הרה"ק מהר"א מבעלזא זי"ע

[לאליפאפ]

היינט איז כ"א אב, די יארצייט פונעם לעצטן בעלזער רב ז"ל, הרה"ק ר' אהרן זי"ע.

דער רב ז"ל - ווי מ'רופט אים אין בעלזא, איז געבוירן אין יאר תר"מ צו זיין טאטן ר' ישכר דוב זצ"ל - דער פריערדיגער בעלזער רב, און איז געווארן רב אין שטאט בעלזא אין תרפ"ו נאך די פטירה פון זיין טאטן.

בעלזער רב - א נאמען וואס ווי אימער זי ווערט דערמאנט, ווערט זי באגלייט מיט וואונדערליכע דערציילונגען וואס מאכט שווער צו גלייבן אז אזא קדוש וטהור האט געלעבט מיט אונז אינעם לעצטן דור.

חוץ פון די וואונדער, ווערן אויך דערציילט אויפן רב ז"ל פילע געשיכטעס וועלכע הערן זיך צומאל אביסל קאמיש און קוריאז, וואס דאס איז אביסל פראסט ארויסגעברענגט דעם פאקט, אין דער צייט וואס א בעלזער חסיד וואלט עס געשילדערט: התפשטות הגשמיות און למעלה מן הזמן א.א.וו., דאס אבער ווערט כמעט אינגאנצן פארשלינגן ווען מ'הערט פיל מאל אזעלכע אפענע רוח הקודש וכו' וואס מ'הייבט אליין אן צו טראכטן אז דאס איז טאקע עפעס העכער ווי מיר פארשטייען.

ובזה וועל איך צו ברענגען א מעשה-צוויי, מ'זאל פארשטיין דעם רב'ס כאראקטער:

קודם א רוח הקודש סטיל מעשה:

האט פארציילט א חשוב'ער רב (ושם משפחתו סופר) וואס פלעגט גיין צום בעלזער רב'ס טיש מדי שבת בשבתו, אז איין פרייטאג צו נאכטס זיצנדיג ביים טיש האט ער באמערקט, ווי ביים צווייטן עק טיש קומט אן א איד - א פרעמדער, אן קיין שטריימל און א אומבאקאנט פנים, און דער יעניגער האט זיך גאר שטארק געשטופט אנצוקומען צו אן ארט ביים טיש ער זאל קענען מיטהאלטן, און פאר דעם רב סופר האט עס געצויגן די אויפמערקזאמקייט. למעשה האט ער געזעהן ווי דער פרעמדער איד דערשטופט זיך און כאפט א גוטן פלאץ אקעגן איבער דעם רב. דער רב סופר געזעצן צוויי זיצן אוועק פונעם בעלזער רב און האט צו געזעהן ווי ביים טיילן די וויין רופט זיך בעלזער רב אן צו זיין גבאי'ן 'שלמה פון ירושלים', ווי צו זאגן, אז דעם גלעזל זאל גיין פאר איינעם שלמה פון ירושלים, דער גבאי - נישט וואוסנדיג וועם דער רב מיינט האט אויסגערופן הויך: שלמה פון ירושלים.

