משפחה אין ירושלים פאר'סם'ט, צוויי קינדער טויט, אנדערע קריטיש

[איך אויך]

דא האסטו א דיון פארוואס דער עקסטרימינעיטר איז אונטער ארעסט אבער דער דאקטער נישט?

[[NAMELESS]]

, ,
, ,
, ,
, ,
, ,

[היימישער ליטוואק]

"ה' נתן וה' לקח. נשאלת השאלה מדוע רבי מאיר בכה, הרי הוא בעצמו אמר לברוריה אשתו שצריך להחזיר את הפיקדון. התשובה היא שכשבעל פיקדון מגיע לקחת את הפיקדון כשהגיע הזמן, זה באמת הזמן להחזיר את הפיקדון. אבל, כשבעל הפיקדון מבקש את הפיקדון קודם שהגיע הזמן זה סימן שלא היינו שומרים טובים. אולי לא היינו ראויים לשמור על הפקדונות האלו, לא היינו זכאים לגדל אותם", אמר האב.

האב הוסיף, "הקב"ה, נתת לנו את אביגיל, היא הייתה כל כך צדיקה וטהורה, כל דבר הייתה שואלת 'זה יהיה לי מצווה'? כל כך היתה נשמה טהורה, תמיד רק אהבה לעזור. יעלי רק עכשיו התחילה לדבר, תמיד 'אבא, אמא' איזה טהורה היא היתה, איזו מתוקה. איזה חברות טובות הן היו, אי אפשר להאמין. עוד אתמול בבוקר שתיהן דיברו ושמחו, בלילה שתיהן עוד רקדו. הקב"ה בא ולקח אותן בחטף, מהרגע להרגע, אפילו לא הספקנו להתפלל", הוסיף האב.

"אין לנו שום שאלות, 'אל אמונה ואין עוול, צדיק וישר הוא', ה' נתן וה' לקח, אנחנו לא יודעים חשבונות שמיים, לא יודע למה זה קרה דווקא לנו. אבל אם הקדוש ברוך הוא הביא אותנו לניסיון הוא יתן לנו גם כוח לעמוד בו, שיהיו יסורים של אהבה. אני מבקש מאביגיל ויעל, תעלו לפני כיסא הכבוד, תינוקות שלא חטאו, ותבקשו על האחים רחמי שמיים".

האב הוסיף וביקש מציבור הנוכחים בלוויה להתפלל על שני הבנים הנמצאים במצב קשה, רפאל יצחק אייזיק בן מיכל וחיים מיכאל שלמה בן מיכל

[יואב]

ס'הארץ קען צעגיין. ווייסט איינער די מצב מיט די אנדערע געשוויסטער?

[היימישער ליטוואק]

די עלטערן טענה'ן אז זיי האבן יא גזאגט פאר דעם דוקטור.
אויב אזוי איז די שולד אויף דעם דוקטור.
רבש"ע העלף, רפאנו ה' ונרפא.

[שמעקעדיג]

דא איז נישטא וואס צו בלעימען די משפחה, פינטל. זיי העטן נישט געדארפט חלומ'ען אז דער עקסטערמינעיטער האט געטון אזא פאצערישע - פאצערישע? רציחה'דיגע! - דזשאב און פאראורזאכט דעם טויט פון א אומשולדיגע משפחה. קיין שום עדיוקעישאן וואלט נישט געהאלפן דערויף. אדרבה, זאג מיר אין וועלכע קאלעזש מען לערנט דאס אויס, אז אויב מען האט שלשול זאל מען טשעקן פאר גאז/סם...

דער אמת איז, נאך א מזל עס איז דא וועמען צו בלעימען. די מענטשליכע נאטור פארלאנגט עס, עס איז דא אויף וועמען צו שרייען און וועמען צו באשולדיגן און פוינטן פינגערס.. שטארבן אן א סיבה און אן טרעפן איינעם צו בלעימען איז זייער א שווערע פיל אראפצושלינגען אויב האט מען נישט פעלזן-פעסטע אמונה.

