סמבטיון הנהר, תשיב למין אשר שואל.

[יואליש]

ניין בלעטער אין "עצור כאן חושבים" איבער סמבטיון וסיפור אקדמות.

http://www.bhol.co.il/forums/topic.asp? ... um_id=1364

[איחוד פעלד]

די מעשה פין אקדמות קומט פין אן אלטע ספר אויף אידיש וואס איז ארויס געקומען אפשר דריי אדער פיר הונדרעט יאר צוריק.
און יוניווערסיטי אין ירושלים איז עס דא.
פאר נייגירעקייט וואלט איך עס זעהר געוואלט ליינען.

Sent from my SPH-D700 Using ForumTouch for Android

[פראפעסאר שפירא]

כ'ווייס נישט פארוואס ביזט ברוגז אויפען סמבטיון, אז חז"ל זאגען אז ס'דא איזעס מסתם דא, אין "לא ראינו אינו ראיה",
איינער וואס גלייבט אין דברי חז"ל, פארוואס זאל עס דאס נישט גלייבען, וועם באדערט עס אז ס'דא א סמבטיון,
למעשה די סייענטיטען אין די אנדערע אזוי געריפענע אלץ ווייסער ווייסען נישט אלעס, אין אפילו וואס זיי ווייסען, טוישען זיי זייער מיינונג יעדע מאנטיג אין דאנערשטאג, סאו דאס אז זיי ווייסען נישט איז נישט קיין ראיה,
סאו בלייב מיר ביים זעלבען אז חז"ל זאגען אזוי, איז דער וואס גלייבט אין דברי חז"ל גלייבט דערין אין דער וואס נישט איז זיין פראבלעם נישט סמבטיון, נאר בכלל דברי חז"ל אדער תורה שבעל פה,

[געפילטע פיש]

כ'ווייס נישט פארוואס ביזט ברוגז אויפען סמבטיון, אז חז"ל זאגען אז ס'דא איזעס מסתם דא, אין "לא ראינו אינו ראיה",
איינער וואס גלייבט אין דברי חז"ל, פארוואס זאל עס דאס נישט גלייבען, וועם באדערט עס אז ס'דא א סמבטיון,
למעשה די סייענטיטען אין די אנדערע אזוי געריפענע אלץ ווייסער ווייסען נישט אלעס, אין אפילו וואס זיי ווייסען, טוישען זיי זייער מיינונג יעדע מאנטיג אין דאנערשטאג, סאו דאס אז זיי ווייסען נישט איז נישט קיין ראיה,
סאו בלייב מיר ביים זעלבען אז חז"ל זאגען אזוי, איז דער וואס גלייבט אין דברי חז"ל גלייבט דערין אין דער וואס נישט איז זיין פראבלעם נישט סמבטיון, נאר בכלל דברי חז"ל אדער תורה שבעל פה,

קודם כל שמועסט מען דא וועגן מציאות, וואס מ'קען זען, נישט עפעס א דבר רוחני וואס מ'דארף גלייבן אז ס'עקזעסטירט.
שנית וועל איך ציטירן פון א צווייטעאשכול בענין ווען חז"ל איז זיך סותר מיט מציאות.

וויל איך ברענגען א שטיקל רמב"ם אין מורה וואס ער ברענגט צום סוף:
לא תבקש ממני שיסכים כל מה שזכרוהו מענין התכונה למה שהענין נמצא, כי החכמות הלמודיות היו בזמנים ההם חסרות, ולא דברו בהם על דרך קבלה מן הנביאים, אבל מאשר הם חכמי הדורות בענינים ההם, או מאשר שמעום מחכמי הדורות ההם, ולא מפני זה אומר בדברים שאמצא להם שהם מסכימים לאמת שהם בלתי אמתיות או נפלו במקרה, אבל כל מה שאפשר לפרש דברי האדם עד שיסכים למציאות אשר התבאר מציאותו במופת, הוא יותר ראוי באדם המעולה המודה על האמת לעשותו (מורה נבוכים, חלק ג סוף פרק יד).

יעצט האסט פראבירט צו ברענגען בערמיודא טרייענגעל און משם אין ראי', די כפירה ענגעל גייט אויך נישט ארבעטען איים רילי סארי. די שאלה איז געווען צי די סמבטיון וואס ווארפט שטיינער עגזעסטירט בזמננו אלה אויף ערגעץ אין די וועלט ווי מ'האט נאכנישט אנטפלעקט, אויף דעם איז די תירוץ ניין. פינטל. איעדע אינטש האט מען שוין אויסגעפארשט און ס'דא סאטעלייט אימעדשעס וכו' וכו'. איז געבליבן צו פיקען איינער פון די אויבערדערמאנטע תירוצים, אדער אז חז"ל האבן נישט געזען נאר נאכגעזאגט די לעגענדעס, אדער אז די סמבטיון ווארפט בכלל נישט שטטיינער, נאר ס'שוטף אביסל אנדערש, אדער אז נשתנו הנהרות, אדער אז מ'רעדט פון א וואלקענא וואס מענטשען האבן געזען, אדער אז ס'געפונט זיך אויף מארס.

