דער טאג אויף וואס איך ווארט

[אחד העם]

מיין הארץ עס קרענקט, מיין געפיל עס ברענט, מיין גייסט עס לעכצט, און מיט א געפיל פון האפענונג, זענען מיינע אויגן געוואנדן צום ברייטן האריזאנט, אפשר וועט שוין אנקומען ענדליך דער גורל'דיגער טאג, אולי וועט מיר דער מזל ענדליך צושפילן, און מיינע האפענונגען און חלומות וועלן ענדליך פארווירקליכט ווערן, און מיט א בעטענדע שטומינג ווארט איך אויף מיין טאג, ווען וועט יענער שוין קומען פון דעם אנדערן זייט וואסער, און דערפרייען מיין הארץ, אוו ער וועט מיר אריינמורמלען אינ'ם אויער, וויסן זאלסטו אז דיין ריכטיגע מאמע איז א גוי'ע.. און א נייע וועלט וועט זיך פאר מיר עפענען, און נייע לעבן וועט זיך ביי מיר אנטפאנגען, און דער כראנאלאגישער געפענגעניש וועט געבראכן ווערן, און באפרייען מיין גייסט פון איר פיין, נישט צו דער אלגעמיינער גליק איז מיין הארץ געוואנדן, נישט צו דעם האפט מיין גייסט תמיד, וויל דאס איז שוין ביי מיר גוט באקאנט, אז זייער גליק איז קיין גליק נישט, און דאס קען מיר גליקליך נישט מאכן, און דער גלוסט פון מיין הארץ איז נישט צו באפרייען זיך פון א גלויבן, און פון רעספעקטירן מאטאפיזיע, נאר פונקט דאס פארקערטע, גלויבן איז א ריכטיגע זאך, ווען מען גלייבט ריכטיג אין דער ריכטיגע, און מיין גלוסט איז זיך אריינטאן אין א גלויבן, א ריכטיגער, וואס מיין גייסט און זעהל זאל דאס פארשטיין, און באפרידיגט מיט דעם זיין.

אנגעהויבן האט זיך דאס אויף א שיינעם פרימארגן, ווען איך מיט מיין ליבער פאטער, שפאצירן אויף די נארוואס-ארויסגעקומענע זונען שטראלן, די גראז נאך פייכט, און מיין ליבער פאטער, האט געוואלט יידישקייט בא'טעמ'ט מאכן פאר זיין זון, וואס צו זיין אנטוישונג האט ער דאס גאנץ ביטער אויפגענומען, אזוי גלעטענדיג זיין זילבער גרויער לענגליכער בארד, האט ער פאר זיין זון פארציילט א געשיכטע, פון א אידישער יונגל, וואס האט אין זיין ישיבה ערהאלטן א בריוו, וואס אין דעם בריוו מאכט מען אים קלאר אז ער, דער ישיבה בחור איז גאר קיין יוד נישט, און ער האט פארלאזט די ישיבה און מיט דעם דעם אידישן גלויבן. און מיין ליבער פאטער, מיט זיין זיסער בא'חנ'טער שמייכל, האט מיר צוגעלייגט, ווי צוויי אידישע פערזאנען האבן זיך געקריגט וואס זיי וואלטן געטאן, ווען צו זיי קומט אזא בריוו אן, וואס וואלטן זיי ווען געטאן. איינער האט געזאגט אז ער וואלט געלאפן זיך שנעל מגייר זיין, און דער צווייטער האט געזאגט, אז ער וואלט געגאנגען צום ערשט מקריב זיין א קרבן אויף א במה, וויל נאר א גוי קען מקריב זיין זיינער א קרבן אויף א במה.

און גלייך האט די מעשה עפעס אנגעהויבען ארומטאנצען ביי מיר אין מח, איך האב מיט א האלבן שמייכל געקוקט אויף מיין פאטער און צו אים געזאגט, טאטע'שי, א שיינעם דאנק פאר די שיינע מעשה. און מיר האבן זיך געשיידט, ער צוריק צו זיין דיקער גרויסער גמרא, איבערלייגענדיג זיך אויף די גרויסע ברוין אויסגענוצטע בלעטער, און איך מיט א הארץ פיל מיט געפילן אומבאקאנטע, און מיט א מח פיל מיט געדאנקען, בין איך געגאנגען אריין אין דערנעבענדיגער וועלדעל, מיט האפענונג אז די שיינע נאטור וועט מיר עטוואס צוהעלפן סארטירן מיינע געפילן און געדאנקען.

איך זעץ מיך אויף א גרויסן שטיין, גאנץ א הויכער, אויבן שיינט דער זון, אבער זיינע שטראלן דערגרייכן נישט מיר, די גרויסע דיקע געדעכטע ביימער מאכן דעם שאטן ווי עס געהערט, א מילדע ווינטל בלאזט אדורך, דער גערויש ווי עס פאר'כישופ'ט מיר, איך פארמאך מיינע אויגן, עפעס שפיר איך זיך ביי מיר עטוואס עפעס א געהאלפענער, א שטיקל באפרייטער, און איך קען נישט דערגיין און דערגרונטעווען די אורזאך פון דעם. איך טראכט און טראכט, וואס האט זיך אין מיר גענדערט, וואס האט מיר געקענט עטוואס בארואיגן? פון די הונטערשטע מח קעמערלעך, שפרינגט פלוצים ארויף א געדאנק, און עס זאגט מיר דער אורזאך אין איין ווארט: "האפענונג".

