דער עונש פאר א מאנס עפ"י תורה

[אליצפן]

א זאך וואס באדערט מיך שוין א לאנגער צייט:
וויאזוי קען זיין אז על פי דעת תורתינו הקדושה וואס דרכיה דרכי נועם, קומט אויס אז פאר איינער וואס איז מאנס (רעיפ בלע''ז) א מיידל טוט מען גארנישט?
יא איך ווייס אויב די מיידל איז א נערה דהיינו צווישן צוועלף און צוועלף א האלב און זי איז אויך א בתולה (וואס בימים ההם איז נישט אלעמאל דעיס געווען דער פאל) צאלט מען נישטיגער פופציג שקל פארן טאטן, אבער אויסער דעם גארנישט!
איך ווייס אויך אז ס'קען אויך זיין אמאל אז מ'זאל דארפן צאלן די חמשה דברים נזק צער ריפוי וכו' אבער דעס ווענדט זיך שוין אין די מציאות פונעם מעשה, דהיינו אויב איז עס בצנעה איז נישטא קיין בושת, אויב דארף זי נישט קיין דאקטער איז נישטא קיין ריפוי וכדו' און בכלל נזק טראכט איך איז קיינמאל נישטא ווייל ס'איז הזיקא דלא מינכרא.
וויאזוי קען זיין אז א זאך וואס יעדער איינער פארשטייט היינט אז ס'איז איינע פון די ערגסטע זאכן וואס א מענטש קען נאר טון, זאל מען על פי תורה בכלל נישט באקומען קיין ערנסטער עונש אויף דעם?

[אליצפן]

און באמת איז די קשיא אסאך שטערקער, ווייל מיר טרעפן לכאורה נישט אין ערגעץ אז על פי תורה זאל זיין אסור צו מאנס זיין א מיידל!
פון אן הלכה'דיגן שטאנדפונקט קוקט עס אויס ווי א געהעריגן ממון שאלה.
ס'דא שור שנגח את הפרה, נאכדעם איז דא ראובן שאנס את הבתולה
און ע''פ תורה איז נישט אסור פאר א פנוי צו וואוינען מיט א פנויה כ''ז זי איז נישט קיין נידה.
.
אויך דער עונש וואס ער באקומט איז ממש נישט מובן, ער מוז חתונה האבן מיט איר?!?
קודם כל וועלכער מיידל וועט וועלן חתונה האבן מיט איר רעיפיסט?
ושנית וואספארא מין עונש איז דאס, אז ער האט איר מאנס געווען איז א סימן אז זי געפעלט אים גאר שטארק, און ער האט איר אזוי שטארק ליב ביז צום פונקט פון אונס, נו אוודאי וועט ער זיך מחיה זיין חתונה צו האבן מיט איר.
און יענער צייטן וואלט ער נאך געקענט בלייבן מיטן אלטן ווייב און איר מוסיף זיין אלס תאווה לתאוותו.

[דעת תורה]

און וואס דערפון באדערט דיר? אז די תורה האט זיך נישט צוגעשטעלט צו איין געוויסע קולטור וואס איז פאר א קורצע צייט איצט שולט אין די מערב וועלט, און איז נישט מוכרח צו פארבלייבן פערמענאנט? ביי א איד גייט עס די אדער וועי אראונד, אויב על פי תורה איז עס נישט קיין ווייס איך וואס, מיינט עס אז עס איז דא ערגערע זאכן ווי דאס, כאטש כרגע אין אונזער סביבה איז עס ערגער ווי ע"ז ג"ע שפיכות דמים, ציונות און סקול דיסטריקט אינאיינעם...

(הגם חז"ל, אדער אמווייניגסטנס רבינו גרשם וואלטן עס גאנץ זיכער גע'אסר'ט לויטן היינטיגן מצב, - און 500 יאר ארום וועט מען זיצן אויף קאווע שטיבל און זיך רעגן, פארוואס האט מען עס געדארפט אסר'ן - ווייזט דאס אבער מער אויף א סאציאלאגישע רעאקציע צום עקזיסטירנדן מצב, נישט אז די עצם עולה און איסור דערפון האט זיך געטוישט).