און קיינער איז נישט ברוגז אויפן סמבטיון, איך וואלט זייער געוואלט ס'זאל יא זיין אמת, ס'וואלט געווען גאנץ אינטרעסאנט צו זען, אפשר וואלט האפמאן טארס געמאכט נסיעות אהין אויפן יארצייט פונם גלח\מכשף וועם דער ר' דן האט געהארגעט.

[יידל]

געפילטע, יפה דברת.
איך וויל מיך אבער באציען אויף וואס שפירא האט געזאגט אז

למעשה די סייענטיטען אין די אנדערע אזוי געריפענע אלץ ווייסער ווייסען נישט אלעס, אין אפילו וואס זיי ווייסען, טוישען זיי זייער מיינונג יעדע מאנטיג אין דאנערשטאג, סאו דאס אז זיי ווייסען נישט איז נישט קיין ראיה

עס איז דא אזוי פיל זאכן נישט ריכטיג אין דעם זאץ אז איך ווייס אפילו נישט פון ווי אנצוהייבן.
א. אפילו די סייענטיסטן זענען מודה אז זיי ווייסן נישט אלעס
ב. סייענטיסטן טוישן נישט זייער מיינונג יעדן מאנטאג און דאנערשטאג. זאגן אז זיי טוישן זייער מיינונג יעדע מאנטאג און דאנערשטאג צייגט פשוט - במחילת כבודך - אויף א חסרון אין הבנה פון וויסנשאפט און פון די היסטאריע פון וויסנשאפט.

[[NAMELESS]]

אבער נישט גע'דאגה'ט יידעלאך, קיין שום יאוש איז פארהאנען, איין טאג וועלן מיר עס דערלעבן געוואר צו ווערן דער גרויסער מיסטריעזע געהיימניס. טאמער אביגדור שחן וועט עס נישט מיטנעמען מיט זיך אין קבר אריין, ווי ער פארשפרעכט מיט זיין עהרן ווארט פאר אונזער באקאנטער אלי אשד. (אגב, דער איז דער זעלבער אביגדור שחן וואס האט זיך געטראפן ביים בארג סיני דער קליינעם וכו' ערגעץ נעבן סודאן, טיעף אין אפריקא, נישט אינעם סיני האלב אינזעל ווי מיר נארן זיך נעבעך).

וזלש"ק

נשאר רק עוד דבר אחד לברר לסיום השיחה :.
א.א. : איפה נמצא נהר הסמבטיון המסתורי שמאחוריו על פי האגדה שוכן המרכז של עשרת השבטים האבודים ?

שחן :את זה אני שומר בסוד . הדבר האחד שאני שומר אצלי בבטן ולא מגלה לאיש זה מקום נהר הסמבטיון והררי החושך.באו אלי רבנים ושאלו אותי על הסוד וסירבתי לגלות גם להם .
זה יופיע רק בספרי הבא "מעבר להררי החושך " אני מקווה להשלים אותו בתוך שנתיים כי זה כרוך בהרבה נסיעות .ושם אני מתאר את הסמבטיון ואת מיקומו . אם אני אמות קודם לכן הסוד ירד איתי לקבר .
החלטתי שאם אתרכז בספר הראשון בסמבטיון כל החוקרים יתעלמו משאר הממצאים שלי על עשרת השבטים שהם הדבר החשוב באמת ויתרכזו רק בסמבטיון ובזה אני לא מעוניין.
אבל אני נשבע לך שאני יודע איפה זה ושזה בדיוק כפי שזה מתואר בגמרא. הרי כל הרעיון הוא שאי אפשר לעבור את הסמבטיון. אני מצאתי נהר שהוא אכן מכשול גדול, וזה אפילו מסתדר עם הכיוון של הגמרא. הנהר אינו זורק אבנים לאוויר שישה ימים, אבל בהחלט קיימת אצלו תופעה דומה.אלה לא ממש אבנים ,זה משהו אחר . אבל לא בקטן ,בגדול ,בשואו ענק .
א.א. היגעת לסמבטיון במסעותיך?
שחן :אני עצמי לא הייתי שם ,הייתי קרוב ,אבל לא הגעתי לסמבטיון עצמו . קצת ראיתי ,אבל לא הכל ,אבל אני יודע בדיוק מה מחכה לי שם ,כי קראתי עדויות .אנשים אחרים היגיעו לשם אבל הם לא ידעו את מה הם מצאו ולאן הם היגיעו . הם לא הבינו . יום יבוא אני מקווה להגיע לשם.
א.א. ומה תעשה כשתגיע לשם ?
שחן : השאיפה הגדולה שלי היא לעמוד יום אחד שם על שפת הסמבטיון ליד הררי החושך במרכזם של עשרת השבטים האבודים ולצעוק אל השמיים :
"אלוהים, החיפוש הסתיים ,מצאתי אותם. אני ,הניצול מטרנסניסטריה פתרתי לבסוף את התעלומה  בת 2700 השנים."

עכל"ק, און אויף דעם זאגט דער פסוק, ווער עס פארשטייט פארשטייט וגו'. ודו"ק.