ביז איצט האב איך זיך תמיד ארומגעדרייט מיט געדאנקען ביטערע, אן זעענדיג אן ענדע צו מיין ביטערע קייט, פארוואס איך בין אזא געבינדענער, פארוואס קען איך נישט קלערן און פילאסעפירן און אלע פילעזאפישע שטרעקעס אן דעם וואס ערגעץ טיף ביי מיר און הארץ זאל פלאטערן א געפיל, א באשולדיגונגס געפיל, וואס האלט מיר פאר פארן טראכטען אזאנע געדאנקען, און פארוואס זאל איך נישט קענען פרעגען מיינע געוואגטע פראגן אן דעם וואס מען זאל אויף ווארפן פון אלע זייטן שארפע בליקן, און אויפגעברויזטע גרימאסן, און פארוואס זאל איך זיך נישט קענען פארטיפן איבער די ווערק פון אריסטאטל און זיינס גלייכן ווי זיי באהאנדלען אסאך פראגן וואס ענגבערט מיר, ווען איך האב געליינט די געשיכטע פון שפינאזע, וואו ער האט זיך אנטזאגט פון זיין אפשטאם און פרייערהייט געקימערט זיינע געדאנקען צו וועלכן ריכטונג ער האט נאר געוואלט, האט זיך אין מיר אנגעצינדן א פייער פון קנאה, און גאר א לאנגע צייט האט זיך מיר געגלוסט דאס נאכמאכן, און ביינאכט האט זיך מיר אנשטאט דער רעליגיעזער ברכת המפיל, זיך אונטערגעזונגען קאפלאנ'ס געזאנג פון שָׁקְעָה חַמָּה שָׁקְעָה נַפְשִׁי, זעלבסט פארשטאנדיג מיט גאר אן אנדערער באדייט ווי דעם פארפאסער זעלבסט. און ביי דער זון אויפשיין, אנשטאט דעם טראדיצינאלער פראזע פון מודה אני, האט זיך מיר אונטערגעמורמעלט די ווערטער פונם געזאנג אִם לָזֹאת קָרָאתָ חַיִּים אֱמֹר נָא אֵלִי מַה זֶּה מֵת, מיין גייסט איז געווען פארפלאגט פון די דרוק פון אירע עגבערנישן, און געגלוסט צו א פרייער טראכט, און מיין מח האט תמיד זיך געפרעגט, וועל איך נאך קענען אמאל הערשן אויף מיינע געדאנקען, און נישט פארקערט, אז זייטיגע חשבונות און געפילן זאלן קאנטראלירן אירע געדאנקענ-גאנגען.

אבער איצט, בין איך עטוואס אביסל ארויס פון מיין געפענגעניש, איך בין איינגעשפאנט צו דער האפענונג, אז איין טאג, וועל איך נאך קענען א פרייער זיצן און טראכטן אוואו, און אין וואס, עס גלוסט זיך מיר, און איך וועל מיך קענען מחייב זיין מיין רעליגיע און נישט פארקערט אז די רעליגיע זאל מיך מחייב זיין, און ווען דער טאג וועט ענדליך אנקומען, און יענער וועט מיר רוימען אין אויער די פרייעדיגע בשורה, אז די ביסט גאר קיין איד נישט, דיין ריכטיגע מאמע איז א גוי'ע, וועל איך פונדאסניי, אויסגלייכען מיינע געדאנקען, און וועלן מיינע גלויבנס, פילסופירן גאט'ס עצם, טראכטן געוואגטע געדאנקען אויפן באשאף, און זיך צו שארן צו די אידישע רעליגיע מיט מיין אויספיר, און מיט מיינע הכרחים, וועגן גאט און זיין רעליגיע, און מיין גייסט און זעל, וועלן זיך פרידיג בייגן דעם רוקן צו גאט און זיינע חוקים.

דער האפענונג עס דערפרייט מיר, עס בארואיגט מיין שטורמישן גייסט, אויפן האריזאנט דערקענט זיך נישט יענעמ'ס אנקומען, אבער ביי מיר איז דער האפענונג וואס עס האלט מיך, און בקרוב בקרוב וועל איך דאס דערלעבן.

[נהורא נפישא]

געפריווט אלע סגולות ? מיין עצה איז זאלסט אויפהערן עסן לאקשן קוגעל, צדיקים האבן געזאגט ווער ס'עסט נישט קיין לאקשן קוגעל סימן שלא עמדו אבותיו על הר סיני, בדוח ומגוחך.

[smartinof]

אחד'ל, כהאף אז ביים זאגען אחכה לו בכל יום שיבא, האסטו נישט אינזין יענעמס אנקומען?!

[נולד מאוחר]

כהאב א חבר וואס ביי עם איז געשען דאס אויף וואס די ווארסט.
ער טראכט פריי, סזעט מיר נישט אויס אזוי גאלד די פרייע טראכטעריי. החלטות קומען נישט ציפליען. ס'פילאזאפיערט זיך נישט איבער עצם אזוי לייכט.
סקען זיין די גלוסט פאר עפעס וואס איז נישט אזוי גליסטיג.

