ירושלים ד'אמעריקע

[בן תמליון]

איר האט שוין זיכער געהערט דעם אויסדריק אויפן עואב"י וויליאמסבורג און מסתמא שוין געהערט אפאר וויצן אויפן חשבון פון דעם צונאמען. אבער דעם שבת איז מיר אויסגעקומען עס איז בכלל נישט קיין וויץ. אין שטאט וויליאמסבורג די לעצטע צייטן איז געווארן א מאגנאט פאר טוריסטן. זיי קומען אין די מאסן אסאך זענען פון אייראפע וואס זיי ווילן זען ארגינאלע אידן פון וואס זיי האבן אזוי פיל געליינט. שבת נאכמיטאג ווען מען קומט אהיים פון שוהל איז א גאר גרויסער אנלויף יעדע וואך און עס ווערט מער און מער. עס קענען זיין אפשר 10 פולע באסעס וואס שפאצירן ארום אין גרופעס באטראכטן ווי מיר גייען אהיים מיט די טליתים און שטריימלעך עס איז פאר די אויסלענדער א מחזה הוד.

בקיצור די וואך גיי איך אהיים מיט מיינע חברה, שטייט א מיטל יעריקער אזיאנער ביי לי עוו קארנער הופער פארגאפט פארטיפט אין געדאנקען און זינגט א ניגון כאילו לא היה. גיי איך נענטער הער איך ווי די ווערטער קומען ארויס קלאר:

אוויר הרים צלול כיין וריח אורנים
נישא ברוח ערבים עם קול פעמונים
ובתרדמת אילן ואבן שבויה בחלומה
העיר אשר בדד יושבת ובליבה חומה
ירושלים של זהב ושל נחושת ושל אור
הלה לכול שירך אני כנור

צו מיין וואונדער געב איך איהם א וועק אויף, האו דו יו נאו דע סאנג סיר? ער זאגט ער איז פון קארעא און שטודירט אידן. ער האט זייער ליב דאס אידיש פאלק איז איינמאל געווען אין ישראל און זיך אויסגעלערנט עיברית און ירושלים של זהב. באזוכנדיק דא אין וויליאמסבורג שפיר איך ממש ווי אין ירושלים. שוין דאס זאגט א גוי פון קארעא.

[zurich]

ס'איז געהעריג אזוי ווי ער איז אין עמיש טאן!

[משה געציל]

געווען פונקט פאריגע וואך שבת אין ווילאמסבורג פאר א משפחה שמחה, נאכן מיטהאלטן לייוו די זעקת השבת האב איך מחליט געווען אז ווילאמסבורג איז נישט די ירושלים ד'אמעריקא, נאר ליבערשט איז מאה שערים די ווילאמסבורג ד'אר"י...

[יואליש]

כ'געדענק איז באלד צען יאר צוריק האט זיך שוין אנגעהויבן די פענאמענאן. פאר רוב טוריסטן (פון אזיע) איז עס גענוי ווי מיר גייען חוה"מ צו באטראכטן די אמיש. ס'איז א טיער גארטן פון מאדנע באשעפענישן. אבער ס'מאכט זיך אמאל מענטשן מיט אן אטראפאלאגישע פארשטאנד אדער היסטארישע פערספעקטיוו, צו אלס פארשער אדער אלס נייגעריגע קאפ, פאר זיי איז דאס א גאר אינטערעסאנטע וויזיט. אבער די ברויכן הילף צו קענען עקספעריענסן אביסעל מער פון בלויז אבזערווירן די גאס. וומ"ס איז נאך א ספר החתום פאר זיי. ס'איז דא אפשר איין טוריסט קאמפעני, אבער אפי' זיי האבן נישט קיין איינטריט אין אינסטיטוציעס, צוטריט צו לעבעדיגע מענטשן, וכו' אני הקטן האב שוין עטליכע מאל געגעבן א באזוך פאר באקאנטע מיט די ריכטיגע אינטערעסע און אפרישיעשאן. זיי האבן אויסגעלעקט יעדעס צעטל אויפן וואנט און יעדע געלעגענהייט צו רעדן מיט א מאן, פרוי, אדער קינד וואס לעבט וויליאמסבורג.

אויב טוט מען עס ריכטיג איז עס א גיטע געלגעגנהייט פאר א ביזנעס אונטערנעמונג, און ס'קען געבן א געלעגענהייט פאר פאזיטיווע פי אר.

[קאווע טרינקער]

דארף מען זיך צו האלטן מיט די מסורה, אז נישט פארלירען אונז דאס לעצטע ביסל ווערט...

[בן תמליון]

יואליש ווי גוט דו זאגסט. היינט איז דא עטליכע טור קאמפאניס וואס קומען, בעיקר אייראפעער, איטאליענער, שפאניער און פראנצויזן. בעת וואס די אמישעס האבן אויפגעבויעט א גאנצע עקאנאמיע אויף טוריזם האבן די וויליאמסבורגע אידן נישט קיין שכל צו איינקעשן די טויזנטער טוריסטן. אינגעלייט האבן שוין געטראכט פון עפענען בוטיק שאפס צו סערווירן די טוריסטן האבן זיי אבער מורא פון די קלארישע שייאטן וואס וועלן מאכן סקאנדאלן. אלזא ווערט וויליאמסבורג אויסגעזייגט געבנדיק פרייע איינטריט צו איינס פון די מערסט אינטערסאנטע סייט-סיאינג אין די שטאט.

