קוריאזן, קאפריזן און גלאט משוגעת ביים מקיים זיין מצות חג בחג

[מאטי]

איך מיין אז נהורא און אלע וואס טענה'ען מנהג /הלכה. וכו' האבן פארזען א נקודה פשוטה. והנה: דער טעם פארוואס דער עולם איז מקפיד צו קויפן הושענות פאר אנחנו וצאצאנו וצאצאי צאצאינו. איז פשוט א פראקטישער באקוועמליכקייט. שטעלט אייך פאהר איר קומט אהיים און דאס בני בית פרעגט , האסט געקויפט הושענות? און אייערע שעפעלעך כאפן ארויס דער בעג און שרייען דאס איז מיינס! דאס איז מיינס! נו וואס א פנים טראגט מען אויב ס'איז ליידיג ס'איז נישט דא! זיי פרעגן מיט טרערן פארוואס? ? מיין טיטשער האט געזאגט מ'דארף קלאפן פינעף מאהל! וואס וועט איר זיי ענטפערן? אז נהורא פון קאווע שטיבל זאגט ס'פעלט נישט אויס? קויפט מען זיי און שלום על ישראל ... איז דאס. נישט - פראקטיש גערעדט - מער אויסגעהאלטן?
כ'מיין אז יא.

[נהורא נפישא]

ווער האט זיי געבעטן אויסלערנען די קינדער, יעצט בין איך מודה אז מ'איז שוין אין פעקל.

[לעיקוואד]

בנוגע וואס מהרי"ד מבעלז זאגט
וואס זאל איך טוהן למעשה איז די צוויי טויזענט יעהריגע תושבע"פ מער צום הארצן ווי די נייע אויפגעקומענע תושבע"פ פשוט ווייל וואס עלטער שפירט זיך מער אויטענטיש.

פארשטייסטו דאך אליינס אז דאס איז סתם א פילינג פון וואס מ'איז גארנישט מוכיח. פאר צוויי טויזנט יאר צוריק וואלסטו מסתמא געשריגען אויף די אלטע תושבע"פ אז עס איז נאר מנהגים און נישט מחייב.

[יאיר]

לכבוד החכם הרב לעיקוואד
איך קען נישט רעדן פאר די אנדערע צוויי, אבער ראשית, בנוגע הלכה בין איך איינשטימיג מיט יאיר אז דקדוק הלכה האט אויך א גבול און מדארף נישט מחדש זיין קיין נייע תורות לאקשען אשר לא שערום אבותינו א שטייגער ווי די בריסקע פראבלעמן (כ'האף לעיקוואד אז די ביסט נישט ברוגז)

פון ווען גענוי הייבט זיך אן די "נייע" תורת לאקשן? זמן חתימת התלמוד? הדפסת שולחן ערוך? מלחמת העולם השנייה?

[נהורא נפישא]

יאיר ולעיקוואד איצט האט איר מיר שוין געלייגט אין ווינקעל.

[קאווע טרינקער]

מאטי הונדערט און זיבן - אדער ווי אנדערע שרייבן בקצרה [tag]moti107[/tag] - איז הונדערט און זיבן פראצענט גערעכט.
אן א שיעור זאכן טוהן אונז עלטערען, אדער זיידעס (א זאך וואס איך קען קוים ווארטן צו זיין) נאר צוליב דעם איין איינציגסטען סיבה: ווייל די קינדער בעהטן, פארלאנגען, וכו'.
נניח איך בין געקומען צו די מסכנה: גע'ענדיגט מיט כפרה-שלאגן - וואס טוה איך מיט די קינדער וואס פרעגן ווען גייט מען שוין שלאגן כפרות
ערב ראש השנה, צו מיעד אויפצושטיין צו סליחות; וואס זאג איך פאר מיין בחור'ל, ער וועט זיך שעהמען אין ביהמ"ד ווען מ'וועט אים פרעגן וואו איך בין.

און אזוי גייט דאס גאנץ חודש תשרי - חשון כסלו אויך, וכו'

[מאטי]

אינעם אנדערן האנט ... איז דאס פארט ביליגער ווי זעקס פענער פארק ..

[נהורא נפישא]

לכבוד החכם הרב לעיקוואד
איך קען נישט רעדן פאר די אנדערע צוויי, אבער ראשית, בנוגע הלכה בין איך איינשטימיג מיט יאיר אז דקדוק הלכה האט אויך א גבול און מדארף נישט מחדש זיין קיין נייע תורות לאקשען אשר לא שערום אבותינו א שטייגער ווי די בריסקע פראבלעמן (כ'האף לעיקוואד אז די ביסט נישט ברוגז)

פון ווען גענוי הייבט זיך אן די "נייע" תורת לאקשן? זמן חתימת התלמוד? הדפסת שולחן ערוך? מלחמת העולם השנייה?