[אחד העם]

געפריווט אלע סגולות ? מיין עצה איז זאלסט אויפהערן עסן לאקשן קוגעל, צדיקים האבן געזאגט ווער ס'עסט נישט קיין לאקשן קוגעל סימן שלא עמדו אבותיו על הר סיני, בדוח ומגוחך.

מיין ליבער פאטער האט מיר שוין פון דעם ביטערן טראפ מיט געוואלד געגעבן, און ווי מיט א העכערן כח האב איך זיך געפונען שטיין ביים דעם קליינטשיגען אויסגעדארטן בערגעל, גערופן האט מען דאס סיני, וואס זאל איך טאן, מיט איין איינציגער טרייסט בין איך פארבליבען, צו האפן אויף דעם גורלדיג'ן טאג

כהאב א חבר וואס ביי עם איז געשען דאס אויף וואס די ווארסט.
ער טראכט פריי, סזעט מיר נישט אויס אזוי גאלד די פרייע טראכטעריי. החלטות קומען נישט ציפליען. ס'פילאזאפיערט זיך נישט איבער עצם אזוי לייכט.
סקען זיין די גלוסט פאר עפעס וואס איז נישט אזוי גליסטיג.

וואס די קענסט אזא איינעם וואס איינער האט אים אריינגערוימט און.אויער אז ער איז קיין יוד נישט, ער האט ערהאלטן א בריוו פון ערגעץ ווי און האלאנד אז זיין ריכטיגע מאמע איז א האלאנדישע איינוואוינער??
סאיז פארהאנען עפעס אן ענין צו פארקריפלען יענעמס ווערטער, מיין געדאנק איז נישט אט"ד והמסתעף, ווייל אזא איינער איז זיין מח און געדאנקען גאנג אויך.פארבונדען מיט עפעס זייטיגס ואכמ"ל, נעם מיין פונקט אויף וויפיל איך האב עס געמיינט, און פארדריי נישט דעם שמועס צו אט"ד ריכטונג,
און א פרייער טראכט וואס איך רוף פריי איז טאקע נישט לייכט אבער גלוסטיג איז דאס זייער, ריכטיגער אויך

[הוגה]

[justify]איך מוז דיר שטארק באדאנקן פאר דער געוואלדיגע ארטיקל. עס איז געשריבן אין א ציענדע, כעין-פאעטישע שפראך, אזש עס טראנפארמירט דעם ליינער אינעם וועזן פון די שריפט. איך האב געפילט ווי איך בין אויף א ראלעקטוסטער מיטפילנדיג אלע טיפע געפילן פון אנגסט, פיין און האפענונג. אויך זענען געוויסע נקודות גאר שטארק ארויסגעברענגט געווארן.

Having said that, האף איך אז דו וועסט מיר מוחל זיין אויב מיינע קומענדע ווערטער וועלן ארויסלאזן אביסל לופט פון די באלאן.

איך פארשטיי נישט, "האפענונג" זו על שום מה. דו האסט האפענונג אז איין טאג וועסטו געוואר ווערן אז דו ביזט נישט א יוד, און ממילא וועסטו קענען בוחר זיין מיט דיין אייגענע הכרה אן קיין פריערדיגע התחייבויות. איך קען דיר מבטיח זיין אז דאס וועט קיינמאל נישט געשעהן. עס איז דא אולי איינס אין א מיליאן שאנס אז דו וועסט אמאל נתבשר ווערן אז דו ביזט נישט א יוד. און אפילו אויב ביסטו יא דער איינס פון א מיליאן, איז דערנאך פארהאן אולי איינס פון א מיליאן שאנס אז דו וועסט בהכרה עצמית ובתבונה מלאה בוחר זיין אין די אידישע גלויבונג. קוק נאר אביסל ארום אין די וועלט. עס זענען פארהאן אזוי פיל חכמים ונבונים, סייענטיסטן, עקאנימיסטן, פעליזאפן, היסטאריקער ועוד ועוד, וויפיל פון זיי זענען בוחר אין יהדות? וואס פאלט דיר איין אז דו וועסט זיין אנדערש ווי זיי? די איינציגסטע סיבה פארוואס דו טראכסט יעצט אז דו גייסט דעמאלטס בוחר זיין באלהי ישראל איז צוליב דעם וואס יעצט ביסטו אין דער באקס. די מינוט וואס דו ביזט ארויס פון דער באקס זאגן די סטאטיסטיקס פאר גאר שוואכע שאנסן אז דו וועסט צוריק קומען מדעת עצמך.

