צווישען הרב שטיינמאן און הרב אויערבאך שליט"א און דער מיליטער

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער ענין פון דער מיליטער און דער געלט אין מיטל מזרח איז ווי פאלגענד. ביי דער התייסדות פון דגל התורה, הגם ס'איז געפיהרט געווארען מיט די גרעסטע מאס זהירות, און הרב שך זצ"ל האט שטארק גע'ארבעט אז ס'זאל נישט ווערען פארקרומט אויף תאוות הנצחון, אבער למעשה האבען אסאך ראשי ישיבות מורא געהאט דעמאלס אז ס'וועט אריינברענגען שלעכטע מדות אינערהאלב דער ציבור פון בני תורה, וואס ביז דעמאלס האט געהערשט א שטילקייט און א וואונדערליכע איידעלקייט ביי זיי. ס'האט אפשר מיט פוילקייט, אבער דער ליטווישער טבע איז זייער שטיל, רואיג און איינגעהאלטען. ס'איז נישט קיין נאטורליכע זאך זיך צו שלאגען אדער אריינגייען אין א קעמף וועגען סיי עפעס, און ממילא איז נאך נישט אריין אין די ביינער פון א ליטוואק צו טוהן אלס אויף א נצחון. הרב שך האט געברענגט נייע זאכען ביים ציבור, ער האט געהאלטען אז מ'דארף פארקוקען די סכנה במקום הצורך הגדול זיך אפצושאקעלען פון די 'מועצת היתומים', וואס פירהט זיך מיט כלל ישראל כעל נכסיהם הפרטי, און דער שפראך פון לש"ש איז בכלל נישט עולה על השלחן.
למעשה האט עס גענומען צייט, אבער ס'איז געווארען אזא פראבלעם אויף א קליינע פארנעם ביים עולם הישיבות. רוב מענטשען האבען למעשה געהאט געזען די פארצייטישע ליטווישע גאנג, פון איידעלקייט און שטילקייט און איינגעהאלטענקייט, אבער הרב שך (און אזוי אויך דער חפץ חיים) האבען געהאלטען אז דער גאנג איז נישט גענוג, מ'דארף אביסל ארויסקוקען פון זיך און טוהן ביד רמה פאר תורה און אידישקייט. אוודאי האבען זיי נישט געוואלט אויפגעבען דער אור-אלטע חינוך פון איידעלקייט וכדו', אבער אביסל האבען זיי געוואלט אריינברענגען פון די ארבעט פון אנדערע קוועלער. ס'איז מיטגעקומען די פראבלעמען פון די זאכען אויך, אבער מ'האט זיי געהיטען כפי אשר ידם משגת. ס'איז נישט געווען סתם גערעדט אמאל כדי לצאת ידי חובתן, הרב שך האט גערעדט ביי די גרויסע אסיפות וועגען דגל, וויאזוי מ'דארף זיך היטען פון די שלעכטע אפפאל וואס קומט מיט א מערכה.
ווען הרב שך איז געווארען שוואך איז למעשה רוב פראבלעמען וואס דארפען אן אדם גדול צו לעזען זענען געקומען צום טיר פון הרב שטיינמאן. ער איז א וועלטס תלמיד חכם און א פריינטליכע און ער גיבט זיך אפ קלוג און שטארק און געלאסענעהייט מיט איעדער פראבלעם, און ער קען אנקוקען א זאך פון אסאך זייטען, און האט נישט קיין נגיעות. א פראבלעם מיט א מגיד שיעור, א מחלוקת אין א ישיבה, א בחור וואס מ'דארף ארויסווארפען, א קינד אין חדר אננעמען, די אלע זאכען דארף מען איינער וואס גייט נישט אפפאסקענען שנעל, און ער דארף האבען די פלייצעס אז מענטשען זאלען זיך פארלאזען אויף איהם. ער זעלבסט איז נישט געווען דער גענעראל וואס הרב שך זצ"ל איז געווען. ער האט געפיהרט אויף אן אנדערע אופן, און כך היא דרכה של תורה, אז יעדער צדיק האט זיך זיין אופי, און דערמיט טוט ער זיין עבודות. (אגב. הרב שך זצ"ל'ס גרעסטער מערכות זענען געווען מיט די א.ג. ממשיכיסט'ען, מענטשען וואס אנערקענען אז זיי האבען נישט קיין רעכט צו זאגען א דעה, אבער דאס אז זיי פארטרעטען א פריערדיג'ען גדול איז גענוג צו זאגען דעות. ער האט געהאלטען אז ס'איז קרום און מסוכן אז א מענטש זאל שעצען דער חזון איש ביז צום הימל, און שפעטער זאגען אז ער קען זאגען וואס ער וואלט געזאגט. ממנ"פ אויב ער איז אזויפיל גרעסער פון אונז אלע, ט'וויאזוי קענסטו זיך צוטרעפען צו זיין מיינונג? יעדער שאלה האט איהר לעזונג כפי מצבה ועניינה, און טפשות איז בלינדערהייט נאכגיין אלטע לאזונגען)
אסאך ראשי ישיבות פונ'ם אלטען דור האבען נישט געהאלטען פונ'ם וועג פון הרב שטיינמאן, זאגענדיג אז ס'איז צו פארעוו און נישט גענוג פאר'ן גרויסע פראבלעמען, און הגם זיי האבען אלע געשעצט זיין גדלות בתורה און פערזענליכע מעלות, און וואלטען קיינמאל נישט ארויסגעגאנגען קעגען איהם, מ"מ זיי זענען נישט געווען בדעה אחת מיט איהם, און די מרחק צווישען איהם און די אנדערע איז נישט געווען אזוי גרויס ווי די מרחק צווישען הרב שך און זיין קעגענער, ממילא האבען די ראשי ישיבות נישט אזוי שנעל נכנע געווען צו איהם אזוי ווי די מתנגדים פון דער דרך פון הרב שך האבען למעשה געפאלגט. ס'איז קיינמאל נישט געווען קיין חילוקי לבבות, נאר חילוקי דעות.
ווען נח"ל חרדי איז אנגעקומען, איז געווען דער שפאלט. הרב שטיינמאן זעט טאג טעגליך די פראבלעמען פון בחורים אין גאס, ער זעט וויאזוי זיי שלעפען אנדערע מיט זיך, ער זעט ווי די ארעמקייט איז מעביר האדם על דעתו ועל דעת קונו, און מענטשען וואס לערנען נישט און דרייען זיך ליידיג זענען אפען צו אלערליי צרות פונ'ם גאס. ער האט איינגעזען אז מ'דארף זען מסדר צו זיין די בחורים און זיי געבען הילף צו קענען ווערען לייט, און אפילו טאמער זיי וועלען קיין בני תורה נישט זיי, ווייל זיי האבען אויפגעגעבען, מ"מ ערליכע בעלי בתים קענען זיי זיין. אסאך אנדערע האבען זיך געדינגען מיט איהם, מ'האט געהאלטען אז ס'איז נישט דא קיין שמירה אז נאר מחללי שבת וועלען אהינגייען און אפילו א בחור וואס קען זיך צוריקכאפען צום לערנען וועט אהינגייען. זיי האבען אויך געהאלטען אז דאס איז א קירוב לבבות פונ'ם ציבור החרדי צום פרייען גאס, וואס קען צוברענגען שלעכטע זאכען. זיי האבען געהאלטען אז מ'טאר זיך נישט באנוצען מיט רשעים צו העלפען אונזערע קינדער. אבער הרב שטיינמאן באחת, אז ער זעט מער פראבלעמען ווי זיין קעגענער, און נאר אזוי קען מען עס מאכען. מ'האט גע'ארבעט וואס מ'קען צו פארמינירען די מעגליכע פראבלעמען, אבער די אלע בחורים אין גאס וואס מ'דארף פארטרייבען איז געווען פאר זיין אויגען. (פון אלע וואס האבען זיך געדינגען מיט איהם, האב איך נישט געזען אז מ'זאל בכלל אויפווייזען אז זיי האבען א צווייטע לעזונג צו דער פראבלעם פון די בחורים, און ממילא פארשטיי איך דער וואס וויל זיך האלטען ווי הרב שטיינמאן, הגם אז איך פערזענליך זעה איך עס נישט ווי זיין בליק)
