כחא דהתירא עדיף - בוחר את הרע במיעוטו

[מאטי]

המממ..... אזא בלארי ליין צווישן מלפנינו ומאחרינו.
וואו קען איך קויפן דעת? אדער אפשר איז דא אויך גענוג א סעט נייע בעטעריס?

המממ .... פאר דעת דארפסטו אריינגיין אין העמק דבר. (בין איך דער איינציגער?)

[אמאל געווען]

איך האב שטארק הנאה פון אזעלעכע רבנים ער טראכט נישט נאר פון זיין פאר פארשטינקענע דולר אבער אסאך אנדערע רבנים וואלטען געשיקט אזא שאלה צו א צווייטע רב

[ככלי מלא בושה]

אויב מ'וואלט געקענט געבן א פינקטליכע מקור פאר די צוויי מראה מקורות וואלט עס געווען highly appreciated

[הוגה]

[justify]איך בין זיך מצטרף לקריאת [tag]שמעקעדיג[/tag], אז מען זאל נישט אריינגיין אין די מאחורי ענינים דא, אבער נישט פאר די זעלבע סיבה ווי אים, איך באהאלט נישט מיין מסכת נדה און מיין יו"ד ח"ב, נאר פשוט עס איז אינגאנצן שלא מן הענין. עס איז מיר אינטערעסאנט ווי די עולם האט זיך אנגעכאפט דייקא אין די שוואכסטע פרט פון מיין ארטיקל, און פון די עיקר פרטים רעדט מען בכלל נישט. עס זעהט אויס כאילו מען האט עס נישט געליינט געהעריג. [tag]לעיקוואד[/tag] בארירט יא עטוואס די נקודה העיקרית.

רבותי, די נושא דא איז נישט אויב דיינים זענען מחמיר אדער מקיל, און נישט זיך אפצורעדן אויף די סיסטעם. דא האב איך געברענגט פאר אייך צוויי געוואלדיגע חידושים אין יהדות הרבנות, וואס זענען היינטיגע צייטן כמעט גענצליך פארגעסן געווארן. 1) אז אין געוויסע נויטיגע פעלער איז מען קודם פוסק להתיר און מען פארלאזט זיך אז שפעטער וועט מען שוין טרעפן א וועג עס אריינקוועטשן אין די דין. 2) אז מען מוז אמאל מתיר זיין הארבע איסורים כדי צו ראטעווען פון אנדערע שווערערע עבירות.

שטעלט אייך פאר ווען א רב זאגט אז מען דארף היינטיגע טעג מער נישט האלטן די ז' נקיים כדי מען זאל נישט נכשל ווערן אין גילוי עריות. ממש דאס זאגט דאך די חת"ס. אבער קיינער ווייסט נישט דערפון היינט. ענדערש הערט מען היינט אז מען מוז זיך האלטן שטרענג על כל קוצו של יו"ד, איי עס וועט מעגליך ארויסקומען א מכשול, דאס איז נישט אונזער דאגה.

עס איז שוין עטליכע מאל אויסגעשמועסט געווארן אז ס'פעלט אונזערע רבנים די innovativeness וואס אמאליגע רבנים האבן געהאט. צוליב דעם האבן מיר נישט קיין לעהזונג צו די שווערע עגונה פראבלעם וכדומה.

אט דאס איז די נושא האשכול, די מסורה פון צופאסן הלכה צו אונזערע געברויכן.


[tag]ככלי מלא בושה[/tag], כתבתי כבר לעיל, הסיפור עם רבי משה ז"ל נדפס בגליון "בסוד שיח", והחת"ס תמצא בדרשות על שבת שובה, הדרוש מתחיל בסוף דף כ"ו בדפוס המקורי.


.[/justify]

[[NAMELESS]]

דא האסטו א איד וואס האט עס געטרייט , און קיק וואס ער כאפט.....