אויב ווילט איר נאר זיכער מאכן אז ער איז נאך שומר דעם סוד מיט נאמנות, קענט איר זיך מיט אים פארבונדען 

אי מייל של  ד"ר אביגדור שחן  

drshachan@nana.co.il
טלפון :
09-8999604
    


און דא נאט אייך נאך איינער, עפעס א בעל תשובה וואס האט עס געזעהן מיט די אייגענע אויגן.

כך בתיאור מרתק מגלה ל"אשדוד בכותרות" יהודי שומר תורה ומצוות, תושב רובע י"א, העונה לשם ר' שלמה אברהם, שהחל לאחרונה להתקרב ליהדות וחושף בפנינו את אשר ראו עיניו על אודות נהר ידוע, שמיקומו לוט בערפל.

העדות מנפאל
עתה אנו פונים לר' שלמה אברהם: האם שמעת על דבר קיומו של הנהר עוד טרם הגעת אליו?
"לא".
-ואיך הגעת לסמבטיון?
"גם את השם 'סמבטיון' לא שמעתי עד הזמן בו, בלי כל כוונה מוקדמת, נקלעתי אליו".
"היינו קבוצת חברים. יצאנו לטיול ברחבי העולם כשלא היה לנו יעד מסוים. טיול לשם טיול, לראות את נפלאות הבריאה ותו לא. הטיול היה ארוך ומייגע. עברנו את בורמה. כשהגענו אל הגבול פתחנו בהליכה רגלית. הלכנו והלכנו ימים ולילות. עד שהגענו אל יער עבות".
-הליכה רגלית?
"אכן כן, אין שם כמובן אמצעי תחבורה. לא מסוקים ולא רכבים, ואפילו לא בעלי חיים לרכיבה. כל הדרך הלכנו".
"למען האמת, לקחנו סיכון גבוה. באזור כולו נתקלנו בחיות טורפות ואכזריות. מצאנו את עצמנו מול נחש מהמין הגדול בעולם שרק תודות לתושבי המקום ידענו כיצד להישמר מפניו".
-תושבים? איזה סוג של אנשים?
"מדובר באנשים פרימיטיביים שמעולם לא נחשפו לציוויליזציה שאנחנו מכירים. רובם קטני מידות או גדולים במידותם, שונה לגמרי מכל מה שאנחנו, אנשי התרבות המערבית מכירים".
-ובחזרה לטיול.
"יום אחד כששהינו בנפאל, נתקלנו בהר. לא ידעתי במה מדובר, אנשים באזור, גילו לי את הנתון המפליא, לנגד עיני ראיתי הר מטיל אבנים כל הזמן. הסביבה כולה רועדת ולא ניתן להתקרב אל ההר כלל.
-הר או נהר?
"אני ראיתי משהו בדמות הר. אחר כך שמעתי שבמקורות הוא מופיע בשם 'נהר'.
-ספר לנו על המחזה.
המראה עצמו היה מפעים ביותר, לכן התעכבתי שם. אנשים באזור אמרו לי שמחר לקראת שבת ההר צפוי להירגע. המתנתי ליום המחרת, ואכן בערך בשעת שקיעת החמה ההר דמם. הכל היה שקט לחלוטין עד צאת השבת".

נאר אז מ'האלטן שוין ממש אזוי נאנט צום סוד פון צוויי טויזענט יאר, איך האלט שוין דעם טרעוועל אגענט אויף האלד, געב איך נאר אים א פרעג, אזויווי בדרך אגב, וואו פונקטליך פאר איך צו ? און נאדיר אן ענפער...

היכן מיקומו של ההר? שאלנו.
"מאז הטיול שערכנו, כבר חלפו מספר שנים, כך שקשה לי לזכור במדוייק" הוא אומר. "מה שברור אצלי, שההר והשלכת האבנים ממנו עדיין קיימים בתוככי המדינה ההררית נפאל, סמוך יותר להודו"........שיחתנו התמשכה זמן רב כדי לקבל תמונה משלימה על האזור כולו, אולם פרטים רבים לא התווספו מאחר ולדבריו יעדו בטיול לא היה אותו נהר והוא וחבריו לא התעכבו שם עוד זמן רב.

נו האלטן מיר פונקט ווי פריער, אזוי אנטוישט.



פראפעסאר שפירא זוכט אונז נאר אוועקצושלעפן פון די אמונה, זאלן מיר זיך לאזן פון אים ??


די מעשה פון אקדמות ווערט דערמאנט אין אליה רבה סי' תצ"ד, בשם א כתב יד ישן נושן, מסתמא נאך פון פאר די צייטן וואס פאפיר/קלף איז געווען א סבלן, און דעמאלס האט ער זיך געלאזט שרייבן אויף זיך נאר וואס איז טאקע אמת לאמיתו....

