פארוואס קומט פאר אזויפיל סעפעראציעס / גיטין?

[מאטי]

בן שמונה עשרה לחופה איז נישט קיין באפעל אז מ'מוז חתונה האבן ביי 18. פונקט ווי בן ארבעים לבינה איז נישט קיין באפעל אז מ'מוז באקומען בינה ביי די 40. די משנה זאגט בלויז שכל'דיגע ענינים וואס דעוועלעפט זיך לפי ערך די יארגאנג פונעם מענטש.

[מאטי]

האלטס זיך אינאיין באציען צו די ״מיעוט המצוי״. לאמיר דיר קלארשטעלן, ״נישט דאס איז אונזער דיסקוסיע״. מען רעדט ״נישט״ פון די וואס זענען נעבעך אריינגעפאלן, און ״מוזן״ זיך גט׳ן צוליב אויסנאמע סיבות, פאר די מענטשן איז טאקע געזאגט געווארן מצוה לגרשה וכו׳ די מענטשן דארפן נעבעך אנקומען אויף ״אזא שווערע״ וועג צום ריכטיגן זיווג. ״אונז רעדן נישט פון די סארט מענטשן״.

אונז רעדן ׳יא׳ פון די מענטשן וואס גט׳ן זיך ״על לא דבר״, וואס ווארפן אוועק זייער זיווג מן השמים. מענטשן וואס גט׳ן זיך פאר שטותים והבלים, און אויב פארשטייסטו נישט וואס ״שטותים והבלים״ מיינט דאן ליין איבער טיטאניקס תגובה בסוגיא דנותן לשכוי בינה.

איך מעג אפשר וויסן פון וואו דו נעמסט דיינע פאקטן אז "מענטשן גט'ן זיך על לא דבר" דו האלטסט אפשר אז מענטשן קוויטן זשאבס על לא דבר? ווער ביסטו איינצוטיילן פאר די מענטשהייט וואס צופרידענקייט באדייט. זאג ווען די שטייסט אינעם ליין אין רעסטעראונט טיילסטו אויך דיעות וואספארא סארט עסן צו קויפן?
איינער האט ליב סעלמאן א צווייטער האט ליב אימיטעישן קרעב. האסטו געזען אזאנס? א אינגערמאן האט באשלאסן דורך צו גיין א פראצעדור וואס כולי עלמא מודי אז ס'איז קיין גרינגע פראצעדור. זיצט זיך איינער מיט א סמארט פאון און דזשאדזשד .....פאר שטותים! פאר הבלים! וואס ווייסטו וואס טוט זיך ביי יענעם? ער האט נאך תורות מיט חזל'ן פערפעקטלי געגאסן צו זיין אגענדע. סארא מין ביגאטרי קעגן גרושים..

[גרוש]

סא נישט פאר יעדע גרוש פעלט עפעס, נאר פאר די עטליכע וואס גט'ן זיך על לא דבר,
אה
דעמאלט ווי קומט אריין דאס זיך גט'ן אין בילד?
עס איז אזויווי זאלסט זאגן אז אלע וואס ווארפן אריין 10 טויזענט דאלער קעש אין בית כיסא און פלאשן עס אראפ פעלט עפעס,
זאגסט סך הכל אז איינער וואס ברענגט זיך א צרה בידים אוואו אוועק ווארפן געלט,
הרג'נען א קינד,
אוועקווארפון א נארמאלע ווייב,
פעלט עפעס
גוט מארגען, אויסגעטראפן אמעריקע,

סא אין אנדערע ווערטער האסטו געמאלן וואסער, איא?

[איש אשכולות]

האלטס זיך אינאיין באציען צו די ״מיעוט המצוי״. לאמיר דיר קלארשטעלן, ״נישט דאס איז אונזער דיסקוסיע״. מען רעדט ״נישט״ פון די וואס זענען נעבעך אריינגעפאלן, און ״מוזן״ זיך גט׳ן צוליב אויסנאמע סיבות, פאר די מענטשן איז טאקע געזאגט געווארן מצוה לגרשה וכו׳ די מענטשן דארפן נעבעך אנקומען אויף ״אזא שווערע״ וועג צום ריכטיגן זיווג. ״אונז רעדן נישט פון די סארט מענטשן״.

