זוכט אלטע פאשקעווילן

[נאר,,פרייליך]

היימישער ברידערקע !!
הער גיט איין ! ! !
די תורות לאקשען דיינע גיי פארקויף אין א צווייט געשעפט, היינט ב''ה איז דא פילע שטארקע חבורות ביי די חסידישע הויפען לרחצה,
די חילוק איז ענדערש צו מען זאל בכלל לייגען א דגוש אויף היטען מחשבה ראי' דיבור, ווייל דאס קען שטערן פון עוסק זיין אין בויך מהלכים צו פארטייטשען תורה לפי גסות הרוח ולמלאות הכרסים מיט גאות און שחצנות

צו מען זאל דעיטען צוואנציג פרויען ביפאר'ן נעמען איינעם וועם מען איז בוחר וואס פילע ערליכע פון אייערע ראשי ישיבות שרייען אז ס'איז א הרס וחורבן ר''ל

צו מען זאל לאזען א בחור'ל זיך פארטון אביסעל אינעם יראתו קודמת לחכמתו בשנות בחרותו, ווען מען ברויך אביסעל קעיר נעמען פינעם קב חומטין,

אטע דאס איז די פראגע וואס ווערט געפרעגט איידער איר שיקט אייער זין לערנען צו ער זאל גיין צו די ליטאים אדער די חסידים

דאס שרייב איך ניש פון סענדז סטריט ארויס נאר נאכען אפזיצען אין די גרעסטע ישיבה'שע צענטער'ן פילע יארען גלויבענדיג זייערע לאגיק און לערע ווי כאילו די קרוינען ביי נעשה ונשמע האט מען אנגעטון נאר פאר די געקראכטע היטלאך

[ליטוואק פון בודאפעסט]

הייסט׳ס ווען נישט אז ס׳איז דא א ר׳ חיים בריסקער אין דער וועלט, וואלט איך אויך געהאלטען אז דער התעסקות בפריה ורביה פון דער ליטוואק ווייזט עפעס אויף דער בעל דברי יואל׳ס קענשאפט אין לערנען.
מ׳גייט מערצעשעם צולייגען נאך א לחיים צו כ׳׳א אב דאנקען פאר אט דער הצלה.
דער אויבעשטער האט דיר געשאנקען שכל. פארפאטשקע עס נישט

[diff]

רבי שמעון אומר, שלשה כתרים הם, כתר תורה וכתר כהנה וכתר מלכות, וכתר שם טוב עולה על גביהן
Klal yisroel is governed by three branches with checks and balances over each other to maintain the balance

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יא, אוודאי ס׳איז דא דריי חבורות; לעיקוואוד, בית התלמוד, סאוטה פאלסבערג.

[diff]

יעך ,יעך,פעך

[היימישער ליטוואק]

[tag]diff[/tag]
איך האב א הנאה פון א צו-דער-זאך תגובה. למעשה, ביסטו טועה, די משנה רעד פון דער שיינקייט וועלכע איז א חלק פון דער שלמות פון א מענטש. דהיינו, אפילו ער האט די מעלה פון תורה אויב האט ער נישט קיין שם טוב פעלט אים - בגדול - א שלמות. און איך בין דער לעצטער צו זאגן אז תורה אן מדות טובות איז אלעס. אדרבה.
די משנה רעדט אבער נישט פון וועלכע איז די גרעסטע מצוה. מלכות איז נישט קיין מצוה. ווי אויך די מציאות פון זיין א כהן.

[tag]ליטוואק פון בודאפעסט[/tag]
איך מיין אז דיינע הוספות זענן שוין בכלל מיינע שאלות, דו שרייבסט נאר ארויס פרטים. (למשל דיין 1טע שאלה איז נכלל אין מיין 5טע, דיין 2טע אין מיין 1טע, און אזוי ווייטער.)

[tag]נאר,,פרייליך[/tag] איך האב נישט פארשטאנען דיין אנטווארט. כנראה איז דאס צו טיף פאר מיר.