דאס אליינס אז דערמיט האט מען געלעזט די פראבלעם פון ישיבה'לייט אין מיליטער אחת ולתמיד, איז אויך געווען א ריוח, אבער ס'זעט זיך נישט אויס אז דאס איז זיין עיקר ציל געווען. ווען למעשה האט ער דורכגעפיהרט, האבען אנדערע ראשי ישיבות און תלמידי חכמים, כמעט אלע געזאגט אז למעשה פיהרט ער און נישט אונז, און דעריבער גייט מען נישט ארויס קעגען איהם. נאר ר' משה שמואל שפירא זצ"ל האט זיך אפגעזאגט פונ'ם מועצת גדולי התורה דערוועגן, אבער ער האט שטארק פארדאמט יעדער וואס האט עס געוואלט ניצען צו רעדען קעגען הרב שטיינמאן. (דער 'התאחדות השטעקענעס' בארה"ב וקאנאדא זענען נישט קיין חלק פונ'ם שמועס, וויבאלד א. רוב זענען עמי הארץ. ב. אפילו דער שטיקעל תלמיד חכם איז נישט קיין בר פלוגתא אפילו צו זאגען א דעה קעגען הרב שטיינמאן. ג. זיי זענען נישט דארט אין א"י און האבען נישט קיין אהנונג וואס טוט זיך) אנדערע ראש ישיבות האבען געלאזט זאגען זייערע דעה קעגען זיינס, אבער נישט קעגען איהם. (איך קלער אז ער האט דאס געוואלט אז מ'זאל נישט אננעמען די זאך פאר א לכתחלה, און ס'מוז געהערט ווערען די קעגענער, הגם ס'מוז אזוי זיין למעשה וד"ל)
דערצו האט הרב שטיינמאן שטארק גע'ארבעט ביים ציבור אז מ'זאל מחנך זיין פאר דרך ארץ, אויפהערען דער ווילדקייט וואס הערשט אין אסאך פלעצער אין מיטל מזרח און צוגייען צו אנדערע מיט כבוד. ער האט איינגעזעהן די שרעקליכע סכנות פון די שלעכטע מדות און אז דאס נעמט צו יעדע שטיק גוטס פון א מענטש. מיט דער גאנג פון שלאגען פארגעסט מען פון לערנען, פון כשרות, פון מדות טובות, פון חינוך הישר, פון אלס וואס איז מעגליך, ווייל דער הויבט מחשבה פון יעדער איינער וואס טוט עפעס איז דער פארטיי און נישט דער זאך אליינס. מ'האלטען יעצט אין א מצב אז יעדער פסק הלכה פון הרב מרדכי גרוס ווערט צונומען ביי די אנדער צד אין פאנאויעזש און יעדער הוראה פון הרב נסים קארעליץ ווערט אויסגעשפיגען ביים אנדערע צד. א שטייגער ווי סאטמאר אין אמעריקא, ווי הלכות חמץ איז געוואויגען מיט די תאוות הנצחון פון די צוויי צדיקי בית סאטמאר, און אזוי אויך הלכות פינוי המת און הלכות טרפות העופות און הלכות סידור קידושין, און מ'טרעט טאג טעגליך אויפ'ן תורה מיט משעבד זיין דער תורה צו פאליטיק. הרב שטיינמאן האט זיך געבעטען ביי די פאנאוויעזשער צדדים זיך צו האלטען רואיג. ער האט בקפידא נישט גענומען א זייט, און ער האט פראבירט מיט אלע כוחות אז מ'זאל קענען לעבען צוזאמען. נאר צום סוף האט איין צד געוואלט געוועלדיגען און זיי האבען זיך אוועקגעשטעלט פאר הרב שטיינמאן, הלנו אתה אם לצרינו, און זיי האבען געוואלט נוצען זיין גוטהארציגקייט אויף צו צווינגען א מימרא אויף זייערע צד, און ווען הרב שטיינמאן האט נישט געהאלטען דערביי האבען זיי זיך אפגעשאקעלט פון איהם.
און ווען דער אלטע דור איז אוועק, און ביי דער נייער דור איז בכלל נישט געווען קיין מענטשען צום טיש, איז געווארען א פראבלעם. ווייל הרב שטיינמאן האט נישט געהאט די גאנצע קהל מיט זיך, אבער קיין אנדערע איז דאך אויך נישט געווען, און דארט האבען די דזשוליקע'ס זיך אריינגעכאפט. זיי האבען גענומען א איד, א גרויסע מעכטיגע תלמיד חכם, אבער נישט קיין מענטשענ'ס מענטש, און איהם צוגערעדט אז נאר ער קען ראטעווען פון די פלענער פון די שקצים, און דער דרך פון בני ברק וועט ברענגען געפערליכע פראבלעמען. הרב אויערבאך האט נאך היינט נישט קיין חילוקי לבבות מיט הרב שטיינמאן, אבער ער האט נישט קיין ווייב און נישט קיין קינדער, ס'אזי נישט דא ווער ס'זאל איהם אנהאלטען און בארואיגען זיין קאך, און ממילא קען ער אריינפאלען אין גרובען פון נידריגע מענטשען. אוודאי זענען דא נידריגע אויף ביידע זייטען, אסאך מענטשען אונטערוועלטניקעס וואס זע'ען מאכט קומען צו לויפען זיך אריינשטופען, און די קינדער און אייניקלאך פון יעדער איינער פון זיי האט אייגענע אינטערעסען, אבער הרב שטיינמאן לאזט זיך נישט אזוי ווי הרב אויערבאך, ער איז א מעסיגע און בטבע איז ער א צינישער, ממילא קען מען איהם נישט אזוי שנעל איינרעדען ווי אנדערע. ער איז זיכער נישט פטור פון די באנדיטען, און מ'דארף זיכער מאכען אויף יעדער זאך וואס מ'הערט בשמו, צו ער האט געהערט די מציאות פון איינער וואס האט שוין אפגעמאכט זיין דעה און זוכט איהם צו פארדרייען א קאפ, אבער עפ"י רוב איז ער בעסער ווי אנדערע אין דעם הינזיכט.
יעצט ווען דער גיוס איז נאכאמאל אנגעקומען, איז א גאנצע צד געווארען פון די אלע חברה. זיי האבען נישט קיין לעזונג פאר די פראבלעם, זיי נוצען דער פראבלעם צו פארגרעסערען זייער צד. ס'איז נישט דא קיין שום פלאן פון זייער זייט וויאזוי צו ראטעווען די ישיבות, כנראה אז דער צד הירושלמי פונ'ם הפלס וכדו' זענען נישט אזוי באזארגט פון די מיליטער, און ממילא מעגען זיי טוהן ככל העולה על רוחם להגדיל הטראסק. ווידער הרב אויערבאך ווייסט נישט אינגאנצען וואס דא טוט זיך, נאר ער וויל ארויסגעבען צו די פרייע ציבור אז מ'האלט ביים אלס טוהן זיך צו שלאגען קעגען דער גיוס, און דאס וועט אפשר העלפען ביי די האנדלונגען צווישען די עסקנים און די פרייע, אז מ'עט קענען ווייזען פאר זיי אז מ'דארף צופרידען שטעלען די ווילדע חברה אויך, אבער קיין עמטליכע פלאן האבען זיי נישט.