אונז רעדן ׳יא׳ פון די מענטשן וואס גט׳ן זיך ״על לא דבר״, וואס ווארפן אוועק זייער זיווג מן השמים. מענטשן וואס גט׳ן זיך פאר שטותים והבלים, און אויב פארשטייסטו נישט וואס ״שטותים והבלים״ מיינט דאן ליין איבער טיטאניקס תגובה בסוגיא דנותן לשכוי בינה.

איך מעג אפשר וויסן פון וואו דו נעמסט דיינע פאקטן אז "מענטשן גט'ן זיך על לא דבר" דו האלטסט אפשר אז מענטשן קוויטן זשאבס על לא דבר? ווער ביסטו איינצוטיילן פאר די מענטשהייט וואס צופרידענקייט באדייט. זאג ווען די שטייסט אינעם ליין אין רעסטעראונט טיילסטו אויך דיעות וואספארא סארט עסן צו קויפן?
איינער האט ליב סעלמאן א צווייטער האט ליב אימיטעישן קרעב. האסטו געזען אזאנס? א אינגערמאן האט באשלאסן דורך צו גיין א פראצעדור וואס כולי עלמא מודי אז ס'איז קיין גרינגע פראצעדור. זיצט זיך איינער מיט א סמארט פאון און דזשאדזשד .....פאר שטותים! פאר הבלים! וואס ווייסטו וואס טוט זיך ביי יענעם? ער האט נאך תורות מיט חזל'ן פערפעקטלי געגאסן צו זיין אגענדע. סארא מין ביגאטרי קעגן גרושים..

נישטא קיינער אזוי ווי דו וואס פארשטייט אזוי גוט וואס איך מיין
בדרך אגב, די לאקשן קוגל וואס דו האסט געמאכט פון י״ח לחופה איז אווערנייט?

[מאטי]

איך וואלט גערן ווייטער געפירט ויכוח מיט דיר. דו מיזט מיר אבער צוזאגן אז ווען דו וועסט אריינגיין אינעם גינוס ווארלד רעקארד פארן זיין דער בלאגער מיטן מערסטן צאל Logical fallacies פער געשריבענע אותיות זאלסטו געדענקן דעם ארימער מאטי וואס האט עטוואס געהאט א יד דערין.

[איש אשכולות]

איך וואלט גערן ווייטער געפירט ויכוח מיט דיר. דו מיזט מיר אבער צוזאגן אז ווען דו וועסט אריינגיין אינעם גינוס ווארלד רעקארד פארן זיין דער בלאגער מיטן מערסטן צאל Logical fallacies פער געשריבענע אותיות זאלסטו געדענקן דעם ארימער מאטי וואס האט עטוואס געהאט א יד דערין.

איך בין נייגעריג ווער עס האט דיר אמאל געזאגט אט די פראזע.

[גרוש]

תיובתא ד"איש אשכולות תיובתא"
נעקסט

[kliger]

מר. טיטאניק.

למעשה זאגן חז״ל אשתו ראשונה אדם אינו משכחת לעולם. און לויט די איינפאכע מעטאמאטיק לעבן מער מענשטן בשלום מיט די זיויג ראשונה ווי די זיוג שני. נישט אומזיסט האט די זיויג שני א באדינונג פון מזוגין לפי מעשיו. מען לערנט אונז אז מיין נישט אז וויבאלד דו גט׳ס זיך און דו מיינסט אז צום צווייטן מאל גייסטו זיין ״גליקלעך״, און ״צופרידן״. א נעכטיגער טאג! ״מזווגים לפי מעשיו״.

די תורה שרייבט ״עזר כנגדו״ זכה נעשה לו עזר לא זכה נעשה כנגדו. לויט איר איז דאס אין ווילדן קאנטראסט צו אייער בייאגראפיע.

ארויסגעזויגן א חז"ל פון פינגער "אשתו ראשונה אדם אינו משכחת לעולם"
וואס זאגסטו צו די העלבראנז שידוכים?