אויב איז דיר שווער דאס קענסטו דאך פרעגן אויכעט, ווי קומט דאס אז די תורה איז אזוי שארף קעגן תועבה? האו קאם די תורה האט זיך נישט גערעכנט מיט די לגב"ט קאמיוניטי? לאך נישט, אידן אביסל ארויסציר פון דא, וואס זענען שוין מער נשפע פון די מערב וועלט'ס (כסדר טוישנדע) ווירדן, מוטשענען זיך שוין יעצט מיט די קושיא, און איים שור אז ווי מער לעגיטים די קאמיוניטי ווערט אין די גוי'אישע וועלט, אלס מער וועט די קשיא ווערן שווערער, און איינעם אויף ק"ש וועט שוין אויך באדערן די קושיא, און אז דו וועסט אים פרובירן ענטפערן וואס איך האב געשריבן כלפי מאנס זיין, וועט ער דיר אנקוקן פונקט אזוי פאני און אינו מן הישוב ווי דו קוקסט מיר אן.

[דעת תורה]

.
אויך דער עונש וואס ער באקומט איז ממש נישט מובן, ער מוז חתונה האבן מיט איר?!?
קודם כל וועלכער מיידל וועט וועלן חתונה האבן מיט איר רעיפיסט?
ושנית וואספארא מין עונש איז דאס, אז ער האט איר מאנס געווען איז א סימן אז זי געפעלט אים גאר שטארק, און ער האט איר אזוי שטארק ליב ביז צום פונקט פון אונס, נו אוודאי וועט ער זיך מחיה זיין חתונה צו האבן מיט איר.
און יענער צייטן וואלט ער נאך געקענט בלייבן מיטן אלטן ווייב און איר מוסיף זיין אלס תאווה לתאוותו.

אויב דאס מיידל וויל נישט חתונה האבן מיט אים דארף זי נישט. (די אויפטוה דערפון איז, ווייל צומאל איז דאס מיידל געווארן פארשעמט, און א שוואכערער נומבער ביי שידוכים, נישט צוליב די עצם מעשה פון רעיפ, נאר פשוט ווייל א הייטל אירע איז געווארן אויפגעריסן, מילא הייסט מען דעם עלטערן אנגעזעענעם רעספעקטפולן בעה"ב - ופרשת כנפיך על אמתיך. אויב וויל דאס מיידל צוליב די אומשטענדן בלייבן זיין ווייב, מוז ער דאס טאן, און טאר איר קיינמאל נישט אפ'גט'ן, וואס לפי המצב איז דאס אויך געווען א מאכטפולע גאראנטי און בארואיגונג'ס מיטל פאר די מיידל, אז זי איז קיינמאל נישט אין א סכנה פון ווערן פלוצלינג אפגע'גט ווייל דעם מאן האט אנגעפאקט).

ווער זאגט עס איז א עונש? אפשר איז עס סתם די - דעמאלט'דיגע - טעראפי פאר די וויקטים, ווי פריער געשריבן. עס האט א דעטערענט פארט אויך, ווייל אויב פאקט אים אן א תאוה פאר א מינוט זאל ער וויסן אז ער גייט זיך דערמיט פלאגן א גאנץ לעבן. און אוודאי איז דאס נישט קיין עצה צו טאן כדי צו באקומען דאס מיידל פאר א ווייב, ווייל ווי געשריבן מוז זי נישט חתונה האבן מיט אים. די תורה רעדט פון אזא מצב ווען דאס מיידל וואלט ווען געוואלט מיט אים חתונה האבן, נאר ער וויל נישט, דעמאלט צווינגט מען אים.

[אליצפן]

[tag]דעת תורה[/tag]
איך פארשטיי נישט וואס דו זאגסט בכלל. דו ווילסט מיר זאגן אז רעיפ פונקט ווי תועבה איז נאר א תוצאה פונעם מערב וועלט קולטור? רעיפ איז דאס ערגסטע זאך וואס קען געשען צו א פרוי בכלל אן קיין שייכות צו קולטור. דו האלסט אז א פרוי וואס וואקסט נישט אויף אינעם מערב וועלט קולטור וועט נישט אזוי שטארק באדערן און שאטן א רעיפ? אוודאי איז דאס נישט אזוי! רעיפ איז א זאך וואס איז מצד עצמו דאס ערגסטע וואס קען נאר זיין.

