מאמוארן פון מנשה לוסטיג

[מנשה לוסטיג]

היות דער עולם דארשט פאר אפאר זאפטיגע שורות. און איך בין נישט ממש יעצט אין די גוסטע.. כאטש כ'האב א טעמע א סארקאסטיקע. וועל איך כאטש אייך אהערגעבן א לינק צו מיין וויקי בלאט, ומשם תדרשו אלטע מאמרים, ביז איך ווארעם אן דעם שרייב מאשין און בין מחדש עפעס געבאקען לאחר פסח תשע''ב.

http://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7% ... 7%99%D7%92

[שמואל הלוי]

היות דער עולם דארשט פאר אפאר זאפטיגע שורות. און איך בין נישט ממש יעצט אין די גוסטע.. כאטש כ'האב א טעמע א סארקאסטיקע. וועל איך כאטש אייך אהערגעבן א לינק צו מיין וויקי בלאט, ומשם תדרשו אלטע מאמרים, ביז איך ווארעם אן דעם שרייב מאשין און בין מחדש עפעס געבאקען לאחר פסח תשע''ב.

http://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7% ... 7%99%D7%92

שיין שיין, שוין געאפדעיט געווארן מנשה'ס אנקום קיין קאווע שטיבל.

[געצל]

מיר קוקן ארויס אויף דער סארקאסטישע שורות.

[מנשה לוסטיג]

א שטייגער וואש איך מיר די פאר הענט, ווי אלע אין די רייהע, ווער פון מקוה ווער פון צרכים, אבער בעפאר א טריט דארף מען זיך אפגיסן, צו זיין הייליג ריין אין רוחניות'דיגן זין, און פארשטענדליך, אז אויכעט ריין אין פשוט'ן אפטייטש, דערפאר איז מען דאך דא ביים קראן.
ווער ס'האט זיך גערייניגט וואס נאר יעצט, אין שויער, קומט א פרישע בריה צום דאווענען מיט א גוטע געפיל. ווער ס'האט פשוט זיך טובל געווען, און טוהט יעצט זיך גרייטן נעמען א קאווע, און טוהט זיך צורעכט די בגדים.
דא שטיי איך אבער אינגאנצן צעטומעלט!
אלע פארשטייען אז די בית הכסא איז א ארט פאר קינוחים למיניהם, אין שויער איז שוין א מחלוקה אויב מ'מעג זיך אויסבלאזן די נאז. אבער דא הענגט א גרויסן האנטוך רינג, און די מהדרין מן המהדרין, געבן א כאפ דעם האנטוך הגדול, און ווישן זיך אריין דאס פנים, און דערביי אויערן נאז, ווען איך מוז באשטימט בלינד ווערן א וויילע..
כ'מיין, דאס איז נארמאל? וועט איר זאגן באשטימט נישט. אבער זעה איך דאך אז יעדער צווייטער דא פירט זיך אזא געפירעכץ, און ווי ס'וואלט געווען איינע פון די עשרת הדברות, געבט מען זיך א ווילדער וויש אפ כמעט אלע ה' קינוחים, אן קיין בושה אן קיין טראפן געפיל צו שכל, אז דאס איז א ציבורישער מקום, א ציבורישער חפץ, און נאך אלעמען, נישט אויסגעהאלטן אין געזונט חלק, און דרך ארץ באשטימט אויך נישט.
אלא מאי?
וואס מיינט דאס בכלל, איין גרויסע האנטוך פארן גאנצן שוהל? ווער האט דאס מייסד געווען? און פארוואס בין איך געצוואונגען זיך אריינצואוויקלען מיינע הענט אין דיינע ראציגע אפ'ווישעכץ?
שטייט דאס אפשר פארצייכענט אין ספר חסידים? אפשר אין די קליינע אותיות? כ'מיין אז ניין! אלא מאי??
און אז מ'הוסט אריין א פלו א וויירוס, און אלע אינאיינעם ברויכן דאס מיט א אחדות קעטשען, און קיינער איז נאכנישט אויפגעקומען מיטן מינדעסטן געדאנק, אז דאס איז אבנארמאל? וואס?
איך בין טאקע נישט משוגע, און איך ריר נישט אן דעם האנטוך אפילו ביים זוים. אבער ווי נעמט זיך דאס גלייכגילטיגקייט, פון אלע ארומיגע, יא זיך צוצוכאפן צודעם קרענקליכער און עקלדיגע אביעקט?
יא, איך זע צו דעם געפירעכטץ, אז יעדער געבט א שלעפ דעם האנטוך און ס'דרייעט זיך די ראד, ווי כאילו ביים דרייען געפונט מען א טרוקענער שטיק ווארע..
קיינמאל! די זעלבע הונדערט מענטשן וויקלען זיך אריין די קאפ פנים און הענט, אין די ראציגע מותרות פון די עשרה משכימי קום.. און זיי געבן צו פאר די מאחרי שבת.. און ביז מנחה ווערט דאס שטונק אביסעלע לייכטער און טרוקענער, אבער דאן פארט ווידער א רינג, אריינגעווישט אריינגע'טויכיעט און ווייטער געלאפן, ווי געטריבן אין א ראד.
באשטימט ווייל מ'האט נישט צוגעשטעלט קיין פאפירענע טישוס, און ,\ווער רעדט נאך פון 'זייף' אין די זייט, דאס איז דאך סתם א אביזרייהו דעריות..
איך האב איין גראבע פראגע, בין איך משוגע אדער סענסעטיוו, אדער איז עולם גולם כמנהגו נוהג ושומר פתאים השם..
די פראגע איז געבליבן הענגען אויפן דורכגעווייקטער שטאטס האנטוך, און שטינקט מיר אריין אין די געפילן, אז נאכן אנקוקען אזא ספעקטאקל, ברויך איך אנטלויפן א גאנג, זיך אויסצולופטערן פונעם סצענע און פונעם מוטשענדע פראגע צוגלייך.

[אוי טאטי]

הדא הוא דכתיב...
פארוואס ליגט די האנטוך און בהמ׳ד לעבן די סינק?
כדי מען זאל זיך גלייך נאכן אפווישן קענען אפוואשן!...

מנשה!

אוי ווי אמת די שרייבסט ליידער!
אבער וואס זאל מען טאן?
כגלייב נישט וועסט קענען טוישן די וועלט!