[איש אשכולות]

אסאך מאמרי חז״ל וואלט איך נישט געוואלט עס זאל שטיין.. ווען מען ווייסט נישט קיין מקור, פרעגט מען ״וואו שטייט עס״, נישט מען זאגט ארויסגעזויגן.. כשאזדמן אציין מקורו. איך האב עס שוין געהערט כמה פעמים.

צו פארשטיין אויב העלבראנץ שידוכים גייט אריין אין גדר פון אשתו ראשונה, דארפסטו איבער לערנען טיטאניקס הסבר פון הנותן לשכוי בינה.

[גרוש]

אשתו ראשונה מיינט א ווייב וועם מ'האט ליב געהאט אדער געלעבט נארמאל
לאפוקי די אלע וואס ביי זיי איז עס נאר א דורך גאנג אנצוקומען צום ריכטיגן,

[איש עברי]

אין בן יהוידע דארט אין סנהדרין איז ער מסביר אז די מעלה פון אשת נעורים איז אז זי קען זיך אויס מיט זיינע תאוות און זי ווייסט וויאזוי עס ממלא צו זיין, משא"כ א נייע ווייב נעמט לאנג צו איינטרעינען

[איש אשכולות]

אשתו ראשונה מיינט א ווייב וועם מ'האט ליב געהאט אדער געלעבט נארמאל
לאפוקי די אלע וואס ביי זיי איז עס נאר א דורך גאנג אנצוקומען צום ריכטיגן,

דאן וואלטן חז״ל געדארפט זאגן ״אשתו ראשונה וזהו אם הוא אהב אותה אינו משכחת לעולם״.

[געפילטע פיש]

אזוי אויך וואלט געדארפט שטיין "אשתו ראשונה והוא אם היא בחיים, ויש לה מוח בקדקדה, וראשונה בגילגול זה ולא בגילגול אחר..." וואס נאך וואלטן זיי געדארפט שרייבן?

[איש אשכולות]

אזוי אויך וואלט געדארפט שטיין "אשתו ראשונה והוא אם היא בחיים, ויש לה מוח בקדקדה, וראשונה בגילגול זה ולא בגילגול אחר..." וואס נאך וואלטן זיי געדארפט שרייבן?

יישר כח פארן מיך צוהעלפן. את זאת התכוונתי.

[גרוש]

נישט אלעס ש/טייט ארויס אין גמרא,
אויף דעם זענען געווען די ראשונים ואחרונים
און געזאגט וואס די גמרא מיינט
און עס איז א מילתא דמסתבר,
די אלע וואס גט'ן זיך גלייך נאך די חתונה אדער אפילו נאך א קינד צוויי, און האבן חתונה נאכאמאל, ווילן נישט הערן און געדענקן, פון די ערשטע
איך געד'ענק שוין יעצט נישט מיין ערשטע, זי קומט ניטאמאל ארויף אין מיין געדאנק, חוץ ווען איינער פרעגט מיר,
כ'האב געוואוינט מיט איר סך הכל 5 חדשים,
און עס איז שוין מער ווי 6 יאר, פון ווען כ'האב איר די לעצטע מאל געזעהן,
יעצט שרייב איך פון איר עס צו ברענגען פאר א משל,

[איש אשכולות]

טאקע וויבאלד מענטשן ״ווילן דאס נישט געדענקן״ זאגן חז״ל אינו משכחת, און דאס איז טאקע די ריבותא. ווייל אויב דו ווילסט עס יא געדענקן האבן זיי גארנישט מחדש געווען. און ברענג נישט א ראיה פון דיר, ווייל קיינער נישט אזויווי דיר ווייסן וואס טוט זיך במצפוני לבך.

אזוי צו אזוי וואונטש איך דיר הצלחה בכל אשר תלך. דורות ישרים ומבורכים, מיט א געבענטשטע שטוב.