[[NAMELESS]]

איך בין געזיצן אין טורא בורא דאמעריקא, נאכן זיך אומקוקן אויף די הייפעלע עקסטרעמיסטן פארשקלאפן א שטאט, און עס האט זיך מיר געזינגען גאנץ אן ענדליכער ניגון'דל

אויר דחוס, ריחות חרוכים משונים
נישא עם בליל קולות זלונים וארונים
ובתרדמה שבויים תושבים, העיר שבויה בחלומה
העיר בדד יושבת, סביבה הקימה חומה
וויליאמסבורג של ברזל, נתונה ביד צר
הלא לחיים, למציאות, לשכל הוא כה זר

[אחד העם]

אזוי זיצינדיג ביים קאמפיוטער אויפגימישט צו ק"ש, זענדיג ווי חברים חכמים בדעה אחת, צו באפרייען ווילימסבורג, פון די קעלבלעך וואס הערשען אויף איר האט זיך מיר אונטערגעזינגען דאס לידל

במחשכיך ווילעמסבורג מצאנו לב אוהב 
עת באנו להרחיב גבוליך ולמגר אויב 
מקול מרגמותיו רווינו, ושחר קם פתאום -
 הוא רק עלה, עוד לא הלבין הוא
 וכבר היה אדום 
ווילעמסבורג של ברזל ושל עופרת ושל שחור 
הלא לחומותייך קראנו דרור 

[מאטי]

יואליש ווי גוט דו זאגסט. היינט איז דא עטליכע טור קאמפאניס וואס קומען, בעיקר אייראפעער, איטאליענער, שפאניער און פראנצויזן. בעת וואס די אמישעס האבן אויפגעבויעט א גאנצע עקאנאמיע אויף טוריזם האבן די וויליאמסבורגע אידן נישט קיין שכל צו איינקעשן די טויזנטער טוריסטן. אינגעלייט האבן שוין געטראכט פון עפענען בוטיק שאפס צו סערווירן די טוריסטן האבן זיי אבער מורא פון די קלארישע שייאטן וואס וועלן מאכן סקאנדאלן. אלזא ווערט וויליאמסבורג אויסגעזייגט געבנדיק פרייע איינטריט צו איינס פון די מערסט אינטערסאנטע סייט-סיאינג אין די שטאט.

ביזט נישט אינגאנצן גערעכט, ווייל ווי ווייניגער קלארישע שייאטן געוועלטיגן דא, אלס ווייניגער אינטערסאנט וועט דאס זיין פאר טוריזם. קענסט נישט עסן נאר די קרעים פונעם קעיק.

[קינות גירושין]

יואליש, אז די עפענסט אזא ביזנעס , זענען דיינע קינדער ארויס פון די מוסדות

[יואליש]

יואליש, אז די עפענסט אזא ביזנעס , זענען דיינע קינדער ארויס פון די מוסדות

ס'איז שוין דא אזא ביזנעס, אבער נישט דורך אן איינוואוינער (ער זאגט ער איז אויפגעוואקסן חסידיש). כ'האב געהערט אז ס'ברענגט שיין געלט. ווען ס'איז איינעם באשערט פרנסה אן קאנקורענץ מאכט גאט די מוסדות זאלן ארויסווארפן קינדער פון קאנקורענטן.

[איך אויך]

זעה די קאממענטס דארט ביי די בלאג סעקשן ,כ'מיין דער זעלבער יונגל וואס שרייבט די בריוון אינעם בלאט אפיס האט עס געטייפט.

[עוד מישהו]

אזוי זיצינדיג ביים קאמפיוטער אויפגימישט צו ק"ש, זענדיג ווי חברים חכמים בדעה אחת, צו באפרייען ווילימסבורג, פון די קעלבלעך וואס הערשען אויף איר האט זיך מיר אונטערגעזינגען דאס לידל

במחשכיך ווילעמסבורג מצאנו לב אוהב 
עת באנו להרחיב גבוליך ולמגר אויב 
מקול מרגמותיו רווינו, ושחר קם פתאום -
 הוא רק עלה, עוד לא הלבין הוא
 וכבר היה אדום 
ווילעמסבורג של ברזל ושל עופרת ושל שחור 
הלא לחומותייך קראנו דרור 

וואס מיינט די שטיקל "מקול מרגמותיו רווינו"? פון די קול פון מארטאר (קאנאן פייער) זענען אונז אויס דארשטיג געווארן?