[diff]

wrote the mishna only for melitza. The fact is we are gouverned by three. With one alone there are always problems

[diff]

What do you have with halacha

[ליטוואק פון בודאפעסט]

You really need to find a sense of humor..

[diff]

Here's some humor
באחת מהחתונות שהתקיימו בווילנא, היו המחותנים מב' צידי המתרס - חסידים ומתנגדים. כיאה לחתונה מכובדת בה נטלו חלק כל נכבדי העיר מב' הצדדים, הוחלט להביא כבדחן החתונה את גדול הבדחנים – הר"ש מונקעס. בשיאה של שמחת החתונה, כטוב לב המלך ביין, עלה ר' שמואל אל הבימה ונשא את דברו:
"ישנה מחלוקת בחז"ל האם אחשורוש מלך טיפש היה או מלך חכם היה. לפי הדעה שהיה מלך טיפש, אפשר להבין מה ראה לשטות זו, להביא לפני השרים והעמים את ושתי בכתר מלכות (בלבד) לראשה, ולבזות אותה לעיני כל העמים, אך כיצד אלו הסוברים כי אחשורוש מלך חכם היה יסבירו שטות מטופשת זו?"...
המסובים חככו ידיהם בציפיה דרוכה לתירוצו של ר' שמואל, והוא לא איכזב, והמשיך בדרשתו: "אחשורוש ציווה על כל אנשי העיר להשתתף במשתה, ואכן, 'דינא דמלכותא דינא', וכל היהודים הגיעו להשתתף במשתה, אך הגיעו לשם אבלים וחפויי ראש, על כך שהוכרחו לבוא ולהשתתף בסעודתו של אותו רשע.
כולם מסביב חוגגים, והיהודים טומנים את ראשם בצלחת ומסתובבים עם פנים עצובות, תקועים למלך כמו עצם בגרון, ומשרים אווירת נכאים על כל הסביבה.
עד שהגיע היום השביעי.
משהגיע יום השבת-קודש, לקחו החסידים כוסית משקה, ועוד אחת, ועוד אחת, שכחו היכן הם נמצאים והתחילו לשמוח ולהתוועד. עמד אחשורוש בצד, וחכך את ידיו בהנאה, "סוף סוף גם היהודים משתתפים בשמחתי ובהצלחתי".
אך לפתע הוא הבחין כי לא כל היהודים הצטרפו לחגיגה. השולחן של ה'מתנגדים' לא טמנו את ידם בבקבוק, ולא הרטיבו את גרונם ביי"ש, וממילא לא הצטרפו לחגיגה, ונשארו אבלים כמקודם.
חשב אחשורוש, ועלה בדעתו: נביא את ושתי בכתר מלכות לראשה, ואז ודאי המתגדים יצאו מהצער שלהם ויצטרפו למסיבה! – הדא הוא דכתיב "ביום השביעי . . אמר להביא את ושתי המלכה"".
סיים ר' שמואל את דבריו, ירד מהבימה, והשאיר אחריו אלפי אנשים המומים ופגועים, כל עדת פרנסי וחשובי וילנא המתנגדית.
במשך שבועות ארוכים המתה העיר וילנא מהעלבון הצורב שר' שמואל הטיח בהם, והדברים הגיעו עד לאזני קודש הקדשים כ"ק אדמו"ר הזקן, ולא מצאו חן בעיניו.
ויהי היום ור' שמואל נכנס ליחידות אצל כ"ק אדמו"ר הזקן, וישאל אותו אדמו"ר הזקן: כיצד עלה בדעתך לעשות כך ולפגוע בהם, והרי בדיוק לצורך כך כתב את אגה"ק "קטונתי"?!...
השיב הר"ש: "אם היו עושים לרבי שלכם את מה שעשו לרבי שלי, אני מוכן להבטיח כי גם אתם הייתם נוהגים כך!"

