דארף מען טאקע לויפן צו פאליציי ווען איינער רירט אהן א בחור?

[לעיקוואד]

איך בין נישט דער גרעסטער חסיד פון די גאנצער מאלעסטעישין חגיגה, מטעמים רבים ושונים שאכמ"ל.
אבער אייער גאנצער הנחה ר' איש עברי פארשטיי איך נישט. ווי עס זעהט אויס בויט איר אלעס אויף עפעס א חילוק וואס איז כלומר'שט דא צווישען אונזער קאמיונעטי און אנדערע, וואס דארף מאכען א נפקא מינה וויאזוי מען זאל באהאנדלען די נושאים, אז א גוי למשל זאל מען געהעריג גיין צו די פאליציי, אבער א חסידישער איד איז עפעס אנדערש די דין. אבער איך פארשטיי בכלל נישט די חילוק.
מיינסט טאקע אז א גוי האט נישט אזא זאך ווי א נאמען? זיין נאמען ווערט עפעס נישט רואנירט ווען מען באשולדיגט עם אין אזא זאך? ער האט עפעס נישט קיין משפחה וואס ליידט? חברים? קינדער? מיט וואס איז דאס מער חמור ביי אונז?
אוודאי איז דא חילוקים צווישע אופנים שונים , און איך שטעל מיך פאר אז ביי פאליציי איז פונקט דא די אלע חילוקים. מען באקומט נישט די זעלבע תפיסה פאר אזא עבירה ווי אזא עבירה, ופשוט. ממילא פארשטיי איך נישט ווי דאס קומט אריין.
ווי אויך דער געדאנק פון טערעפי פארשטיי איך נישט, אויב איז מאלעסטעישין אן עוולה און א פגיעה, איז אפשר טאקע דארפן מיר שטרעבן בעיקר צו רעפארמירען עבריינים און נישט סתם שטראפען, אבער למעשה איז דאס גארנישט אנדערש ווי יעדער אנדערער חטא. איינער וואס גנב'ט קען אויך טערעפי העלפען, אבער אז מען גנב'ט דארף מען צאלען פאר דעם כדת וכדין, דאס וואס מען מעג עם העלפען האט נישט קיין שייכות מיט דעם.
וואס קומט דא אריין די גאנצע קרבן ציבור שטות? פארוואס זאגט א מאלעסטער מער עפעס אויפ'ן ציבור ווי סיי יעדער חטא? וואס האט דאס בכלל א שייכות?

[איש עברי]

די חילוק איז אז א גוי וואס שטעלט זיך ארויס אז ער איז אומשולדיג ווערט זיין נאמען ריין און ביי אונז נישט
ביי א גוי שטערט נישט די נאמען זיין לעבן, ער קען טרעפן א צווייטע סביבה וכדומה
ביי א גוי אז עס נאר דער אינדעווידועל, ביי אונז איז די גאנצע משפחה אויפ'ן באשולדיגונג באנק [שידוכים]
קרבן ציבור מיין איך צו זאגן אז טיילמאהל ליידט א אינדעוועדועל פשוט ווייל מוויל עוקר זיין די ערשיינונג ביים היימישן ציבור, נישט ווייל ער האט געטוהן אזא געפעהליכע זאך.
אין הכי נמי סאיז א קריים פונקט ווי גניבה, אבער ווען די וועסט זעהן דיין שכן א היימישע איד גנב'נן וועסטו גיין צו פאליציי אדער אריינמישן א רב?

[לעיקוואד]

איך פארשטיי אז דו האסט געמאכט ריסירטש און דו ווייסט אז ביי א גוי איז נישטא די אלע זאכען. אוודאי רעדסטו נישט סתם פון דיינע דמיונות. אבער ווי ווייט איך ווייס זענען די אלע חילוקים נישט פארהאנען. און אדרבה, א איד קען אסאך גרינגער גיין אין א נייע קהילה און אלע וועלן עם מכבד זיין כאילו לא היה ווי א גוי, וכבר היה לעולמים. און לויט מיינע מקורות, ביי אונז אפילו עס ווייזט זיך נישט אויס אז מען איז אומשולדיג האט מען נאך די שטיצע פון די קהילה. פונקט קאפויער.