[אחד העם]

כאילו אז מיר זענען שוין אנגעזעטיגט פון די קולות פון די קאנאנען, און סגלוסט אונז זיך שוין מער נישט פון דעם

[משה פיטות]

יואליש, אז די עפענסט אזא ביזנעס , זענען דיינע קינדער ארויס פון די מוסדות

ס'איז שוין דא אזא ביזנעס, אבער נישט דורך אן איינוואוינער (ער זאגט ער איז אויפגעוואקסן חסידיש). כ'האב געהערט אז ס'ברענגט שיין געלט. ווען ס'איז איינעם באשערט פרנסה אן קאנקורענץ מאכט גאט די מוסדות זאלן ארויסווארפן קינדער פון קאנקורענטן.

יישר כח פארן וואזאן די blog איך האב קיינמאל נישט דאס געזען, ער האט דארט א tab וואס ריפא זיך glossary מאן קען זיך האלטן בא די זאטן ווי למשל :
Papa (Puppa) – a hasidic sect, named after a town in Hungary. It is the second largest in Williamsburg, maintaining a full complement of communal institutions. Its post-WWII leader was Rabbi Joseph Gruenwald (d. 1984), who was also the nephew of the Tseleme rav, Rabbi Levi Isaac Gruenwald. Papa is considered a satellite of Satmar, known in Yiddish as “satmar-geshtimt” (Satmar-aligned).

[איך אויך]

שלום עליכם ר' משה ,איר זענט פון צפת?

[משה פיטות]

שלום עליכם ר' משה ,איר זענט פון צפת?

יא פארוואס פרעגסטי

[איך אויך]

ווייל ווי דען אויב נישט אין צפת איז פארהאן א ר' משה פיתות. זיין בעקעריי גייט נאך אן?

[[NAMELESS]]

איך האב גיט קעקענט דער ר׳ משה פיתות
אבער וי....

[קינד_אן_קייט]

צו מיין וואונדער געב איך איהם א וועק אויף, האו דו יו נאו דע סאנג סיר? ער זאגט ער איז פון קארעא און שטודירט אידן. ער האט זייער ליב דאס אידיש פאלק איז איינמאל געווען אין ישראל און זיך אויסגעלערנט עיברית און ירושלים של זהב. באזוכנדיק דא אין וויליאמסבורג שפיר איך ממש ווי אין ירושלים. שוין דאס זאגט א גוי פון קארעא.

עפעס האבן געוויסע אזיאנע א געפיל פאר ישראל, מעגליך אז דאס איז געווארצלט אין קריסטליכע גלויבונגען אדער גאר א הערכה פאר תורת משה, נישט משנה, ס׳איז א מערקוועדיגער אויסדרוק פון רעספעקט:

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=rKOy8MsXr78[/youtube]

[ימי קדם]

אז די וואס וואוינען היינט אין וויליאמסבורג קענען נישט, די וואס האבן עס איבערגעלאזט נוצן עס אויס.
http://www.visithasidim.com

[berlbalaguleh]

אזוי זיצינדיג ביים קאמפיוטער אויפגימישט צו ק"ש, זענדיג ווי חברים חכמים בדעה אחת, צו באפרייען ווילימסבורג, פון די קעלבלעך וואס הערשען אויף איר האט זיך מיר אונטערגעזינגען דאס לידל

במחשכיך ווילעמסבורג מצאנו לב אוהב 
עת באנו להרחיב גבוליך ולמגר אויב 
מקול מרגמותיו רווינו, ושחר קם פתאום -
 הוא רק עלה, עוד לא הלבין הוא
 וכבר היה אדום 
ווילעמסבורג של ברזל ושל עופרת ושל שחור 
הלא לחומותייך קראנו דרור 

וואס מיינט די שטיקל "מקול מרגמותיו רווינו"? פון די קול פון מארטאר (קאנאן פייער) זענען אונז אויס דארשטיג געווארן?

ס'זעהט אויס אז דו האסט נישט געהערט פון יואלי צימערמאן און די אנדערע משוגע'נע ליידיגגיערס וועלכע טעראריזירן יחידים און געשעפטן מיט זייערע ווילדע, און שעדליכע אויסברוכן. און אפילו א קעיגן מנהיגי הקהילה, וועלכע ברענגען ארנטליכע פאליטישאנס, בשעת די וואלן, אז זיי זאלן ארבעטן לטובת די געיגנט. און פון די צווייטע זייט איז דא א געשעפט (מסתמא מער ווי איינס.) וועלכער איז עובר בשאט נפש אויף אלע תקנות פון איידלקייט און צניעות. ואין פוצה פה ומצפצף!!!. וואו איז די התאחדות הרבנים?! פארוואס ביי געוויסע יחידים אדער געשעפטון קומען זיי ארויס מיט גרויסע פלאקאטן מיט שרייענדיגע קידוש לבנה אותיות. און דא לאזן זיי צו אזא געשעפט?!...

[בן תמליון]

דא איז אן ארטיקל און קליפ איבער א קאריאנער וואס זינגט ירושלים של זהב פארנט פון סאטמאר לי גארדנס ב'חנטע אינגאלאך. מעגליך עס איז דער זעלבער פון מיין ירושלים ד'אמעריקע.

http://yiddish.forward.com/articles/191 ... liamsburg/