צום ערשט וויל איך זיך באדאנקן' פאר אלע וואס האבן מגיב געווען און מעיר געווען און מאיר געווען אין דעם אשכול להגדיל תורה ולהאדירה.
ייש"כ ר' [tag]לבונה זכה[/tag] פאר'ן אראפברענגן שד"ל'ס פשט. עס איז טאקע א הערליכע פשט.
ר' [tag]קאווע טרינקער[/tag] און ר' [tag]הוגה[/tag] -- שני נביאים שנתנבאו בסגנון דומה -- האבן ביידע געפרעגט די זעלבע פראגעס.
קאווע טרינקער האט געשריבן:לייג נישט אריין אינעם רמב"ם נייע אמונה'ס. כאילו "כל התורה המצויה בידינו" מיינט חסירות יתירות אדער עטליכע גירסאות פון פארשידענע כתבי יד.
הוגה האט געשריבן:איז דא א הכרח צו זאגן אז די רמב"ם האלט אז מען מוז גלייבן אין א יעדע אות? אפשר מיינט 'כל התורה' בכלליות, פונקט ווי ווען איינער זאגט אז ער האט געליינט די גאנצע בוך מיינט ער אויך נישט א יעדע אות? (דאכצעך אז ק"ט האט דאס שוין מעורר געווען.)
אין הכי נמי. איך האב טאקע נישט געשריבן אז דער רמב"ם האלט אזוי. איך האב דירעקט אכטונג געגעבן צו שרייבן אז "דאס מיינט בפשטות" אפילו יעד'ן אות, און איך האב אויסגעפירט אז די הבנה אין'ם רמב"ם איז נישט ריכטיג טאקע וויבאלד עס איז דא איבערוויגענדע ראיות אויף להיפוך. אין ר' יעקב וויינבערג'ס ספר Fundamentals and Faith שרייבט ער גענוי דאס וואס ענק טענה'ן, אז "שכל התורה המצויה" מיינט נישט פשוטו כמשמעו, נאר עס מיינט באופן כללי. כ'מיין אז מארק שפירא ברענגט עס אין זיין בוך (וואס יידל דערמאנט).
די צווייטע פראגע וואס ענק האבן גע'טענה'ט איז אז מהיכי תיתי אונזער נוסח איז א טעות, אפשר איז די נוסח מגילת ים המלח און תרגום השבעים א טעות.
קאווע טרינקער האט געשריבן:מהיכי תיתי אז א "נייע געטראפענע" כתב יד האט מער כובד ווי די אור אלטע אנגענומענע כתב יד? אפשר האט יענער, מדעת עצמו, געטוישט טאקע צוליב דעם ווייל ס'איז אים שווער געווען דעם נוסח "וילך וידבר". איך האב גראדע הנאה פון די סארט שמוסען, אבער נאר ל"אמירן בעלמא", ס'איז אינטערסאנט צו הערן. אבער נישט אויף צו מערר זיין אויף די אמונה אין אונזער תורה.
הוגה האט געשריבן:וואס איז די ראיה פון די געפונענע ספר תורה וואו עס שטייט ויכל, אפשר איז יענע ספר תורה איבערגעשריבן געווארן פון א גרייזיגע תורה, אדער גאר פון די גריכישע תורה?
די ראיה איז זייער פשוט. דאס וואס הוגה רופט "די גריכישע תורה" איז דאך באזירט אויף די תרגום השבעים וואס איז דאך באזירט לכאורה אויף א כשר'ע ספר תורה מימות בית שני! דעריבער, ווען אונז טרעפן אן אור אלטער תורה מימות בית שני וואס קאראבערירט די נוסח פון תרגום שבעים איז דא א שטארקע מקום צו טראכטן אז דאס איז לכאורה ריכטיגער ווי דער נוסח וואס די בעלי המסורה (וואס האבן געלעבט הונדערטע יארן שפעטער) האבן אויסגעארבעט.
אבער דער אמת איז אז ענק זענען גערעכט. עס איז נישט דא קיין ראיה מוכרחת צו זאגן אז יענע נוסח איז אמת און אונזער נישט. איך האב דערפאר קלאר געשריבן אז מען קען נישט וויסן וואס די אריגינעלע נוסח איז געווען, עס זענען דא ראיות צו ביידע צדדים:
פילון האט געשריבן:עס איז מעגליך אז די נוסח פון ויכל איז דער אריגינעלער נוסח און עס קען אויך זיין אז די אריגינעלע נוסח איז באמת ווי אונזער (בן אשר'ס) מסורה, נאר א סופר האט שפעטער מדעת עצמו געטוישט און די געטוישטע נוסח האט דער בעל תרגום השבעים געהאט.
יעצט צו פארענטפערן הוגה'ס צוויי אנדערע פראגעס.
יאיר האט געשריבן:פאר נייגעריקייט, איר קענט ליינען גריכיש? ווי אזוי האט איר איבערגעטייטשט די גריכישע תורה?
ניין איך קען נישט. נאר מיר לעבן געלויבט צו ג-ט אין א דור ווי אפילו איינער וואס קען נישט קיין גריכיש קען באזיצן די אריגינעלע גריכישע ווערטער און נוצן בחנם'דיגע פראגראמען עס איבערצוזעצן און אפילו זען א פראפעסיאנאלע איבערזעצונג פון די תרגום השבעים אויף'ן אינטערנעט, אלעס זיצנדיג באקוועם אין אפיס!
הוגה האט געשריבן:עס שטערט מיר אז לויט דיין מסקנא שטייט צוויי מאל איז איין פרשה די זעלבע זאך, ויכל משה וגו', און מען געפונט עס דאכצעך נישט אין ערגעץ אין די רעשט פון די תורה.
עס איז נישט די זעלבע פרשה, די צווייטע ויכל שטייט אינמיט'ן פרשת האזינו. צו שטייט דען נישט וידבר ה' אל משה לאמר צענדליגע מאל אין די תורה? איך געדענק אז עס זענען דא ענליכע פראזען וואס ווערן איבערגע'חזר'ט. אויף'ן מינוט געדענק איך נישט וואו, איך האף שפעטער עס אויפצוזיכן.
