קאווע שטיבל אין די אויגן פונעם עולם

[נולד מאוחר]

ס'האט אמאל געשריבן דא איינער yisrol otd - יעקב אבן ווייסט איינער וואס האט פאסירט מיט זיין בלאג? האט מען מקיים געווען וכל המינים כרגע יאבדו?

[קאנצעפט]

פשעטלעך אהער פשעטלעך אהין, אזא איינעם וואס זיין האנט ציטערט נישט ביים שרייבען "גראדע האלט איך טאקע אז די חומש איז געשריבען גיווארן דורך מענטשען" עפ"ל, פעלט טאקע דער בעיסיק געפילן צו פארשטיין אז פאר ברית החדשה/מעטיו זאל ער זיך טרעפען ערגעץ בעסערס ווי צו דיסקוסירן.

איך מיין אז ביי רוב פון אונז דא ברענגט דאס ארויס אפשיי און עקל און לדעתי מעג מען דאס נישט צולאזן.

אלטס דער וואס האט געשריבן דער שורה אן מיין האנט זאל ציטערן בכלל, בעט איך דער וואס איז מוחה דערויף זאל קודם מוחל זיין איבערליינען און פארשטיין וואס סשטייט דארט.
כהאב געשריבען זייער קלאר אז משה רבינו [א מענטש, לויט מיין אינפארמאציע], האט געשריבען די תורה בנבואה.
וואס איז דא עפ"ל?
זעהט אויס יאיר איז גערעכט, ווען משרייבט פאר אזא עולם וועט אלעמאל זיין אזעלכע וואס זענען נישט גענוג קלוג צו פארשטיין פון וואס פונקטליך מרעדט און וועלן תולה זיין תניא בדלא תניא . פארדעם טאקע קלער איך אז עניני אמונה דארף זיין לכה"פ אפגעטיילט.

כבוד הרב לעיקוואוד, אלס א שטארקער מעריך אויף דיינע דברי חכמה ובקיאות, וואלט איך געוואלט פרעגן מיטן פולסטן רעספעקט קלארער. וויאזוי פארענטפערסטו די דאזיגע ווערטער וואס דו האסט געשריבן (כהאב נישט געטראפן די אריגינעלע) ווייל ווי שטארק ארויס פון קאנטעקסט עס זאל נאר זיין זע איך נישט די פשט פון עס שרייבן... נאכדעצו מיט די ווערטער ״איך האלט״ (וואס קען געבן אנצודייטן אז דו באציסט זיך נישט צו די מאמר חזל אז משה כתבם בנבואה, נאר גיבסט אנצוהערן אן אייגענער מיינונג) עס איז ווי זאגן ״איך האלט אז דו תורה איז געשריבן דורך א פעדער... אוודאי איז עס געשריבן דורך א פעדער... די שאלה איז ווער האט מאנעווירט דעם פעדער, און לענייננו איז דאס קוב״ה.

(דאס איז חוץ וואס דער רמב״ם אין פיהמ״ש פ׳ חלק וואו ער ברענגט אראפ די 13 אני מאמין׳ס באריכות, שרייבט ביים יסוד השמיני: היות התורה מן השמים וכו׳ שהיא כולה מפי הגבורה וכו׳ וכי הוא היה כמו סופר שקוראין לו והוא כותב וכו׳ וזה שאומר שכמו אלה הפסוקים והסיפורים משה ספרם מדעתו הנה הוא אצל חכמינו מגלה פנים יותר מכל הכופרים וכו׳ דאס איז גראדע נישט קיין קשיא אויף דיר, נאר מער אויפן אבן עזרא וואס מהאט צודעברענגט. שווער צו פארשטיין. אחוץ אויב ער מיינט צו זאגן א צווייטער - חוץ משרע״ה - האט געשריבן די אנגעגעבענע פסוקים, מפי הגבורה)

[לעיקוואד]

פשעטלעך אהער פשעטלעך אהין, אזא איינעם וואס זיין האנט ציטערט נישט ביים שרייבען "גראדע האלט איך טאקע אז די חומש איז געשריבען גיווארן דורך מענטשען" עפ"ל, פעלט טאקע דער בעיסיק געפילן צו פארשטיין אז פאר ברית החדשה/מעטיו זאל ער זיך טרעפען ערגעץ בעסערס ווי צו דיסקוסירן.