פארשטענדליך איז דא מער ווי איין שלמה פון ירושלים און קיינער איז נישט געקומען דעם גלעזל נעמען, האט דער גבאי גערופן דעם נאמען נאך צוויי מאל, זעענדיג אז קיינער נעמט עס נישט האט זיך אהינגעריקט א איד אנגעבנדיג זיך אלס שלמה וואס וואוינט אין ירושלים און מ'האט געזאגט פארן רב דא איז שלמה פון ירושלים, פארציילט רב סופר אז ער האט געזעהן אויפן רב'ס פנים אז ער איז נישט צופרידן אבער ער האט יענעם אהינגעגעבן דאס גלאז. שפעטער אינעם טיש איז דער עולם אריבערגעגאנגען נעמען לחיים, און הרב סופר באמערקט ווי דער אומבאקאנטער שטופט זיך אויך אינעם רייע צו געבן דאס האנט פארן רב, אזוי אנקומענדיג האט דער רב ז"ל א כאפ געטון דעם איד'ס האנט און געמורמלט: דאס איז דאך שלמה פון ירושלים (רב סופר איז געזעצן נאנט האט ער דאס געהערט). נאכן טיש האט רב סופר זיך גענומען ארומזוכן דעם איד, ווייל אלס א שטארקער חסיד האט ער געוואלט דערגיין די עומק פון דעם מעשה, און ער האט אים נישט געקענט דערווישן אינעם גאנצן ביהמ"ד, איז ער געגאנגען זיך נאכפרעגן ביי אלע יונגעלייט וואס זענען דארט געשטאנען ארום ביים טיש, צו אפשר קען איינער דעם פרעמדן איד, אבער אף איש לא הכירוהו! פון פארדעם האט מען אים נישט געזעהן, נאכדעם איז ער אויך קיינמאל נישט געקומען, לפניו לא הי׳ ואחריו לא יהיה... והי' לפלא.

און יעצט א געשיכטע וואס איז שוין אינעם צווייטן קאטעגאריע וואס כ'האב דערמאנט:

אין ספר בקודש פנימה ברענגט יצחק לאנדא אז איינמאל האבן זיי געקויפט א עיר קאנדישן פארן רב'ס דירה, וויבאלד דער רב האט נישט ליב געהאט קיין אפענע פענסטערס, און עס איז געווען שרעקליכע היצן אויך דערצו. אבער דער רב פלעגט האבן ספעציעלן צייטן ווען מ'מעג מחנך זיין א נייע חפץ, למשל ס'האט נישט געטארט זיין א טאג וואס עני צדיק האט געפאסט וכו' אפשר האט געמוזט זיין א יארצייט אויך, ווי אויך האט עס געמוזט זיין נאכן דאווענען אבער אויך פאר די זמן מעריב, עניהאו, א צוויי דריי וואכן איז דער עיר קאנדישן געליגן אינסטאלירט און מ'האט עס נישט געקענט אנצינדן.

אהה! כמעט פארגעסן, אז ער האט אויך נישט געלאזט מ'זאל עס אינסטאלירן אין זיין חדר, נאר אין די רום פון די גבאים און דארט האט זיך אויך געשלעפט א חודש צייט ביז איין טאג איז אונטערגעקומען און מ'האט עס געקענט מחנך זיין. שוין, דער רב איז אריינגעקומען מיטן קאלפיק און זיך אראפ געזעצט ביים טיש, און ער האט געהייסן מ'זאל רופן פלוני אלמוני אז יענער זאל עס מחנך זיין (אנצינדן)! יענער איז געקומען און אנגעצינדן, אזוי איז דער רב געזעצן צען מינוט און זיך געשאקלט און דערנאך האט ער א מאך געטון מיט די האנט, מ'קען שוין אויסלעשן. און דאס איז עס געווען. מ'האט עס נישט געטארט אנצינדן נאר ווען ער גיבט רשות, א זאך וואס איז קיינמאל נישט געשען זייט יענעם חינוך, אזוי ווייט אז איינמאל האט עס דער גבאי יצחק לאנדא עס אנגעצינדן (אין די פארצימער פון די גבאים) אין א שרעקליך הייסער טאג און נאך עטליכע מינוט האט ער געהערט ווי בעלזער רב שרייט, יצחק יצחק, קומענדיג צולויפן פרעגט אים בעלזער רב: האסט אנגעצינדן דעם קעסטעלע? האט ער זיך פארענפערט אז ס'איז אינדרויסן פונעם רב'ס שטוב און ס'איז זייער הייס, האט אים בעלזער רב געזאגט: לעש עס שוין אויס, ס'קומט דאך אריין א שרעקליכער צוג פונעם שליסל לאך, אזש איך האלט עס נישט אויס...