ווידער הרב שטיינמאן קען נישט שלאפען וועגען דער גיוס. ער וויינט טאג און נאכט, און ער שרעקט זיך אויפ'ן אמת. ער בעט זיך ביי מענטשען 'טו נישט קיין נעריש'ער שריט ווייל מ'איז אין א מצב סכנה'. כדרכו בקודש, פיהרט ער זיך אויף בשקט ובצניעות. דער תורה זאגט אונז אז נאר מיט צניעות קען מען מצליח זיין.
דער עיקר חילוק צווישען הרב שטיינמאן און הרב אויערבאך איז גאנץ א קליינעם. הרב שטיינמאן וויל נישט אז מ'זאל גייען פון ביהמ"ד אין מיליטער און הרב אויערבאך וויל נישט אז מ'זאל זיל דרייען שלאגען איינער די צוויטע. דער חילוק איז אין וויאזוי מ'גייט צו צום ענין, און אויף וואס לייגט מען דער עיקר דגש. הרב שטיינמאן האט קלאר געשיקט צום כנסת און מיליטער אז ער האלט נישט פון קיין שום פלאן וואס נעמט בחורים ארויס פון ביהמ"ד, איז ער פונקט אזא 'משמיע דעת תורה ברמה' ווי הרב אויערבאך, נאר ער טוט עס ווי ס'קען געלונגען און נישט סתם אין דער וועלט אריין. ווידער הרב אויערבאך האלט אז מ'דארף זיי ווייזען אויף וואס מ'איז גרייט, און ער וויל מחזק זיין דער ציבור בני תורה אינ'ם מיינונג אז מ'דארף זיך דערווייטערען פונ'ם מיליטער, און דעריבער לאזט ער צו די אלע הפגנות וכדו'. הרב שטיינמאן האלט אז ליגען אין גמרא תוספות איז גער גרעסטע תריס בפני הפרעניות, און נאר דערמיט איז מען זיך מתחזק אין די מיינונג אז לערנען איז העכער פון אלס. הפגנות וכדו' זענען חיצוניותדיג'ע זאכען וואס גייען נישט אריין אינ'ם פנימיות פונ'ם מענטש. נאר ווען ער ליגט אין לערנען איז ער מחונך אז דאס איז דער עיקר, נאר ווען ער דערווייטערט זיך פונ'ם גאס און איהר געשע'ענישען איז ער באפעסטיגט אז ס'איז נישט דא גארנישט וויכטיג אחוץ דער תורה.
אויך זעט הרב שטיינמאן דער גרויסע חרבן פון מחנך זיין א דור פון שלעגער'ס. טאמער מ'וועט זיך לאזען פאר דער תאוות הנצחון האט מען זיך אזוי דערווייטערט פון תורה ווי דער מיליטער וועט טוהן. ס'איז אפשר מעגליך צו מאכען א מיליטער און מ'זאל דארט נישט זינדיגען מיט חילול שבת און עריות וכדו'. אז מ'וויל האנד'לען מיט זיי קען מען עס טוהן און מצליח זיין, ווייל זיי ווילען רעליגיעזער ציונים אין זייער מיליטער. זיי דארפען אלע סארטען. די סאטמארער ליינער'ס וועלען אוודאי מסכים זיין אז דער ענין איז נישט בלויז זי עבירות וואס מ'טוט אין מיליטער. דאס אז מזרחניק'עס פאלען אוועק אין מיליטער איז אי ווייל זיי זענען פון אנהייב שוואכער אין אידישקייט, אי ווייל זייערע סיסטע"ם איז געפיהרט דורך קלים וואס ס'גייט זיי נישט גענוג אהן דער זאך, אדער ביידער צוזאמען וכדו'. דער פראבלעם פונ'ם מיליטער איז אז ס'ברענגט אראפ דער גאנצע סטאנדאר"ט פון א פרומער איד. ביז היינט האט מען געזוכט צו וואקסען אלס א תלמיד חכם, אלס א הימל מענטש, און אז מ'גייט ארבעטען, נו נו, דער אנהייב איז געווען א גוטע, און דער מענטש ווייסט אליינס אז דער ציל איז צו זיין אן ערליכע איידעלע איד. טאמער אלע וועלען גייען אין מיליטער, איז פון היינט געווארען דער ציל צו ווערען א גוטע זעלנער, געלונגען אין זיך שלאגען און זיגען. ס'איז נישט פראקטיש צו טראכטען אז מ'וועט דארט זיין כמי שכפאו שד. לכתחלה יא, אבער נאך א שטיק צייט וועט מען זיך צוגעוואוינען. אוודאי וועט זיין אזעלכע וואס וועלען זיך האלטען פעסט, אבער למעשה אויף דער ציבור קען מען זיך נישט פארלאזען.
אט דער ירידה איז דער הויפט שעדליכקייט פונ'ם מיליטער! נישט ציונות און נישט ביטול תורה! נאר דאס אז דער גאנצע הלך ילך פונ'ם פרומע גאס איז פארוואלגערט אין א מצב פון שלאגען און זיך בויען אלס א זעלנער, נישט אלס אן ערליכע איד. און פאר דערפאר, איז שלאגען זיך מיט די מיליטער מיט געוואלד כמעט די זעלבער פראבלעם ווי גיייען אין מיליטער! מ'ווערט א זעלנער פאר'ן צד, אנשטאטס א איד וואס זוכט זיך בעסער צו מאכען. הצלחה מיינט געלונגען צו כאפען מענטשען צום שיטה הקדושה, און אויפווייזען וויפיל מענטשען קען מען ברענגען צום וואלען פאר דיין צד. אנשטאטס אז די יונגע יארען זענען בעיקר פאר'ן זיצען שטיל און זיך בויען אין לערנען און מדות טובות, וואס דערנאך קען מען עוסק זיין אין אנדערע זאכען אבער די יסוד איז א יסוד פון ערליכקייט. אנשטאטס דעם וועלען די יונגע יארען פארפאטשקעט ווערען אין שלאגען און טאראראם, און דערנאך אז מ'ווערט עלטער און מ'גייט ארויס, האט מען נישט מיט וואס זיך צו ווייזען.
כמעט אלע מקורבים פון הרב שך האבען בעיקר נאכצוזאגען פון זיין לערנען, ווייל דאס איז ער געווען, א שטיק תורה וואס לפעמים האט געדארפט פארמאכען די גמרא פאר עטליכט מינוט עפעס צו טוהן און דערנאך, ויחזור ללימוד, ער האט זיך צוריק פארטיעפט אינ'ם גמרא תוספות. טאמער די דעה איז אין די הענט פון אזעלכע פערשוינען וואס לא למדו בחייהם און ווייסען נישט וויאזוי צו שעצען תורה און תלמידי חכמים, ט'וואס טויג אונז די גאנצע זיך שלאגען מיט די מיליטער. דער ריוח איז גאר א קליינער.
אזוי זעט אויס די פרשה אין מיין אויגען, לויט וואס איך האב געליינט, און געווען אין א"י בשנות תשס"א - תשס"ג ווען דער סומאטוכע מיט נח"ל איז געווען, און וואס איך האב גערעדט לעצטענס מיט חברים פון פאנאוויעזש וכדו'. קען זיין אז איך האב געמאכט טעיות, און אדרבה קלער מיך אויף דערמיט דער וואס קען.