[הוגה]

[justify]איך האב באקומען די פאלגענדע אין אישי:

מיין פאטער איז א דיין, און ער האט מיך געהאט פארציילט אמאל. ער האט געהאט א מעשה אז א פרוי איז אריינגעקומען צו איהם מיט א שאלה, און איהם געבעטן מתיר זיין כדי זי זאל קענען גיין היינט נאכט, אויב נישט האט זי מורא אז איהר מאן וועט עס נישט קענען אויסהאלטן. אבער די שאלה האט נישט אויסגעזעהן ווי מען קען עס מתיר זיין.

מיין טאטע זאגט מיר אז ער האט געקענט דעם מאן און עס איז יש דברים בגו, האט ער גערופען א טעקסי געפארן צו הרב משה ניישלאס און פארציילט די מעשה און געגעבן די בדיקה. הרב משה זאגט איהם איין מינוט, ער איז ארויסגעגאנגען אינדרויסן ער קומט צוריק און זאגט איהם אז עס איז כשר.

האט איהם מיין טאטע געפרעגט צו ער קען ווייזן אויף וואס ארויף די היתר איז באזירט. קודם האט ער פראבירט צו זיך ארויסדרייען, מיין טאטע האט איהם געזאגט ער וויל וויסן הלכה למעשה. האט ער איהם גענטפערט בערך בזה הלשון: "א דיין דארף וויסן ווען מתיר צו זיין אפילו ווען עס זעט נישט אויס אז עס איז דא א היתר".

.[/justify]

[ראש הישיבה]

איך האב גענומען שימוש ביי עטליכע באקאנטע רבנים. (איך האב עס געטוהן ווייל איך האב זיך געוואלט משלים זיין אין דעם נושא, ווייל איך האב עס גוט געלערנט, נישט למען צו פסק'נען) כסדר פלעגט די רבנים זאגן לעת הצורך קען מען מקיל זיין. האב איך אים איינמאהל געפרעגט צו ער קען מיר זאגן די הגדרה פון לעת הצורך? האט ער מיר געענטפערט,'א אינגערמאן ביז די 35 איז אלעמאהל לעת הצורך'!!!

[הוגה]

[justify]אין א געשפרעך (טשעט בלע"ז) מיט ידידי החכם בארזים הרב [tag]לעיקוואד[/tag] האט זיך אנטוויקלט די פאלגענדע שמועס.

לעיקוואד: די מעשה פון ר' משה ניישלאס איז א פחד. ווען איך ווייס נישט ווען ווער די בעל העובדא איז וואלט איך געמיינט אז ער איז א געהעריגער רעפארמער. ואגב, זה מעלת המצב החסידי/הונגרי על הליטאי שאצל הליטאים מתאים לאברך להתווכח עם הרב ולשאול מנלן, ואצל החסידים הרב בעצם יכול להגיד מה שרוצה והכל קדוש.

הוגה: איך גלייב די מעשה, עס מאכט אסאך סענס. ס'האט נישט מיט רעפארם. דארפסט פארשטיין אז בעצם איז די גאנצע הלכות פון נדה גאנץ וואקעלדיג.

לעיקוואד: אבל אם יבוא היום רב ויסביר איך הכל דרבנן דדרבנן וכו', ועל סמך זה יקיל הרבה, יצעקו עליו עוד יותר, וכבר היה לעולמים. אני גם מאמין לסיפור הזה, וחושב שזה אפילו מעשים בכל יום כמעט. בקיצור, הוא התיר בלי שום מקור חוץ מהזקן הלבן שלו, כי "חשב" שכך ראוי. ובגלל שהאמינו לו זה עבד... הכי טוב להיות רב לעמארצים...

הוגה: די רעפארמער בייגן דאך ממש תורת משה, שבת ומילה וכדומה.

לעיקוואד: זה הבדל של כמות בלבד. ברור שזה משנה. אני רק מצביע על כך שביסוד אין הבדל.

הוגה: בעצם, לויט וואס איך האב געשריבן אין די ערשטע פאוסט אז די חת"ס האלט אז די מלכים האבן מתיר געווען די איסור כריתות פון קדשים בחוץ איז עס טאקע ממש ווי די רעפארמער.

לעיקוואד: אכן לא הבחנת כראוי בפוסט הראשון ששני הדוגמאות שלך הם בעצם יסודות שונים.

הוגה: כ'האב עס מבאר ומברר געווען אין א שפעטער'דיגע פאוסט.