בכלל ווינדערט מיר גאר שטארק אויף דיין אנגסט און פיין וואס דו האסט געהאט ביז דער פונק פון האפענונג איז דיר אפיר געקומען. עס האט דיר וויי געטון פארוואס דו ביזט א יוד מצד הורתך ולידתך בקדושה, און נישט פון דיין אייגענע בחירה מתוך הכרה והבנה אז דאס איז די ריכטיגע דרך. איך האב נייעס פאר דיר. דו קענסט יעצט - אן נתבשר ווערן איבער דיין גוי'אישע מאמע - צוקומען צו דער מצב. זיי מחליט אז היו לא תהיה, דו ביזט מער נישט מאמין ומקבל, אויסער אויב עס וועט דיר זיין ברור כשמש. נעם ארויס אריסטו, אפלטון, סקרטוס, פילון, ולהבדיל די מורה און אנדערע ספרי השקפה, התבוננות ופילוסופיה און ווער איבערגעצייגט. פארוואס נישט? פארוואס מיינסטו אז יעצט "מיסטו" גלייבען? האסט דאך א בחירה, נו גלייבסטו דאך פון דיין אייגענע בחירה פונקט ווי א נישט איד וואס קומט צו מתוך הכרה עצמי. ניין?

די עולם האקט.


.[/justify]

[וועפערייזער]

באלד וועט נאך איינער קומען שרייען, הלוואי קומט מיר עמיצער מבשר זיין אז כ'בין געבוירן א גוי, אזוי כ'זאל דעמאלט'ס קענען אויסוועהלן נישט צו גלויבן, אהן מורא האבן אז ס'קומט דורך אומבאוויסטזיניגע נגיעות, צוליב וואס איך בין געבוירן א איד.

[פרישער]

@הוגה געמאכט א היים לויף, האסט דעים @אחד העם געמאכט פאר אח דאָם, און מיין חיות נישט געהערט, אז איינער וויל געבוירן ווערן ביי א שיקצע,
הלמאי וויל ער נישט געבוירן ווערן א קו אדער א האז, אדער א נקיבה,
פאעזיע מיין אחור, מלא שטות ורעות רוח, כאטש ווען ער האפט צו לייזען אפאר דאלער הח ושתי, ער פראבירט צו מאכן א שפיצל, איבער רעדן גאט אז דו שיק מיר אינטער דעים גויה דערנאך וועל איך דיך דינען ווי ס'ברויך צו זיין, אדער גלייבסטע אדער נישט, אז דו גלייבסט נישט וואס איז דיר א חילוק ווי אזוי דו ביזט געבוירן, אויב גלייבסט יא דאן וואס איז דיין פראבלעים, ממש א גילטי חסיד, ער פריקט מיך אויס, וואס איז דיין פראבלעים אפילו דו גלייבסט נישט וועלן מיר דיר לאזן ווייטער עסן טשאלענט מיט איימער צוויבל אויב ווילסטע, דו גלייבסט, נאר וואלסט געקענט באשטיין צו זיין מחייב מיט שבע מצות בני נוח, דו מיינסט פאר א גוי גייט אזוי גיט, האסטע א גרויסע טעות, לדעתי איז פיל שווערער צו זיין א גוי, זיי לעיבן א פיל שווערערע לעיבן ווי מיר אידען.

[פאריז]

[tag]אחד העם[/tag] זייער גוט און קלאר אראפגעשריבען דיינע געדאנקען, אבער עס זעט מיר אויס די ביסט שוין א פארפאלאנער, עס זעט אויס ווי די וועסט שוין אייביג בלייבען מיט די באשולדינגוס געפיל וואס וועט דיר אייביג געבן דעם באהאלטענם שטעך אז ביזט א יוד, האסט געהאט עלטערן אידן, און די שפרייזט דערט ווי טארסט נישט.

איך קען דיר אבער טרייסטען, ווי עס זעט אויס וועלן דיינע קינדער שוין נישט האבן די פראבלעם, זיי וועלן שוין נישט זיין אזוי זיכער ווי די אז זייערע עלטערן זענענן אידן, זיי וועלן שוין לכאורה נישט האבן די באשולדינגוס געפיל.

[הדד בן בדד]

דער עולם האט מיך שוין דא אויסגעכאפט, אבער איך האב געוואלט זאגן בערך דאס זעלבע. דו קענסט פונקט אזוי אנקומען צום אנערקענונג אז אז יוזל איז דער ריכטיגער, עס איז פשוט אסאך גרינגער און עס גיבט אסאך פון די זעלבע איידיעס פון לאוו און די סארט זאכן. סאו זיי נישט אזוי זיכער פון פראנאויס וואס דיינע תוצאות וועלן זיין. מען קען פונקט אזוי צוקומען צום זעלבן תכלית זייענדיג א איד וואס איז געבוירן פון א אידישע טאטע מאמע. פארקערט עס איז פיל העכער צוצוקומען צו דעם אנערקענונג אלס איד, און ערשט דערנאך דינען דעם אויבערשטן בפשטות, ווי דער בעש"ט הק' האט געזאגט: נאך אלע מיינע ידיעות, בין איך א נאר און איך גלויב.

[diff]

Who sais there is choice
והעולה, על-רוחכם--היה, לא תהיה: אשר אתם אומרים, נהיה כגויים כמשפחות הארצות--לשרת, עץ ואבן. חי-אני, נאום ה"א: אם-לא ביד חזקה ובזרוע נטויה, ובחמה שפוכה--אמלוך עליכם.

[שמעקעדיג]

לדעתי איז פיל שווערער צו זיין א גוי, זיי לעיבן א פיל שווערערע לעיבן ווי מיר אידען.