[מנשה לוסטיג]

ס'מיר געפאלן אנצושרייבן אפאר שורות וועגן צוויי סארט לייטן, זיי זענען ווערד צו ווערן פארצייכענט אין מיינע מעמוארן, צווישן די סארט ברואים וואס געפונען זיך אין אונזער געגענד און דרייען זיך צווישן אונז כאחד האדם..
איינער הייסט 'בשבילי נברא העולם', ניטאמאל ווייסט ער אז ער האט געטרויטן אויף יענעם, ער באמערקט קוים אז ס'דא א יענער בכלל אויף דעם פלאנעט..
א צווייטער הייסט 'באפוצטע נרדף', אלע זענען דא עהם צו פייניגן, און טאמער וועט ער אנטלויפן אין א שטילער מדבר, וועלן זיי ארויסקריכן פון כאטשי ווי אומער, עהם צוצושטערן די מנוחה.
ס'דאך העכסט אינטערעסאנט זיך צוצוקוקען ווי די צוויי סארטן שטויסן זיך אן, ווי א פארגעשריבענע סצענע שפילען זיי אויס מיין פאנטאזיע אין פאקטן.
דער בשבילי, ווער וויל גארנישט וויסן, מ'קומט אריין אין שול, מיט די בלאטיגע שיך אריין אין היכל מיט א היימישקייט, און טראסקעט אראפ פון זיך דעם צעקנייטשטן מאנטל, ארויף אויפן ערשטן טיש, יא, אויף אנדערע צוויי מאנטלען..
איי ס'דא נאך זעקס טישן דערנעבן וואס זענען לער, און בכלל איז דאך הענגערס באשאפן געווארן פאר א צוועק. אבער וואס האט ווער געמאכט פאר וועמען, ער איז אדם הראשון יעצט באשאפן געווארן.. יעצט אויפגעשטאנען און געטון פארן קלערן, א טריט אויף איינעמס שיך, א שטויס אינעם ערשטן טיר, און ער שטייט שוין מיט א הייסע שאהל קאווע..
פונעם מויל גייט א בשמים, פון נישט געפוצטע ציינער זינט א יאר צענדליג, אויפן בארד קען מען קלאר זען די נעכטיגע נאכטמאל, פשוט א טעות ער האט עס פארגעסן אפצולעקן ווי די שטייגער פון היימישקייט, און ווער קלערט אז ס'גיסט זיך מילעך און די שיסל צוקער איז איבערגעקערט, די קאווע לויפט עהם אקעגן און ס'פליעט גשמי קללה פון די אנגעגאסענע ארום..
פונקט האט דער 'באפוצטער נרדף' געכאפט א התעוררות, און אויפגעשטאנען פריה.. ווען ער פארשלאפט, איז בשבילי אויכעט פארשלאפן.. ווייל ביים האנטוך קלויבן אין מקוה, עספיעט ער נאך צו זען ווי בשבילי שמירט אריין זיינע פעטע וואנצעס, דווקא אינעם ווייסטן שטיקל שמאטע האנטוך בלע''ז..
נישט אויף קיין צווייטנס פיס, נאר דווקא אויפן באפוצטן, און נישט סתם נאר אויפן טאטע פיס פינגער ארויף.. און נישט סתם עקב צד אגודל, נאר מיטן פערשט!
באפוצטער שרייעט העכער ווי די אויערן דעציבאלן קענען פארטראגן, מכה על גבי מכה.. נישט נאר האט ער געכאפט א ריק אינעם האקעלסטן דראד, נאר מיט די פישיגע שיך ארויף אויף 'מיינע' אויסגעביגעלטע מודה אני שטעק שיך..
באפוצטער קלערט אין גיכן, וועלכע פאני פעיס איז די בעסטע, צו צייגן וואס פאר א דאפעלטע זינד מען איז עהם באגאנגען אויפן הינעראויג.. אבער דער חוטא איז נישטא, און דער נרדף ווייסט נאכנישט, אז זיין שיינע טלית בייטל ליגט שוין דריי טישן פארווארפן, ווייל בשבילי האט זיך געמאכט א מקום קבוע פאר הודו, און אוועקגעשארט ווי די וואלקענעס אין מדבר, אלעס וואס שטייט אין וועג.
טאמער קען מען איבערמישן א בלאט, פארפאלן, אין שוהל זענען דא אלע סארטן, מ'קומט דאך אלע פאר רוחניות, נו! ס'איז שוין אינעם ריטעם.. שלום געמאכט מיטן מצב. מ'כאפט נאך א זעמעלע פאר פת שחרית, באפוצטער נרדף מוז האבן א ספעשל ארדער..
לייג א האלבע טאמעטא און א ביסל סחוג, אביסל ממש אביסל צוויבל, און... טררררר בשבילי פליעט אריין אונטער זיין געביגעלטן ארעם, און... וואס איז דא היינט...?? האסט קאקאש קעיק געמער.. געמער דארט א בעג.. איך צאל שפעטער..
די ווייטאג פונעם נרדף, אבער נישט סתם, נאר עפעס איינער האלט א אויג אויף עהם, און זאגט אונטער דעם בשבילי, יעצט איז ער דא.. גיי אהין, יעצט איז ער דארט, יאגט דיך צו ווייל באפוצטער האלט שוין ווייטער..
ער איז יעצט אריין אין טוילעט..
האק האק.. נו נו.. צרכי עמך מרובים! הערט נרדף ווי בשבילי ברימט א פסוק.. און פאר וואס ווען וואו.. בשבילי שטייט עהם בר מצרא.. אינעם וואנט אפגעטיילטן שטיבעלע.. ס'פלאשט זיך דארט א גאנג.. מ'הערט ווי די טוילעט כארכעלט און גענעצט.. דער בשבילי טרייבט עהם מיט ווילדקייט.. בלאזט די נאז אויפן ספעציעלן באקאנטן נוסח..
און כרגע כמימרא הערט מען א זעץ!! ווי געזאגט, בשבילי האלט שוין פאראויס..
נרדף איז צעפראסקעט.. בשבילי ווייסט נישט פון א מושג ווי מ'קען וויי טוהן א פליג.. ער האט נאכנישט געהערט פון אזא זאך נאך א נשמה.. ביידע זענען זיי צעבויגען.. נרדף כאפט ביטערע מפלות יעדע רגע פון טאג.. יעדער טרעט נאר אויף עהם.. יעדער שטופט נאר עהם.. ער פראבירט צו שטיין ווייט פון יאגענדיגע מענטשן, אבער אלץ שטייט ער יעדן אין וועג..
בשבילי כאפט אמאל יא אז ער האט געטון עפעס 'אינטערעסאנט', איז ווי א שאטן אנטלויפט, אזוי לאנג טראכט ער דערפון, אנטשולדיגט! איז שוין א באוינעס.. און אוי!! איז א תירוץ.. נישט געפערליך איז נארמאל..
און איך דארף דאס צוקוקען..??? קען זיין כ'קען מיך פון ביידע לערנען.. מכל מלמדי השכלתי און נאך וואו.. ס'דא אלע סארט מלמדים.. אלץ לערנט מען זיך.. ביטער איז ווען מ'לערנט זיך אויף די אייגענע הויט.. גליקלעך איז מען ווען מ'קען שטיין אין א זייט און נאך בייסן די ליפן אמאל פאר מיטלייד און אמאל... דערלעבט מען צו זען ווי בשבילי גליטשט זיך אויס אין די אייגענע ברעכאץ.. אבער דווקא אריין אין באפוצטערס הויזן שיך רעקל..

[ידען]

מנשה׳לע ביסטעך ריזיק.

איך roll מיך אויפן פלאר...

(העלפ מיך ארויס, איך זוך א אידישע ווארט פאר rotf / rolling on the floor,
אוזאדע-איך ווארף זיך אויף דער ערד??)

[געפילטע פיש]

מנשה׳לע ביסטעך ריזיק.

איך roll מיך אויפן פלאר...

(העלפ מיך ארויס, איך זוך א אידישע ווארט פאר rotf / rolling on the floor,
אוזאדע-איך ווארף זיך אויף דער ערד??)

דיל, פאדלעגע?

[מנשה לוסטיג]

ביי אונז יודען זאגט מען 'כאמעך געראלט אפען פלאר..' אלטע ווערטער איז נישט נוגע.. חחח

[ידען]

קאדע -

קוילערמעך אויף דער ערד

[לעמיל]

מנשה!!!! וי וואנט מאר!!!