איך בין נישט דער וואס גייט צו די פאליציי פארציילען אויף יענער יעדער זאך,אבער אוודאי די וואס זענען ממונה אויף די סארט זאכען דארפן גיין צו די פאליציי. ס'ארא מין נארישקייט גיין צו א רב. וואס קען ער העלפען?

[שמעקעדיג]

לעיקוואד, אפגעזעהן פון ווער עס איז גערעכט דא - וויט אלל דוא רעספעקט פאר דיין חכמה, קען איך נישט משיג זיין ווי די פארשטייסט נישט דאס מינדעסטע חילוק צווישן א איד און א גוי, אין ערגעץ נישט, ביי קיין שום נושא. דו ביסט ממש א עוור לאותו דבר.
אויב מאכסטו יעדן טאג א ברכה שלא עשני גוי, אויף מיין אחריות עס איז א ברכה לבטלה.

[פישלע העררינג]

איך האב איין שאלה:

איז עס באשטימט אויף זיכער אז א פאטענציאלע מאלעסטירער קען זיך מתגבר זיין צוליב פחד פון ארעסטירט ווערן?

[שמעקעדיג]

איש עברי, ווילאנג די עולם וויינט נישט ווען מען ווארפט ארויס קינדער פון מוסדות ווייל די מאמע שמירט זיך די פנים, ווילאנג א משפחה מעג פארשעמט ווערן און געפייניגט ווערן צוליב דעם וואס איינער אין די משפחה אפילאירט זיך מיט די אנדערע פארטיי, ווילאנג א יונגערמאן מזנה זיין אדער טאנצן אין קלאבס איז ערגער ווי מאלעסטן, זעהן אזעלכע "רחמנות טרערן" אויס ווי קראקעדיל טרערן.

די עבירות פון רבנים פארענטפערן נישט אונזערע עוולות!
אדרבה, טאקע וועגן דעם, איך און דו האבן יא רחמנות אויף אזא משפחה וואס מען ווארפט ארויס פון די מוסדות וועגן פארטייאישע חשבונות אדער איינגערעדטע אידישקייט, א"כ טאקע היא הנותנת אז מיר זאלן זיין אנדערש ווען עס קומט צו אונזערע הענט צו טרינקען יענעמ'ס בלוט.

[איך אויך]

שמעקי ביסט גערעכט און ווער נאך ווי דיר ווייסט וויפיל מאל איך האב שוין פארשריגן לעקוואדן אלס קריסט ,אבער במחילת כבודך הרמה איז ער גערעכט אין דעם פאל.

געב נאר א קוק סיי וועלכע צייט אפשניט פון די לעצטע 50 יאר וועסטו זעהן אז ווער עס האט זיך פארשמירט דא האט זיך אויפגעהויבן און געפארן קיין א''י און דארפ פריש אנגעפאנגן ווידער די איזרעילי גארביטש איז אהערגעקומען. די לאנדענע אפפאל איז אנטלאפן קיין בראזיל און די די בראזילאנער קיין אויסטראליע ,די בעלגישע קיין מאנטשעסטער און די מאנטשעסטער קיין מאנטריאל.

עס איז א נאן-סטאפעיבל סייקל אופ אביוז וואס מען מוז איינמאל פאר אלעמאל קאנפראנטן בלי פחד און מורא.

[סמבטיון]

זאג נאר, הוגה! ביזט שוין אמאל געזצען פאר א שעה אין תפיסה, עס ציבאוואסערען אז עס איז גאנץ ווייניג אפגעקימען? די ווייסט וואס דאס מיינט ניין חדשים אין תפיסה? ביזט דאך זייער אויפגעקלערט, גיי ליין אביסעל וואס מענטשען גיעען אדארעך אין תפיסה, אין וויפיהל פראצענט קומען ארויס נארמאל, אין נאכדעם העמיר שמועסן ווער עס האט געליטן מער, אין אגב דער יונגערמאן דייטש האט פארלוירען זיין ווייב אין קינד פאר דעם, סא רעכען אויס ווער עס האט געליטן מער.(נישט אז איך האלט אז עס איז איהם נישט געקימען, איינער וואס קען פוגע זיין אין 3 קינדער אין איין טאג איז טויט קראנק, אבער טראכט פאר די שרייבסט)