אפשר ביסטו מסביר דיין סברא, סתם פאר אינטרעסאנטקייט?

[נהורא נפישא]

קלינגט אביסל קליינשטעטלדיג צו רעדן פון די אידן .vs די גויים
בעת ווען מיר רעדן פון דעם המעט מכל העמים, ווערט רעדט נאך רעליגיעז , אקעגן זעקס ביליאן יושבי תבל וואס רעכנט אריין די ווייסע ראסע, די געלע ראסע, די טונקעלע ראסע,
רוסן פאלאקן דייטשן פראנצויזן ענגלענדער איטאליענער איירישער אמעריקאנער אפריקאנער מעקסיקאנער פארטריקאנער בראזיליאנער כינעזער קאריער יאפאנעזער

[אחד העם]

[justify]איך פארשטיי נישט, "האפענונג" זו על שום מה. דו האסט האפענונג אז איין טאג וועסטו געוואר ווערן אז דו ביזט נישט א יוד, און ממילא וועסטו קענען בוחר זיין מיט דיין אייגענע הכרה אן קיין פריערדיגע התחייבויות. איך קען דיר מבטיח זיין אז דאס וועט קיינמאל נישט געשעהן. עס איז דא אולי איינס אין א מיליאן שאנס אז דו וועסט אמאל נתבשר ווערן אז דו ביזט נישט א יוד. און אפילו אויב ביסטו יא דער איינס פון א מיליאן, איז דערנאך פארהאן אולי איינס פון א מיליאן שאנס אז
דו וועסט בהכרה עצמית ובתבונה מלאה בוחר זיין אין די אידישע גלויבונג. קוק נאר אביסל ארום אין די וועלט. עס זענען פארהאן אזוי פיל חכמים ונבונים, סייענטיסטן, עקאנימיסטן, פעליזאפן, היסטאריקער ועוד ועוד, וויפיל פון זיי זענען בוחר אין יהדות? וואס פאלט דיר איין אז דו וועסט זיין אנדערש ווי זיי? די איינציגסטע סיבה פארוואס דו טראכסט יעצט אז דו גייסט דעמאלטס בוחר זיין באלהי ישראל איז צוליב דעם וואס יעצט ביסטו אין דער באקס. די מינוט וואס דו ביזט ארויס פון דער באקס זאגן די סטאטיסטיקס פאר גאר שוואכע שאנסן אז דו וועסט צוריק קומען מדעת עצמך[/justify]

האמת אגיד, מיין ארטיקל איז בעיקר ארויס צו ברענגען א געדאנק,.ווי איך גלוסט און בענקט צו פילזאפירן געטליכקייט און קיינע זייטיגע מניעות, נישט מיין געפיל אז איך טו עפעס נישט ריכטיג מיט'ן טראכטען אויף אזעלכע געוואגטע נושאים, זאל מיך אפהאלטען, און נישט דער דרויסענדיגער ארום וואס קוקט מיך.אן מיט בייזע בליקען פאר'ן חלילה קלערן אנדערש ווי דער מלמד.האט מיר געלערנט, און זאל זיין אינערליך פריי צו טראכטען און די אלע נושאים, נאר ארויס צו.ברענגען דער האפענונג מיט'ן גאנצען שטארקייט איז דער געדאנק, טעל מי איף איים ראנג?!
ועוד, און האפענונג האב איך שוין כולל געווען די אלע שוואכע אויסזיכטען וואס איך.האב, דאס.מיינט דאך האפן, מהאפט אז אלעס וועט זיך אויסשטעלן אזוי מטשעלט זיך פאר,

[justify]בכלל ווינדערט מיר גאר שטארק אויף דיין אנגסט און פיין וואס דו האסט געהאט ביז דער פונק פון האפענונג איז דיר אפיר געקומען. עס האט דיר וויי געטון פארוואס דו ביזט א יוד מצד הורתך ולידתך בקדושה, און נישט פון דיין אייגענע בחירה מתוך הכרה והבנה אז דאס איז די ריכטיגע דרך. איך האב נייעס פאר דיר. דו קענסט יעצט - אן נתבשר ווערן איבער דיין גוי'אישע מאמע - צוקומען צו דער מצב. זיי מחליט אז היו לא תהיה, דו ביזט מער נישט מאמין ומקבל, אויסער אויב עס וועט דיר זיין ברור כשמש. נעם ארויס אריסטו, אפלטון, סקרטוס, פילון, ולהבדיל די מורה און אנדערע ספרי השקפה, התבוננות ופילוסופיה און ווער איבערגעצייגט. פארוואס נישט? פארוואס מיינסטו אז יעצט "מיסטו" גלייבען? האסט דאך א בחירה, נו גלייבסטו דאך פון דיין אייגענע בחירה פונקט ווי א נישט איד וואס קומט צו מתוך הכרה עצמי. ניין?[/justify]