credit ny_ny

[ליטוואק פון בודאפעסט]

diff - איך וויל נאך אזעלכע. אפשר שרייבסטו א לינק.
נאר,, - איך האב שוין דורכגעליינט רוב דער קונטרס דארט. איך וויל נאר וויסען, טאמער נשתכחה וכו' וד"ל, הייסט'ס אז די אלע מחודש'דיגער עבודות וואס שטייט נישט אין ש"ס און פוסקים און אלגעמיינער מוסר ספרים, זענען שוין נישט גילטיג פאר'ן היינטיגע דור און מ'דארף זיי אויפגעבען, ווייל נאר די וואס האבען פארשטאנען חסידות האבען זיך געמעגט פירען דערמיט, ווייל זיי האבען עס טאקע פארשטאנען.ניין?
איז אויב אזוי פארוואס האט דער בעל הנשתכחה נישט זיך געפיהרט אזוי? ווי אין פוסקים רעדט מען פון דערמאנען דער נאמען פון ר' הערשעלע ליסקע פאר'ן תקיעות? פון וואנעט קומט דער מושג פון דרייען מיט'ן פיש ביים שבת סעודה? פארוואס איז ער פטור געווען פון אוכלת עמה משבת לשבת? וואס האט ער געטוהן מיט'ן תפילין של ראש? וכהנה וכהנה. (זאג מיר נישט 'וואס פארשטיין מיר אונז? דאס איז אויך נשתכחה, פאר חסידים האט מען נישט גערעדט דער שפראך, און אחוץ פון ביי חסידים, האט מען נישט געהערט דער שפראך) איז נשתכחה טאקע נאר פאר יענעם?
אז דו ווילסט עפענען אן אשכול וועגען די ליטווישער דעיטינ"ג סיסטע"ם, קען איך ענטפערען אויף דיין טענות. נאר פערזענליך, האב איך נישט פערזענליך דורכגעלעבט דער סיסטע"ם, ווייל אין מיין היימלאנד איז דער מנהג אביסל אנדעריש נישט ווי אין אמעריקא, אבער איך האב געהאט אסאך חברים און איך האב גערעדט מיט זיי דערוועגען און דער מצב איז נישט ממש ווי מ'וואלט געמיינט פון די פרעמד. אוודאי פאר א חסידיש'ער בחור פון אכצען, זעט עס אויס ווי א פריצות און א צולאזטקייט צו דרייען מיט מיידלאך אזוי, אבער ס'איז נישט ממש אזוי.

[נאר,,פרייליך]

ס'איז נישט 'ממש אזוי' נאר פיל פיל ערגער און פארקויף מיר ניש קיין תעירע'ס לאקשען איך האב ביי אייך געלערנט פילע יארען מעגליך גאר מיט דיר איטליכע סטענדער'ס אפגעריקט, מער בפרטיות אינאר שייך באחורי צו אויסשמועסן ווייל ס'איז א פחד.

איך זעה, איר האט דעם מאמר נאכניש בכלל געלעזט אז איר פרעגט זוינע נאנסענס שאלות, ניש איר האט פארשטאנען וואסי נשתכחה און ניש איר האט פארשטאנען וואסי געווען ביפאר נשתכחה
כמב' לעיל איר גייט נאר אלעס קוקען מיט 'איין מטרה' צו קענען קומען בבית ה'קאווע און שרייען אז בלויז די פאר'צלמ'טע האבען געקריגען די כתרים ביי נעשה ונשמע.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

נער איינער, - דו האסט א פראבלעם מיט פאקטען? א פאקט האט דיר מאלעסטע"ד אלס קינד? דיין שכן האט געהאט א פאקט ביי זיך אינדערהיים און ס'האט דיר אמאל געשראקען? האסט נאך נישט געטראפען א פאקט מיט א געשמאקע טעם? פארוואס קענסטו קיינמאל נישט ברענגען קיין איין קראנטע פאקט אויף סיי וועלכע נושא?

[נאר,,פרייליך]

פאקטען איבער וואס גייט פאר בישיבות ה'ליטאים ברויך מען קיינעם ניש פארציילען אז איר ווילט עס ברחל בתך שמועסן גלייב איך אז די הנהלה וועט עס אריינשמירען אינטערן פרגוד,

פאקטען אז איר האט נישט געליינט דעם קונטרס כהוגן איז דא די פאקט פון אייער תגובה וואס איז געשריבען העכער מיין תגובה פריער.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יא, און דער פאקט איז אז דו ביסט א נער. דאס האט אבער נישט צו אונזער טעמע. ברענג א פאקט לגבי דעם נושא.