(וויבאלד איך בין נישט קיין בעלזער האב איך נישט קיין סאך מחדש געווען דא, נאר פון וואס כ'האב געהערט און געליינט איבער דעם איד, איך האף אז די חברים דא אין שטיבל וועלן העלפן ווייטער ציען דעם קייט, מיט מעשיות און אינטערעסאנטע ענינים.)

[לעיקוואד]

viewtopic.php?p=122227#p122227

[לאליפאפ]

@לעיקוואד. מה ענין שמיטה אצל הר סיני? ווילסט פלעין צו לינקן א פלא׳דיגע מעשה אדער דו פרעגסט אויף מיין פתיחת האשכול?

[לעיקוואד]

איך פרעג נישט איך לייג נאר צו עפעס וואס איך האב געשריבען דארט באופן כללי מער איבער דער רב ז"ל.

[לאליפאפ]

אה! אקעי טשולדיקט.
כ׳האב מיך פלעין דערשראקן, ווייל געווענליך אזא וויו טאפיק ביים צווייטן תגובה אין אן אשכול זאגט ניט אן קיין גוטס...

[בן תמליון]

איך בין נישט באקאנט איבערן בעלזער רבי'ן זצ"ל און פרטים איבער ימי חייו.דער אשכול איז גוט צו מברר זיין זאכן וואס איך פלעג הערן אבער ווייס נישט צו עס איז אמת בכלל. למשל איז אמת אז דאס שווארצע זאקן שבת האט זיך אנגעהויבן נאכן קריג מחמת אבילות? פלעגט ער זיך נישט שערן די נעגל מחמת טעם הנ"ל? צו האט געקענט געדויערן א שמונה עשרה ממש סעקונדן?

[לאליפאפ]

געזען געווארן 55 מאל און... איין איינציגע לייק

[איך אויך]

ער אליינס איז כמובן געגאנגן ווייסע זאקן אינדערוואכן און שבת ,נאר די חסידים האבן געטוישט אויף שווארצע זאקן אין שבת.
שמו"ע סתם אזוי נישט אבער מנחה האט גענומען א מינוט צוויי. אויך ביי קריאת שמע פלעגט מען צומאל הערן שמע-אמת בנשימה אחת.

[שמו יגער]

אין די זעלבע ספר בקודש פנימה שרייבט ער אז עס איז אמאל געווען א שבת וואס דער רב ז״ל איז געלעגן אין בעט מיט דעם שטריימיל גאנצע 17 שעה פון שבת צופרי ביז זונטאג פארטאג אין זיך נישט גערורט פון ארט די גאנצע צייט

[לאליפאפ]

יא יא! דער יצחק לאנדא האט מגלה געווען מורא׳דיגע זאכן וואס בעלזער רב פלעגט זיך אלס אויסנעמען מיט משמשים וכדומה אז זיי זאלן זיך נישט וואגן צו רעדן, אבער לאנדא קלעימט אז ער פערזענליך האט קיינמאל אזא בקשה פונעם רב נישט באקומען, ממילא מעג ער דערציילן.

[יאיר]

געהערט דערציילן אז דער בעלזער רב האט געליטן פון עפילעפסיע וואס איז געווען איינע פון די גורמים צו די אומצאליגע עליית נשמה. ומי יעמוד בסוד קדושים אשר כגובה ארזים גובהו וכעצם השמים לטוהר.

[יאיר]

אין די זעלבע ספר בקודש פנימה שרייבט ער אז עס איז אמאל געווען א שבת וואס דער רב ז״ל איז געלעגן אין בעט מיט דעם שטריימיל גאנצע 17 שעה פון שבת צופרי ביז זונטאג פארטאג אין זיך נישט גערורט פון ארט די גאנצע צייט

כ'קאן אויך אזאלכע אידן. ליידער. מ'טרונקט אזא גלעזל משקה און מ'רירט זיך נישטפון בעט ביז זיבעצן שעה שפעטער, מיט די שמונה בגדים אויפ'ן אויסגעארבעטן גוף.