[פראפעסאר שפירא]

כ'ווייס נישט פארוואס ביזט ברוגז אויפען סמבטיון, אז חז"ל זאגען אז ס'דא איזעס מסתם דא, אין "לא ראינו אינו ראיה",
איינער וואס גלייבט אין דברי חז"ל, פארוואס זאל עס דאס נישט גלייבען, וועם באדערט עס אז ס'דא א סמבטיון,
למעשה די סייענטיטען אין די אנדערע אזוי געריפענע אלץ ווייסער ווייסען נישט אלעס, אין אפילו וואס זיי ווייסען, טוישען זיי זייער מיינונג יעדע מאנטיג אין דאנערשטאג, סאו דאס אז זיי ווייסען נישט איז נישט קיין ראיה,
סאו בלייב מיר ביים זעלבען אז חז"ל זאגען אזוי, איז דער וואס גלייבט אין דברי חז"ל גלייבט דערין אין דער וואס נישט איז זיין פראבלעם נישט סמבטיון, נאר בכלל דברי חז"ל אדער תורה שבעל פה,

קודם כל שמועסט מען דא וועגן מציאות, וואס מ'קען זען, נישט עפעס א דבר רוחני וואס מ'דארף גלייבן אז ס'עקזעסטירט.
שנית וועל איך ציטירן פון א צווייטעאשכול בענין ווען חז"ל איז זיך סותר מיט מציאות.

יא אבער דא איז עס זיך נישט סותר מיט די מציאות, דאס אז מען ווייסט נישט ווי עס עס איז מיינט נישט אז ס'נישט דא, ס'קען זייער מעגליך זיין אז די פלאץ איז באהאלטען געווארען אין ווען מען וויל פין הימל אז מען זאל עפעס נישט טרעפען טרעפט מען נישט,

ס'העלפט נישט קיין סעטעלייט'ס, דאס ביסטע דאך מודה אז מה דאך סייענטיסטען קענען זיך אויף פארשידענע וועגען א עצה געבען מיט סעטעלייטקס אז עס זאל נישט קענען דידעקטען א געוויסע פלאץ, איז דער בורא כל עולמים קען זיך זיכער א עצה געבען,

וואס כ'טענה איז אז ס'נישט עפעס א משל אדער א חידה וואס חז"ל זאגען אויף א פלאץ, ס'ווערט אסאך מאל דערמאנט אויף אסאך פלעצער, אין דאס אז מען ווייסט נישט ווי עס איז מיינט נישט אז ס'נישטא, ס'קען זיין דא אין טאקע אויף דעם וועלט בגשמיות, אין דער באשעפער האט געוואלט אז ס'זאל זיין באהאלטען, כ'זעה נישט פארוואס דאס איז אזוי קאמפליצירט,

קען טאקע זיין אז מען קען עס נישט טרעפען אבער וועגען דעם איז בכלל נישט קיין ראיה אז ס'נישט פארהאן,

וויל איך ברענגען א שטיקל רמב"ם אין מורה וואס ער ברענגט צום סוף:
לא תבקש ממני שיסכים כל מה שזכרוהו מענין התכונה למה שהענין נמצא, כי החכמות הלמודיות היו בזמנים ההם חסרות, ולא דברו בהם על דרך קבלה מן הנביאים, אבל מאשר הם חכמי הדורות בענינים ההם, או מאשר שמעום מחכמי הדורות ההם, ולא מפני זה אומר בדברים שאמצא להם שהם מסכימים לאמת שהם בלתי אמתיות או נפלו במקרה, אבל כל מה שאפשר לפרש דברי האדם עד שיסכים למציאות אשר התבאר מציאותו במופת, הוא יותר ראוי באדם המעולה המודה על האמת לעשותו (מורה נבוכים, חלק ג סוף פרק יד).
יעצט האסט פראבירט צו ברענגען בערמיודא טרייענגעל און משם אין ראי',

פיין , אבער כ'מיין נישט דוקא די בורמודא טרייענגעל, כ'מיין ציזאגען אז די וועלט איז א מיסטריעזע פלאץ, ס'דא אזוי פיהל זאכען וואס די "סייענטיסטען" קענען נישט מסביר זיין, "סייענטיסטען" זענען סך הכל קליינע מענטשעלעך אין א גרויסע מיסטריעזע וועלט, אין זיי פרובירען צי אויספיגערען וואס ס'געלונגט זיי, אבער אבער די חכמה וואס איז דא אין די בריאה איז אסאך אסאך טיפער פין זייער פארשטאנד, אין ממילא מיין איך צי זאגען אז דאס אז די סייענטיסטען ווייסען נישט דערפין איז גאנץ א קנאפע ראיה אז ס'נישטא,
א ווארט פין חז"ל טראגט ביי מיר א שטארקערע געוויכט ווי סייענטיסטען, פארשטייט זיך אזוי ווי כ'האב געשריבען אין א אנדערע אשכול אז ס'דא אסאך מאמרי חז"ל וואס מען דארף וויסען ווי אזוי אפצילערנען אבער אין מיין מיינונג גייט נישט סמבטיון אריין אין דעם כלל, עכ"פ כ'זעה נישט קיין סיבה פארוואס אזוי צי זאגען,
ס'איז אסאך פשוטער צי זאגען אז דער באשעפער וויל אז עס זאל זיין פארהוילען עד עת קץ, זייער סימפעל,

די כפירה ענגעל גייט אויך נישט ארבעטען איים רילי סארי.