איך מיין אז ביי רוב פון אונז דא ברענגט דאס ארויס אפשיי און עקל און לדעתי מעג מען דאס נישט צולאזן.

אלטס דער וואס האט געשריבן דער שורה אן מיין האנט זאל ציטערן בכלל, בעט איך דער וואס איז מוחה דערויף זאל קודם מוחל זיין איבערליינען און פארשטיין וואס סשטייט דארט.
כהאב געשריבען זייער קלאר אז משה רבינו [א מענטש, לויט מיין אינפארמאציע], האט געשריבען די תורה בנבואה.
וואס איז דא עפ"ל?
זעהט אויס יאיר איז גערעכט, ווען משרייבט פאר אזא עולם וועט אלעמאל זיין אזעלכע וואס זענען נישט גענוג קלוג צו פארשטיין פון וואס פונקטליך מרעדט און וועלן תולה זיין תניא בדלא תניא . פארדעם טאקע קלער איך אז עניני אמונה דארף זיין לכה"פ אפגעטיילט.

כבוד הרב לעיקוואוד, אלס א שטארקער מעריך אויף דיינע דברי חכמה ובקיאות, וואלט איך געוואלט פרעגן מיטן פולסטן רעספעקט קלארער. וויאזוי פארענטפערסטו די דאזיגע ווערטער וואס דו האסט געשריבן (כהאב נישט געטראפן די אריגינעלע) ווייל ווי שטארק ארויס פון קאנטעקסט עס זאל נאר זיין זע איך נישט די פשט פון עס שרייבן... נאכדעצו מיט די ווערטער ״איך האלט״ (וואס קען געבן אנצודייטן אז דו באציסט זיך נישט צו די מאמר חזל אז משה כתבם בנבואה, נאר גיבסט אנצוהערן אן אייגענער מיינונג) עס איז ווי זאגן ״איך האלט אז דו תורה איז געשריבן דורך א פעדער... אוודאי איז עס געשריבן דורך א פעדער... די שאלה איז ווער האט מאנעווירט דעם פעדער, און לענייננו איז דאס קוב״ה.

(דאס איז חוץ וואס דער רמב״ם אין פיהמ״ש פ׳ חלק וואו ער ברענגט אראפ די 13 אני מאמין׳ס באריכות, שרייבט ביים יסוד השמיני: היות התורה מן השמים וכו׳ שהיא כולה מפי הגבורה וכו׳ וכי הוא היה כמו סופר שקוראין לו והוא כותב וכו׳ וזה שאומר שכמו אלה הפסוקים והסיפורים משה ספרם מדעתו הנה הוא אצל חכמינו מגלה פנים יותר מכל הכופרים וכו׳ דאס איז גראדע נישט קיין קשיא אויף דיר, נאר מער אויפן אבן עזרא וואס מהאט צודעברענגט. שווער צו פארשטיין. אחוץ אויב ער מיינט צו זאגן א צווייטער - חוץ משרע״ה - האט געשריבן די אנגעגעבענע פסוקים, מפי הגבורה)