[לאליפאפ]

יאיר פליז..
ס׳איז נישט די רעדע דא פון א זעלבסט באקרוינטן צוואנציג דרייצן רבי, מ׳רעדט פון בעלזער רב ז״ל, איך דארף דיך בעטן זיך צו האלטן בדרך כבוד?

[יאיר]

יאיר פליז..
ס׳איז נישט די רעדע דא פון א זעלבסט באקרוינטן צוואנציג דרייצן רבי, מ׳רעדט פון בעלזער רב ז״ל, איך דארף דיך בעטן זיך צו האלטן בדרך כבוד?

ווי אזוי קען מען זיך האלטן בכבוד נאכ'ן הערן דערציילן אזוינע מעשיות וואס וואלטן געפאסט אויף די גדולי הפויערן בדורינו און דערנאך כשר'ן מיט א "והוא פלאי"?
אויב וויל מען ארויסברענגען זיין גדלות זאל מען דערציילן עפעס צו די זאך, עפעס וואס צייגט אויף מידות טובות, קדושה, תורה, חכמה, בינה, וכו' וכו'. נישט יעדע מאל אן איבערגעקייטע שטות פון זיך ווארפן שעות ארוכות און דאווענען מנחה אין זיבן סעקונדעס.

[בעל הבית]

יאיר די שפילסט דיך מיט פייער ,

[לאליפאפ]

ס׳הייסט אז דו מישט דיך פשוט אויס מיט עפעס א ליידיגייער פון שטאט בעלז. אהה! איך וועל דיר ארויס העלפן!
בעלזער רב אין די יונגע יארן איז געזעצן און געלערנט און ער האט געקענט א וועלט מיט לערנען, ווי באקאנט האט ער פאר יעדע פעולה וואס ער האט געוואלט טון דורכגעטראכט אומצאליגע מאל צו עס איז ארויסגעהאלטן ע״פ הלכה!
שעמסט דיך אפילו נישט צו שרייבן מיט אזא זלזול אויף א בעל רוח הקודש וואס האט ארויסגעהאלפן טויזענטער אידן בגודל קדושתו? און ווייל איך האב נישט יעצט געשריבן יעדן דעטאל פון זיין ערליכקייט מוז איך דיר אויפווייזן אז ער איז נישט געווען א פראסטע פויער. שעים.

[בעל הבית]

יאיר, פארוואס לייגסטו ווען מען שרייט אויף דיר, די הערסט נישט?

[יאיר]

יאיר, פארוואס לייגסטו ווען מען שרייט אויף דיר, די הערסט נישט?

איך הער שוין איינמאל. איך האב קורת רוח צו זען ווי שטארק אידן זענען אדוק אין זייער רבי'ן.

[לאליפאפ]

וועסט לכאורה האבן מער קורת רוח הערנדיג אז ער איז נישט מיין רבי. איך האב פשוט געזוכט דעם אשכול און נישט געפונען האב איך געמאכט ריסורטש און עס געעפנט, אבער איך האב נישט געקלערט צו אנטרעפן בני ישכר דוב הראשון (בני יואל סטיל) וואס האלטן נישט פונעם לעצטן בעלזער רב..

[בעל הבית]

יאיר איך מיין דיין טובה ,עס איז נישט די נושא מיין רבי אדער דיין רבי,אופן הייליגן צדיק רשכב"הג רעדט מען מיט יראה

[בעל הבית]

די האסט א מאדרנעם מהלך אין לייקין, איפכא מסתברה

[יאיר]

נו, דעת בעלי בתים היפך דעת תורה...

[לאליפאפ]

די האסט א מאדרנעם מהלך אין לייקין, איפכא מסתברה

אינטערעסאנט דאס האט ער נאכנישט געלייקט...