מיר האט אויסגעקוקט פין די גאנג פין דעם אשכול, אז מען זיכט מער צי אפפרעגען חז,ל ווי צי פארענפערען, פארדעם האב איך דאס געשריבען, ס'קען טאקע מעגליך זיין אז כ'האב זיך טועה געווען, אזוי האט מיר עס אויסגעקוקט....... סארי

[יואליש]

די פראבלעם איז אבער אז ס'איז קאנטער אינטואיטיוו: אויב ווען דאס מענטשהייט האט געהאט זייער געצוימטע מעגליכקייטן פון טרעוועל, און רוב וועלט איז נישט געווארן עקספלארט, דאך האבן מענטשן באריכטעט אז זיי האבן געזעהן דעם סמבטיון, וואלט די סברא געזאגט אז ווי מער מענטשהייט'ס מעגליכקייטן ווערען פארברייטערט און פארגעשריטן, אלס גרעסערע שאנסן וואלטן מיר געברויכט האבן צו "אויך" טרעפן דעם סמבטיון. דערווייל שטעלט זיך ארויס אז ווי ברייטער די מענטש'ס מעגליכקייט ווערט, אלס ווייניגער מענטשן טרעפן סמבטיון.... הלא דבר הוא.

דאס זעלבע אינווערס רילעשאנשיפ טרעפן מיר ביי די פארשריט און פסיכילאגיע און דאס שארפע רעדוקציע אין דיבוקים. דאס ברויך היסבר.

[[NAMELESS]]

דאס זעלבע אינווערס רילעשאנשיפ טרעפן מיר ביי די פארשריט און פסיכילאגיע און דאס שארפע רעדוקציע אין דיבוקים. דאס ברויך היסבר.

יואליש

ס'ברויך שוין נישט קיין הסבר, האסט שוין מסביר געווען.

אגב, אין עצור כאן חושבים וואס האסט אנגעצייכענט, ס'נישטא דארט קיין שום חידושים למעשה, איינער פרעגט א קשיא און א צווייטער שרייט פוי, און אזוי ווא"וו.

[נולד מאוחר]

פראפעסר שפירא. ווי שטייט אין אין חזל אז ספליט שטיינער ביזן הימעל, אז די ביסט ביזי אז דכר אייבשטער האט עס באהאלטן
סאיז דא געניג זאכן אין תלמוד וואס מען דארף זיך מיטשענען צי פארשטיין. פארוואס טרייסטו אזוי שטארק צי מאכן גרעסער די ליסט?

דער אייבשטער באהאלט זאכן וואס איך שרייב אין ביכל אויך?

[קלוג און יונג]

" ,ס'איז אסאך פשוטער צי זאגען אז דער באשעפער וויל אז עס זאל זיין פארהוילען עד עת קץ, זייער סימפעל"
מר. שפירא: אויב דעס איז פשוט אפשר זאגסטו מיאר וואס איז קאמפליצירט...

[געפילטע פיש]

וואס כ'טענה איז אז ס'נישט עפעס א משל אדער א חידה וואס חז"ל זאגען אויף א פלאץ, ס'ווערט אסאך מאל דערמאנט אויף אסאך פלעצער, אין דאס אז מען ווייסט נישט ווי עס איז מיינט נישט אז ס'נישטא, ס'קען זיין דא אין טאקע אויף דעם וועלט בגשמיות, אין דער באשעפער האט געוואלט אז ס'זאל זיין באהאלטען, כ'זעה נישט פארוואס דאס איז אזוי קאמפליצירט,

קען טאקע זיין אז מען קען עס נישט טרעפען אבער וועגען דעם איז בכלל נישט קיין ראיה אז ס'נישט פארהאן,

אזוי ווי נולד מאוחר האט שוין געענטפערט, אז דעס אז ס'ווארפט שטיינער איז נאר איין פירוש אין חז"ל און נישט די מאמר חז"ל זעלבסט.

פיין , אבער כ'מיין נישט דוקא די בורמודא טרייענגעל, כ'מיין ציזאגען אז די וועלט איז א מיסטריעזע פלאץ, ס'דא אזוי פיהל זאכען וואס די "סייענטיסטען" קענען נישט מסביר זיין, "סייענטיסטען" זענען סך הכל קליינע מענטשעלעך אין א גרויסע מיסטריעזע וועלט, אין זיי פרובירען צי אויספיגערען וואס ס'געלונגט זיי, אבער אבער די חכמה וואס איז דא אין די בריאה איז אסאך אסאך טיפער פין זייער פארשטאנד, אין ממילא מיין איך צי זאגען אז דאס אז די סייענטיסטען ווייסען נישט דערפין איז גאנץ א קנאפע ראיה אז ס'נישטא,
א ווארט פין חז"ל טראגט ביי מיר א שטארקערע געוויכט ווי סייענטיסטען, פארשטייט זיך אזוי ווי כ'האב געשריבען אין א אנדערע אשכול אז ס'דא אסאך מאמרי חז"ל וואס מען דארף וויסען ווי אזוי אפצילערנען אבער אין מיין מיינונג גייט נישט סמבטיון אריין אין דעם כלל, עכ"פ כ'זעה נישט קיין סיבה פארוואס אזוי צי זאגען,
ס'איז אסאך פשוטער צי זאגען אז דער באשעפער וויל אז עס זאל זיין פארהוילען עד עת קץ, זייער סימפעל.