לעיקוואד: הרי עם אותו הגיון נתיר את נדה בכלל, ווייל א רב דארף וויסען...

הוגה: איה"נ, וכך אני נוהג...

לעיקוואד: ס'דא דא נאך א נקודה וואס איז די non transparency, ווי אזוי די זאך ארבייט. א לעיקוואד'ער יונגערמאן וואלט געפרעגט זיין ליטווישע רב וואו אין משנה ברורה עס שטייט וואס ער האט גע'פסק'נט, ס'שטייט דאך פארקערט וכו'. די אנדערע מאדעל איז אזוי ווי די צאנז'ער רב זאגט בשם זיין שווער אז ס'דא זאכן וואס מען דארף נישט זאגן פארוואס עס איז אסור, און די זעלבע זאך איז מיט זאכן וואס מען איז מתיר אן א טעם אדער מיט א טעם הכמוס. ביי רוב גדולי ישראל פון פריערדיגע דורות איז געווען פארהאנען אזעלכע מושגים ווי עבירה לשמה וכדומה. כל זמן וואס עס איז א secret - טעם הכמוס, קען עס ארבייטען. די רגע וואס די זאכן וועלן ארויסקומען אין פאבליק וועט עס נישט ארבייטן. וועגן דעם האט עס געארבייט ביי רבי משה ניישלאס, ווייל די רב האט געזאגט און מען פרעגט נישט קיין קשיות. אויב וואלט ער געווען א ליטוואק, אדער אויב עס וואלט געווען פאליטישע סיבות אזוי מען זעהט אין די בריוו הנ"ל בנוגע רבי חיים היילפרין, קען דאס נישט ארבייטן. עס קען נאר ארבייטן ביי א חסידישע רב/רבי וואו מען איז געוואוינט צו טראסטן בלינדערהייט, פארלאזנדיג זיך אז ער האט שוין עפעס א חשבון מיט די אייבישטער. היינט וויבאלד כמעט קיינער האט נישט אזא כח, די עולם פארלאנגט יא טרענספערינסי, מען דארף קענען אויפווייזן שחור ע"ג לבן, איז שווער אזוי צו פסק'נען.

והשתא דאתית להכא, דאס איז טאקע די חילוק צווישן רעפארם און ארטאדאקסיע. רעפארם האבן גענומען די אלע מושגים וואס דו האסט אזוי שטארק ליב, ווי למשל "עבירה לשמה" און "בוחר את הרע במיעוטו", זיי זאגן עס אפען, אונז וועלן מאכן די חשבונות, אונז קומט אויס אז היינטיגע צייטן דארף מען טון אזוי און אזוי. די ארטעדאקסישע רב וועט אבער קיינמאל זאגן ברבים אפיציעל אז דאס זענען זיינע סברות. (אויסער ביי געוויסע פעלער, לדוגמא גיין אין די כנסת וואס דארט האבן די גדולים אפיציעל גענוצט די "בוחר את הרע במיעוטו" תירוץ.) באופן כללי נוצט מען נישט אפיציעל די loopholes.

הוגה: דער אמת איז אז די וועג ווי אזוי דו לייגסט אראפ ארטאדאקסיע און רעפארם איז עס אינגאנצן צו די צוויי עקסטרעמע גבולות. בעצם האט רעפארם אין די בראשית יארן אויך געהאט גבולים נישט אלעס האט מען געקענט רעפארמירן. ארטאדאקסיע האט אויך געהאט גבולים, נישט מיט אלעס זענען זיי געווען אזוי "ארטאדאקסיש". אז מ'טראכט אריין, ס'דא א goal וואו מען וויל אנקומען מיט אידישקייט. די goal קען זיין דביקות בהשם, די עקזיסטענץ פון כלל ישראל אדער וואס אימער די ציל זאל נאר זיין. יעדער האט געהאט א חשבון און סטראקטשור ווי אזוי מ'וויל דערגרייכן די ציל. אבער אפילו מיט די שטארקע סטראקטשור זעהט מען אמאל אז כדי אנצוקומען צו די תכלית הנרצה פעלט אויס צו נעמען א shortcut אדער טוישן אביסל.

