגט אז מען האט נישט געטראפן קיין נבונים רעדט מען דארט פון די דור המדבר, וואס זענען לכאורה געבוירן געווארן אין מצרים. אויב אזוי רש''י ברענגט אראפ אין פר' ויקהל (לח, ח) במראת הצובאת: א"ל הקב"ה קבל כי אלו חביבין עלי מן הכל שעל ידיהם העמידו הנשים צבאות רבות במצרים כשהיו בעליהם יגעים בעבודת פרך היו הולכות ומוליכות להם מאכל ומשתה ומאכילות אותם ונוטלות המראות וכל אחת רואה עצמה עם בעלה במראה ומשדלתו בדברים לומר אני נאה ממך ומתוך כך מביאות לבעליהן לידי תאוה ונזקקות להם ומתעברות ויולדות שם...
קומט אויס אז זענען אלע געווען קינדער פון מאמע'ס וואס האבן דמרציא ארצויי קמיה, אויב אזוי פארוואס איז נישט געווען דארט קיין נבונים?

ויש לחלק, הא בתובעת, והא במשדלת, ועוד, גדול המצווה ועושה לאחר מתן תורה, משאינו מצווה ועושה.

[chosen people]

@געפעלטע פיש.
אויב די קענסט זיך קלארער ארויס ברענגן, אויף דיין ערשטע תירוץ, איז נישט משתדלת בדברים (אני נאה ממך) קיין ארצויי ארצי קמיה.
און אויף די צווייטע תירוץ אויב עס האט געהאלפן פאר לאה וואס איז געווען קודם מתן תורה דעמאלטס פארוואס זאל עס נישט העלפן פאר די נשים צדקניות אין מצרים?

[געפילטע פיש]

@געפעלטע פיש.
אויב די קענסט זיך קלארער ארויס ברענגן, אויף דיין ערשטע תירוץ, איז נישט משתדלת בדברים (אני נאה ממך) קיין ארצויי ארצי קמיה.

תובעת מיינט ווי לאה האט געזאגט, אלי תבוא. משדלת מיינט זיך שיין מאכן, און זאגן אני נאה. זעהסט נישט קיין חילוק?

און אויף די צווייטע תירוץ אויב עס האט געהאלפן פאר לאה וואס איז געווען קודם מתן תורה דעמאלטס פארוואס זאל עס נישט העלפן פאר די נשים צדקניות אין מצרים?

גערעכט, נישט געכאפט.
טאקע אינטערעסאנט אז די בני יששכר זענען נאכנישט געווען קיין יודעי בינה אין מדבר, נאר ערשט שפעטער אין דבה"י. וואס איז פשט? לאה האט דאך יא תובע געווען?

[קאווע טרינקער]

שבת קודש בעזר השם מיט א פרישקייט

ייש"כ. די הערות וועלן קומען צו פליען.

[chosen people]

@געפעלטע פיש.
אויב די קענסט זיך קלארער ארויס ברענגן, אויף דיין ערשטע תירוץ, איז נישט משתדלת בדברים (אני נאה ממך) קיין ארצויי ארצי קמיה.

תובעת מיינט ווי לאה האט געזאגט, אלי תבוא. משדלת מיינט זיך שיין מאכן, און זאגן אני נאה. זעהסט נישט קיין חילוק?

איך ווייס די חילוק, איך האב געמיינט צו פרעגן די סברה צו עס אזוי מחלק צו זיין, דהיינו נאך וואס די גמ' פרעגט די סתירה פון די ברייתא איינע פון די עשר קללות שנתקללה חוה, דמדה טובה של אשה שתובעת בלבה ולא בפה, דהיינו ארצויי ארצי קמיה, וואלט דיך געוואלט זאלסט מיך מסביר זיין צו וואס איז עס מער ענדליך צו תובעת בלבה, תבא אלי אדער משדלת בדברים?

[געפילטע פיש]

שטייט דאך אין פסוק אלי תבוא, אז זי האט גערעדט, מפרשים זאגן אז די חילוק איז אז אויב זאגט זי בחזקה "קום מצוה מיך" (מל' וואס די מצוה: יידל) איז עס בני חצופה, אבער זאגן ווי לאה האט געזאגט, אלי תבוא, זי האט נישט געזאגט עמי תשכב, דאס איז די דרך המובחר וואס פון דעם קומט ארויס בני יששכר יודעי בינה.