ס'וואונדערט מיר נאר וואס גייסטו נישט אביסל העכער אפשר מזמן חתימת המקרא? אדער גאר מזמן להבדיל חתימת ברית החדשה ? אדער גאר צוריקגיין פאר בראשית ברא ?

[נהורא נפישא]

איידי דאתי לדידן (ענין תושבע"פ וענין דקדוק הלכה) אמינא נימא ביה מילתא
ווי ס'קוקט שטארק אויס איז די גאנצע שקלא וטריא אין די ספרות ההלכה וואס זענען נתחבר געווארן בזמן התנאים וויאזוי אויך די תוספתות און אנדערע ברייתות אראפגעברענגט אין תלמוד וואס זענען מרחיב די מצוות התורה ע"פ המדות וואס זענען פארגעשטעלט געווארן דורך הלל (ז' מדות) און איז שפעטער נתרחב געווארן ע"י ר' ישמעאל לי"ג מדות און דאן ע"י ר' אליעזר הגדול לל"ב מדות, איז מבחינתם געווען נישט מער ווי אן ענין פון דרוש וקבל שכר ולהגדיל תורה ולהאדירה אבער איז בכלל נישט געווען דער ציל פון עקסטרעם דקדוק הלכה סאיז נאר געווען טעארעטיש.
ווי מזעהט מזמן הלל איז דער גרעסטער אידיאל ביי אונזערע חכמים געווען דוקא די חלק הלימוד (הלל מחייב את העניים) און אינגאנצען נישט די דקדוק הלכה, און די אידיאל פונעם חלק הלימוד איז אויך נישט געווען פון די גר"א ועד שטיינמאן סארט פון די חלק התמדת ושקידת הלימוד נאר דוקא די סארט לימוד וואס איז מקיף אין מרחיב און איז דורש על קוץ וקוץ תלין תלין של הלכות
נאר די תוצאה איז בהכרח געווען אז שפעטער איז דאס פארשטאנען געווארן אלטץ זהירות אין דקדוק הלכה און זינט דאן ווערן נתחדש עד לימינו המצאות חדשות בפרט ביי געוויסע קרייזן ודוקא כדאי לדקדק בהלכה באופן היותר קיצוני
נאך א צווייטע נקודה די מדות שהתורה נדרשת בהן איז בזמן התנאים געווען א געוויסע מעטאד וואס האט געהאט א געוויסן שכל וואס האט מחייב געווען דעם דרש, אפילו די גז"ש איז געווען א שכליותדיגע.
דוקא שפעטער בזמן האמוראים זענען פארגעשטעלט געווארן די סארט גזירה שוות וואס דארפן א קבלה מסיני, אזוי אויך די מושג הלל"מ ווערט זייער זעלטען דערמאנט אין ספרות התנאים אין ווי ס'ווערט יא דערמאנט איז עס במובן אחר , די שגשוג פון הללממ"ס זענען דוקא מתבדרין ביה מדרשא בזמן אמוראים.
דער חילוק בין דרשות תנאים ואמוראים זענען פארשטאנדיג לאור זה דער אופן הלימוד בזמן התנאים איז געווען להגדיל תורה ולהאדירה להרחיב דיני התורה ע"פ כללי המדות משא"כ בזמן האמוראים האבן זיי שוין געדארפט טרעפן מקורות צו די הלכות פסוקות אין די משנה וברייתא וואס זייערע מקורות זענען נישט מפורש, ממילא איז נתרחב געווארן די אופני הדרש צו נישט אזוי ווייט קאנקריטע פרינציפן נאר נעמט אריין אין זיך קבלות והללמ"ס און נאך פארשידענע מאדנע אופני הדרש ויש להאריך עוד ואין כאן מקומו.

[דעת תורה]

די איסור צו עסן דם איז אויך נאר טעעראטיש, כמבואר בגמרא בכמה מקומות שהרי נפשו של אדם קצה בהן, ומ"מ האוכלו חייב כרת. אז דו נעמסט אחריות צו דרש'נען און קובע זיין להלכה חיובים און עונשים, קומט נישט אריין די ווארט טעאראטיש. אויב האבן די תנאים אריין געלייגט אין די משנה דינים, ברויך עס א מקור, עס דרש'נט זיך נישט אזוי פאר פאן און נאכדעם לאזט מען די קומענדיגע דורות איינגעזאלצן דערמיט.

אין אדם דן גז"ש מעצמו איז נישט אנגעגאנגען בזמן התנאים? און וואסערע חילוקים איז דא אין הלכה למשה מסיני'ס, חוץ אז בימי האמוראים נפלו יותר מחלוקת בפרטיה?