אויסער דעם וואס אין נ''ך ביי די מעשה פון אמנון און תמר וואס ער האט איר געוואלט מאנס זיין, זעט מען אז זי האט רעאגירט אויף א אופן וואס ווייזט אז רעיפ דעמאלטס איז געווען פונקט ווי היינט.
און בכלל דער צוגלייך צו תועבה מאכט נישט קיין סענס, ווייל דאס איז א זאך וואס קולטור און סאסייעטי איז מחליט צו ס'איז גוט אדער שלעכט, משא''כ אזא זאך ווי אונס. וק''ל

[מאטי]

בכלל איז דאן געווען אנגענומען טב למיסב טן דו א מיידל האט געקענט פארקויפט ווערן פאר א קנעכט א קטנה בע"כ פון טאטן איז מקודש געווארן.
דער גאנצער קאנצעפט אז א פרוי האט אן אייגענעם דעת ספעציעל אין די אינגע יארן איז נישט געווען דאן,
פארגעס נישט אז פרויען וואוטען רעכטן אין אמעריקע איז רעלאטיוו ניי. 

[[NAMELESS]]

נעמט אין באטראכט אז עסן א טיפת דם פון א בהמה איז א איסור, אבער אכילת בשר אדם לא נאסר.
נעמט אין באטראכט אז א לוי דארף מען געבן תרומות ומעשרות חזה ושוק, אבער עס איז נישטא קיין מצוה צו געבן צו עסן פאר די קינדער.
יש אומרים אז די תורה איז נישט מצווה אויף דברים פשוטים המחוייבים מעצם הסברה והאנושיות, ויש אומרים שאכן, די תורה איז נישט אונזער קאפ אף טי, כפה עלנו הקב"ה הר כגיגית ואין לנו מה לעשות, כי בחימה שפוכה ימלוך עלינו. והבוחר יבחר.

[אליצפן]

בכלל איז דאן געווען אנגענומען טב למיסב טן דו א מיידל האט געקענט פארקויפט ווערן פאר א קנעכט א קטנה בע"כ פון טאטן איז מקודש געווארן.
דער גאנצער קאנצעפט אז א פרוי האט אן אייגענעם דעת ספעציעל אין די אינגע יארן איז נישט געווען דאן,
פארגעס נישט אז פרויען וואוטען רעכטן אין אמעריקע איז רעלאטיוו ניי.

הא גופא קשיא. ווי קען זיין אז די תורה וואס איז נצחיות ערלויבט אז מען זאל טריטען מיידלעך ווי א שטיק... זיי האבן די זעלבע הרגשים און ווייטאגן ווי אונז מענער, זיי שפירן פונקט אזוי צער.
וויאזוי קען זיין אז א טאטע מעג מקדש זיין זיין 3 יעריג טאכטער פאר א מנוול ומוכה שחין, און זי האט נישט קיין שום וועג ארויס.
אדער נאך ערגער, ער קען איר פארקויפן פאר א דינסט ביי די זעקס.
די זאכן זענען מבהיל על הרעיון.

[[NAMELESS]]

וועלקאם טו די תורה. פרויען זענען אין די זעלבע לעוועל ווי בהמות "למען ינוח עבדך וחמורך ואשתך".
ווילסט ערכים סטייל הסברים? אז די פרויען זענען בבחינת קודש הקדשים און די תורה האט זיי די מערסטע ליב דעריבער זענען זיי פטור פון מצוות ווייל זענען נאך העכערע לעוועל ווי מצוות מעשיות?
ווילסט די ביטערע מציאות? די תורה איז געגעבן געווארן אין א ציוויליזאציע ווי דאס איז געווען די נארמע.
ווילסטו דוחק תירוצים, מען קען אויך טרעפן.

[ונבנתה העיר]

אליצפן, ער צאלט ה' דברים ובכללם צער וואס רעכענט זיך לויט וויפיהל א מענטש וועט נעמען מיטצומאכן אזא צער.

און די איסור וואס דו טרעפסט נישט איז די בין אדם למקום'דיגער איסור פון עריות, בין אדם לחבירו איז עס פונקט ווי אפשניידן יענעם'ס נאז - כן הדבר הזה.

[דעת תורה]

אביסל איז עס נארישקייטן. די גמרא פלאגט זיך וואס איז דער צער, און די גמרא קומט צו צער פיסוק רגלים, וזהו!

איך ווייס בכלל נישט צו די גאנצע צער וואס מען לייגט אן היינט אויף רעיפ און מאלעסטעישאן, איז בכלל שייך מחייב צו זיין תשלומין. זיכער נישט אונטער צער, אויב עפעס אונטער ריפוי - גייסטישע רפואה. (וכמובן לפי זה ה"ה המצער חבירו בדיבור או בגופו וגרם לו סיוטים לאורך שנין יצטרך לשלם בעד ריפוי).