ניין, דער מח און שכל פונ'ם מענטש איז געבונדען צו אסאך רגשות און זייטיגע זאכן וואס דער מענטש אליין כאפט נישט, און בפרט ווען עס רירט אן די נקודה פון א גלויבען, דער גלויביגער וועט אלס אנקוקען זיין גאט אלס עפעס אזאך וואס ער קען נישט אנטאפען, נישט ווייל ער וויסט דאס, נאר ווייל ער שפירט דאס סאיז ביי אים איינגעבאקן און אלע ביינער, איז מען גייט טראכטען און חוקר זיין און דעם גאט און וואס אפיציעל ער.גלייבט.יעצט איז דאס.זייער א.שווערע זאך, ערגעץ וואו שפירט ער זיך א זינדיגער, פארן אפילו האבן אזעלכע הוא אמינא'ס אויף זיין גאט, איך זאג נישט אז מען קען נישט, אבער זיך איבער הייבען די אלע זייטיגע רגשות וכדומה.איז זייער א שווערע זאך, נאר אז איך וועל וויסען אז איך געהער נישט צו דעם יידישען פאלק וועלן מילא אסאך.זייטיגע נטיעות אוועק פאלן און מיין טראכט אויף גאט וועט זיין מער ריין און לויטער פון זייטיגע זאכן, ווי דער יוד וואס קלערט,
מיין עיקר פונקט איז געווען אז איך אלס יוד וויל בלייבען א יוד אבער ריכטיגער יוד און פארשטיין ריכטיג מיין יודישקייט, נאר אזוי ווי איך בין געבינדען מיט די אלע זייטיגע רגשות און נטיעות.צו געוויסע הנחות, וויל איך זיך פון דעם ארויסזען, און אנפאנגען פון אלף, און די איינציגער וועג וואס איך.זע פאר מיר איז אז מיין האפענונג זאל פארווירקליכט ווערן...

[tag]אחד העם[/tag] זייער גוט און קלאר אראפגעשריבען דיינע געדאנקען, אבער עס זעט מיר אויס די ביסט שוין א פארפאלאנער, עס זעט אויס ווי די וועסט שוין אייביג בלייבען מיט די באשולדינגוס געפיל וואס וועט דיר אייביג געבן דעם באהאלטענם שטעך אז ביזט א יוד, האסט געהאט עלטערן אידן, און די שפרייזט דערט ווי טארסט נישט.

איך קען דיר אבער טרייסטען, ווי עס זעט אויס וועלן דיינע קינדער שוין נישט האבן די פראבלעם, זיי וועלן שוין נישט זיין אזוי זיכער ווי די אז זייערע עלטערן זענענן אידן, זיי וועלן שוין לכאורה נישט האבן די באשולדינגוס געפיל.

איך.פארשטיי נישט וואס די רעדסט,.מיין דמיון איז דאך אז איך וואלט אויסגעפינען אז איך האב קיינע יידישע עלטערן פארמאגט.
און די קללות.וואס די ביסט מארה.מיינע קינדער וויס איך.נישט פשט, אדרבה תבאר דבריך

דער עולם האט מיך שוין דא אויסגעכאפט, אבער איך האב געוואלט זאגן בערך דאס זעלבע. דו קענסט פונקט אזוי אנקומען צום אנערקענונג אז אז יוזל איז דער ריכטיגער, עס איז פשוט אסאך גרינגער און עס גיבט אסאך פון די זעלבע איידיעס פון לאוו און די סארט זאכן. סאו זיי נישט אזוי זיכער פון פראנאויס וואס דיינע תוצאות וועלן זיין. מען קען פונקט אזוי צוקומען צום זעלבן תכלית זייענדיג א איד וואס איז געבוירן פון א אידישע טאטע מאמע. פארקערט עס איז פיל העכער צוצוקומען צו דעם אנערקענונג אלס איד, און ערשט דערנאך דינען דעם אויבערשטן בפשטות, ווי דער בעש"ט הק' האט געזאגט: נאך אלע מיינע ידיעות, בין איך א נאר און איך גלויב.

קוק וואס איך האב גענטפערט הוגה'נן, ואוסיף, אז איך האב אויך און פלאן צו דינען גאט בפשטות, נאכדעם וואס איך וועל קלאר.וויסען אס ער עקזעסטירט און וויאזוי ער עקזעסטירט וכו', פארקערט און א געוויסע זין, און בנוגע צו געוויסע פרטים בין איך שואף צו פשטות, אבער זאגען אז מען גלייבט בפשטות, אן אמאל ריכטיג דערגאנגען גאט איז ביי מיר א מאדנע תופעה, אז די וויסט נישט וואס גאט איז.ווי אזוי גלייבסטו און אים בפשטות, אפשר און דעם גאט גלייבט נישט בפשטות, און דער וועג ווי אזוי צו האבן א פרייער אומאפהענגיגער טראכט, איז נאר מיט מיין האפענונג.

[zurich]

לדעתי איז פיל שווערער צו זיין א גוי, זיי לעיבן א פיל שווערערע לעיבן ווי מיר אידען.

אפשר ביסטו מסביר דיין סברא, סתם פאר אינטרעסאנטקייט?

[דעת תורה]

א גוי מעג דען זיין א אפיקורס? א גוי האט דעם זעלבן גאט ווי א איד, און די זעלבע מניעות צו טראכטן צדדים פארקערט.

[געפילטע פיש]

א גוי מעג דען זיין א אפיקורס? א גוי האט דעם זעלבן גאט ווי א איד, און די זעלבע מניעות צו טראכטן צדדים פארקערט.