[gehlungen]

הדא הוא דכתיב...
פארוואס ליגט די האנטוך און בהמ׳ד לעבן די סינק?
כדי מען זאל זיך גלייך נאכן אפווישן קענען אפוואשן!...

מנשה!

אוי ווי אמת די שרייבסט ליידער!
אבער וואס זאל מען טאן?
כגלייב נישט וועסט קענען טוישן די וועלט!

Is this in every bs"mdrsh ? WOW I thought its only in the bs"mdrsh where I daven !

[מנשה לוסטיג]

א גוט יאר אלע חברים
דא בין איך ווידער, מיט אפאר שורות, וואס מנשה'לע האט אצינדער אויפן צונג.
ווי איך גיי און ווי איך שטיי, באמערקט איך לעצטענס, ווי כ'בין אויסגעשטאנען צום אפשאצונג פון יעדער וואס האט אפאר אויגן און א לויזע מויל, אז איך בין אונטער זייער אויפזיכט..
דהיינו, שטיי איך אין קרעמל, בין איך זוכה צו א שטופ פון א איינגערעדטע חבר, 'מנשה וואס ביסטו אזוי אנגעזעצט?.. ביסט נישט אויסגעשלאפן?! קוקסט אויס אנגעצויגן..'
שטיי איך ביים קאווע טישל א פארקלערטער [כ'מיין אז אויך איך מעג קלערן אמאל..] פיל איך א נאסע ווארעמע גיס אויף מיין הענט.. 'הע הע מנשה כ'וויל דיר אביסל אויפוועקן.. דו שלאפסט עפעס..'
גיי איך אויפן גאס געמיטלעך און אטעם ערנסט אריין פונעם קילער וועטער, שטעלט מיר אפ ווער, 'מנשה דו האסט צוגענומען וואג.. האסט דאך שוין געהאט פארלוירן...?
ס'גייט מיר נישט אין קאפ אריין, וואס ווילן זיי פון מיר, כ'זאל קלאר וויסן אז איך בין גראב נערוועז אנגעצויגן מיד און פאר'חלומ'ט?.. און טאמער איז עס אמת אז איך בין דאס? איז עס א מצוה יענעם אויפמערקן, כאילו ער גייט אט אט פארפאסן עפעס וואס ער ווייסט נישט?
גראדע בין איך גארנישט אנגעזעצט, כ'בין דאס רוב מאל וואס כ'האב נישט דעם שמייכל איבערן ליפן, פארקלערט אין חיי יום יום, איך האב דאנקן גאט אויכעט דאגות 'גוטע פרייליכע דאגות'.. איך קלאץ נישט סתם.. און אפילו אויב יא, מעג איך אויכעט נעמען מיין צייט פאר מיר, און נישט אלץ זיין גרייט ווי א 'דזשאויק באקס' פאר יעדער וואס וויל זיך אונטערהאלטן יעדע ליאדע מינוט אין טאג [אדער נאכט..]
אז איך מאך מיר א גרונטליכע חשבון, קומט מיר אויס זייער קלאר, אז די אלע וואס מערקן מיר אויף אז איך בין פונקט אנגעזעצט, זיי קומען מיר נישט אמאל צוניץ אין לעבן בכלל, און טאמער וועל איך זיי נאר אמאל כאפן אין א פריוואטע מינוט, צו טאקע אנגעצויגענע מאמענט, וועל איך אזאנס כאפן פארן זיי שטערן עצבות'ן..
וואס איז דאס אזוי וויכטיג יענעם צו דערמאנען, העי דו גולמ'סט.. דו ביסט דאוין!.. ממילא אז כ'וואלט געלאכט און מ'פרעגט מיר וואס איז די ווערטל, וואס ביסטו פונקט אזוי שטארק העפי.. ממילא! דאס געבט נאר צו, אז עס מאכט נאכמער העפי..
אבער מוטשען יענעם, אינמיטן ארבעט אינמיטן קלערן, אינמיטן זיין באשעפטיגט צו אפילו אינמיטן לערנען.. יא אפילו אינמיטן זיך אפרוען.. 'העי דו ביסט אנגעזעצט!!! חחח...'
מיט אזעלכע אנשיקענישן, האב איך נישט פילע רעכט צו ווערן פלוצים מיד און ערשעפט? נערוועז און מאכלאז??
גראדע בין איך דווקא יא אויפגעמונטערט, און אפילו ביי כל נדרי קען איך שמייכלען, און ביי מגילה קען איך זיין ערענסט.. דאגעגן זיי די נודניקעס למיניהם.. וואס ארבעטן דאס רוב צייט אויף א וועטער זייגער.. אז עס רעגענט זענען זיי נערוועז.. אז ס'שטייט תחנון ביים דאווענען זענען זינדיג אויף זיך אליינס.. און דעמאלטס חלילה זיי אפילו וועלן גריסן..
אבער מנשה איז עפעס היינט אנגעצויגן! וואס? און טאמער יא..
וויל איך דא מעלדן אלע מוטשע'נאקעס..! קלאפ דיר די אייגענע רוקען אין א מינוט פון הייפער, וויצעל דיר מיט די אייגענע שאטן ווען ס'פאלט אויס פלוצים, יום טוב ביום חול אין דיין קאלענדער.. איך וועל שמייכלען ווען איך וועל וועלן.. בסדר? א גוטן טאג!!!

[מנשה לוסטיג]