[גרוש]

און איך זאג דיר אז מיין רבי אין כיתה א' געדענק איך בעסער,
איך בין איבערצייגט אז חז"ל רעדן נישט פון דעם,
זיי רעדן פון אזא איד ווי ר' לייבוש וויינפעלד, ר' אשר אנשיל גאנדעל, ר' ישכר בער הירש, ר' יצחק דוד לאנדא, ר' מענדל בער ווידער, ר' יעקב אהרן לעווי, ועוד
ביי זיי איז אשתו ראשונה אינו משכחת לעולם

[איש אשכולות]

אויף דעם האב איך דיר שוין גע׳ענטפערט אז חז״ל האבן נישט געמאכט קיין אפוקי און קיין גדרים. און אז עס מאכט דיר בעסער שפירן דאמאלטס טראכט אזוי. אבער עס האט גארנישט מיט די מציאות.

[גרוש]

איך זעה דאך אבער שווארץ אויף ווייס אז די מציאות איז אנדערש,
איך זעה גענוג וואס האלטן ביים צווייטן ווייב, וואס געדענקן נישט פון די ערשטע וויייב גארנישט,
און איך זעה גענוג מיטן צווייטן ווייב (אזעלכע וואס האבן פארלוירן די ווייבער באמצע ימיהם און חתונה געהאט נאכאמאל)
וואס זייער ערשטע ווייב גייט זיי נישט ארויס פון קאפ

[מודה אני]

די חילוק פון א גרוש\גרושה אין אלמן\אלמנה איז, דער גער דרוש\גרושה וועט אלס זיין צופרידען פונעם צוויטן ווייל נישט קיין חילוק וואס איז ער אלס בעסער ווי די ערשטע
דער אלמן\אלמנה וועט האלטן אין איין טראכטן וואס האט דער ערשטער געטוהן\אויפגעפירט

איך האב געהערט פון מיין ידיד וואס איז ליידער דורך שבעה מדורה גיהנום (די דריטע וועלט קריג)

א מעשה וואס האט זיך אפגעשפיעלט נאך די צוויטע וועלט קריג ל"ע

ר' חיים הערש יאקאבאוויטש ז"ל האט חתונה געהאט נאכאמאל נאכן קריג דעם ערשטען שבת אינמיטן שלום עליכם נעמט זי זיך וויינען מיט ביטערע טרערן אזש ביזן זעך שטיקן ל"ע
ר' חיים הערש ווערט דערשראקן און ער טרייט איר צו בארואיגען וואס איז געשעהן נעמט זי זיך ווייטער כליפענען מיין ערשטע מאן פלעגט אראפ לייגן א שלום עליכם אז אפילו די מלאכים האבן מיטגעזינגען, ער האט איר נישט וואס צו ענטפערן בלייבט ער שטיל זינגט זיך ווייטער ביני לביני בארואיגט זי זיך אין ער מאכט קידוש ביז.... די פיש ווערט געסערווט ר' חיים הערש נעמט זיך וויינען בכיות עצומות........ וואס גייט פאר חיים הערש פרעגט זי מיט שרעק ??
רופט ער זיך אן צווישן איין כליפע אין צווייטן מיין ערשטע פלעגט מאכן אזא פיש אז אפילו די מלאכים האבן עס אויסגעווארט........

מער האט ער נישט געהערט פון איר ערשטע.....
דאס איז די חילוק..

[איש עברי]

מודה אני יהא בואך לברכה

[מאטי]

אזוי אויך וואלט געדארפט שטיין "אשתו ראשונה והוא אם היא בחיים, ויש לה מוח בקדקדה, וראשונה בגילגול זה ולא בגילגול אחר..." וואס נאך וואלטן זיי געדארפט שרייבן?

יישר כח פארן מיך צוהעלפן. את זאת התכוונתי.

איך מיין אז אין ר"ן אויפן פלאץ שטייט "אשתו ראשונה זה אינו אלא כפי מה שהחליט איש אשכולות. ונקוט כללי זה בידך, כל מקום שהפליג חז"ל בדיבור ויש משמעות לפרש הדיבור בכמה פנים ומשמעות. כלך אצל האיש אשכולות ותו לא. וכל הפירושים האחרים יהא חשוב בעיניך כלאקש"ן קוג"ל או אווע"ר ניי"ט קוג"ל

[גרוש]

איך מיין לאו דוקא גרוש/אלמן,
איך מיין צצוזאגן אז אשתו ראשונה מיינט אז די מענטש פילט אז דאס איז אשתו ראשונה,
נישט אז עס איז נאר געווען א דורך גאנג