א גוי האט א חיוב אמונה? דוכט זיך אז נישט.

[הדד בן בדד]

Who sais there is choice
והעולה, על-רוחכם--היה, לא תהיה: אשר אתם אומרים, נהיה כגויים כמשפחות הארצות--לשרת, עץ ואבן. חי-אני, נאום ה"א: אם-לא ביד חזקה ובזרוע נטויה, ובחמה שפוכה--אמלוך עליכם.

דאס גייט אויפן כלל, א יחיד קען יא

[פרישער]

שמעקעדיג האט געשריבן:
פרישער האט געשריבן:
לדעתי איז פיל שווערער צו זיין א גוי, זיי לעיבן א פיל שווערערע לעיבן ווי מיר אידען.

אפשר ביסטו מסביר דיין סברא, סתם פאר אינטרעסאנטקייט?

אינעם ליכט פינעם אחד העם ארטיקל, אז וואלט זייער געוואלט געוואויר ווערן אז ער איז א גוי, איז נתתעורר געווארן א שאלה ביי הרב שמעקעדיש, וויל איך דא אלאבערירן, דו מעלות פון זיין א איד, נישט פון א רעליגעיזן שטאנדפינקט, ווייל דאס איז א דבר פשוט, נאר פון א פראקטישן שטאנדפוקט.

צו זיין א גוי, כאטשיק מיר זעיען גוים ארימגיין אזוי פריילעך און ציפרידן, הפקרדיג, זענען בטבע ערלים נישט ציפרידן, זיי זענען אלץ אזוי ווי מיסיס לוט, אלץ קיקן זיי ציריק, בין איך ציפרידן אדער נישט, גייט מיר גיט אדער נישט, על פי רוב גוים טשידען, דערנאך האבן זיי גילט ווי חסידים, דערנאך באצאלט מען א פרייז ווי עס געהער צו זיין, מיר אידן ווען איינער גט זיך גייט דורך ביטערע ווייטאגען, וואס מייט עץ אז ערלים זענען פון גָמי, זיי האבן נישט קיין געפילן, עס טיט זיי פינקט אזוי וויי, ווען א גוי ענדיגט זיין טאג ארבייט, ער גייט אהיים, לויפט נאך א נקיבה אין שעינק, ווייל עס בריט אים, און ער גייט אהיים פיל, אן גארנישט, פלאצט אים דו געדילט, ווי ער גייט ציצקעט ער, אפילו אויב איז ער א בעסערע גוי ווענט ער זיך צו העכער מאטריאל, דעיס איז נישט פאר פאן, דעיס איז פאר דיפרעסיא, א גוי איז קיינמאל נישט ציפרידן, אפילו ער איז פון דו עטליכע פראצענט וואס פירן יא א נארמאלע משפחה ווערטשאפט, איז עס געוועינטלעך נאר צייטווייליג, ער קיקט נאך אלץ פאר א בעסערע און שענערע, און דו ווייב זיינע קיקט אויך ארים אויב זי קען נאך איינעם דערווארעמען, ווען ער גלייזט דו אויג, טראכט ער נאר אז זיין ווייב טשיט, און מיט רעכט.

מיר אידען בדרך כלל זענען פארזיכערט אז אינזערע ווייבלעך אפילו זי פארמאגט וואצעפ, אז זי איז נישט קיין זינדיגע, די ווייבלעך אינזערע ווען מיר גייען מנחה מעריב'ן, גלייבן זיי באמינה שלימה, אז מיר זענען מתפלל, מיר דילען כמעט נישט מיט קיין אה די פראבלעימען אזוי ווי על פי רוב גוים מאכן מיט מיט זייערע טינעדש קינדער, אינזער גרעסטע פראבלעים איז אז א קינד איז נישט און ישיבה, ביי גוים איז דראג ריהעביליטעישן א גויס ארטיקל, און עידס איז דו גרעסטע זארג פארן גוי, אידן פארמאגן גמ"ח'ן צוועקן וואס מען פארטיילט פאר ארעמע, ווען א גוי פארלירט זיין דזשאב איז א שפאן פון האם לעס , א איד קויפט א ריפסענע בעקיטשע און איז מסודר ביז משיח'ס טאג.
על כן גלייב מיר אז זיין א גוי קימט מיט פילע פראבלעימען.

[אחד העם]

נישט צו דער אלגעמיינער גליק איז מיין הארץ געוואנדן, נישט צו דעם האפט מיין גייסט תמיד, וויל דאס איז שוין ביי מיר גוט באקאנט, אז זייער גליק איז קיין גליק נישט, און דאס קען מיר גליקליך נישט מאכן, און דער גלוסט פון מיין הארץ איז נישט צו באפרייען זיך פון א גלויבן, און פון רעספעקטירן מאטאפיזיע, נאר פונקט דאס פארקערטע, גלויבן איז א ריכטיגע זאך, ווען מען גלייבט ריכטיג אין דער ריכטיגע, און מיין גלוסט איז זיך אריינטאן אין א גלויבן, א ריכטיגער, וואס מיין גייסט און זעהל זאל דאס פארשטיין, און באפרידיגט מיט דעם זיין.