א גוטן מוצאי יום טוב, מנשה'לע האט פארברענגט דעם געוועזענעם שבת און די צוויי טעג שבועות, צווישן די ווענט פון שפיטאל, וואלענטירנדיג צו וויילן מיט א חולה, וואס איז שוין דארט עטליכע וואכן.
אין אט די דריי טעג, האב איך צוזאמגעהערט אויפאיינמאל דרייסיג פעקלעך צרות, איינער איז נאר וואס געשטארבן איינער איז נאר וואס געבוירן, איינער האט פארלוירן פארן געבוירן איינער זיצט נעבעך אויף אנדערענס הילף ווי א נייע געבוירן.. איינער מוטשעט זיך שוין זייער לאנג, יונג און אלט.
די פילע פיזישע ווייטאגן, געבן נישט צו קיין געזונט, און איז די עפעקט פון גייסטישע און מענטאלישע נאכווייען ביים נצרך און באדינער ארום.
דארט זיץ איך מיר, און האלט מיט די געשעענישן און נאכווייען,און דערביי פארבייס א קויליטש און פארטרינק א גלעזל זופ, ס'דאך יום טוב אין קאלענדער, און דא אין שפיטאל איז יענס שמחה.
אבער דאך, ווי פיל מ'האט זיך אנגעשטרענגט נישט צו לאזן דעם הייליגן יום טוב ווערן צושטערט, און יעדע שמייכל וואס כ'האב געגעבן פאר וועם נאר דארט, האט מען געזען ממש תחיית המתים.
ס'גייט מיר גאר ווייניג אן, ווען געזונטע מענטשן האבן הנאה פון מיינע קאמישע ווערק, עס קימערט מיר נישט בכלל, אז אסאך משפחות אין די טויזענטע האלטן זיך אונטער ביי די פארטיס און פארברענגן, מיט מנשה'ס קליפס און דאס גלייכן. פארקערט, עס שטערט מיר שטארק ווען כ'הער פון א יונג בחור'ל א קאמפלימענט אויף א קליפ, געבט עס מיר א טרייסל, אויף וועמענס אחריות שווימט ער ארום צווישן ווידיאוס, און מיינע סחורה וועט זיין די תירוץ שפעטער ווי ער איז אלץ פארשוואוילען..
אבער! אז צעבראכענע נשמות זאגן מיר א קאמפלימענט, אז איך הער נאכאנאנד, דא א שבר כלי האט זיך צעשמייכלט, דארט א חולה ממושך האט אויפגעלעבט, איז עס ממש צום הארצן, און כ'קלער אט דאס איז די ענטפער אויף די פרעגערס פאר וועם דען מאכסטו עס אויב נישט פאר די יונגווארג וואס זוכן צו לאכן..
זיצענדיג צווישן די ווענט פון חושך וצלמוות, ווי די טעמפעראטור טוישט זיך אינעווייניג יעדע ליאדע שעה, איינער לויפט אריין אין חסד שטוב, כאפט א שטיקל לעקעך און מאכט שנעל א ברכה, ער יאגט זיך מיט אימפעט, נאך איידער עס וועט זיין צו שפעט, ער וויל שטיין דארט ביים בעט..
א פארסאפעטער לויפט אריין א פרישע טאטע ברוך השם מזל טוב א מיידעלע, ווידער אום בעט זיך איינער קומט שנעל ארויף די זיידע גייט אויס, מ'דארף מנין..
אינעם קארידאר דרייעט זיך אהין און אהער, אפאר פאלק, די בעבי ליידט שוין אן לאנגע חדשים, מארגן האפט מען וועט זיין די אפעראציע, און זיי שלאפן שוין נישט א וואך פאראויס..
די ווענט ווייסן דארט נאר פון טרויער און געוויין, אמאל פלוצים'דיגע פרייד אבער דאן לויפט יענער שוין אהיים מיט זיין שמחה, און לאזט איבער די אנדערע מיטן אלטן זאק.
פון צער און אומעט, שלאגט אלץ ארויס פאסקודנע ווערטלעך.. און דא נעמט מנשה'לע דאס ברעטל, און זיפט ארויס צום שמייכלען, מ'מוז זיכער מאכן, אז ס'זאל נישט זיין קיין לאנגע שעה אינעם יום טוב וואס מ'זאל נישט כאפן כאטש איין פולע שמייכל וואס זאל צעטרייסלען די וואכעדיגע און אומעטיגע מחשבות און אנגסט.
א יודעלע אין א ווילטשער לאזט טרערן, ער פארשטייט נישט וואס האט פאסירט פון עהם, געווען שטארק און געזונט און יעצט זיצט צוגעשמידט צום ראד שטוהל, כ'האב זוכה געווען אז ער האט פארווישט די טרערן און זיך הויעך צעלאכט אויף א ווערטל מיינס. דאנקן גאט ב''ה לעד.
א קליין בחור'ל א יונג ווייבעלע, א בכבוד'דיגער יוד און א שטילער תמים, אלע זענען אין שפיטאל ברודער און שוועסטער, ווייל ווען מ'שטעכט ווערן אלע דאס זעלביגע פארווייטאגט, און מ'איז זיך גלייבארעכטיגט מחזק אלע אינאיינעם, נישטא קיין כבוד קיין קודם און קיין יחוס.. אלע זעמער כאיש אחד בלב אחד, און מ'טיילט זיך מיט די ביסן, און מ'פארברענגט דאס בעסטע ווי מ'קען צווישן די ווענט פון שאטענס און שרעק.
דאס גלעזעלע קידוש וויין, און דאס אייגעפאקטע פיש און פלייש, דערמאנט מיט געבעט 'השתא הכא'.. מ'האפט ווי שנעלער זיין אינדערהיים, אבער דאס אחדות און יידישע ברודערשאפט, איז אומבאשרייבליך, און אומ'מעגליך צו שילדערן, סיי דאס געטריישאפט סיי דאס געפיל און הילף איינער דעם אנדערן, איש את רעהו יעזורו און מ'פארגעסט אז אינדערהיים זעמער ווייטע קרייזן ווייל דא זעמער ליבע ברודער קינדער פון איין אייביגער גאט ב''ה, דערפאר ולאחיו יאמר חזק!

[לעמיל]

חזק ואמץ האלט אן דיין הייליגע ארבעט

[מנשה לוסטיג]