מהאט דאס שוין ארומגערעדט למעלה דאכצימיר אין דעם אשכול וכולם הודו ואמרו שהיה בזה פשוט חוסר הבנה.
פשוט אז משה רבינו האט געשריבען די תורה מיט זייין פעדער, נישט דער אייבישטער האט גערוקט דער פעדער. ער האט געשריבען דאס וואס ער האט מקבל געווען בנבואה פון השי"ת.
מער בפרטיות, און וועגן דער אב"ע, אין כאן המקום להאריך, אבער דאס וואס איך האב געשריבען איז פשוט און בכלל נישט שווער, נאר אויב נעמט מען אינגאנצן ארויס פון קאנטעקסט און פשט.
די סיבה פון דאס שרייבען איז פשוט שרייבען די פאקט, אז דער תורה איז געשריבען געווארען דורך א מענטש. לאפוקי אנדערע וואס מרוב התלהבות בקדושת התורה מתבלבים כאילו ה' אליין האט עס געשריבען.
אויב דאס מאכט א נפק"מ , בפרט ביי נבואת משה, ברויך מען שטארק מעיין זיין, ויש בזה הרבה להאריך אלא שאכהמ"ל. עכ"פ אויף דער פאקט אז משה האט עס געשריבען מיט זיין פעדער אין חולק.

[ידען]

קאווע שטיבל מאבמענט..

סע מיז זיין א גרויסע מענטש ווייל ער זאגט עס פאבליקלי אין facebook..

[לאליפאפ]

שלמי ערליך איז ארויס קעגן ק״ש?? דעיס איז ערנסט?

[רויטע וואנצעס]

זעה די בילדער אויף זיין פעיסבוק, וועסט שוין אלעס פארשטיין. ודוק.

[דולה ומשקה]

רבי חיים יהושע האלבערשטאם אב"ד סאטמאר מאנסי האלט אז אייוועלט איז אויך אסור בתכלית האיסור בלי שום שאלות וספיקות, איז למאי נפק"מ וואס דער טעם האיסור איז, ביידע זענען דער זעלבע אסור, עכ"פ לשיטתו.

[לאליפאפ]

סאיז אינטערעסאנט ווייל ערליך איז זייער אפן

[ידען]

רבי חיים יהושע האלבערשטאם אב"ד סאטמאר מאנסי האלט אז אייוועלט איז אויך אסור בתכלית האיסור בלי שום שאלות וספיקות, איז למאי נפק"מ וואס דער טעם האיסור איז, ביידע זענען דער זעלבע אסור, עכ"פ לשיטתו.

ער האט גערעט וועגען אייוועלט?

[ידען]

סאיז אינטערעסאנט ווייל ערליך איז זייער אפן

מן הסתם האט מען נישט געלאזט איהם שרייבען אדער איהם געמעקט.

[לאליפאפ]

אויך נישט דעי טייפ

[טאמבל סאס]

איך שטיי און איך וואונדער מיר, הלמאי אייוועלט האט שטענדיג אזויפיהל באנוצער אריינגעסיינט און קאווע ווייניגער?
ביז איך כאפ מיר. די קאווע שטיבל מיטגלידער זענען אריינגעסיינט אין אייוועלט אויכעט. אבער די אייוועלט זענען בלויז דארט. נו אוודאי האבן זיי אזויפיהל באנוצער. אף על זייערע פערענומעראנטן און דינסטאג מיטוואך אשכול. גריסן, רמזים תשע"ד, און ענינים לחודש תשרי. אנעים זמירות מפתח, שנאפס צוויי געזונטע פראסקעס אשכול, נייעס פון חברת פעסטע שומרים, פרעסטווידזש, איבערבעטן פופצן מאל. מ'זעט נאך קרעמער'ס נאמען איבעראל ווי כאילו ער זאל זיין פעסט אין די הויזן נאך. אלעס ארויפגעברענגטע בויך קרעמפענישן. טרעיוואן מארטינ'ס געשיכטע דאמינירט דער ארענע שוין דעם לעצטן סענטשורי, און חזקיהו המלך'ס מיט אייניקל פון אהרן הכהן טאנצן ליהודים מיט פרישע אשכולות ווי יונגע אפרוחים.