[מאטי]

יישר כח ליטוואק שיין אראפגעלייגט א הערליכער ארבייט.
עטליכע נקודות ואל יחר אף אדוני אויב איך בין אביסעלע שארף.
קודם כל שלא מן הענין דו ביסט גענוי אפאלאגעטיק צום ליטווישן לאגער, ווי דער סאטמערער צום ויואל משה. דערמאנסט מיר פון די וואס זאגן "דער רבי איז נישט געווען קיין עקסטרעמיסט בכלל, א שטיק פיינקייט געווען. ליפא פריעדמאן האט אים פארדרייט א קאפע.
צום עצם נושא : מיר דאכט זיך אז דער גאנצער קאנצעפט אז גאנץ כלל ישראל מחוטב עציך עד.... מוז אויף אלע קאסטן זיצן אין א בילדינג מיט ספרים פאר 10 שעה א טאג פון די 13 ביז די 18 צו האלט ער יא דערביי צו נישט. מ'פרעגט אים ניטאמאל . דאס האט זיך אאנגעהויבן צירקע 60 יאר צוריק, ווען אידישקייט איז געווארן א קאמאדיטי און קאמערציאלייזט. אלזא לאמיר רעדן ראציאנעל: איך און דו ווייסן זייער גוט אז מינימום % 50 ישיבה בחורים זיצן אין ישיבה ווי א ראנוועי צו א שידוך. איך זאג נישט אז מ'קען זיי אלע אנכאפן פון איין טאג אויפן צווייטן און ארייפלאטשקען אין צבא ! אבער דאס אנהאלטן זיי ביים קארג אלע בחורים קען נישט גענוצט ווערן אלס א פראזע "אפראטעווען די תורה" כנ"ל אז ס'איז קיינמאל נישט געווען אזוי.
וואס דו זאגסט אז פון די מזרחי'סטן פאלט שטיקער, זיי הייבן אן לכתחלה מיט א ""שוואכערע אידישקייט "" פארוואס זאלסטו אזוי זאגן ? פון ווי נעמסטו אז פון זיי פאלט שטיקער, עכ"פ אויף א גרעסערן פראצענט ווי די חרדים. אדרבה! הסדר איז לכאורה דער בעסטער פראגראם וואס איז נאר פארהאן, א בחור גייט צוזאמען מיט זיינע חברים אין צבא מ' האלט זיך צוזאמען מ'דאווענט מ'לערנט, מ'קומט אהיים/ אין ישיבה אויף שבתים
זיירע מנהיגים זענען קלים?? פוסטע מוציא שם רע.. ווייל זיי גייען נישט מיט א הוט און רעקל נאר מיט קראקס?