אז מיר גלייבן אז אלעס איז באשערט און דער סם שפריצער איז נאר געווען א שליח, איז דאך בכלל נישט שייך צו פרעגן די שאלה. הרבה דרכים למקום, אויב נישט סם, וואלט געווען א צווייטע אופן. לאמיר שוין אויפהערן מיט די באשולדיגן דעם סיסטעם מיט פון-פינגער-אויסגעזויגענע טענות וואס קלעבן ווי אלטע סקאטש-טעיפ צום בארד.

[ישמעאל הכהן]

איך האלט ווי שמעקעדיג. אבער איך גלייב אויך אז 'איז געווען באשערט אז איינער זאל בלעימען די משפחה... אויב נישט היימישע ליטוואק וואלט עס אן אנדערע חכם געשריבן...

[לאליפאפ]

רבוני דעלמא כולי, וויזוי באקומט א 15 יעריגע בחור א הארץ אטאקע, שומו שמים,

טשולדיק! איך זעה אז ס׳הארץ אטאקע איז א קאווע אפ משום בושא, אבער כבר הי׳ לעולמים למשל ווען איך האב געלערנט אין ישיבה קטנה, געדענק איך וואו א בן 14-15 האט געהאט א הארץ אטאקע.

[טישו באקס]

https://www.youtube.com/watch?v=o-LwtzdzeyA

נישט צום גלייבן ווי א טאטע קען זיך אזוי שטארק האלטן

[איש עברי]

עס רייסט ביים הארץ אבער מיט די פולע סימפאטיע מוז איך זאגן אז איך קוק עס אהן היפאטקריטיש און צביעות'דיג ווען א טאטע שטעלט זיך ביי די פרישע קבר פון זיין האלבע משפחה און זאגט איך האב נישט קיין קשיות בלא בלא בלא
ס'איז שוין געווארן א חרדיש'ע סטאנדארט אז יעדע טאטע וואס פארלירט א קינד מוז זיין א גיבור און שרייען השם נתן והשם לקח....

[איך אויך]

לויט וויפיל איך געדענק שטייט אין פסוק כי האדם יראה לעיניים וה' יראה ללבב (אפשר יאשקע קען יא זעהן).

[יואב]

עס רייסט ביים הארץ אבער מיט די פולע סימפאטיע מוז איך זאגן אז איך קוק עס אהן היפאטקריטיש און צביעות'דיג ווען א טאטע שטעלט זיך ביי די פרישע קבר פון זיין האלבע משפחה און זאגט איך האב נישט קיין קשיות בלא בלא בלא
ס'איז שוין געווארן א חרדיש'ע סטאנדארט אז יעדע טאטע וואס פארלירט א קינד מוז זיין א גיבור און שרייען השם נתן והשם לקח....

איים סארי. אבער די בעסטע צייט מקנא צו זיין א מאמין, איז ווען ס'באפאלט א טראגעדיע. וואס היפאקריטיע ווען צבועות'דיג? מיינסט ער גייט דזשאלעווען טרערן כל ימי חייו? ער גייט פארגעסן מארגן דערפון?
איך ווייס נישט וויאזוי איך וואלט אויפגענומען אזא זאך. אבער אויב איינער קען זיך שטארקן איבער שוועריגקייטן דאס מענטשליכע שכל קען אפילו נישט באגרייפן, נאר דורך אמונה, ווי גליקלעך איז ער, אז ער איז א מאמין.

[אוהב ישראל]

איש עברי.....אבדה האמונה נכרתה מפיהם זאגט דער הייליגער קוברינער זי"ע פארוואס איז נישטא קיין אמונה וויל נכרתה מפיהם וויל מען רעדט נישט דערפון.............איז דער וואס רעדט יא דערפון האט יא אמונה..........השי"ת געט די כוחות פאר דעם טאטען זיך צי מחזק זיין...........אוועק מאכען א יוד וואס האט אמונה אי פראבירט זיך מחזק זיין אין אזא שרעקליחע עת צרה ??????????????.

[שמעקעדיג]

שלום עליכם אוהב ישראל. האסט מיר ארויסגעכאפט די ווערטער פון מויל.