ב''ה
אזוי איז עס מיטן זומער, יאר איין יאר אויס..
ווי נאר עס שיינט אויף די זון אום ניסן, קוים וואס מ'קען מאכן א ברכה אויף די פרישע בליענדע ביימער, ווערט ספירה..
אט די מעלאדיע וואס איז געבליבן צווישן די צונג און ציינער, מיט די פסח'דיגע מצה, דאס מוז סטייען פארן תקופה פון זיבן וואכן, ביז שבועות.
דעמאלט טוישן מיר מעלאדיע, און פאר נאך אפאר וואכן קען מען כאפן א טענצל, אויף חתונות, אויף סתם סעודות מצוות..
נאר וואס עס קומט דער תמוז, די היצן געבן צו, צום שווערן מוהט, מ'ווערט ווי מ'זאגט פאר'תמוז'ט..
נישט קיין געזאנג, נישט קיין חדשות, מ'בעט מיט געוויין, ס'זאל נישט אויסגיין די יאר - חלילה די דריי וואכן מיט א היזק, ליידער וואס די טרויעריגע טעג זענען מסוגל אנצושרעקן אין איר היסטאריע.
קוים קוים מ'דערשלעפט זיך צום חודש אב, און מ'אטעמט שוין אפ!
די ערשטע טעג אין אב, זענען טאקע מער טרויעריגער, ס'פראוועט זיך די ניין טעג, אבער דאך, שוין נישט תמוז, כאטש נישט תמוז..
מ'ווייסט אז נאך די ניין טעג, קומט א דראסטישע טויש.
מ'וויינט זיך גוט אויס, נאך דריי וואכן שרעק, היצן, פאניק, און קלאג, קומען די זיבן וואכן נחמה.
דאס איז איינע פון די וואונדער מעלות פונעם יידישער פאלק, ווען מ'וויינט איז געוויינט, באלד דערויף בעט מען זיך שנעל איבער.. מ'בלייבט נישט מיטן אראפגעלאזטן נאז, מיר האפן און בעטן נאכאלץ, אבער מ'לאזט זיך טרייסטן.
יא, מיר נעמען אן מיט אמונה שלמה, די טרייסט ווערטער פונעם נביא השם.
- אה, די ווערטער פון די הפטורה, דאס טרייסט שטארק, מיט די זיסע חכמה רייד פונעם נביא בשם השם.
נחמו נחמו עמי.. יאמר אלוקיכם..
ווען מיר הערן די ווייטאג פונעם חורבן.. ותאמר ציון עזבני השם..אבער באלד לייענען מיר די דערמיטיגונגס רייד.
כי ניחם השם ציון, ניחם כל חרבותיה.. על הר גבוה עלי לך מבשרת ציון..
אנוכי אנוכי מנחמכם..
- דער אייבירשטער אליין טוהט טרייסטן, מיט אזויפיל רחמנות און מיטגעפיל, כאיש אשר אמו תנחמנו..
די שכינה הקדושה זאגט! קומי אורי כי בא אורך, ברגע קטון עזבתיך וברחמים גדולים אקצבך..
אני ה' בעיתה אחישנה..
ווי ווייכע אויל אויף אפענע וואונדן, אזוי טרייסטן און פארבאלזאמען די פסוקי תנחומין, דאס הארץ פון כלל ישראל.
וואס שוין אריבער טויזענטע יארן זי איז אין גלות, פארווארפן און פארטריבן, פון לאנד צו לאנד, פון גזירה צו גזירה, און פון איין האפענונג צום צווייטן, און נאכאלץ נישט דערטאפט דעם ריכטיגע לייכט'טורעם פונעם גאולה שלימה.
און דאס איז די כח פון כלל ישראל, וואס דער אייבירשטער האט איר געשאנקן מיט רחמנות, וויסנדיג ווילאנג עס וועט נאך נעמען ביזן תכלית הטוב, ביזן יום הגדול, יום שכולו ארוך וטוב.
- אז, ואף על פי שיתמהמה, אם כל זה אחכה לו..
טאקע נאכנישט געקומען צום תכלית, אבער דער ליבע גאט איז מיט אונז שטענדיג.
מיר זענען נישט אליינס אין מדבר.
און זענען נישט מיואש פון האפענונג, דער ליבע גאט האלט זיין רעכטע האנט איבער אונזערע אקסלן, און טראץ די ביטערע שרעק, פונעם גלות די לאנגע, די שווערע יאך פון גייסטישע און פיזישע פיין, שפירן מיר דאס גלעט פון דער ליבע טאטע אין הימל.
עמו אנוכי בצרה.
טאקע קינדערלעך איר ווייסט נישט ווילאנג, און וואס נאך עס וועט זיין.
אבער איך ווייס יא, און איך זאג אייך, אז ס'דא וואס צו ערווארטן, אויב ביז היינט זענט איר געבליבן דא, און איר זענט נישט פארווישט געווארן דורך קיין איינע פון די שרעקעדיגע מאנסטערס.
שה אחד בן שבעים זאבים, איין שעפעלע, צעזייעט צווישן גרויסמאכטן, שווארצע ווייסע, ווילדע סאלידע, איבערקלוגע און איבער ווילדע.
פון יעדן שטאנדפונקט האט מען שוין פראבירט דעם עם הנבחר צו צעקלאפן, אבער ניין! מיר זעמער דא!
פראסקעס און שטויסעס, ציפעס און דערנידערונג, שחיטות און הריגות, פאגראמען און גזירות אכזריות, און נצח ישראל לא ישקר.
גרויסע מדינות פלאצן און ווערן בטל, גרויסע אימפעריעס און מלוכות, דיאנאסטיעס און רעוועלוציעס, טוישן היסטאריע און טוישן מצבים.
אבער 'זאת התורה לא תהא מוחלפת', נישט די תורה און נישט דער יוד, נישט דער ליבע גאט און נישט זיין עם הנבחר - וועלן זיך פארטוישן חלילה, מיר זענען דא! מאז ולתמיד..
עם ישראל חי!!!
לעבעדיג, געלעבט, חי מיטן ריכטיגע טיישט פון לעבן, תורה געלעבט, געטליך געשטרעבט.
די זעלבע ביישנים רחמנים גומלי חסדים, מיט איין כוונה, געאיינציגט אינעם כל יכול, היה הווה ויהיה ב''ה.
ס'געווען יו''ט יא! ס'נעבעך געווען תשעה באב, יא יא..
אבער ס'קומט יו''ט יא! ס'קומט נאכאמאל יו''ט יא!!!
דור הולך ודור בא, א יאר קומט א יאר גייט, און מיר זענען דא - אומ'בייגזאם, מיר ווערן נישט בטל.
ווייל, אחת נשבעתי בקדשי אם לדוד אכזב..
..זרעו לעולם יהיה וכסאו כשמש נגדי.
אט די טראדיציאנאלע יודעלע, מיט זיין פשוטע אמונה און דביקות אין חכמי הדור, אט די רעטונגס שיפעלע, רידערט די וועלט יעדע צייט.
און אט זי איז די קיום פונעם וועלט באשטיי!
נישט קיין חכמים און קיין קשיות פרעגער, נישט קיין מתחדשים און קיין מצבים מאכער, ניין!
נאר ועבדי דויד מלך לעולם, פרעג נישט ווי זיין מלוכה איז, פרעג נישט וואס זיין כח איז, פרעג נישט וואס זיין פארזיכערונג איז.
דער זעלבע אמונה, די זעלבע קיום, די זעלבע עתיד, מיר זעמער געבליבן דא, און מיר בלייבן דא פארן לעכטיגן עתיד.
ושבו בנים לגבולם.

[מנשה לוסטיג]