אויב אזוי וואס איז די חילוק צווישן ארטאדאקסיע און רעפארם? בעצם עקזיסטירט בכלל נישט אזא זאך ווי ארטאדאקסיע, ארטאדאקסיע איז נאר נולד געווארן נאך די רעפארם. מען האט געזעהן אז די פושעים בייגן די תורה צו זייערע באקוועמליכקייטן, האבן די פרומע אידן זיך דערקלערט "ארטאדאקסיש", די וואס זענען משעובד צום סטראקטשור און רירן זיך נישט דערפון קיין זיז כל שהוא, און די חת"ס איז געווען פון די הויפט פירער און champions פון ארטאדאקסיע. אבער בעצם ווייסן די ארטאדאקסן גאנץ גוט אז ס'מאכט זיך פעלער ווען כדי אנצוקומען צום ציל און כדי צו אנטהאלטן די המשכה פון כלל ישראל דארף מען נוצן shortcuts און נישט זיין אזוי ארטאדאקסיש. דער וואס נעמט ארטאדאקסיע הונדערט פראצענט literally איז א שוטה. די לעיקוואד'ער טרענספערינסי וואס דו דיסקוסירסט איז נישט די אידישע חתם סופר ארטאדאקסיע.

לעיקוואד: גערעכט.

די שאלה וואס בלייבט אונז איבער צו ponder'ן איז אויב עס איז דא א גבול ווי ווייט קען א רב בייגען די הלכה און נישט הייסן רעפארם. עס איז קלאר אז ארטאדאקסן היטן שבת און טהרת המשפחה בשעת וואס רעפארמער טוען דאס נישט. די גבול איז ערגעץ צווישן די צוויי עקסטרעמען. אויך איז אונז קלאר אז אויף געוויסע אופנים קען א רב מתיר זיין עס האסור און נאך אלץ ווערן פארעכנט פרום און ערליך. אבער עד היכן? וואו איז די גבול.[/justify]



.

[sefish]

מורא'דיג מורא'דיג! מי יבא בסוד חכמים ונבונים?




.

[מאטי]

לעיקוואד: גערעכט. די שאלה וואס בלייבט אונז איבער צו ponder'ן איז אויב עס איז דא א גבול ווי ווייט קען א רב בייגען די הלכה און נישט הייסן רעפארם. עס איז קלאר אז ארטאדאקסן היטן שבת און טהרת המשפחה בשעת וואס רעפארמער טוען דאס נישט. די גבול איז ערגעץ צווישן די צוויי עקסטרעמען. אויך איז אונז קלאר אז אויף געוויסע אופנים קען א רב מתיר זיין עס האסור און נאך אלץ ווערן פארעכנט פרום און ערליך. אבער עד היכן? וואו איז די גבול.

אז מ'ווייסט נישט דעם גבול, ווי אזוי קען מען בכלל אנהייבן ? אויב איז דא א גבול.

[לעיקוואד]

אדרבה, ילמדנו רבינו וואס איז דער גבול?
איך האב מורא אז אזויווי אסאך זאכען אין לעבן, האט דאס נישט קיין קלארער הגדרה און גבול, עס בלייבט תלוי בדעת המורה. און מען דארף נוצען די שכל בצירוף יראת שמיים צו וויסען.

[היימישער ליטוואק]

קומט דאך אויס אז די ליטווישע זענן די איינציגע אמת'ע טרו-ארטהאדאקס...

[הוגה]

קומט דאך אויס אז די ליטווישע זענן די איינציגע אמת'ע טרו-ארטהאדאקס...

לויט אונזער שמועס ביסטו גערעכט. אבער ס'נישט א מעלה מיט וואס מען קען זיך גרויס האלטן....

[מאטי]

היימישע פריי דיך נישט אזוי עין כאן ותמצא נחת וואס דיין הירא ר' משה פיינשטיין ז"ל האט געהאלטן וועגן מוטב שיהיו שוגגין. דאכט זיך דא זעט מען א שטיקל גבול . לעיקוואד האלטסט מיט? ס'איז א גאנצע סוגיא אין עירובין ווען מ'זאגט מוטב ווען נישט.