איש עברי אונז קענען עס נישט פארשטיין, מיר זאלן נישט געפריווט ווערן, קיין טאטע זאגט עס נישט פאר פאן. עס איז זיכער אז השי"ת גיט עקסטערע כוחות, ווי די ספרים טייטשן ברוך גוזר ומקיים, איך פארשטיי דיין שוואכע אמונה אין יענעמ'ס אמונה, אבער די געליטענע רעדן גאר אנדערש.

זאל זיי ה' טרייסטן און אויפרעכטן בתחיית המתים בקרוב ממש.

[איש עברי]

אקעי איך וויל מיך בעסער מסביר זיין
איך האב נישט געמיינט חס ושלום אז זיין אמונה איז נישט אמת'דיג אדער אז ס'איז נישט מעגליך אז א טאטע זאל זיך מחזק זיין מיט אמונה אין א טראגעדיע זיכער אז יא.
אבער די וועג וויאזוי חרדיזם ארבעט איז אז אויף יעדע טריט און שריט איז דא אנגענומענע סטאנדארטן פונקטליך וויאזוי מען דארף עקטען פריפארמען.
ווען מען מאכט חתונה א קינד איז דא סטאנדארטן וויפיל מען מעג זיין פרייליך, אביסל ווייניגער איז פארשלאפן אביסל מער איז פאני, און אזוי אויך ווען פונקטליך מען מעג רעליסן די קוואל פון דמעות של שמחה וכדומה.
סטאנדארטן אויף וויפיל מען מעג זיין עמאציאנעל באגלייט אונז אויף טריט און שריט און לעבן, און דאס פירט אז רוב פון אונז לעבן און א געוויסע וועג מיט דערשטיקטע אימאשענס, ביי אונז איז ווייזן אימאשענס און פארלוירנקייט א סימן חולשה מען שעמט זיך עפעס דערמיט
ווען עס געשעהט א טראגעדיע איז נארמאל און מענטשליך אז א טאטע זאל זיין פארלוירן און צושאסן עס פעהלט נישט אויס צו שפילן גיבור, איך וויל קיינמאהל חס ושלום נישט אנקומען צו די מצב אבער איך בין מסופק וויפיל אמת ס'ליגט אין די גבורה וואס טאטעס ווייזן ארויס מיט די ה' נתן געזאגעכץ, עס קען זיין אז ס'איז פשוט נאך א סטאנדארט, א סטאנדארט וויאזוי מען ספראוועט זיך מיט א פארלוסט ביי חרדים.
נאכאמאל איך מיין נישט די טאטע דווקא, איך ווייס פון א קרוב מיינע וואס האט אויך ביי די לוויה פון זיין קינד געשטאנען ווי א סאלדאט און שפעטער חדשים לאנג געוויינט ווי א בעיבי טאג און נאכט.
אגב איבער גענוי די טעמע איז באזירט די בארימטע ווערק פון פישל שניאורזאהן "חיים גראביצער" וואו ער שילדערט ווי חיים דער נופל אנטלויפט פון זיין זוהנס לווייה נאכדעם וואס ער האט איינגעזעהן אז ער איז נישט אזא גיבור ווי ער האט זיך גענער'ט אז ער איז.

[איך אויך]

נו איז וואס האט דאס מיט חרידיזם? ביי א חילוני און ביי א גוי איז אויך דא שטערקע כאראקטערס און שוואכערע ,איינער וויינט הויך און איינער צורייסט זיך פון אינווייניג ,איינער כאפט גלייך און איינער נעמט עס וואכן און חדשים ביז די טראגעטיע היטס האום. בקיצר עולם כמנהגו נוהג.
זאל מען זיך טרעפן נאר אויף שמחות.

[איש עברי]

וואס איך מיין איז אין איין ווארט דאס אננעמען א טראגעדיע האט שוין אויך כללים, דעריבער ווערט דאס אננעמען באהבה א מצוות אנשים מלומדה,

[איך אויך]

איך האב גוט פארשטאנן וואס דו האסט געזאגט והשבתי לך אז ביי יעדעם איז עס אנדערש ,נאר די היינטיגע טעכנאלאגיע מאכט אז צעהן סעקונדעס נאכדעם וואס די טאטע האט עס געזאגט ווייסטו שוין דערפון מאכט עס אויסזעהן ווי א ק/פ ,גיי שטיי אין ריעל לייף אין א בית הקברות וועסטו הערן און זעהן אלע מיני הספדים און אלע מיני וועגן ווי די נאנטע נעמען עס אן.