א ווארט פון חז"ל איז הייליג און טראגט געוויכט, איך פארשטיי נאר נישט וואס שטופט דיר אנצונעמען פשט אין חז"ל דווקא די פשט וואס שטימט נישט מיטן היינטיגן מציאות ווען דו קענסט אננעמען אנדערע פשטים וואס קענען יא שטימען מיטן מציאות, וואלסטו זיך אויך געשטיפט אנצונעמען די גיאסענטריק שיטה (אז די זון דרייט זיך ארום די וועלט) וועגן ס'לערענט זיך גרינגער אריין אין אפאר פסוקים ווי ענדערש אנצונעמען קופערניקעס'ס היליוסענטריק שיטה און אריין לערנען די פסוקים זאלן שטימען מיטן מציאות?
און אוודאי דער אייבישטער איז א כל יכול און קען אלעס, אז ער וויל שיסט א בעזעם, אבער נאכאמאל, איך זע נישט פארוואס מ'דארף זיך אריינקוועטשען אין דעם קארנער, פארוואס זאל ער דיסיידען נאכדעם וואס די שטיינער ווארפענדע סמבטיון שיסט שטיינער פאר הונדערטע יארן און איז מראה לעניין לכל עובר ושב אז דווקא באחרית הימים זאל ער ווערן פארבארגן?

די כפירה ענגעל גייט אויך נישט ארבעטען איים רילי סארי.

מיר האט אויסגעקוקט פין די גאנג פין דעם אשכול, אז מען זיכט מער צי אפפרעגען חז,ל ווי צי פארענפערען, פארדעם האב איך דאס געשריבען, ס'קען טאקע מעגליך זיין אז כ'האב זיך טועה געווען, אזוי האט מיר עס אויסגעקוקט....... סארי

ווען מ'וויל ווען אפפרעגען ברויך מען נישט קיין גאנצע אשכול, רש"י זאגט אז ס'ווארפט שטיינער, איך זע נישט קיין שטיינער, ענד אוו סטארי. אבער טאמער וויל מען לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא עפענט מען א אשכול און מ'בעט דער עולם זאל ארויסהעלפן מיט ידיעות און סברות.

[איינער]

ס'העלפט נישט קיין סעטעלייט'ס, דאס ביסטע דאך מודה אז מה דאך סייענטיסטען קענען זיך אויף פארשידענע וועגען א עצה געבען מיט סעטעלייטקס אז עס זאל נישט קענען דידעקטען א געוויסע פלאץ, איז דער בורא כל עולמים קען זיך זיכער א עצה געבען,

וואס? הייסט עס לויט דיר האט גאט אן אנגעדע אונז אויסצופאפן? ער באהאלט זאכן וואס חז״ל האבן נאך פאר 2000 יאר צוריק געזען, אונז צו מאכן ניסיונות?

פיין , אבער כ'מיין נישט דוקא די בורמודא טרייענגעל, כ'מיין ציזאגען אז די וועלט איז א מיסטריעזע פלאץ, ס'דא אזוי פיהל זאכען וואס די "סייענטיסטען" קענען נישט מסביר זיין, "סייענטיסטען" זענען סך הכל קליינע מענטשעלעך אין א גרויסע מיסטריעזע וועלט, אין זיי פרובירען צי אויספיגערען וואס ס'געלונגט זיי, אבער אבער די חכמה וואס איז דא אין די בריאה איז אסאך אסאך טיפער פין זייער פארשטאנד, אין ממילא מיין איך צי זאגען אז דאס אז די סייענטיסטען ווייסען נישט דערפין איז גאנץ א קנאפע ראיה אז ס'נישטא,

די פלאנעט ערד, איז שוין גארנישט אזא מיסטריעזע פלאץ היינט, יעדער אינטש איז גוט שטודירט און באקאנט. פארשטייט זיך אז פאר איינעם וואס זיין גאנצער וועלטליכער וויסנשאפט באשטייט פון די ענגלישע קלאסן נאכן חדר און דעם צענזוריטער שטערן, פאר אים איז דער וועלט נאך זייער א מיסטריעזע פלאץ.

[איחוד פעלד]

די אליה רבה ברענגט נישט א כתב יד, ער רעדט פין א געדריקטע ביכעל אין ע"ט אידיש.
דאס ביכעל רעד איך וועגען. מן הסתם איז די מעשה דארט נאך מער אינטרעסאנט און זאפטיגער.

Sent from my SPH-D700 Using ForumTouch for Android

[איחוד פעלד]

פאר די וואס ווייסען נישט
די באראמודע טרייענגעל איז לא דובים ולא יער

Sent from my SPH-D700 Using ForumTouch for Android

[יואליש]

אגב, אין עצור כאן חושבים וואס האסט אנגעצייכענט, ס'נישטא דארט קיין שום חידושים למעשה, איינער פרעגט א קשיא און א צווייטער שרייט פוי, און אזוי ווא"וו.

כ'האב עס נישט געליינט. כ'האב געקלערט אז אויב איז דא עפעס א מורא'דיגע חידוש, וואלט עס דארט געברענגט געווארן.