[berlbalaguleh]

ר' היימישער ליטוואק:לגבי דיין טעזע: (טהעסיס, בלע"ז) אז קיין איינע פון די דריי כתרים שטייגט איבער די אנדערע. מיין איך אז דו האסט פארזעהן א בפירוש'ע משנה (נישט א חסידיש ווארט , געזאגט ביי שלוש סעודות).. "וכתר שם טוב עולה על גביהן". דאס מיינט אז א מנהיג ישראל, סיי א חסידיש'ער רבי אדער ראש בית דין ווי ר' חיים עוזר גראדזענסקי אדער דער חפץ חיים, ר' אהרון קאטלער, חזון איש, ר' שלמה זלמן אויערבאך, ר' משה פיינשטיין וכו' וכו', ווען זיי האבן אויסגעהערט א צרת הכלל אדער פון א יחיד האבן זיי עס געטון מיט די גרעסטע מאס מיטגעפיהל. און דאס איז בכלל נישט קיין סתירה צו גדלות אין תורה. מ'רעדט דאך נישט פון אזעלכע וועלכע רופן זיך אן חסידיש'ע רבי'ס אדער גרויסע ראשי ישיבות און כל כולם איז נאר געבויעט אויף מרבה זיין דעם אייגענעם כבוד און ממלא זיין תאוות השררה. און פיהרן זיך אויף ווי קאניבאלן. אזוי ווי הרב ל' פון ב' האט געזאגט .

[היימישער ליטוואק]

ר' היימישער ליטוואק:לגבי דיין טעזע: (טהעסיס, בלע"ז) אז קיין איינע פון די דריי כתרים שטייגט איבער די אנדערע. מיין איך אז דו האסט פארזעהן א בפירוש'ע משנה (נישט א חסידיש ווארט , געזאגט ביי שלוש סעודות).. "וכתר שם טוב עולה על גביהן". .

און דאס האב איך גשריבן

די משנה רעד פון דער שיינקייט וועלכע איז א חלק פון דער שלמות פון א מענטש. דהיינו, אפילו ער האט די מעלה פון תורה אויב האט ער נישט קיין שם טוב פעלט אים - בגדול - א שלמות. און איך בין דער לעצטער צו זאגן אז תורה אן מדות טובות איז אלעס. אדרבה.

דוכט זיך אז דו דארפטס זיך פארבעססערן אין ריעדינט קומפרעהענשין...

[berlbalaguleh]

ר' היימישער ליטוואק:לגבי דיין טעזע: (טהעסיס, בלע"ז) אז קיין איינע פון די דריי כתרים שטייגט איבער די אנדערע. מיין איך אז דו האסט פארזעהן א בפירוש'ע משנה (נישט א חסידיש ווארט , געזאגט ביי שלוש סעודות).. "וכתר שם טוב עולה על גביהן". .

און דאס האב איך גשריבן

די משנה רעד פון דער שיינקייט וועלכע איז א חלק פון דער שלמות פון א מענטש. דהיינו, אפילו ער האט די מעלה פון תורה אויב האט ער נישט קיין שם טוב פעלט אים - בגדול - א שלמות. און איך בין דער לעצטער צו זאגן אז תורה אן מדות טובות איז אלעס. אדרבה.

דוכט זיך אז דו דארפטס זיך פארבעססערן אין ריעדינט קומפרעהענשין...