[לעיקוואד]

מאטי, די סוגיא פון מוטב שיהיו שוגגים איז א גוטע מראה מקום, ועיין גם הלכות יום כיפור שמבואר בזה. הגם איך ווייס נישט אויב עס קען קלאר מאכען די גאנצע נושא. עס זענען דא נאך פרטים און הלכות וואס מ'קען דא מצרף זיין, און איבער אלעס, רעדט מען דאך דא פון זאכען וואס שטיין נישט, איז וואס עס שטייט קען דאך זיין אלץ מוטב שיהיו שוגגים וכדומה. (רעפרענס יאנקל'ס ארטיקל וויאזוי גדולי ישראל שאפן איסורים לצורך השעה)

אינטרעסאנט טאקע צו באמערקען, עס זענען דא הלכות וואס זענען 'הלכה ואין מורין כן'. פרשיות וואס 'נקרא ולא מיתרגם', וכו'. וואס פון דעם וואס דאס שטייט למשל אין די גמרא זעהט מען אז די גמרא זעהט זיך נישט ווי א ספר פאר דער המון עם, נאר דאס איז אזא מין פריוואטע פלאץ ווי די תלמידי חכמים רעדן זיך צווישען זיך, דאס איז א סמך צו די נקודה פון נאן טרענספערענסי וואס איך רעד אין הוגה'ס טשעט. איך געדענק נישט ווי איך האב געזעהן דער הערה, אז דאס איז די סיבה פארוואס די גמרא ערלויבט זיך טרייבען שפאס און אוועקמאכען עמי הארצים, און אפילו חכמים צווישען זיך רעדן אמאל שלא בדרך כבוד, ווייל דאס איז אזא היימיש ארט געווען, אבער אוודאי אין די גאס בפני ההמון וואלטן זיי נישט אזוי גערעדט.

איז לעניינו, א הלכה ואין מורין כן שרייבט מען אין שולחן ערוך, איז דאך א סימן אז שולחן ערוך איז דער ספר פון הלכה נישט פון הוראה. די הוראה בלייבט תורה שבעל פה, און דאס איז די סוד, בלשון חז"ל מסתורין, וואס איך רעד דא.

[ראש הישיבה]

פון תורה קען מען זיך נישט ריקן קיין זיז כל שהוא.
אבער ווען מען רעדט פון חומרות און גדרים, כל מורה הוראה יעשה בדעת ווי איין און ווי אויס. אזויווי איך האב אמאהל געהערט בשם אחד הגדולים, פארוואס הייסט א גדר (=חומרא/גזירה) גדר? ווייל געווענטליך א גדר האט א טיר, אויב עס האט נישט קיין טיר הייסט עס א כותל. ווען חז"ל/רבנים מאכן א גדר מוז עס האבן א טיר (loopwhole בלע"ז).

בנוגע מראות יעדער וואס האט גענומען שימוש וועט זאגן אז די מעשה פון רב ניישלאס איז זייער פארשטענדליך. ווייל די אופן וויאזוי די רבנים לערנן איז, אז עס איז דא אסאך צירופים מיט קולות וואס מען קען ניצן כדי לטהר אשה לבעלה במקום הצורך.
עס האט מיר פארציילט א איד אז איינמאהל פסח ביינאכט האט ער געהאט א שאלה וואס ער האט געברענגט פארן דעברעצינער רב ז"ל. ער קומט צו הויז בליל שימורים, די טיש איז געדעקט די רעבעצין זאגט אז ער איז געגאנגען צו ר' חזקאל ראט שליט"א. ווי עס איז נתברר געווארן אז ער האט געדארפט א קולא להתיר אשה לבעלה במקום צורך, וואס ער האט נישט געקענט. איז ער געגאנגן צו ר' חזקאל, וואס כידוע איז ער באקאנט מיט זיינע קולות.
עוד סיפור ממקור ראשון, אז מען האט געברעגט 20 שאלות וואס ר' חזקאל האט מטהר געוועהן פאר הגאון רב אלישיב ז"ל, וואס אויף אלע האט ער אוסר געוועהן. רב אלישיב האט געוואלט ארויס קומען מיט א קול קורא קעגן ר' חזקאל. הרב קרייזווירטא איז ספעציעל געפארן ראטעווען די מצב. האט הרב קרייזווירטא געפרעגט רב אלישיב,אויב איך זאג אייך אז די טשעבינער רב האט דאס מטהר געוועהן,וואלט איר אויך ארויס מיט א קול קורא קעגן די טשעבינער רב? פרעגט רב אלישיב, וואס די טשעבינער רב וואלט דאס מתיר געוועהן? האט רב קרייזווירטא נאכאמאהל געפרעגט צו ער וואלט ארויס מיט א קול קורא קעגן די טשיבינער רב. האט רב אלישיב געזאגט ניין! האט רב קרייזווירטא געזאגט ר' חזקאל איז א תלמיד מובהק פון די טשעבינער רב! און רב אלישיב האט נישט ארויס געגעבן די קול קורא!