[יואב]

אקעי איך וויל מיך בעסער מסביר זיין
איך האב נישט געמיינט חס ושלום אז זיין אמונה איז נישט אמת'דיג אדער אז ס'איז נישט מעגליך אז א טאטע זאל זיך מחזק זיין מיט אמונה אין א טראגעדיע זיכער אז יא.
אבער די וועג וויאזוי חרדיזם ארבעט איז אז אויף יעדע טריט און שריט איז דא אנגענומענע סטאנדארטן פונקטליך וויאזוי מען דארף עקטען פריפארמען.
ווען מען מאכט חתונה א קינד איז דא סטאנדארטן וויפיל מען מעג זיין פרייליך, אביסל ווייניגער איז פארשלאפן אביסל מער איז פאני, און אזוי אויך ווען פונקטליך מען מעג רעליסן די קוואל פון דמעות של שמחה וכדומה.
סטאנדארטן אויף וויפיל מען מעג זיין עמאציאנעל באגלייט אונז אויף טריט און שריט און לעבן, און דאס פירט אז רוב פון אונז לעבן און א געוויסע וועג מיט דערשטיקטע אימאשענס, ביי אונז איז ווייזן אימאשענס און פארלוירנקייט א סימן חולשה מען שעמט זיך עפעס דערמיט
ווען עס געשעהט א טראגעדיע איז נארמאל און מענטשליך אז א טאטע זאל זיין פארלוירן און צושאסן עס פעהלט נישט אויס צו שפילן גיבור, איך וויל קיינמאהל חס ושלום נישט אנקומען צו די מצב אבער איך בין מסופק וויפיל אמת ס'ליגט אין די גבורה וואס טאטעס ווייזן ארויס מיט די ה' נתן געזאגעכץ, עס קען זיין אז ס'איז פשוט נאך א סטאנדארט, א סטאנדארט וויאזוי מען ספראוועט זיך מיט א פארלוסט ביי חרדים.
נאכאמאל איך מיין נישט די טאטע דווקא, איך ווייס פון א קרוב מיינע וואס האט אויך ביי די לוויה פון זיין קינד געשטאנען ווי א סאלדאט און שפעטער חדשים לאנג געוויינט ווי א בעיבי טאג און נאכט.
אגב איבער גענוי די טעמע איז באזירט די בארימטע ווערק פון פישל שניאורזאהן "חיים גראביצער" וואו ער שילדערט ווי חיים דער נופל אנטלויפט פון זיין זוהנס לווייה נאכדעם וואס ער האט איינגעזעהן אז ער איז נישט אזא גיבור ווי ער האט זיך גענער'ט אז ער איז.

האלא, דא איז נישט אכשר דרא אשכול, ווי מ'באהאנדלט צעדרייטע קאמפארטי פון עפעס א צעפידלטן געזעלשאפט.

א מאמין, איינער וואס גלייבט אז איינער פירט די וועלט, נעמט אויף פילפאכיג רואיגער סיי וואספארא טראגעדיע. זאל דאס זיין ווען זיין הייזקע צעשייד זיך מיטן רויך קנויל, ווען ער פירט אראפ אין ערד צאצאותיו, ווען ס'גייט אים שלעכט אא"וו.

פליז דריי נישט קיין קאפ יעצט. איך בין אסאך מאל ליטערלי מקנא שטארקע מאמינים ווען איך זע וויאזוי זיי גייען זיך אום מיט זייערע שוועריקייטן. ס'קומט נישט יעצט אריין די אראפגעשריבענע דאזע טרערן די מיסיס מיטן טישו צווישן אירע פינגער, ברויך אראפלאזן בעפארן צירקולירן מיט די הבדלה ליכטלעך ביים חופה.