ר"ן: שמפתה אותו בדברי רצוי ופיוס סלאה שלא אמרה ליעקב אלא לסור באהלה, אבל לא שתהא תובעת בפה.
רא"ש: משדלתו בדברים.
שיט"מ בשם הרא"ם: נוהג עמו עניני חבה כדי לשמחו ומתוך כך בא עליה בשמחה, אבל תובעת בפה להשביע יצרה הויא חצופה, ולאה לטובה נתכוונה.
זעט אויס אז ס'האט צו טוהן מיט די כוונה מער ווי מיט וועלכע ווערטער מ'נוצט.
שיט"מ בשם הרי"ף: שמפייסתו ומסברת לו פנים לתשמיש כגון לאה, אבל תובעת בפה בחזקה ובקלות ראש ועזות פנים ומקפדת בכך, דומה לאשה מנאפת והבנים אינם מהוגנים, אבל מרציא ארצויי שפיר דמי.
ר' אברהם מן ההר: אגל תובעתו בפה בחזקה ובקלות ראש דומה לזונה, ואלי תבא דקאמרה לאה, כלומר בביתי תבא לאכול ולשתות וללון.
אליה רבה: וי״ל כי אלי תבא הוא לשון נקיה כי סובל פירוש, שתבא אלי לחדרי, והראיה שלא אמרה עמי תשכב כמו שנאמר לפני זה בדבר רחל עמה שנאמר לכן ישכב עמך הלילה וגם אחר כך כתיב וישכב עמה בלילה הוא. ומ״ש שחצופה היא שתובעתו בפה, ר״ל שפירשה בדברי תשמיש, והכפיל דבריו בפרישה ולא דמי ללאה שאמרה ליעקב אלי תבא הלילה דלא באתה אלא לגלות אזנו שיטה אהלו זאת היום גבה.
זעט אויס אז נוצן sexual innuendo און double entendre איז די דרך המובחר.

די ספורנו אויפן פסוק אלי תבוא זאגט אן אינטערעסאנטע זאך.
וז"ל: ובזה הסיפור הנראה מגוגה אצל מגלי פנים בתורה, הודיענו אמנם שהי׳ ענין התולדה אצל האבות כמו שהי׳ ענינו אצל אדם ואשתו קודם חטאם. כי לא היתה כונתם בו להנאת עצמם כלל, אבל הי׳ להקים זרע בלבד, לכבוד קונם ולעבודתו.
און ממילא האט לאה געמעגט תובע זיין בפה.

סא צו פראבירן צו פארענטפערן, איז דא דריי דרגות, א' תובעת בפה בחזקה ברחל בתך הקטנה, ב' תובעת בפה בדרך משל ובדברי ריצוי, און ג' קישוט ופנים שוחקות. קומט אויס אז ב' איז די בעסטע, און פון דעם קומט ארויס יודעי בינה.
מיין קושיא בלייבט נאך אבער שווער, אויב לאה האט געטוהן וואס מ'ברויך ביי יששכר, און מ'זעט אז שפעטערע דורות זענען טאקע געווען די בני יששכר די יודעי בינה, וואו זענען זיי געווען ווען מ'האט געזוכט נבונים אין מדבר?

[chosen people]

יישר כח פארן מסביר זיין. וועגן דיין קשיא, איך מיין די מהרש''א רעדט וועגן דעם, און זאגט אז אוודאי פון בני יששכר איז געווען, אבער פון די אנדערע שבטים האט ער נישט געטראפן.

[לעמיל]

מס' פסחים דף ב. די משנה זאגט אור לארבעה עשר בודקין את החמץ לאור הנר רש"י זאגט אור לארבעה עשר לאור הנר בודקין עס ליגט מיך און קאפ אז די פני יהושע האט א הערליכע פשט דערויף אבער די בית המדרש ווי איך האב עס געלערענט האט נישט געהאט קיין פני יהושע אויף פסחים איז אויב איינער האט א תירוץ אויף די קשיה וועל איך מיך זייער פרייען צו הערען

[געפילטע פיש]

תירוץ אויף וועלכע קשיא? אין עני קעיס, נאדיר די פני יהושע.

[לעמיל]

די משנה זאגט אור לארבעה עשר בודקין את החמץ לאור הנר רש"י זאגט אור לארבעה עשר לאור הנר בודקין א אנדרע סדר
ווער גייט דורך לערנען די פני יהושע פאר מיך איך האב נישט כח צו זוכען די קשיה