פרישער, האסט לכאורה די ווערטער נישט באמערקט, און דיינע טעאריעס אויפ'ן גוי האבן גארנישט.מיט מיינע ווערטער, לא מוסיף ולא גורע...

[פרישער]

נישט צו דער אלגעמיינער גליק איז מיין הארץ געוואנדן, נישט צו דעם האפט מיין גייסט תמיד, וויל דאס איז שוין ביי מיר גוט באקאנט, אז זייער גליק איז קיין גליק נישט, און דאס קען מיר גליקליך נישט מאכן, און דער גלוסט פון מיין הארץ איז נישט צו באפרייען זיך פון א גלויבן, און פון רעספעקטירן מאטאפיזיע, נאר פונקט דאס פארקערטע, גלויבן איז א ריכטיגע זאך, ווען מען גלייבט ריכטיג אין דער ריכטיגע, און מיין גלוסט איז זיך אריינטאן אין א גלויבן, א ריכטיגער, וואס מיין גייסט און זעהל זאל דאס פארשטיין, און באפרידיגט מיט דעם זיין.

פרישער, האסט לכאורה די ווערטער נישט באמערקט,

שמעקעדיג האט געשריבן:
פרישער האט געשריבן:
לדעתי איז פיל שווערער צו זיין א גוי, זיי לעיבן א פיל שווערערע לעיבן ווי מיר אידען.

אפשר ביסטו מסביר דיין סברא, סתם פאר אינטרעסאנטקייט?

עס איז געוועין צו פארענטערן [tag]שמעקעדיג[/tag], צו דיין תגובה האט שוין [tag]הוגה[/tag]מיט אלע אנדערע וגם אני בתוכם זיך שוין באצויגן

[יאיר]

רבותי, יעצט איז נישט די צייט צו באנעבעכן אדער צו מאכן אויסזען מינדערוויכטיג די גאר-עכטע דאגות פון אחד המיוחד שבעמינו, לשונו עט סופר מהיר, על שם 'אחד העם' מכונה. אונזער ידיד דארף אן עצה. לאמיר צוזאמנעמען די שבעת חכמי בית הקפה יודעי העיתים, שיושבין שקטים ושלוים על שמריהם, בלי דאגות הפרנסה, און לאמיר מטכס עצה זיין און טרעפן א וועג ארויס פאר אים. ובזה החלי, איך קען טרעפן צוויי היתרים צו פטר'ן אחד העם פון תרי"ג מצווות: א. לויט ווי עס טענה'ן טייל היסטאריקער* זענען רוב פון אונז בלויז א געמיש פון אנדערע פעלקער, פון מצרי'שע ערב רב און האלבע כוזרים און מפוקפק'דיגע גרים בימי החשמונאים. ממילא איז פשוט אז כל דפריש מרובא פריש און אזוי ווי ער האט זיך שוין לאנג פורש געווען פון אידישן פאלק מיט זיינע טריפה'נע מחשבות און ביכער, כמו שניכר בין כותלי מכתבו וריסי עיניו המלאים דמעות, ממילא קען ער זיך רואיג ארויסדערזען פון אידישן פאלק על פי הלכה בלי שום פקפוק. און הגם איינמאל ער ווערט אויס איד דעמאלט קען מען שוין נישט גיין נאך רוב, ווייל אין הולכין בבן נח אחר הרוב, פונדעסטוועגן כבר ידוע מאמר החכם, אויף צוריק גייט א קאזע, און אודאי נישט א קלוגער געריבענער איד - אופס. גוי.
ב. לויט ווי עס איז דאך ידוע אז מיר האבן שוברו בצדו, די באקאנטע מודעה רבא לאורייתא, ממילא קען מען זיך פארלאזן אויף דעם בשעת הדחק. הגם עס איז דאך הדר קבלוה מאהבה, פונדעסטוועגן האבן מיר דא א איד וואס שרייט חי וקים, אין כאן לא הדר ולא קבלוה ולא מאהבה, אבל יש כאן חרטה גמורה ועזיבת החטא והגיהנם והעולם הבא וכל המסתעף, הם ופירותיהן ופירות פירותיהן עד סוף העולם, על כן יהי' הדר קבלוה בטלין ומבוטלין לא שרירין ולא קיימין, מיומא דנן ולעלם, וכשם שמתירין בבית דין של מטה כך יהיו מתירין בבית דין של מעלה. וכשם שקיבלתי שכר על הדרישה, כך יקבל החצי יהודי חצי אשכנזי האומלל הלזה שכר על הפרישה.
--
*אני מציע לו לעיין גם בספרו השני של המחבר הזה, מתי ואיך חדלתי להיות יהודי?

[דעת תורה]

א מער ארטאדאקסישע עצה איז בעטן א בי"ד זאל דיר מפקיע זיין מיהדות, ע"פ דברי חת"ס הידועים.

געפילטע, אויב איז אמונה נישט קיין מצוה בפני עצמה איז פשוט אז א גוי האט דעם זעלבן איסור נישט צו לייקענען אין גאט ב"ה, נאר אפילו עס איז יא א מצוה, איז דאך עס א ק"ו פון דעם איסור ע"ז, די שאלה איז צו דרשינן ק"ו ביי א גוי...