ייש"כ פאר אויפמערקזאם מאכן. איך האב מיך שוןין איינגעשריבן פאר א קורס אין "ריעדינג קמפריהענש'ן". נאר איך דרינג מיר אויף פון וואס א מענטש זאגט/האלט. נישט וואס ער האט געליינט. ווייל למעשה מאכסט דו און ל. פון ב. אוועק דעם גאנצן פערזענליכקייט פון א מנהיג, וועלכער איז לשיטתכם המוטעה (אייגנטליך זייט איהר מיס-אינפארמירט) נישט דער גרעסטער גאון אדער סתם א גרויסער גאון און למדן, נאר שטארק אויסגעארבעט אין מידות.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

טאמער דער קורס געלונגט, ביטע זאגט מיר ווי צו געהן, ווייל איך האב נישט קיין אהנונג וואס דו מיינסט. איך האב געזאגט אז מדות טובות איז דע וויכטיגסטע און דו דינגסט זיך אז גאונות איז וויכטיגער? אדער פארקערט? אדער גאר א דריטע מיינונג?
מיר באציען זיך נישט בעיקר אויף א מנהיג, נאר אן אויסגעהאלטענע איד, אן אויסגעהאלטענע חינוך, אן אויסגעהאלטענע השקפה.

[היימישער ליטוואק]

berlbalaguleh
גם אני מצטרף לדברי ל. פון ב., אין לי שמץ של מושג מה שכתבת?

[שמעקעדיג]

דו (שמעקעדיג) זאגסט "מען קען נישט אויפטון פאר אידישקייט מיטן זיצן פאר זיך אין ווינקל פון ביהמ"ד אפילו מען הארעוועט אין תורה די גאנצע צייט". דארט ליגט דער הונט באגראבען. ס'איז נישט דא אזא זאך ווי אידישקייט, מסורה, קבלה אין פסק, דעת תורה, קדושת ישראל א.א.וו. די זאכען זענען פראדוקטען פון די דמיונות פון מענטשען וואס האלטען נישט ביים לערנען. א איד'ס ארבעט אין דער וועלט איז זיך מכניע זיין צום תורה און נאר צום תורה. וואס מ'טוט דארף שטייען אין תורה, און אז מ'האט א ספק דארף מען זוכען אין תורה, און אז דו טרעפסט נישט, אם ריק הוא מכם הוא ריק. אמאל פאדערט דער תורה אז מ'זאל פארמאכען דער גמרא אויף עטליכע געציילטע מינוט צו טוהן עפעס, אדער צו שטיצען דער תורה לויט איהר כללים, אבער דאס איז אלס א חלק פון תורה. דער חזון איש האט אמאל צוגעמאכט דער גמרא, ווען ער האט איינגעזעהן אז מ'גייט טוהן קעגען דער תורה ווען ער טוט עס נישט. דאס איז אלס אונטער'ן רובריק פון תורה. אבער דער זאך ווי 'אויפשטעלען אידישקייט' וואס דאס האט נישט מיט אויסלערנען אידען תורה, דאס האט נישט מיט הכנעה צו תורה און נישט מיט וואס אידען באצייכענען זיך פון הר סיני.

און דעריבער האט מען אלס פארשטאנען אז ווען א מענטש גיבט זיך אפ אין די יונגע יארען נאר צו תורה, וועלען אלע זאכען וואס ער טוט שפעטער זיין א המשך דערפון. דער חזון איש פלעגט זאגען "קוק אהן דער חפץ חיים. ער האט געלערנט שטילערהייט זעכציג יאר, אבער דערנאך אין דרייסיג יאר האט ער געקערט א וועלט." ער דרוקט עס אויס אין אגרות און אין אסאך מעשה'ס פון די געדרוקטע. דער עיקר טובה וואס א מענטש קען טוהן פאר כלל ישראל (אפילו ווען דאס איז זיין ציל) איז צוצושטעלען גדולי תורה וואס קענען אסאך תורה, ווייל נאר פון זיי קע'מען עפעס ערווארטן. דאס איז אלס די מימרות פונ'ם חזו"א, וואס האט גוט איינגעזעהן די פרצות הדור און פארשטאנען פון וואנעט קומט דער ישועה.