[נהורא נפישא]

אין אדם דן גזירה שוה מעצמו ווערט נישט דערמאנט אין גאנץ ספרי ספרא תורת כהנים תוספתא ושאר מדרשי הלכה שנתחברו ע"י התנאים.
די תלמוד זעלבסט איז וואס לערנט אזוי אריין פשט צו פארענטפערן כמה ווכוחים בין התנאים.
אזוי אויך בזמן התנאים איז נישט שייך געווען קיין נפק"מ בין העונשים ווייל מ'האט נישט מעניש געווען דאן

[דעת תורה]

בימי הלל איז נישט געווען קיין עונשים? און קיין קרבנות (חולין בעזרה) אויף א שוגג?. און מלקות איז אייביג געווען אפילו בזמן האמוראים.

[נהורא נפישא]

סאיז נישט דא קיין היסטארישע רעקארד אז די סנהדרין זאל מעניש זיין צום ביישפיל מחללי שבתות אדער אוכלי חלב ודם.

[נהורא נפישא]

הגע בעצמך פון די אלע הלכות מחודשות שנתחדשו משך הדורות איז דאך לא ימלט אז מ'זאל נישט טוהן קיין חילול שבת בשוגג מידי שבת בשבתו, האלטסטו טאקע אז יעדער איז געקומען יעדען זונטאג מיט א שעפסל פאר א חטאת.

[דעת תורה]

אמער, פארוואס נישט?

----

וואס הייסט ס'איז נישטא קיין היסטארישער רעקארד? ווער האט געקרייצט יש"ו?

[נהורא נפישא]

נו אוודאי סיידן פאררעטערס און משיחי שקר.

[יאיר]

אמער, פארוואס נישט?

----

וואס הייסט ס'איז נישטא קיין היסטארישער רעקארד? ווער האט געקרייצט יש"ו?

דו ביסט הינטערשטעליג אין דעם פינסטערן מיטלאלטער. היינט זענען שוין אפילו די קריסטן מודה אז די רוימער האבן אים געקרייצט.

[דעת תורה]

און די אידן זענען שוין צוריק מודה אז זיי האבן אים יא געקרייצט.

[נהורא נפישא]

אמער, פארוואס נישט?

----

וואס הייסט ס'איז נישטא קיין היסטארישער רעקארד? ווער האט געקרייצט יש"ו?

דו ביסט הינטערשטעליג אין דעם פינסטערן מיטלאלטער. היינט זענען שוין אפילו די קריסטן מודה אז די רוימער האבן אים געקרייצט.

הגם לשיטתם האבן די סנהדרין אים דן געווען כמבואר באון גליונם און אים איבערגעגעבן פאר די רוימער.

[יאיר]

דעת תורה, דו האלטסט ערנסט אז דער בית דין הגדול השבירושלים האט געקרייצט ישו? וואו טרעפט מען דעם אכזריות'דיגן עונש פון קרייצן אין די תורה אדער אינעם תלמוד? דאס איז געווען אן עקסקלוסיוו רוימישער עונש פאר מורדים.
און אויסער דעם, האט די סנהדרין שוין נישט פארמאגט כמעט קיין שום אייגענע מאכט דעמאלט, כידוע לכל בר בי היסטאריע. אפילו אין גמרא איז מבואר אז פערציג יאר פאר'ן חורבן האט מען שוין נישט אויסגעפירט מיתת בית דין.

[דעת תורה]

כל הנסקלין נתלין.

עס איז מפורש אין די גמרא אין 2 מקומות אז די סנהדרין האבן אים - און 5 תלמידים זיינע - דן געווען.

[יאיר]

פליז, דו ווייסט נישט דעם חילוק צווישן הענגען און קרייצן? און בכלל, לויט די היסטארישע מקורות האט מען אים גע'הרג'עט דורך קרייצן, נישט דורך סקילה. זאת ועוד, די רוימער האבן ספעציעל געלאזט ישו הענגען עטליכע טעג למען ישמעו וייראו, אנדערש ווי די תורה וואס הייסט אראפנעמען דעם מת פארנאכט.
דו האסט א ברירה צו זאגן אז די אלע היסטארישע מקורות וואס זענען דעמאלט אראפגעשריבן געווארן זענען פאלש, אבער דאן קענסטו זיכער נישט ברענגען קיין שום היסטארישע ראיה פון ישו'ס קרייצן.

[בשבילי!]

טאקע אויף אזא טאג ווי היינט פלעגט בריסקע רב זיך וואונדערן און פרעגן, הלמאי תיקון ליל שבועות איז נאר א מנהג פון חסידים הראשונים, און יעדער איז אויף, vs ליל הושענא רבה וואס שטייט אין שו"ע און דר'עולם פאפט.

קיינע דערפון שטייט נישט אין שו"ע מחבר, ביידע ווערט דערמאנט אין מגן אברהם, שבועות איז דער מקור פון זוהר, הוע"ר איז דער מקור פון ש"ל.