[הוגה]

פון תורה קען מען זיך נישט ריקן קיין זיז כל שהוא. אבער ווען מען רעדט פון חומרות און גדרים, כל מורה הוראה יעשה בדעת ווי איין און ווי אויס. אזויווי איך האב אמאהל געהערט בשם אחד הגדולים, פארוואס הייסט א גדר (=חומרא/גזירה) גדר? ווייל געווענטליך א גדר האט א טיר, אויב עס האט נישט קיין טיר הייסט עס א כותל. ווען חז"ל/רבנים מאכן א גדר מוז עס האבן א טיר (loophole בלע"ז).

אודאי קען מען זיף נישט רוקן פון די תורה קיין זיז כל שהוא. די שאלה איז אויב די תורה אליינס האט אריינגעלייגט א מעקיניזם וויאזוי מען זאל איר אליינס קענען בייגן. לדוגמא, קיינער האט נישט קיין רעכט צו מתיר זיין חילול שבת, אבער די תורה אליינס זאגט אונז אז פאר א חולה זאל מען יא, און פאר די צער פון א ציבור מעג מען אפשר על ידי נכרי וכודומה. די זעלבע איז מיט אסאך אנדערע loopholes וואס די תורה אליינס האט אונז געגעבן ווי בוחר את הרע במיעוטו, ביטולה היא קיומה, מוטב שיחלל שבת אחת וכדומה הרבה אופנים. די ריכטיגע "ארטאדאקסישע" תורה איז גארנישט clear cut. און די מנהיגי הדורות האבן דורכאויס די יארן גענוצט דער מהלך כדוגמה די מלכים ע"פ החת"ס הנ"ל.

[היימישער ליטוואק]

פון תורה קען מען זיך נישט ריקן קיין זיז כל שהוא.
אבער ווען מען רעדט פון חומרות און גדרים, כל מורה הוראה יעשה בדעת ווי איין און ווי אויס. אזויווי איך האב אמאהל געהערט בשם אחד הגדולים, פארוואס הייסט א גדר (=חומרא/גזירה) גדר? ווייל געווענטליך א גדר האט א טיר, אויב עס האט נישט קיין טיר הייסט עס א כותל. ווען חז"ל/רבנים מאכן א גדר מוז עס האבן א טיר (loopwhole בלע"ז).