[berlbalaguleh]

מאטי: ייש"כ. זייער גוט מסכם געווען. אט דאס זענען געווען מיינע אייגענע מחשבות לגבי די מימרות פונ'ם ליטוואק שליט"א. ער פון זיין זייט רעדט פונקט ווי די סאטמאר'ער עקסטרעמיסטן. ביי זיך זעהט ער אלעס אויפ'ן שענסטן און בעסטןן אופן. די עקסטרעמיסטן און שלעיגערס זענען ביי יענעם. א חוץ דעים גיי איך זאגן א כלליות'דיגע זאך לגבי הרב שמואל אוירבאך שליט"א. לפי השמועה איז ער א זון פון הרב ש.ז. אויערבאך זצ"ל. הרב אויערבאך זצ"ל האט אמאל געזאגט פאר א זשורנאליסט וואס האט איהם געפרעגט וואס זיין מיינונג איז איבער דברים העומדים ברומו של עולם אין די אידישע פאליטיק. אז דאס לאזט ער איבער פאר די "גרויסע" רבנים, וועלכע פיהרן די וועלט. פאר איהם איז גענוג זיך מתרכז זיין בד' אמות של הלכה...! פארוואס האט הרב שמואל נישט אנגענומען די שיטה. ער קאכט זיך אין קנאות. פארטיי. מ'געט ארויס א צייטונג. מ'פיהרט גרויסע מערכות. אלעס לשם שמים. אויב ער וועט זיך נישט מישן וועט דאס אידישקייט ח"ו באנקראטירן?! מ'קען נישט טאנצן אויף צוויי חתונות. פאררעכנט ווערן אלס פוסק הדור. און אין די זעלבע צייט זיין פארמישט אין פאליטיק!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב נישט באמערקט אז איך האב גענומען א צד כדי מ'קען זאגען אז איך האב פארווישט די שלעכטס פון מיין צד. פערזענליך קוק איך אן דער זאך אז ס'איז דא א גרויסע חלל אין הנהגה אין א"י, ווייל אסאך ראשי ישיבות האבען זיך נישט אומטערגעווארפען אונטער הרב שטיינמאן, אבער זיי ווילען נאך מער זיך נישט אונטערווארפען אונטער הרב אויערבאך. דעריבער שטייען די ראשי ישיבות אליינס, און אוודאי לגבי דער מיליטער האבען זיי נישט וואס צו זאגען, ווייל זיי זענען נישט באהאווענט אין פאליטיק וכדו', מ"מ נכנע זענען זיי נישט און דעריבער שטייען זיי אליינס.
לכאורה ווען נישט פאר די אלע וואס דרייען זיך ארום הרב אויערבאך, וואלט ער געהאט א סאך גרעסער שטיצונג ווי ער האט למעשה. ווען נישט פאר די קינדערישקייט וואס קומט פון דארט, וואלטען די אלע וואס ווילען ווייטער אנהאלטען דער וועג פון הרב שך פון יד רמה זיך גע'אייניגט און אויפגעשטעלט א ווידערשטאנד צו די חצר און דער צד פון הרב שטיינמאן. ס'קומט אויס אז די קנאי'שע צד האט גאר גרעסער געמאכט דער כח פון הרב שטיינמאן. אזוי אויך בחיי הרב משה שמואל שפירא און הרב זלמן ראטבערג זצ"ל, וואס זענען נישט געווען בדעה אחת מיט הרב שטיינמאן, אבער זיי האבען געזען די צווייטער צד און זענען מתנגד צו זיי נאך מער.
אז ענק האבען געמיינט אז הרב אויערבאך איז מער שולדיג אין די מעשי פראות פון זיין אנהענגער ווי איך האב געשריבען, דאס איז מעגליך, נאר ער רעדט נישט ברבים, און ממילא קען מען נישט ברענגען קיין ראיה פון איהם זעלבסט, אבער ס'איז גאנץ מסתבר אז ער וואלט נישט געוואלט איינפיהרען נייע זאכען בקרב המחנה. דאס אז הרב שטיינמאן האלט נישט אנדעריש ווי הרב אויערבאך לגבי דער עצם מיליטער איז גאנץ קלאר אויך. ער האט מערער מאל זיך אזוי אויסגעדרוקט און ס'איז נישט דא קיין איין מענטש וואס קען איהם וואס זאגט אנדעריש. נאר קנאים אדער מאדערנע מיט אייגענע אגענדא'ס. ס'איז זיכער דא שטוב מענטשען דארט, איינער פון זיי האט געלערנט אין ישיבת בריסק אין דער זעלבער צייט ווי איך, און איך קען דיר זאגען נישט צו גלויבען קיין איין ווארט וואס קומט פון זיין מויל. ער איז א פשוט'ער פאליטיקאנט, וואס פלעגט בארעדען הרב שטיינמאן נאכאנאנד, ביז ער האט געזען אז דארט ליגט זיין איינציגסטע צד הצלחה אין זיין לעבען.
מסתמא אין סאטמאר איז אויך אזוי געווען, אז בפרטיות איז מעגליך מ'זאל קענען פארדרייען דער קאפ פונ'ם רעבע'ן אבער בכלליות טראגט ער אחריות פאר'ן זאך. ד.ה. הרב שטיינמאן דארף נישט וויסען וועגען יעדער פאטש וואס פליעט, אבער דער פראבירען פארמאכען ישיבת חדרה ווייסט ער זיכער, און ער טראגט דער אחריות דערפאר. ער האלט טאקע אז ס'איז ריכטיג, אבער דער אחריות דערצו טראגט ער. דער סאטמארער רעבע אויך האט מעגליך נישט געוויסט פון יעדער פאטש, אבער ער האט געוואוסט אז זיין בחורים פירען זיך בארבאריש מיט אנדערע אין וומסב"ג כגון דער קלויזענבורגער רעבע און דער פאפא רב און דער סקאליער רעבע און הרב י"ד עפשטיין און אנדערע וואס איז זיי נישט געפאלען.
אויף די אנדערע זאך פון מאטי, וועל איך אי"ה באלד ענטפערען.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער סיסטעם פון ישיבות איז טאקע א נייעם. אינדערהיים איז נישט געווען קיין סיסטעם בכלל. יעדער האט געקענט מחליט זיין אליינס וויאזוי צו לעבען, און מ'האט אליינס געדינגען א מלמד, אליינס געוועלט א ישיבה אדער א פאך, און מ'האט זיך אנגעטוהן לויט וואס מ'האט געקענט באקומען ביים שניידער, אדער ירשנ'ען פון א משפחה מיטגעליד א גביר, מ'האט חתונה געהאט אדער כאוות לבו, אדער לויט וואס די עלטערען האבען אויסגעוועלט, ווענט זיך אויף דער בחור'ס מצב. היינט ווען אלס גייט מיט א סיסטעם, ס'איז דא א פאבריק וואס מאכט רעקעלעך און יעדער קויפט פונ'ם זעלבע מאשין, ס'איז דא א חדר ווי אלע קינדער גייען און מ'קען נישט אריינזאגען א ווארט, מ'גייט אין ישיבה ווי אלעמען און מ'האט חתונה אינ'ם זעלבע עלטער ווי אלעמען, איז מען ווייט פון אמאל. אבער צוריקדרייען