ווילאנג כ'שטיי ביים דלפק אין גראסערי, קלייבן זיך אלץ אן נאך אינטערעסאנטע נאטיצן, פון פארשידענע געשעענישן, אמאל ווילדע אמאל לאכעדיגע.
אבער אז איך פארצייכן עס, איז עס ווערד פאר א מקרא מגילה.
טאקע ווי פארשינדנארטיג עס זענען די פענימער, אזוי אנדערש זענען די נפשות אינעווייניג.
אבער ווי ווייט משנה הבריות עס קען זיין, דאס איז האר אויפשטעלנד..
נאר וואס קומט אריין א פרוי, און שלעפט ארויס פון א זעקל, א פארפרוירענע פארמאכטע פראדוקט.
זי וויל עס צוריקגעבן..
בסדר, אבער וואס איז דערמיט שלעכט?
עממ עממ שטאמעלט זי ארויס איך שפיר אז סנישט פריש..
איך פארשטיי אינגאנצן נישט - שטעל איך איר א פראגע אין פנים, דאס איז דאך א פארמאכטע שאכטל, וויאזוי ווייסט איר אז דאס קען זיין בכלל פארדארבן צו אלט.
איך האב אזוי געפילט..
ס'האט דאך א לאנגע דאטום?
איך דארף עס נישט, איך פיל אז ס'איז נישט פריש..
דא ענדיגט זיך עס! איך פארדריי א נאז מיטן פנים, ס'איז צוריקגעגעבן, אבער דאס ערשיינוג בלייבט א דילעמא.
וואס מיינט, איך 'שפיר' ס'נישט פריש? תיקו..
ווידער רעכן איך א פרוי, און זי געבט מיר א כאפ ביים ווארט, 'איר האט געציילט וויפיל פאטעטא טשיפס איך האב דא אין זעקל?'
איך שטעל מיך פאר, צען! רוב מענטשן נעמען געווענליך צען.
ניין, פליז ציילט עס אפ.
זי איז גערעכט, ס'געווען צוועלעף! אבער וואס צאלט איר?
אה, איך האב ממש נישט קיין געלט, נישט אויפן קארד, און נישט קיין מזומן, אפשר..
אפשר וואס? איך קלער כמעט הויעך.. אפשר, ס'נישט צען ס'צוועלעף ניין, ס'איז נישט צען, ווילט איר וויסן וויפיל איר גייט 'נישט' באצאלן?
יא איר גייט נישט באצאלן פאר צוועלעף..
- פארדעם האב איך געדארפט אפציילן?..
דאס איז מיר אויך געווען א חידוש, ווייל געווענליך די באשיידענע מתחמקים, פרעגן כאטש נישט קיין איבריגע קשיות, נאר טראסקענען ארויף א ארדער, און לאזן הענגן..
דא אבער וויל זי וויסן גענוי וויפיל זי גייט נישט באצאלן..
און ס'דא אזעלכע, וואס פארשטייען גאר, אויף א זאך וואס שטייט נישט קיין פרייז, אז ס'איז בחינם!
הייסט עס ס'קאסט נישט? פרעגן מאנכע מיט נארישע געלעכטער.
פארוואס זאל עס נישט קאסטן? ווייל ס'שטייט נישט קיין פרייז, צו איך ווייס נישט פונקט די פרייז.
ווילט איר נישט באצאלן פארן ביסן? צו האט איר נישט קיין געדולד צו ווארטן א מאמענט אויף א פרייז?
צו סתם פראבירט שיסן א ווערטל, און אז ס'נישטא קיין גוטס, רעד מען פון היץ..
אבער ווען ס'קומט צו באצאלן, באנעמען זיי א געפיל פון ענווה און שטילקייט.. וואס איז אייער נומער? פרעג איך שוין מיטן גראבן שטימע, נאכן נישט אויפכאפן יענעמס געמורמל אונטערן נאז.
ס'קלאפן מאשינען ארום, די ארבייטער מאכן אויף גערודער מיטן פלינקע ארבעט, אבער די קונים רעדן א תפילה חרישית..
א קארטל נומער פון א מנין נומערן, דארף איך איבערפרעגן כאטש זיבן מאל, ביז איך כאפ אויף דאס גאנצע צירוף אותיות.. און יענער ענדיגט נאך צו מיטן סוף פסוק..
- נול נול טא עלעווען....?
ניין!
טרי סעבן..! יא?
ניין ניין.. טווענטי סעווען..
אהה... און כ'קלאפ אריין דעם סוף פסוק נאכן ענדליך הערן.. און ס'אפילו נישט די גוטע נומער.. איז אודך.. און איך דארף נאכאמאל צולייגן א טויבע אויער צום בעל ענווה..
איי, האלט נישט אויף, מיך און דיך, און נאך אסאך אנדערע.. ניין, כל דבריך יהיה בנחת..
אדער שטיל, אדער מיט א מליצה.. סיקס סיקס דריי וואן.. [און כ'דארף לאכן אויף יענעמס חכמה'לע..]
איך וויל מיך נישט באקלאגן, ווייל ס'טאקע נישט די ערגסטע, אבער ווען מ'שטייט צו דינען דעם ציבור, און יעדע קליינע טעות קען באנק טאן פארן מוכר פארן קונה, איז נישטא קיין צייט פאר עוונה און נישט פאר געלעכטער.
איך רעד שוין נישט וועגן די אנגעקלעפטע קארטלעך און געלט וואס מ'געבט.. אז איך קען קלאר זען וואס יענע משפחה האט געהאט פאר נאכטמאל..
אבער דאס איז שוין א באזונדערע סוגיא.. זאל נאר יענער זיין ערנסט און צאלן, בין איך שוין צופרידן.
נאר וואס היינט, ממש היינט, פרעגט מיך א פרוי, אויב זי קען ארויסנעמען אפאר רעפטלעך פונעם זעקל ברויט.. זי דארף נישט מער ווי אפאר רעפטלעך..
זאגט איר אליין, וואס דארף זיין די ענטפער.. יא? רייסט אויף נאך אפאר זעקלעך, נעמט נאר וואס איר דארפט.. מיר זענען אויסן זיך איבערקערן פאר אייערט וועגן..
אז מ'קויפט א קענדי, און מ'נעמט אויף דעם חשבון צוויי בעגס.. איינס פאר די קענדי און איינס? פאר די קענדי בעג..
*
באמת בנוגע א ווערטל.
אז ס'ליידיג די געשעפט, אז ס'רואיג די באנעמונג, קען מען זיך ווערטלען.. יא
איר האט די נייע פלוימען? זאג איך אמאל, יא מיר האבן געגעסענע פלוימען, דאס מיינט איר? יא אונז האבן געלעקטע זעקלעך אויך.. איר וועט זיך נישט מוטשען עס צו עפענען מיטן צונג..
און יענער קויפט א צונג פון א בהמה, און פרעגט מיך, אזוי טייער?
יא! ווער ס'האט א פתחון פה, דארף באצאלן פארן צונג..
זאג נאר מנשה, קענסט נישט זאגן דעם ערל זאל נישט מאכן אזעלכע שווערע באקסעס.. ער איז א אויסגעפרעסענע ערל, האט ער כח.. אבער איך נישט..
זאג איך עהם, כ'פארשטיי נישט, דא שרייעט מען אין די וועלט אריין, אז מ'פרעסט ווערט מען קראנק, און איר זאגט אז דער ערל פרעסט און איז א בעל כח?? תיקו...

[boxcover]

559923_464198093633384_1635591521_n.jpg

[טעפל]

ווער זענען די צדיקים?? איינס איז מנשה, נעקסט?

[מ. גליקמאן]

גוט אראפגעלייגט.
אבער דיין טענה וועגן די רעפטלעך ברויט, נאר אין וויליאמסבורג איז דאס אזא אפיציעלע זאך אז מען עפענט די בעג און מען נעמט נאר וויפיל מען ברויך?

[מנשה לוסטיג]