בנוגע מראות יעדער וואס האט גענומען שימוש וועט זאגן אז די מעשה פון רב ניישלאס איז זייער פארשטענדליך. ווייל די אופן וויאזוי די רבנים לערנן איז, אז עס איז דא אסאך צירופים מיט קולות וואס מען קען ניצן כדי לטהר אשה לבעלה במקום הצורך.
עס האט מיר פארציילט א איד אז איינמאהל פסח ביינאכט האט ער געהאט א שאלה וואס ער האט געברענגט פארן דעברעצינער רב ז"ל. ער קומט צו הויז בליל שימורים, די טיש איז געדעקט די רעבעצין זאגט אז ער איז געגאנגען צו ר' חזקאל ראט שליט"א. ווי עס איז נתברר געווארן אז ער האט געדארפט א קולא להתיר אשה לבעלה במקום צורך, וואס ער האט נישט געקענט. איז ער געגאנגן צו ר' חזקאל, וואס כידוע איז ער באקאנט מיט זיינע קולות.
עוד סיפור ממקור ראשון, אז מען האט געברעגט 20 שאלות וואס ר' חזקאל האט מטהר געוועהן פאר הגאון רב אלישיב ז"ל, וואס אויף אלע האט ער אוסר געוועהן. רב אלישיב האט געוואלט ארויס קומען מיט א קול קורא קעגן ר' חזקאל. הרב קרייזווירטא איז ספעציעל געפארן ראטעווען די מצב. האט הרב קרייזווירטא געפרעגט רב אלישיב,אויב איך זאג אייך אז די טשעבינער רב האט דאס מטהר געוועהן,וואלט איר אויך ארויס מיט א קול קורא קעגן די טשעבינער רב? פרעגט רב אלישיב, וואס די טשעבינער רב וואלט דאס מתיר געוועהן? האט רב קרייזווירטא נאכאמאהל געפרעגט צו ער וואלט ארויס מיט א קול קורא קעגן די טשיבינער רב. האט רב אלישיב געזאגט ניין! האט רב קרייזווירטא געזאגט ר' חזקאל איז א תלמיד מובהק פון די טשעבינער רב! און רב אלישיב האט נישט ארויס געגעבן די קול קורא!

איך וויל עפנען אן אשכול אין מאחורי מיטן נאמן "ככל אשר אני מראה אותך", פאר די אלע וועלכע פארמאגן סקעננערס. און דערנאך זאל מען איבערגעבן דעם פיינעל פסק פון דעם דיין.
ווער עס האלט פון די איידיע זאל מיר גיבן א לייק.

[ראש הישיבה]

איך וויל עפנען אן אשכול אין מאחורי מיטן נאמן "ככל אשר אני מראה אותך", פאר די אלע וועלכע פארמאגן סקעננערס. און דערנאך זאל מען איבערגעבן דעם פיינעל פסק פון דעם דיין.
ווער עס האלט פון די איידיע זאל מיר גיבן א לייק.

איך בין מוכן צו זיין די דיין!
איך בין גרייט צו פאסטן מיין היתר הוראה. פארשטייט זיך בעילום שם.

[שמעקעדיג]

די סקענערס קענען שמוציג ווערן..
נישט קיין וויץ, מען האט שוין געהאט אמאל געשמועסט פון שיקן שאלות אויפן בלעקבערי (היינט איז עס אייפאון/ענדרויד), אבער עס איז קלאר אז דער קעמרע נעמט נישט א בילד פונעם פונקטליכן קאליר וואס טוישט אינגאנצן די שאלה.

[היימישער ליטוואק]

lll

[shtel]

אינטערסאנט צו באמערקן , אז אין ליקוואד זענען רוב גרויסע דיינים תלמידים פון ר' יחזקאל ראטה אין דעם מקצוע . און די אנדערע וואס האבן פון ר' משה פיינשטיין און ר' משה ניישלאס האבן ווייניגער שואלים ...
פאראיאר איז געווען א גרויסע טומל אין א"י מיט חשובע דיינים וואס חשובע יונגלייט האבן זיי געכאפט לטענתם מיט גראבע טעותים!

[איש עברי]

די סקענערס קענען שמוציג ווערן..
נישט קיין וויץ, מען האט שוין געהאט אמאל געשמועסט פון שיקן שאלות אויפן בלעקבערי (היינט איז עס אייפאון/ענדרויד), אבער עס איז קלאר אז דער קעמרע נעמט נישט א בילד פונעם פונקטליכן קאליר וואס טוישט אינגאנצן די שאלה.

א עלאקטאראניש אויג קען בעסער זעהן קאלירן ווי א מענטשליך אויג, די עצה איז פשוט צו סקענען טויזענטער מראה'ס און פראגראמירן די קאמפיוטער זאל אליין קענען זאגן על טהור טהור ועל טמא טמא, און מען וועט אראפנעמען די ארבעט פון די רבנים זיי זאלן זיך קענען מער אפגעבן מיט אנדערע זאכן [גיין אויף חתונות וכדומה]