דער זייגער איז אוממעגליך, און ס'האט געמוזט אזוי ווערען לויט די וועלט'ס אומשטענדען. יעצט איז נישט דא קיין ברירה צו לאזען א פופצען יעריג בחור צו גייען ארבעטען. די פאר וואס האבען פראבירט האבען געזען זייער גרייז גאנץ שנעל. למשל, איך האב געהאט א שכן וואס זיין אכצען יעריג זוהן, אין א שפיץ (ליטווישער) ישיבה סוג א' האט געליטען פון ADHD און די מעדיצי"ן האט פאראורזאכט געפערליכע פאסירונגען ביי איהם, ער האט נישט געקענט שלאפען און נישט געגעסען. ער האט אויפגעהערט צו נעמען די מעדיצין און ער האט נישט געקענט לערנען געהעריג. ער איז געווען אן איידעלע בחור און א פרומע און זיין טאטע איז בכלל נישט קיין שטרענגער. ער האט מחליט געווען ארויסצוגייען פון ישיבה און גייען ארבעטען און ער האט פון זיין געלט באצאלט א יונגערמאן זאל לערנען מיט איהם יעדען טאג. ס'האט נישט גענומען א פאר מאנאטען און ער האט זיך געדרייט מיט אזעלכע חברה, ה' ירחם, ער איז אנגעקומען צו חילול שבת וכדו', און קיינמאל נישט געווען קיין מורד. למעשה א בחור אינדערויסען איז א סכנה נוראה. (צום סוף האט ער געקויפט א מאטארציקע"ל און ארומגעפארען דערמיט. טאמער זיין עלטערען פלעגען אוועקפארען אויף שבת, פלעגט ער בלייבען אינדערהיים מיט אפאר חברים, און מיין ווייב פלעגט איהם זע'ען ארויסקומען פון שטוב זונטיג אינדערפרי מיט א פאר'ל ה"י אבער ער האט די מיידעל נישט אנגעקוקט ווייל ער איז געלאפען צו זיין מאטארציקע"ל. איין מו"ש איז ער געפארען אויפ'ן מאטארציקע"ל און ער האט געכאפט א קראך און איז נעבעך אוועק. מ'האט איהם באגראבען אין דער נישט פרומע חלק פונ'ם בית החיים און זיין עלטערען באקלאגען זייער לעבען). דער מעשה איז נישט קיין ראיה, ווייל ס'איז נאר איינס, אבער די נסיונות זענען אזוי היינט. ס'איז נישט דא קיין סיסטעם אדער א חינוך פאר א בחור וואס ארבעט, א שטייגער ווי די תפארת בחורים פון דער אלטע היים, און ווער ווייסט וואס איז אלס געשען אין דער היים אויך. דעריבער מוז מען זיין אין א מוסד, און פראקטיש איז ישיבות דער תירוץ דערצו.
די גדולי ישראל האלטען אויך אז מ'קען נישט אפזאגען א איד פון תורה. ס'איז דא גענוג און מער בחורים און יונגעלייט וואס האבען זיך שפעט צוגעכאפט צום לערנען. היינט לערנען זיי נישט אזוי פיל און דרייען זיך ליידיג, אבער מארגען כאפט ער זיך און זיצט זיך לערנען. (מ'זאגט אויף איינער פון די היינטיגער גדולי ישראל אז ער האט זיך נישט גענומען צום לערנען ביז צו די מיטעל-צוואנציג יארען זיינע!!) ט'ווער וויל נעמען די אחריות אויף לאזען אזא בחור פאלען? מסתמא פאסירט דאס מער אין ליטווישע ישיבות ווייל א בחור איז נישט אזוי אגעשטעמפעלט פון יונגווייז, און איינער וואס טוישט זיך האט צייט אין ישיבה צו ווערען א לייט. מ'האט נישט חתונה אזוי יונג, און ס'איז אייביג דא נאך א ברירה זיך צו זעצען לערנען.
וועגען די מזרחניק'עס, ס'איז געווען בדרך אגב, אבער ס'איז דא צוויי סארט מזרחינק'עס. ס'איז דא אזעלכע וואס זענען זייער פרום אין זייער גלויבונג אין דער מדינה און אין הרב קוק, פונקט ווי דער סאטמארער מיט זיין שיטה הקדושה און דברי יואל. אזעלכע גייען אין מיליטער וועגען פרומקייט, אבער למעשה ס'איז נישט ישיבה און פון זיי פאלען אויך שטיקער. די פירער'ס פון די הסדר פראגראם זענען נישט קיין ראשי ישיבות, זיי זארגען אז דער פלוגה זאל געלונגען, און ממילא היט מען זיי נישט אזוי שטארק. ווידער איז דא א גרויסע פערצענט פון מזרחניק'עס וואס ס'איז אזוי ווי די מאדערן ארטאדאקס אין אמעריקא. זיי ווילען נישט זיין אינגאנצען איינגעטינקען אינ'ם פרומער ציבור, זיי ווילען נאך האבען מיט דער דערויסענדיגע וועלט, און ממילא מישען זיי א ארטאדאקסישע לעבענשטייגער מיט גויישע הנהגות און גלויבונגען. זיי מאכען א סעודה אויף thanksgiving און קויפען נאר א כשר'ע אינדיק. אין א"י איז פראקטיש דער לעבענשטייגער א מישעכץ צווישען אידישקייט און ציונות. דער ציונות איז דער שוואכקייט אין זייערע אידישקייט, אזוי ווי דער אמעריקאנישקייט איז דער שוואכקייט אין די אידישקייט אין אמעריקא. די חברה זענען נישט גענוג ווייט פון דער גאס, און פון זיי פאלט א ריזיגע פערצענט אין מיליטער. אין אמעריקא פאלט דער פערצענט אין אוניברסטי, ווייל מ'איז ווייט פון שטוב און ארומגערינגעלט מיט א גויישע לעבען, און זיי האבען נישט דער מוט און דער רוק-ביין פון קינדווייז צו קענען ביישטיין אזעלכע נסיונות.
דאס אז ס'פאלט שטיקער איז cרייט באקאנט. זיי אליינס רעדען פון דעם, און די ערליכע ביי זיי זוכען א לעזונג דערצו, אבער פארש זיך נאך, וועסטו זיך דערוויסען. די פערצענען פון אוועקגעפאלענע הייסען בערך 40%, אסאך מער ווי די חרדיש'ער, ווי ס'האלט אונטער 5% לויט וואס דער וועלט זאגט. איך זוך נאך דער מקור אויפ'ן אינטערנעט פאר די נומערען פון די ארויסגעפאלענער אין הסדר ישיבות, ווען איך טרעף עס וועל איך עס בעז"ה ארויפלייגען.
ר' בערעל, וואס האט ר' שמואל אויערבאך מיט זיין טאטע. ער איז נישט משועבד צו זיין טאטע'ס הנהגות און ער איז נישט קיין יורש פון זיין טאטע'ס אמט. ער האלט אז קיינער נעמט נישט דער שטעלונג, מוז ער עס טוהן. וואס איז ער אנדעריש ווי אנדערע גדולי ישראל וואס נעמען אחריות אויף א זאך וואס דארף געטוהן ווערען?