שוין א גאנצע וואך ווי איך פראביר צו קומען אין צייט, נאך א תקופה וואס כ'בין אלץ געווען אביסל שפעט, אין געשעפט, אינדערפרי.
ס'האט מיר גוט געשטערט, פארוואס איך פראביר אויפצושטיין פריה, און זיך צואיילן, זיין שוין נאכן מקוה, נאכן דאווענען, כאטש פאר פרישטיג, אבער דאך אין צייט אין ארבעט.
ס'מיר אלץ אויסגעקומען צו קומען ממש איין מינוט נאכן צייט, ווען מ'עפענט אויף די געשעפט.
פון איין מינוט פלעגט זיך שלעפן צו פינעף מינוט און שוין זיבן מינוט, און כ'האב מיך אזוי געערגערט.
- ווייל אז כ'בין געקומען צייטליך, האב איך באקומען אויפן באצאלונג א טיפ, און אז נישט, האב איך גאר באקומען שטרענגע אויגן פונעם באלעבוס.
ב''ה ס'געלונגען! שוין א גאנצע וואך, סיי זונטאג מאנטיג דינסטיג, יא אויך מיטוואך און דאנערשטיג, און כ'בין אנגעקומען נאך פריער ווי די צייט, כאטש צען מינוט פריער.
אויך היינט פרייטיג וועל איך עס מאכן, און ענדיגן א וואך מיט סוקסעס!
אבער א מענטש טראכט..
כ'בין שוין געווען גרייט אויפן וועג, ממש נאך א פינעף מינוט דארף איך צוגיין, ממש א קורצע וועג.
און ר' יאנקל – א נישט ווייטע קרוב און נעבעך א מדוכה ביסורים, שטעלט מיך אפ!
כ'האב געמיינט איך פאל אראפ..
ס'ברענט מיר די מינוט, און ער וועט מיר דא אויפהאלטן, טאקע נישט מער ווי פופצן מינוט, דעמאלטס וועט ער שוין שפירן אז ער האלט מיך אויף און זיך אפגעזעגענען פון מיר.
אבער דעמאלטס וועט שוין זיין צו שפעט..
איך קען עהם חלילה נישט זאגן, איך מוז אוועקגיין יעצט, ניין! איך וועל עס נישט טון צו עהם, ער האט אזויפיל מיטגעמאכט די לעצטע פאר יאר בפרט.
מיט די קינדער, מיט די אייגענע געזונט, און אליינס א ווייכער טיפ, וואס העלפט אסאך אנדערע, און אויך יעצט האט ער מיך אפגעשטעלט, ווייל ער האט 'מיר' געוואלט מחזק זיין..
- און ער ווייסט גארנישט, אז ער איז מיר נישט מחזק, נאר פארקערט.
איך קלער עהם צוזאגן זייער טרוקן אין פנים, אנטשולדיגט זייער פאר אייער אינטערעסע אין מיר, אבער איך מוז שוין דעם רגע פליען..
ניין, כ'קען עהם עס נישט זאגן, שוין זיכער אסאך מענטשן וואס ער האט געוואלט אפשטעלן און זיי האבן זיך אוועקגעיאגט פון עהם.
ער איז נישט מקפיד, אבער זיין געפיל אינעווייניג יא.
- ס'טוט עהם זייער וויי, אז אמאל איז ער געווען פאר יעדן גוט, און היינט ווען ער איז א שבר כלי, און וויל פשוט רעדן צו וועם ער קען, יא, ער וויל מחזק זיין אנדערע, און קיינער האט נישט קיין צייט פאר זיינע דברי חיזוק מער.
ווילאנג וויל ער רעדן, אינגאנצן פינעף מינוט.. אקעי אפשר זיבן מינוט.. אבער ער ווייסט נישט, אז יעדע מינוט שפילט א ראלע, ביי יונגע פלייסיגע ארבעטסלייט, וואס מוזן כאפן די סעקונדע.
דער זייגער שטופט דעם ווייזערל מיט קאלטע אכזריות.. און איך זע קלאר איך וועל שוין פארפאסן היינט די צייט.
נישט היינט אליינס, א גאנצע וואך! א גאנצע וואך פון הצלחה, נאך אזויפיל כשלונות..
אוי, און ער רעדט נאך, און כ'האב שוין פארפאסט כמעט! אפשר וועל איך עס נאך מאכן.. און כ'רוף זיך אן..
אנטשולדיגט ר' יאנקל, א דאנק פאר די עצה, אבער מיין קאפ הייבט מיר אן פיבערן, ניין, כ'וויל עהם נישט אפ'פראסקענען נאך קוים פינעף מינוט רעדן.
אבער ער מיינט נעבעך אז איך ווארט יעצט צו הערן פון עהם, כאטש נאך צען מינוט, הדרכה און התמודדות אויפן מצב רוח טאג טעגליך. און ער קלאפט מיר מיט א שמייכל, דו מוזט הערן א שיינע מעשה, א משל מיט א מורא'דיגע מוסר השכל.
דא, פונקט דא קען איך עהם זיכער נישט אנטוישען.
אבער ברוך השם די נמשל איז פארגעקומען נאך א האלבע מינוט, אבער איך בין שוין שפעט פארן וואך..
כאטש לאמיר כאפן די מינוטען, און נישט זיין 'נאך מער' שפעט, וויל ביז היינט..
כ'האב נישט קיין ברירה, און... ר' יאנקל! כ'האב נישט געכאפט, כ'בין שפעט פאר די ארבעט.. אוי..
און ר' יאנקל זאגט א דערשראקענער, אוי כ'וויל נישט זאלסט זיין שפעט צו די ארבעט.. ער הייבט מיר אן באגלייטן.. צום גאס, און וואונטשט און וואונטשט..
איך קום אן אין געשעפט, און כ'האב פארפאסט! יא.. נאך שפעטער ווי שפעט.. גאנצע צוואנציג מינוט שפעט.
דער באלעבוס האט יעצט נישט באמערקט גראדע, אבער ער וועט באמערקן סוף וואך..
כ'קלער ביי מיר, זאל איך מיך אויפרעגן? אויף וועמען.. אויף ר' יאנקל ניין, אויף מיך אליינס? ניין.. אויף וועם דען?
און דער אייבירשטער האט מיר אריינגעגעבן א בליץ אין מחשבה.
מנשה'לע, אלץ נעמסטו א קאטאסטראפע, און מאכסט דערפון א זיסע צימעס.. טוה עס יעצט אויך.. זאלן אנדערע און אויך דו, עפעס פארדינען כאטש פונעם דורכפאל.
זאל עס כאטש גיין אויף פאפיר, און סיי דו סיי אנדערע קענען זיך שפיגלען דערין, מיט הארציגע מיטגעפיל, און אפשר א מוסר השכל אויך.
גם זו לטובה? זיכער לטובה. זעסט דאך? א שיינעם מאמר..
---

[מנשה לוסטיג]

יעדן טאג ווען איך לויף צו די ארבעט אינדערפרי, ממש רוב מאל, באגעגען איך א ציטואציע, וואס געבט ביי מיר א מיש אויף א בלעטל זכרונות, פון איבער דרייסיג יאר צוריק.
אבער יעדן טאג!
זע איך עהם ר' בערל גיין אין שוהל. איך זאג גיין אין שוהל.. ער וויל גיין, ער ווערט אונטערגעהאלטן פון באהעלפערס וואס העלפן עהם ממש גיין, ווייל ער וויל אליין גיין מיט די פיס.
אך, אזא ווייטאג, נישט אזוי אלט, און עפעס זקנה קפצה עליו אזוי ווילד און שווער.
וואס שטייט אויפן בלעטל וואס בלעטערט זיך מיך אויף, ווען איך זע עהם ר' בערל זאל געזונט זיין.
געווען איז דאס, טאקע מער פון דרייסיג יאר צוריק, איך בין געווען אומגעפער א קינד פון קוים פינעף זעקס יאר אלט.
איך האב געגליכן איין שיינעם זומערדיגן שבת נאכמיטאג, צו כאפן א שפאציר א ווייטערע שטרעקע פון מיין הויז.
פאר מיינע קליינע יונגע פיסעלעך איז דאס געווען א ווייטע שטרעקע, און כ'האב מיך געפונען פלוצלינג, כי בא השמש, ס'געווארן טונקעלער און טונקעלער, און שוין זיכער נאך די שקיעה.
שוין באלד מוצאי שבת, אבער איך בין פארלוירן, איך קען נישט אהיימגיין, כ'האב מורא אהיימצוגיין אין די טונקל.
כ'האב מיך אוועקגעזעצט אויפן טראטואר [סיידוואלק] און אנגעהויבן ממש וויינען אויפן קול.
כ'געדענק עס ווי ס'וואלט יעצט פאסירט.
מיין יונגע מוח האט שוין באגריפן גרויסע טענות, היתכן, אז איך וויין, און עס גייען אריבער אסאך טאטעס און אסאך בחורים, און קיינער שטעלט זיך נישט אפ, אפילו פרעגן פארוואס איך טו וויינען.
קען זיין זיי וואלטן זיך יא אפגעשטעלט, צו אפשר איז געווען אנדערע סיבות וואס מ'קען דן זיין לכף זכות, אבער די פאקט איז געווען, אז איך בין געזעצן גאר א לאנגע צייט, אין מיינע אויגן, און געוויינט און שוין הייזעריג געווארן פון וויינען.
קיינער האט זיך נישט אפגעשטעלט, אלע זענען אריבערגעלאפן און מיך געלאזט אונטערן גאס לאמפ זיצן און יאמערן..
ווען פלוצלינג האט ר' בערל, דעמאלס א יונגערמאן נאך, זיך אפגעשטעלט און מיך געפרעגט פארוואס איך וויין, און וואס איך זיך, און וויאזוי איך הייס, און וואס ער קען העלפן..
איך געדענק עס זייער קלאר, ער איז געווען אויפן וועג צום שוהל, און האט מיך אנגעכאפט ביים האנט און געטראגן אין שוהל אריין, אויפגעזוכט מיין טאטן.
און פון דא און ווייטער געדענק איך שוין נישט.
יעדן טאג אינדערפרי, ס'איז לעכטיג, איך 'לויף' צו די ארבעט, און 'ער' שלעפט זיך נעבעך.. מיט יסורי הגוף און זיכער מיט יסורי הנפש.
עס ציפט מיר ביים הארצן, און עס פארפירט באלד מיין מחשבה אין א טונקעלן חלום..
דא גיי איך אהין, און דארט שלעפט ער זיך די אנדערע זייט גאס.. יעצט איז מיר לעכטיג דעמאלסט איז מיר געווען טונקל.
ער האט מיך לעכטיג געמאכט, און יעצט איז עהם טונקל..
ר' בערל זאלסט זיין געזונט, כ'האב קיינמאל נישט פארגעסן יענע פחדים'דיגע מינוטן, ווען דו האסט מיך ארויסגענומען מאפילה לאורה, באשעפער נעם עהם ארויס פון זיינע געבינדענע יסורים.
ברוך מתיר אסורים, זוקף כפופים, המכין מצעדי גבר, זיי שוין פאר ר' בערל אוזר בגבורה.. ווייל איך האלט נישט אויס צו זען טאג טעגליך, דער מתחסד עמי, זאל אזוי זיך פייניגן.
אוי, הייליגער גאט אין הימל! מאך עהם לעכטיג..