[ונבנתה העיר]

פון רמב"ם - וואס רעכענט איינע פון די פאקטארן אין שאצן צער 'לפי שניו' - איז משמע אז צער איז די גאנצע איבערלעבעניש בשעת מעשה [אפשר לערנט ער דאס אלץ אריין אין צער פיסוק].

ריפוי איז עפעס משמע אז עס איז נישט דא [בכלל דארף מען וויסן צו די זאכן גייען נישט אריין אין גרמא, אולי דומה לתוקע לחבירו ללשון ב' דרש"י דהוי תקיעה ממש], אפשר פאסט עס בעסער אין בושת.

[דעת תורה]

דער רמב"ם איז ביי דעם ענין ספעציפיש, אדער ער שרייבט עס בכלליות?

[שמעקעדיג]

איך טראכט נאר ביי מיר אזא געדאנק, מוז נישט זיין עס איז ריכטיג, אבער אפשר א נקודה למחשבה,

אין יענע צייטן ווען מען האט נישט איינגעצוימט די קינדער אזוי ווי היינט, די יונגע קינדער האבן אלעס געוואוסט (בימי חזקיהו ? האבן זיי אלע געקענט גאנץ הלכות טומאה וטהרה אויך), אזוי ווי היינט אין די מאדערנע אדער דרויסענדיגע וועלט, אלעס איז גענצליך אפן צו די קינדער, און זיי האבן גאנץ גוט געוואוסט וואס גייט פאר צווישן מענער און פרויען, ממילא אויב עפעס האט פאסירט זענען זיי נישט געווארן אזוי "שאקירט" ווי די היינטיגע קינדער, וועלכע ווערן ממש 'טראמאטיזירט'. עס האט זיי אפשר וויי געטאן, געבאדערט, אבער ווי דעת תורה שרייבט שוין, איז עס געווען גענוי ווי אנדערע סארט טשעפערייען, ס'איז נישט געווען עפעס ווי א באמבע וואס ס'איז עק וועלט, ממילא האט מען עס נישט אנגעקוקט מיט אזעלכע שרעקעדיגע אויגן ווי היינטיגע צייטן.

דאס איז שוין חוץ מזה וואס נתקטנו הביצים און די דורות און די מוחות טראסקען, מיר זענען ווי שוואכע פליגן אקעגן די אמאליגע פארצייטישע שטארקע כאראקטערס, נישט געווען אזעלכע מפונקים און געפיעטשעט ווי היינט, מען האט כסדר גע'הרג'עט מענטשן ווי גארנישט, און עולם כמנהגו נוהג, די באן איז ווייטער געפארן, נישט יעדע זאך האט אזוי אויפגעשוידערט.

ווי געזאגט, איך ווייס נישט ווי קראנט מיין סברא איז, אבער איך טראכט אזוי בעיסד אויף די אינפארמאציע מיט וואס איך בין אויפגעוואקסן.

[ונבנתה העיר]

דער רמב"ם איז ביי דעם ענין ספעציפיש, אדער ער שרייבט עס בכלליות?

יא, אין פ"ב פון נערה בתולה ה"ו.

[אליצפן]

[tag]שמעקעדיג[/tag] דו זאגסט זייער א שיינער סברא, אבער פון נ''ך ביי די מעשה פון אמנון ותמר זעהט מען גאנץ קלאר אז עס איז יא געווען א ''ביג דיעל'' בימים ההם.
און נאכמער, צום סוף האט יואב געהרג'עט אמנון פאר דעיס וואס ער האט געטון, ואם כדבריך וואלט זיך אים נישט געקומען מיתה.

[הוגה]

עס איז קלאר אז זייער אסאך זאכן פון די תורה און חז"ל וואס איז שווער פאר אונז צו פארשטיין, פארשטייט זיך אסאך בעסער אין ליכט פון די דעמאלטס'דיגע קולטור. והוא הדין בנידון דידן, ווי אנדערע האבן געשריבן. אין די דעמאלטס'דיגע קולטור האבן פרויען געהאט גאר א שוואכע ווערד, ממש כעין בהמות, די פראבלעם פון מאנס זיין איז געווען די שאדן פארן טאטע און די מאן, מיט די פרוי האט מען זיך ווייניג געקימערט, פונקט ווי מען קימערט זיך נישט מיט איינער וואס איז מאנס א קעמל. (ביי א קעמל איז כאטש דא אן ארור צוליב איר אומווירדיקייט, משא"כ א שוכב עם בתולה וואס האט בימיהם קענטליך זיך געמאכט און איז געווען א "נארמאלע" זאך.) ווען איר פרעגט אויף די תורה דארפט איר אויסטון די 'היינטיגע' ברילן, און אנקוקען די תורה פון די שטאנדפונקט פון די דעמאלטס'דיגע קולטור.