[berlbalaguleh]

ר' ליטוואק פון בודאפעסט: הרב שמואל אויערבאך האט טאקע גארנישט מיט זיין טאטע און ער קען נעמען וועלכע שטעלונג ער וויל. איך האב נאר געזאגט אז מ'קען נישט זיין פארמישט אין פאליטיק און זיין פאררעכנט אלס דער פוסק הדור אין די זעלבע צייט!...

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווער האט אנדעריש געזאגט? הרב אויערבאך שליט׳׳א טראגא אן אחריות צו טוהן ווי ער פארשטייט, און טאמער ס׳געפעלט נישט איינער, זאל יענער טוהן אנדעריש. פארשטייט זיך, אבי מ׳טוט לשם שמים.
ווי איז דער פרייליכער נער? ער וואלט שוין געמעגט עפעס זאגען.

[געפילטע פיש]

ס'האט געמוזט אזוי ווערען לויט די וועלט'ס אומשטענדען

אפשר זענט איר אביסל מרחיב אין די סיבות דערפאר?

[berlbalaguleh]

ווער האט אנדעריש געזאגט? הרב אויערבאך שליט׳׳א טראגא אן אחריות צו טוהן ווי ער פארשטייט, און טאמער ס׳געפעלט נישט איינער, זאל יענער טוהן אנדעריש. פארשטייט זיך, אבי מ׳טוט לשם שמים.
ווי איז דער פרייליכער נער? ער וואלט שוין געמעגט עפעס זאגען.

ער איז (ב"ה) געווארן צייטווייליג? אויסגעשפארט /banned. דורך די הנהלה פאר זיין שרייבן מיט לשונות ווי בלעם הרשע.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

א שאד. ער האט אזוי פרייליך געמאכט און מגלה געווען פרצופם האמיתי פון די חברה.
איך האב געזען אינ׳ם אשכול וועגען הרב משה שטערנבוך אז מ׳האט איהם געשטראפט, מיט דער מליצה משנכנס אדר ממעטין בפרייליך (איך געדענק נישט דער בשם אומרו, ואתכם הסליחה) אבער איך האב נישט געראכטען אויף אזוי לאנג. ובפרט אז מ׳זאגט אז ער האט אנדערע ניק׳ס.

[berlbalaguleh]

א שאד. ער האט אזוי פרייליך געמאכט און מגלה געווען פרצופם האמיתי פון די חברה.
איך האב געזען אינ׳ם אשכול וועגען הרב משה שטערנבוך אז מ׳האט איהם געשטראפט, מיט דער מליצה משנכנס אדר ממעטין בפרייליך (איך געדענק נישט דער בשם אומרו, ואתכם הסליחה) אבער איך האב נישט געראכטען אויף אזוי לאנג. ובפרט אז מ׳זאגט אז ער האט אנדערע ניק׳ס.

מיך פערזענליך האט געעקלט די אופנים און די לשונות של גנאי וליצנותא וועלכע ער האט גענוצט מבזה צו זיין גדולי התורה. ב"ה די אוויר איז געווארן מער קלאר און ריין זייט מ'זעהט נישט זיין פרצוף. ס'איז למעלה אדער למטה מהשגתינו וויאזוי אזא קליינער און נישטיגער שמוציגער ווערעמל קען ביי זיך פועל'ן צו מאכן ליצי ליצנות פון א גדול בתורה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דו רעדסט כאילו ער איז דער נושא. ער פארטרעט א גרויסע ציבור וואס מאכען כאילו זיי זענען נכנע צום תורה און דערווייל זענען זיי אלע נישטיגע ווערמלעך. נישט יעדע מענטש מסתמא, אבער דער דעה איז א ווערמליכע, און מ׳דארף עס ארויסברענגען.
ביטע נישט פארדרייען פון יעצט פונ׳ם נושא. אז מ׳האט ארומצורעדען דער נושא, ובפרט די היינטיגע אנטוייקלונגען, ביטע לייג צו.

[נאר,,פרייליך]

עס איז באמת א ווינדער ווי מפני חילול השם פינעם קרימינאל סאנקציעס גזירה האבען זיך אלע בנינים געטוישט און רב ליטאי מ'בודא העט ברויכען עפענען פרישע אשכולות צו משיג זיין די גדלות און טיפע כוונות מ'בעל אילת

[ליטוואק פון בודאפעסט]

זאג דו נער, קענסט אפפרעגען איין שטיקעל אילת השחר?

[על טהרת הקודש]

עס איז א בושה אז די ליטווישע קינדערגארטען דא טוט זיך אויף מיט דעם ספר.
אז די ווילסט קום מיט זיין צדקות, פרישות, וכו' אבער מיטען ספר?

[בעריש]

ווי אזוי ביסטי מסביר דאס רשעות וואס בית הרב שטיינמאן האט פראבירט חרוב מאכן ישיבת בית יצחק און חדרה?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב נישט קיין אהנונג. איך האב נאר געהאנדעלט דער עיקר. די פאליטיק ווייס איך נישט צו פיהל. נאר למעשה איז דאך נישט קיין סאך געשעהן. ס׳איז יעצט דא צוויי ישיבות און ביידע בליען און וואקסען. קען זיין אז ס׳איז סוף מעשה במחשבה תחילה.

[שמו יגער]

ר' ליטוואק פון בודאפעסט: הרב שמואל אויערבאך האט טאקע גארנישט מיט זיין טאטע און ער קען נעמען וועלכע שטעלונג ער וויל. איך האב נאר געזאגט אז מ'קען נישט זיין פארמישט אין פאליטיק און זיין פאררעכנט אלס דער פוסק הדור אין די זעלבע צייט!...

ביי זיי אין די ליטא בפרט אין ארצינו הקדושה האבן זיי אונז געוויזן אז אפילו זיי האבן במשך די לעצטע צענדליגע יארן געהאט גאר גרויסע תלמידי חכמים אין גאונים טייל זענען אפילו געווען באקאנט מיט זייער פרישות ,חסד,מידות טובות,אהבת ישראל,צדקות ועוד ועוד אין מיט דעם אלעם האבן זיי מחליט געווען אז ווער עס מישט זיך מער אין פאליטיק אדער זאגט זיין מיינונג אין פאלאטיק ברבים ווי ביי דרשות פארזומלונגען אדער פאר תלמידים אין די כוללים אין די ישיבות גדולות זיי קענען ווערן באטיטילט מיט'ן שם "גדול הדור" אדער גאר "מרן"
פוק חזו אז אזוי האבן זיי טאקע געטון אין געפירט זייער עולם האבן נאר די וואס האבן געהאט די אויבענדערמאנטע תנאים......