[מנשה לוסטיג]

אפשר א גנב
אזעלכע פאביעס דרייען זיך אין אסאך געהירן.
שפעט ביינאכט, ווען מ'קומט אהיים צומאל, און די לעקטער זענען פארמאכט און מ'קען הערן יעדן שארך..
נאר צו קלערן אז אט אט ווען מען זיך נעמען די קוראזש און ארויסנעמען די געווער.. די שליסלעך פון טאש.
מ'געבט א נעם ארויס פון טאש, און מ'דרייעס עס אין שלעסל פונעם טיר..
ס'קלאפט דאס הארץ מיט איבערגעטריבענע פחדים, עס דאכט זיך, ווי כאילו א באנדע שווארצע רויבער שטייען ביים אנדערן זייט טיר, און האלטן עס אן מיט כח..
ער געבט א שטופ אויף דעם טיר, און ס'קומט אקעגן א טונקעלע וואלקן א שטילע..
ער וויל ווייזן אז ער ציטערט 'נישט'.. און ער געבט א מאך אויף די לעקטער! ווארשיינליך האט זיך יענער פארשטעקט אונטערן טיר..
ניין, אויך נישט..
ער לויפט אריין אין אלע שטיבער אין איין אטעם, ער איז גרייט אויפן ערגסטע, ווייל טאמער איז נישטא קיין גנב, בלייבט ער מיטן ספק אין הארץ.
ווידער טאמער איז יא איינער פארשטעקט ערגעץ דא, איז ער נישט גרייט יענעם צו אטאקירן, עס וויל זיך עהם בעטן יענעם, פיץ אפ פון דא, פאר איך טרעף דיך, ווייל ס'נישט פאר מיינע דערשראקענע נערווען..
מאך אויף לעקטער און מאכט צו! צו דערשרעקן די טונקעלע שאטנס..
ער וויל זיך נאכנישט לייגן שלאפן, ווייל טאמער דרייעט זיך יא איינער דא ערגעץ, וויל ער עס נישט פארשלאפן..
עה, קיינער איז נישטא! איך האב געוואוסט אז איך בין א גיבור, איך האב נישט מורא פאר גארנישט..
ער שפאצירט אריין אין קאך, און הערט א קוויטש!
אוי האסטו מיך דערשראקן.. קוקט ער מיט כעס אויפן סמאויק דיטעקטער, וואס געבט א פייפעלע יעדע פלוצלינגע רגע.
ער האט עפעס יא געהערט פיס טריט.. ער גייט פארשפילן דעם פאנטאזיע וואס איז אנגעבלאזן מיט פארכטיגע פאביעס, ער גייט לייענען א ביכל אויפן סאפע, און האפט איינצודרימלען.
די אויגן קלעבן זיך, און ער איז נישט מסוגל צו לייענען, אבער ווי קען ער גיין שלאפן, ער איז דאך א בעל אחריות, מ'קען נישט לאזן א שטוב אויף הפקר..
ער לייגט שוין די פאנטאפל אין א ווינקל, און טאנצט אריין אין בעט, ווען ער האט פארקלאפט אלע לעקטער, ווייל, טאמער זאל דער גנב יא וועלן יעצט אנטלויפן, זאל ער זוכן די וועג אין די טונקל..
אבער אנשטאט אפטון דעם גנב.. אפסס האט ער אריינגטרויטן אינעם נעגל וואסער שיסל.. און ער קען צו זאגן אז דאס איז א גנב וואס האט עהם געטריבן מיט שרעק..
ער לייגט זיך אראפ מיט איין באנעצטן פיס, און כאפט זיך ביים הארצן.. ממש טויט שרעק! מ'דארף אלע גנבים פארטרייבן פון לאנד..
וואס גנבים, עה ס'נישטא קיין גנבים.. וואס ציטער איך ווי א תינוק בן יומו?
איך בין שטארק! ניין כ'הער יא עפעס.. ביים פענסטער האב איך געהערט א גרידזש..
ער טאנצט ארויס פון בעט, און די צווייטע פיס אריין אין נעגל וואסער..
א בראך!!!
דער סמאויק דיטעקטער רייצט זיך שוין ווידער.. ער לויפט ווי א מייזעלע פון פענסטער צו פענסטער, פארשלוסט זיי.. און אויך יעדע שפארע און לעכל.
אההה מ'גייט שלאפן רואיג..
דווקא שטעכן די פעדערן אין קישן, און די דעקע איז אויך צו קורץ היינט.. און ער קען זיך נישט אפרוען פאר קיין סעקונדע.
נו שלאף שוין?.. ניין ס'גייט נישט..
ס'שטיל פון שטילער.. ער ווארט צו הערן דעם דריטן פיפס פונעם דיטעקטער אויפן דאך, אבער יענער עקשנ'ט זיך דווקא יעצט.. וויל נישט ווייל איך וויל יא..
איך וועל אלע ווייזן אז איך בין נישט קיין פחדן, איך שלאף! נישט..
די שווערע אנגעלאדענטע הויזן מיט שליסלעך געבט א פאל אראפ! ער האט כמעט געכאפט א הארץ אטאק.. אדער א מייז אדער א הונט אדער א קאץ, ניין סתם די הויזן איז געפאלן..
אוי חסדי השם כי לא תמנו כי לא כלו רחמיו.. אפגעקומען מיט שרעק!
מודה אני לפניך.. טרעפט ער זיך א פרייליכער מיטן מארגען פריה.. אפילו ס'רעגענט אפילו ס'איז נישט די בעסטע וועטער, אבער אבי דער נאכט איז פארשוואונדן..
כל זמן שהנשמה בקרבי מודה אני לפניך..