מיין שאלה איז נאר אזוי. ווען מיר וואלטן געהאט א בית דין הגדול, knowing what we know today, די אומשאצבארע שאדן אין פיין וואס א רעיפ וויקטים גייט אדורך, עד כדי כך אז אסאך מאל איז טוב מותם מחיים, וואלט מען געטוישט די דינים לויט אונזער היינטיגע קולטור און פארשטאנד? איז דא אזא זאך אז דינים אין די תורה וועלן זיך טוישן?

אין א געוויסע זין איז אונז גרינגער אז מיר האבן נישט קיין בית דין וואס קען דן זיין אזעלכע דינים, ממילא פארלאזן מיר זיך אויף די דינא דמלכותא וואס רעכנט זיך יא מיט די היינטיגע מציאות. וואס וועט אבער זיין ווען מען וועט מער נישט זיין אונטער די שעובד מלכיות?

[הוגה]

Knowing what we know איז מעגליך נישט ריכטיג. ווייל דאס פיין וואס א רעיפ וויקטים גייט דורך איז צוליב וואס זי ווייסט אז מהאט געטון עפעס וואס אין די היינטיגע סאסייעטי איז נישט ריכטיג. אויב נעמט מען דאס אוועק פאלט די פעין אוועק. דעריבער איז אנצונעמען אז אין די אלטע צייטן איז בכלל נישט געווען פעין.

אקוראט דאס האב איך געזאגט. אמאל איז נישט געווען די פיין, און די ביסל וואס יא איז די פרוי נישט געווען גענוג ווערד אז מ'זאל זיך רעכענען דערמיט. משא"כ היינט, צוליב די היינטיגע מציאות איז יא דא א שרעקליכע פיין, ערגער ווי רציחה, און די ווערד פון פרויען איז גאר שטארק, אויף דעם ארויף איז געווען מיין שאלה אויב די דינים וועלן זיך טוישן.

[זר זהב]

חז"ל וואלטן ענדערש מבטל געווען טומאת הא'פעמיניזם והכל על מקומו יבא בשלם. ליהודים היתה אורה

[מורינו הרב]

ר' לייבל מינצבערג פון מתמידים האט אן אנדערן פירוש אויפן חתונה האבן מיטן רעפיסט.

ירדה תורה לסוף דעתה של אשה, אז א פרוי האט ליב איינער וואס איז שטארק, א פעסטער... א פרוי האט ליב איינעם מיט בצים או קוקט ארויף אויף איינער וואס געוועלטיגט אויף איר. זי האט ליב צו זיין פארזיכערט און אונטער די שיץ פון אזא איינעם, אפילו אויב יענער איז א גבר אלים אויף איר חשבון. דער תורה האט פארשטאנען אז טיף אין הארץ שעצט א פרוי איר רעיפיסט, פאר זיין שטארקייט און בראווקייט, און די פרוי וויל מיט אזא איינעם חתונה האבן. דערפאר זאגט די תורה אז דער מאנס מוז איר נעמען.

וואס זאגט איר צו אזא פשט?

[הוגה]

חז"ל וואלטן ענדערש מבטל געווען טומאת הא'פעמיניזם והכל על מקומו יבא בשלם. ליהודים היתה אורה

מען קען זיך נישט פארלאזן אויף נסים שלא כדרך הטבע. אדער יא אדער ניין.

מורינו הרב, אפשר פאר א פורים תורה איז עס גוט.

[מורינו הרב]

לייבל מיינט עס ערנסט.

ווער עס קען זיין סטייל ווייסט אז אלע זיינע תורות זענען אזעלכע סארט.

[הוגה]

די גרעסטע פשט'לעך און לאגישע סברות קענען זיך נישט שלאגן מיט די מציאות. זאל ר' לייבל פרעגן עני רעיפ וויקטים אויב זי וויל חתונה האבן מיט איר מאנס.