[איש את רעהו]

די אנשי רב שטיינמאן האבן זיך.משתמש געווען בשריבטו של תורה זיך באניצענדיג מיט די גאון הגר''ח קנייבסקי און ארויסגעגעבן משמו א בריוו אז אפילו די ישיבות וואס ווילן נאר נישט ''זיך מישן'' אין די קריג וואס די שטיימאניסטן זענען מחרים הגאון הגר''ש אויערבאך אפילט אזעלכע ישיבות זענען אויך נידון אז עס איז אסור דארט צו שיקן א קינד לערנען
מען מעג נאר שיקן א קינד אין א ישיבה וואס שטעלט זיך צו די אנשי רב שיינמאן און מען איז נישט גורס די אנדערע אידן

אוי להם מעלבונה של תורה

[ירא שמים]

ליטוואק האט געשריבן,
ווען נח"ל חרדי איז אנגעקומען, איז געווען דער שפאלט. הרב שטיינמאן זעט טאג טעגליך די פראבלעמען פון בחורים אין גאס, ער זעט וויאזוי זיי שלעפען אנדערע מיט זיך, ער זעט ווי די ארעמקייט איז מעביר האדם על דעתו ועל דעת קונו, און מענטשען וואס לערנען נישט און דרייען זיך ליידיג זענען אפען צו אלערליי צרות פונ'ם גאס. ער האט איינגעזען אז מ'דארף זען מסדר צו זיין די בחורים און זיי געבען הילף צו קענען ווערען לייט, און אפילו טאמער זיי וועלען קיין בני תורה נישט זיי, ווייל זיי האבען אויפגעגעבען, מ"מ ערליכע בעלי בתים קענען זיי זיין. אסאך אנדערע האבען זיך געדינגען מיט איהם, מ'האט געהאלטען אז ס'איז נישט דא קיין שמירה אז נאר מחללי שבת וועלען אהינגייען און אפילו א בחור וואס קען זיך צוריקכאפען צום לערנען וועט אהינגייען. זיי האבען אויך געהאלטען אז דאס איז א קירוב לבבות פונ'ם ציבור החרדי צום פרייען גאס, וואס קען צוברענגען שלעכטע זאכען. זיי האבען געהאלטען אז מ'טאר זיך נישט באנוצען מיט רשעים צו העלפען אונזערע קינדער. אבער הרב שטיינמאן באחת, אז ער זעט מער פראבלעמען ווי זיין קעגענער, און נאר אזוי קען מען עס מאכען. מ'האט גע'ארבעט וואס מ'קען צו פארמינירען די מעגליכע פראבלעמען, אבער די אלע בחורים אין גאס וואס מ'דארף פארטרייבען איז געווען פאר זיין אויגען.

ImageUploadedByTapatalk1454989228.423197.jpg

ImageUploadedByTapatalk1454989246.815310.jpg

ווען האט הרב שטיינמאן האט געטוישט זיין מיינונג וועגן נחל החרדי אז סאיז נאר פאר מחללי שבתות?
אפשר ווען סאיז ארויס די וויליאמסבורגע קול קורא?[emoji2]

[מאיר הערש]

יכול מראש חודש און שוין געטון כדת היום און געלייענט דיינע מגילות, אונגארישע ליטוואק פון בודא.
ס'א לאנגע מגילה אין דער לענג און דער ברייט און ס'דא אזוי פיל צו רעאגירן, איך ווייס נישט וואו אנצופאנגען, אבער עפעס גראגערן דארף מען דאך....

דו שרייבסט "דער עיקר חילוק צווישען הרב שטיינמאן און הרב אויערבאך איז גאנץ א קליינעם. הרב שטיינמאן וויל נישט אז מ'זאל גייען פון ביהמ"ד אין מיליטער און הרב אויערבאך וויל נישט אז מ'זאל זיל דרייען שלאגען איינער די צוויטע." דאס איז דער עיקר חילוק? ס'איז בכלל נישט אזוי. וויייל הרב אויעבאך 'ס שליט"א "חסידים" זענען דאך ריכטיגע ליטווישע בני תורה, נישט אנדערש פון די בני ברקער לוטוואקעס, און זייער ריינעם אפשטאם איז פון דער זעלבע שורש. ביידע שטילע גרופעס בעצם, אבער ווען עס האנדלט זיך כבוד שמים, דעמאלסט טוען זיי אויס זייער זיידענע הענטשעקעס און זענען גרייט פאר א מלחמת מצוה. דער חילוק פון די צוויי גרופעס איז איין זאך! ר' שמואל האלט אז א בחור האט נישט וואס צו זוכן אין דעם מיליטער פיריעד! צו ער לערנט יא און צו ער לערנט נישט. און אדרבה, טאמער ער לערנט נישט, באלאנגט ער הערשט נישט אין דעם טמא'נע'ם טריפה'נעם אימארלישע שמוציגע טיימס סקווער וואס רופט זיך צה"ל. האט ער דען דער ערליכע שטאלץ און רוקביין זיך קעגנשטעלן די אלע נסיונות און פיתויים וואס דער מיליטער רוקט אונטער זייערע סאלדאטן?

דאס איז געווען דער קלארע שיטה פונ'ם פוסק הדור מרן הרב שמואל וואזנער זצ"ל וואס האט געהאלטן אז מחיית עמלק איז וועגן דעם ווייל עמלק האט זיך געוואשן צו "הנחשלים". ד.ה. די וואס זענען זייער נידעריג אין אידישקייט און זיי האט ער געוואלט אטאקירן און וועגן די דאזיגע רשעות האט די תורה געהייסן צו פירן א מלחמת עולם און א געוואלדיגע שנאה קעגן עמלק, "זכור אשר עשה לך עמלק וכו'". נאך א סך אנדערע גדולי ישראל האבן געהאלטן און האלטן דעם קלארע שיטה. טאמער א בחור קען נישט לערנען, וויל נישט לערנען, אדער האט נישט קיין זיצפלייש צו לערנען, זאל ער גיין ארבעטן, אבער ח"ו נישט דורכגיין א תיפלה, צה"ל בלע"ז, און דאס איז די עיקר פראבלעים אז כדי צו גיין ארבייטן מוז מען זיך שטעלן אין די מיליטער.

[[NAMELESS]]

איז דאס אן אמת'ע בריוו?

[אדונינו]

אוודי!! זעהסט נישט זיין חתימה??