[היימישער ליטוואק]

די ערשטע פאזע איז דענייאעל, כנראה, אז די גיבורים-טאטעס גייען דאס דורך בשעת די לויה רח"ל. עס האט נישט מיט חרדי'יזם גארנישט.

[יתרו]

דערמאנט מיך אין נחשון וואקסמאן'ס טאטע, האט אויך געשריגען ווי א גיבור ביי די לויה פון זיין קינד השם נתן והשם לקח. דאס גאנצע חרדישע אין חילונישע פרעסע איז געווען באגייסטערט פון זיין גבורת הנפש. א יאר צוויי נאכדעם איז ער געווארן כמעט בארירט (אויב געדענק איך גוט אויך פון רעליגעזן שטאנדפונקט).
איש עברי זאגט גוט.

[בעריש]

מענין לענין באותו ענין איבער אמונה און הספדים נאך שרעקליכע טראגעדיעס ווי אידן זענען מקבל די גזר דין מיט גבורה און אמונה.
האט איר דא א שטיקל פון איי וועלט וואס דער טאטע פון הבחור קויפמאן ע"ה האט געזאגט לפני מיטתו די וואך.


כ'האב נעכטן געהערט (על הטעל) ביים הספד פונעם טאטן הרה"ג ר' אורי יודל קויפמאן שליט"א לפני מטתו של בנו הבה"ח ע"ה, האט ער געזאגט א רעיון נורא אויפן פסוק יקר בעיני ה' המותה לחסידיו. אז א איד אין יעדן מצב שהוא ווייסט ער אז דער באשעפער טוט אלעס, און נאר מיטן כח האמונה קען זיך א איד האלטן, און אזא מצב דארף מען עקסטער מאכן א ברכה שלא עשני גוי, אז מען איז א איד און מען האט אמונה אינעם רצון ה', וואס דאס העלפט לינדערן דעם ווייטאג. האט ער געזאגט 'יקר בעיני' עס איז יעצט טייער אין מיינע אויגן, ה' דאס אז כ'האב א באשפער א אדון כל המעשים, און מיט איהם קען איך זיך מחזק זיין, אין א זמן וואס עס קומט פאר 'המותה לחסידיו', ה"י.

[חבדניק]

וואס וויל ער פון אונז, מאמינים בני מאמינים.

איז דאס דען נישט א פאקט, אז צענדליגע טויזנטע אידישע חרדישע מאמינים האבן דורך געמאכט דעם שרעקליכן הלאקאוסט ווי מערערע פון זיי האבן פארלוירן (נישט מער געדאכט) די גאנצע משפחה און די גאנצע שטאט, פרוי מיט קינדער וכו', און נאך אלץ האבן אזוי סאך פון זיי זיך געשטארק און אויפגעבויט פרישע לעבן.

אמת, זיי האבן אייביג געווען צוקלאפט און געוויינט ביי נאכט ווי א בעיבי, אבער עס קומט נישט קרעדיט פארן מחזק זיין דעם קומענדיגן דור, פארן אכטונג געבן אויפן וואוילזיין פון די דורות, מיט אמונה און בטחון.

אמת, טאקע נישט אלע אלע האבן דאס געקענט באווייזן, למשל פולישע אידן האבן נעבעך אזוי סאך מיטגעמאכט, אז אפט האבן דאס די דורות יא אנגעמערקט. אבער פארוואס גיבסטו נישט א טראף קרעדיט פאר א טאטע וואס האט נאך לעבעדיגע קינדער און ער מוז זיי ראטעווען אז ער שטארקט זיך.

איך קען דיר נישט פארשטיין, נאר אריאל שרון איז א גיבור, זיין "גבורה" איז נישט קיין "צביעות?"....

דאס אז זיינע קינדער זענען געגאנגען כמעט ווי א חתונה צערעמאניע ביי זיין "לוויה" קיינער האט נישט געקערט אז דער צמח גייט לאדמה, דאס איז "זייער שיין". נאר א טאטע וואס איז זיך מחזק און מחזק אנדערע דאס איז "חרדיזים"...

פליז, ריקאנסידער יור אפראטש טרו דזושדאיזים...