דאס האב איך געזאגט, אז דער זעלבער בעל דברי יואל, מיט אזעלכע כוחות און כשרונות, ווען ער וואלט זיך נאר איבערגעגעבען צום תורה יונגערהייט, וואלט יעדער מעשה זיינע געהאט אן אנדערע'ן באגריף. דאס אויפשטעלען אידישקייט דאהי, מיט א קליינע אויג אויפ'ן לערנען פראגראם אין ישיבה, און א ברייטע קוק אויף וויאזוי אויסצולערנען קינדער וועגען די 'פייגלעך מיט דער בינעם', דער ארבעט וואס ער האט אריינגעלייגט אין בויען א קרן הצלה און אומאפהענגיגע מוסדות אין א"י, אבער כוללים האט ער כמעט נישט געבויט, איז א דירעקטער תוצאה פון דעם אז לערנען האט פארנומען א קליינער ארט ביי איהם. דאס קען מען נישט לייקענען, נאר אז דו ווילסט קענסטו זאגען אז פון איהם איז א ראיה אז תורה איז נישט אזוי וויכטיג.

און טאקע, אז דו ברענגסט שוין דער חזון איש, דארט זעט מען דער חילוק פון א מענטש וואס לערנט און ס'גיסט זיך איבער פון זיין לערנען ביז איבערצוקערען א דור. דער חזון איש אין א"י האט בעיקר געטוהן צוויי זאכען. ער האט גע'פסקנ'ט פאר די פארמער'ס פון די מושבות, און ער האט געלערנט בחברותא און גערעדט אין לערנען מיט ישיבה'לייט. יעדער מענטש וואס האט זיך אנטקעגן געשטעלט קעגן די שטראם און געגאנגען לערנען אין ישיבה, האט געוואוסט אז אין בני ברק איז דא אן אדם גדול וואס וויל זיי מחזק זיין און גלויבט אין זיי און וועט זיך אפגעבען מיט זיי. אט אין דער שטילע אופן האט ער מצליח געווען אריינצודרינגען א כבוד און א שטאלץ אין זיין א לומד תורה, ומאלה נפצה כל הארץ. (דער מלחמה אויף גיוס בנות, הגם אז ביי ענק איז דאס מסתמא דער עיקר, איז א קליינע תקופה אין זיין לעבן. איך האב נישט קיין רעכט צו זאגן, אבער קען זיין אין חשבונות שמים אז ער איז געשטארבען אינמיטן דער מערכה, ווייל נישט פאר דעם האט מען איהם געלייגט אין דער וועלט. איך זאג נישט אז אזוי איז, נאר א מחשבה'לע זיין עיקר ארבעט איז געווען שטיצען לומדי תורה)

ליטוואק, מה עשה הקב"ה, נאכן ליינען די אלע תגובות דיינע, די חילוקים פונעם חזון איש מיטן סאטמאר רב זצ"ל, האב איך זיך עטליכע וואכן צוריק אנגעשטויסן מיט א ספר'ל "פאר הדור - חיי חזון איש". און דארט האב איך געזעהן אז דו ווייסט גאנץ קנאפ וואס דו רעדסט, ער איז געווען בדעה אחת מיט סאטמאר רב איבער די שיטה פון אויפשטעלן אידישקייט, כאטש זיי האבן געהאט השקפה'דיגע מיינונג דיפערענצן דא-און-דארט; אבער דאס עצם זאך אז מען דארף לערנען דער עיקר תורה און דאס אויפטון פאר אידישקייט איז נישט אזוי וויכטיג און מען קען עס אוועקמאכן, דאס איז אויסגעזויגן פון דיינע פינגער...

פארוואס זאל איך רעדן? לאמיר מעתיק זיין דא פונעם ספר:

[שמעקעדיג]

איך האב גראדע נאך גוטע חומר דארטן, צו זעהן דעם בליק פון א אמת'ן מנהיג ישראל. עס איז כדאי פאר יעדן זיך איינצוהאנדלען דעם בוך.
איך בין נישט זיכער איך זאל עס שטעלן אין דעם אשכול, אבער מדי דברי בו, קודם שטעל איך - אויב האט איינער א געדאנק ווי עס צו רוקן, לאזט מיר וויסן.

אט לייענט וועגן ארויסשטעלן קינדער פון די מוסדות:

.

[שמעקעדיג]

נאך אן אינטרעסאנטן אפהאנדלונג איבער רשעים ואפיקורסים בזמנינו, ובנוגע דעם ענין פון "מורידין ולא מעלין".

.