דעם איך הער פאלט יעדן טאג ביי עפעס אן אנדערע תגובה נאמבער איינפאל, און א תורה'לעך ביים אריינבייסן אינעם תיקון. און געלעגער קרעיווט פאר עפעס נייעס. אבער אלעס וואס זאלץ וואסער שטעלט צו איז א ביטערע וויצל. ממי שאמרו מיט תהלים איד ווייקן זיך אין יעדן אשכול, און ידיד מאכט זיכער יעדעם צוווארפן א ביינדל, איינעם מער איינעם ווייניגער, כדי מ'זאל אים חלילה נישט אנטלויפן און לאזן הענגען מיט'ן דזעי נעט. שוועמל ווארט אויף ווען שאץ מאץ וועט אריינפאלן יעדע האלבע יאר, און פריי זיך קלעבט נישט אפ פון אנעים'ל ציענדיג אים ביי די פאלעס, ער קען קוים ווארטן מייקראסאפט, שמאטע, פליגל זאלן קומען ווי עקבי הצאן און מעקען ווי א טשערעדע. יאפין ברענגט עפעס אראפ, לכתחילה אריבער נעמט איבער, און מס"פ דינט ווי דער גשמד'טע איד וואס איז צוריקגעקומען נאך אלע מעשיות, ווייזן אז הכול הבלים. שוין אפגערעדט, דאס איז נישט קיין שאלה אז מ'קען זיין שטודירט און פליקן ציינער אפ' ווען מ'שרייט קעגן די טמאנ'ע בלאגס.

[berlbalaguleh]

איך האב נישט געזעען שלמה ערליכ'ס פעידזש אויף פעיסבוק. נאר פון זיין צורה הקדושה שיינט נישט ארויס די קדושה. ענדערש קדשה, מיט א ציי-ריי. והשנית. מעג ער זיך לערנען שרייבן (און ספעללן) אידיש. וכבר אמרו חז"ל "כל הפוסל במומו פוסל. א גמר וחתימה טובה פאר אללע אידן.

[קינות גירושין]

כקען שלמי ערליך זייער גוט, ער שרייבט נישט דא און כמעט וואס ער ליינט נישט דא, ער איז זייער א געשמאקער און ווייט פון א קדשה ווי בערל וויל זאגען, און יא זיין ספשעלטי איז נישט שרייבען אידיש, לענ״ד מיינט ער נישט צו ערנסט וואס ער האט דארט געשריבן, סאיז סטריקלי ביזנעס, ער איז זייער אפען און העלפט אסאך בחורים. 

[טאמבל סאס]

ווען ער זאגט 'אויס ערליכע איד' מיינט ער 'גוי'? אדער 'שייגעץ'? 'משכיל'? אדער 'כופר'?
און פארוואס זאגט ער עס אין אזא לאנגע פראזע 'אויס ערליכע איד'? צוליבן 'הבהמה אשר אננו טהורה'? אדער פשוט ער וויל נישט געבן זיינע בחורים'לעך אפ' דער געדאנק אין קאפ אריין, אז עמיצער קען ווערן א גוי! מ'קען נישט חלילה אפפארן. דאס מערסטע וואס מ'קען ווערן איז 'אויס ערליכע איד'.
יא! לכאורה דאס איז עס!
ווייטער איז מיין שאלה אזוי: שפעטען אין ליצנות? מיינט ער שפעטען אין -- אזוי ווי 'בליצנות'? אדער שפעטען איינס, און 'אין ליצנות' צוויי? אדער גייט עס צוזאמען שפעטען אינאיינעם מיט ליצנות?
יעצט, וואס איז מיט די לעצטע פאר ענגלישע ווערטער? פארוואס איז נישט גוט אין אידיש? אזוי: דא האסטו, "כ'האב עס אפענערהייט געזאגט". אדער: "אט איז עס, כ'האב עס אפן געזאגט". ??
און בחור'ל לעבן, אויב לייענסטו דאס, זאלסטו וויסן מיר זענען נישט קיין שום מובמענט! מיר לאכן פון קיינעם נישט אפ. יעדער איז וועלקאם! יעדער איז ארויפגעקוקט! מיר זוכן קיינעם נישט ארויסצמובן פון ביזנעס. און אויב לייענסטו דא, זע חלילה ס'זאל נישט זיין מער ווי א שטיק צייט! בעסער ווייניגער אפילו פון א שטיק צייט, ווייל איינמאל ס'קומט אן צו א 'שטיק צייט' איז די מצב שוין פארלוירן. אוי ואבוי.... איי איי איי.