[פראפעסאר שפירא]

ס'העלפט נישט קיין סעטעלייט'ס, דאס ביסטע דאך מודה אז מה דאך סייענטיסטען קענען זיך אויף פארשידענע וועגען א עצה געבען מיט סעטעלייטקס אז עס זאל נישט קענען דידעקטען א געוויסע פלאץ, איז דער בורא כל עולמים קען זיך זיכער א עצה געבען,

וואס? הייסט עס לויט דיר האט גאט אן אנגעדע אונז אויסצופאפן? ער באהאלט זאכן וואס חז״ל האבן נאך פאר 2000 יאר צוריק געזען, אונז צו מאכן ניסיונות?

צי חז"ל האבען עס געזעהן ווייס איך נישט, אבער על כל פנים זיי האבען געוויסט אז עס איז דא אזא פלאץ,

אין ס'נישט פשט אז גא-ט האט א אגענדע אונז אויסציפאפען, גא-ט האט געוואלט אז די עשרת השבטים זאלען זיין פארהוילען עד עת קץ,

סמבטיון איז אלעמאל געווען באהאלטען, קען זיין אז פין צייט צי צייט האבען געוויסע פאר פארשידענע סיבות יא געקענט ציקומען אבער בדרך כלל איז עס באהאלטען,

אין וואס איז דיין נסיון, טאמער גלייבסטע נישט נאר אין דעם וואס די זעהסט דאן האסטו מסתם א פראבלעם מיט תורת משה אויך,

פיין , אבער כ'מיין נישט דוקא די בורמודא טרייענגעל, כ'מיין ציזאגען אז די וועלט איז א מיסטריעזע פלאץ, ס'דא אזוי פיהל זאכען וואס די "סייענטיסטען" קענען נישט מסביר זיין, "סייענטיסטען" זענען סך הכל קליינע מענטשעלעך אין א גרויסע מיסטריעזע וועלט, אין זיי פרובירען צי אויספיגערען וואס ס'געלונגט זיי, אבער אבער די חכמה וואס איז דא אין די בריאה איז אסאך אסאך טיפער פין זייער פארשטאנד, אין ממילא מיין איך צי זאגען אז דאס אז די סייענטיסטען ווייסען נישט דערפין איז גאנץ א קנאפע ראיה אז ס'נישטא,

די פלאנעט ערד, איז שוין גארנישט אזא מיסטריעזע פלאץ היינט, יעדער אינטש איז גוט שטודירט און באקאנט. פארשטייט זיך אז פאר איינעם וואס זיין גאנצער וועלטליכער וויסנשאפט באשטייט פון די ענגלישע קלאסן נאכן חדר און דעם צענזוריטער שטערן, פאר אים איז דער וועלט נאך זייער א מיסטריעזע פלאץ.

לויט דיין שרייבען קוקט אויס אז די ווייסט טאקע זייער זייער ווייניג פין סייענס צי זאגען' ווייל ווען די ווייסט ווען אביסעלע מער וואלסטו געוויסט אז ווי מער מען שטודירט די וועלט ווערט עס מער אין מער מיסטריעז,

כ'ווייס נישט פארוואס די ביסט אזוי פארגלייבט אין סייענס, מסתם ווען דיין רבי וואלט דיר געשלאגען צי לערנען סייענס וואלסטע געווארען א מתנגד פין סייענס אין געהאלטען פארקערט פין וואס די האלסט יעצט,

[פראפעסאר שפירא]

וואס כ'טענה איז אז ס'נישט עפעס א משל אדער א חידה וואס חז"ל זאגען אויף א פלאץ, ס'ווערט אסאך מאל דערמאנט אויף אסאך פלעצער, אין דאס אז מען ווייסט נישט ווי עס איז מיינט נישט אז ס'נישטא, ס'קען זיין דא אין טאקע אויף דעם וועלט בגשמיות, אין דער באשעפער האט געוואלט אז ס'זאל זיין באהאלטען, כ'זעה נישט פארוואס דאס איז אזוי קאמפליצירט,

קען טאקע זיין אז מען קען עס נישט טרעפען אבער וועגען דעם איז בכלל נישט קיין ראיה אז ס'נישט פארהאן,

אזוי ווי נולד מאוחר האט שוין געענטפערט, אז דעס אז ס'ווארפט שטיינער איז נאר איין פירוש אין חז"ל און נישט די מאמר חז"ל זעלבסט.

יא, אבער צי ס'ווארפט שטיינער צי נישט איז איין זאך, די מדובר איז דאך צי ס'בכלל דא א סמבטיון, לאמיר זאגען ס'ווארפט נישט קיין שטיינער, וואס כ'זאג איז נאר אז לא ראינו אינו ראיה, דאס אז אונז ווייסען נישט ווי עס איז מיינט נישט ס'נישטא, אין אזוי ווי כ'האב שוין געשריבען,