[chosen people]

איך זעה עס נישט אויף זיין פעיסבאק, האט ער אראפ גענומען די פאסט?

[קינות גירושין]

זעה עס אויך נישט לכאורה איז עס אראפ, כוועל עם מארגען פרעגן, טאמבעל נעם עס נישט אזוי ערענסט ער מיינט עס נישט אזוי ווייט, ער איז געוואלדיג, ער קען די יסודות פון ק״ש אן דעם וואס ער זאל עס ליינען....

[רויטע וואנצעס]

איך זעה עס נישט אויף זיין פעיסבאק, האט ער אראפ גענומען די פאסט?

ס'איז אויף טוויטער. https://twitter.com/ShloimeEhrlich
דער אויס'ערליך האט שוין אראפגענומען די ענגליש ביים סוף. זעהט אויס ער האט געוואלט עפעס צוליב טוען טאמבעל סאס, אדער האט ער פשוט מחליט געווען ס'שמעקט מיט גאות.

אויף זיין פעיסבוק זעהט מען אסאך בילדער מיט איינער פון אונזער גרויסע מתנגדים, שוין, גענוג געזאגט.

[קינות גירושין]

שלמי דרייט זיך נישט דא ער האט נישט קיין צייט, און קוים וואס ער ליינט אידיש, ער גייט נישט ארום זינגען קדוש, ער איז דירעקט א נארמאלע מענטש, נישטא צופיל ווי עם, ער טוט אויף א געוואלד

[chosen people]

איך מיין, איהם באדערט די אנטי סקווירא..

[ידען]

איך זעה עס נישט אויף זיין פעיסבאק, האט ער אראפ גענומען די פאסט?

ס'איז אויף טוויטער. https://twitter.com/ShloimeEhrlich
דער אויס'ערליך האט שוין אראפגענומען די ענגליש ביים סוף. זעהט אויס ער האט געוואלט עפעס צוליב טוען טאמבעל סאס, אדער האט ער פשוט מחליט געווען ס'שמעקט מיט גאות.

אויף זיין פעיסבוק זעהט מען אסאך בילדער מיט איינער פון אונזער גרויסע מתנגדים, שוין, גענוג געזאגט.

ווער איז אונזער מתנגדים?

[ידען]

סע זעהט אויס אז ער האט נאר געשריבען וואס איינער פון אייוועלט האט אים איינגערעט.

מע זאל נישט שרייבען עפעס קעגען איהם פערזענלעך.

[מאנדלבאום]

אן אריינגיין אין הוכחות צו איז יא דא כפירה אדער נישט,
אן אריינגיין אין א משא ומתן וואס איז דער גדר פון כפירה,
אן דן זיין בכלל צו איז דא ליצונות פון אידישיזם אדער נישט,
אן נעמען אין באטראכט צו איז דא הפקרות אין ענינים שהצניעות יפה להם אדער נישט.

איין זאך אבער, גענוג אויף מעורר זיין חשבון נפש.
מיט וואס באשולדיגט מען "קאווע שטיבל"?
מיט וואס באשולדיגט מען "אייוועלט"?

"קאווע שטיבל" שרייט חי וקים, אז זי איז כלל נישט הפקרות'דיג, נאר ערליך וואויל און פיין וואס היטן אידישקייט שטרענג,
"אייוועלט" שרייט חי וקים, אז זי איז כלל נישט מצומצם'דיג נאר ערליך וואויל און פיין וואס היטן אידישקייט שטרענג,

טא פארוואס באשולדיגט מען איטליכן מיט אן אנדער שולד?

העי... א בילבול פון "אייוועלט"....
העי... "קאווע שטיבל" פלאצט פון קנאה...

אלעס פיין און וואויל, אבער ווארום 'טוט זיך אן' דאס אויף דעם, און יענץ אויף דעם?