פיין , אבער כ'מיין נישט דוקא די בורמודא טרייענגעל, כ'מיין ציזאגען אז די וועלט איז א מיסטריעזע פלאץ, ס'דא אזוי פיהל זאכען וואס די "סייענטיסטען" קענען נישט מסביר זיין, "סייענטיסטען" זענען סך הכל קליינע מענטשעלעך אין א גרויסע מיסטריעזע וועלט, אין זיי פרובירען צי אויספיגערען וואס ס'געלונגט זיי, אבער אבער די חכמה וואס איז דא אין די בריאה איז אסאך אסאך טיפער פין זייער פארשטאנד, אין ממילא מיין איך צי זאגען אז דאס אז די סייענטיסטען ווייסען נישט דערפין איז גאנץ א קנאפע ראיה אז ס'נישטא,
א ווארט פין חז"ל טראגט ביי מיר א שטארקערע געוויכט ווי סייענטיסטען, פארשטייט זיך אזוי ווי כ'האב געשריבען אין א אנדערע אשכול אז ס'דא אסאך מאמרי חז"ל וואס מען דארף וויסען ווי אזוי אפצילערנען אבער אין מיין מיינונג גייט נישט סמבטיון אריין אין דעם כלל, עכ"פ כ'זעה נישט קיין סיבה פארוואס אזוי צי זאגען,
ס'איז אסאך פשוטער צי זאגען אז דער באשעפער וויל אז עס זאל זיין פארהוילען עד עת קץ, זייער סימפעל.

א ווארט פון חז"ל איז הייליג און טראגט געוויכט, איך פארשטיי נאר נישט וואס שטופט דיר אנצונעמען פשט אין חז"ל דווקא די פשט וואס שטימט נישט מיטן היינטיגן מציאות ווען דו קענסט אננעמען אנדערע פשטים וואס קענען יא שטימען מיטן מציאות,

למשל וואס אז די גאנצע עשרת השבטים איז א משל, אין ס'בכלל נישט דא אזא זאך, סמבטיון איז א לעגענדע פין די באבעס אין פארטיג, אדרבה ווייז מיר וויזוי מען לערענט פשט אז ס'בכלל נישט דא קיין עשרת השבטים,

וואלסטו זיך אויך געשטיפט אנצונעמען די גיאסענטריק שיטה (אז די זון דרייט זיך ארום די וועלט) וועגן ס'לערענט זיך גרינגער אריין אין אפאר פסוקים ווי ענדערש אנצונעמען קופערניקעס'ס היליוסענטריק שיטה און אריין לערנען די פסוקים זאלן שטימען מיטן מציאות?

כ'בין בכלל נישט איבערצייגט אז די וועלט דרייט זיך ארום די זוהן, ווייל ס'קען זיין אז די גאנצע מערכת השמים ציזאמען מיט די זוהן דרייט זיך ארום די וועלט אין ממילא קוקט עס אויס ווי די ערד דרייט זיך ארום די זוהן אין קיינער קען נישט אויפווייזען אז נישט, כ'ווייס נאכנישט וואס די מציאות איז אין ממילא פארוואס זאל איך דרייען מיט פסוקים,

און אוודאי דער אייבישטער איז א כל יכול און קען אלעס, אז ער וויל שיסט א בעזעם, אבער נאכאמאל, איך זע נישט פארוואס מ'דארף זיך אריינקוועטשען אין דעם קארנער, פארוואס זאל ער דיסיידען נאכדעם וואס די שטיינער ווארפענדע סמבטיון שיסט שטיינער פאר הונדערטע יארן און איז מראה לעניין לכל עובר ושב אז דווקא באחרית הימים זאל ער ווערן פארבארגן?

ס'איז אייביג געווען פארבארגען, אמאל אמאל האט דער אדער יענער געזאגט אז ער האטעס געזעהן, צי יא צי נישט ווייסעך נישט, אבער למעשה איזעס אייביג געווען א פארבארגענע זאך,

[אלבערט]

און וואס טוט זיך מיטן פי הארץ וואס ווערט דערמאנט אין די די וואכעדיגע פרשה, וואס דער אור החיים הק' שרייבט אין פרשת בראשית אז קין האט גע'הרג'ט הבל דורך שפאצירן מיט אים ביים עפענונג פון די ערד און ער איז אריינגעפאלן דארט. האט מען דאס שוין יא געפונען אויפן ערד-קוגל.

[[NAMELESS]]

וואס הייסט וואו ?!
יעדער קען עס זעהן, ווי די גמרא זאגט (אין ב"ב ע"ד.), זעהט אויס אז מ'דארף נאר אנטרעפען דעם ריכטיגן ההוא טייעא....

[משכיל]

עס זיינען דא אן א צאל וואלקעינאס וואס שיסען הייסע לאווא אפשר האט דאס צו טועהן מיט פי הארץ ?י

[יואליש]

עס זיינען דא אן א צאל וואלקעינאס וואס שיסען הייסע לאווא אפשר האט דאס צו טועהן מיט פי הארץ ?י

נישט אין קיין מדבר. און בכלל, איז דאס עס כמות כל אדם, נישט קיין בריאה חדשה.

[[NAMELESS]]

עס זיינען דא אן א צאל וואלקעינאס וואס שיסען הייסע לאווא אפשר האט דאס צו טועהן מיט פי הארץ ?י

מיינט דאס אז ס'איז דא אויך א צאל קרח ועדתו'ס ארום די וועלט ?
(נ.ב. פי האתון'ס איז זיכער דא אסאך, גאר אסאך, פיל מער ווי די וועלט קען באהאנדלען).