[לעיקוואד]

לעיקוואד, אפגעזעהן פון ווער עס איז גערעכט דא - וויט אלל דוא רעספעקט פאר דיין חכמה, קען איך נישט משיג זיין ווי די פארשטייסט נישט דאס מינדעסטע חילוק צווישן א איד און א גוי, אין ערגעץ נישט, ביי קיין שום נושא. דו ביסט ממש א עוור לאותו דבר.
אויב מאכסטו יעדן טאג א ברכה שלא עשני גוי, אויף מיין אחריות עס איז א ברכה לבטלה.

קודם ווייס איך נישט בכלל וואס עס קומט דא אריין, דאס האט עפעס צוטוהן מיט שלא עשני גוי? איך האב מסביר געווען דברים פשוטים וידועים אז א גוי האט אויך א נאמען און א משפחה, און אז אידען האבען אויך רחמנות אפילו אויף איינער וואס שמועתו לא טובה און מען איז עם מקרב.

און וואס קומט דא אריין ברכה לבטלה? די ברכה מאכט מען אויף וואס מען זעהט? א ברכה מאכט מען ווייל עס שטייט אין סידור.

[לית דין בר נש]

איך אויך
אין 5 יאר תפיסה איז נישט גענוג? עס דארף זיין 854 יאר?

[sefish]

ווער האט א משפחה ביל קלינטאן? אדער די שחורים אין הארלעם וואס ווייסן נישט וואו צו גיין FATHERS DAY ?
זאג לעיקוואד דו פארשטייסט טאקע נישט דעם חילוק אדער דו מאכסט זיך נאר? יא ס'דא פיינע גוים משפחות אין יוטא, מ'רעדט אבער פון גוים בכלליות

[איך אויך]

5 יאר פאר וועם?

[sefish]

פאר שמעקי

[לית דין בר נש]

פאר א מאלעסטער וואס דאווענט אין דיין ביהמ"ד

[איך אויך]

פאר א רוצח יא ,און נישט נאר דאס נאר ער זאל פארדעם זיצן שבעה נקיים פאר דער מנהיג התפיסה וד''ל.

[שמעקעדיג]

איך האב שוין אויך באשריבן מיין שיטה אסאך מאל, און איך וועל עס נישט איברע'חזר'ן באריכות, א שאד די טינט און די צייט.

יעדע זאך אין אידישקייט און מענטשליכקייט האט א מיטל וועג (חוץ פון גאווה). רחמנות איז א וויכטיגע זאך און א אידישע מדה (מער ווי א גוי, סארי לעיקוואד), אבער משפט און יוסטיץ איז אויך וויכטיג, און מען טאר נישט זיין א מרחם על רשעים, און אויכעט איז פאראן אזא זאך ביי אונז אידן (און נישט להבדיל ביים אמעריקאנעם גוי) ווי אין עונשין אא"כ מזהירין.

איש עברי האט געשריבן דברים של טעם, ער מאכט נישט אוועק דאס שטראפן א אמת'ן שולדיגן, אבער די שמחה וואס מאנכע האבן ווען מען כאפט א מאלעסטאר קומט נישט אלץ פון דעם ווייל "מען נעמט ענדליך קעיר ביי אונז", און אויך נישט פון צו שטארקע אהבת ישראל פארן נפגע... אז א איד זינדיגט איז עס א ווייטאג, א בושה פאר יעדן, מען רעדט דערפון ווי ווייניגער, לכה"פ אנטיל פראווען גילטי. גיב יענעם א טשאנס, מיר אלע ווייסן אז עס זענען פאראן אסאך בלבולים פון שונאים. איך רעד נישט פון באקאנטע רשעים וואס טוען דאס כסדר, זיי דארף מען זיכער אפרוימען פון די גאסן, און עס איז אפילו פאראן א דערהער אין די תורה פון "וכל העם ישמעו וייראו ולא יזידון עוד", כאטש מיר קענען נישט פסק'ענען ווי עס גייט אן, אבער האט נישט קיין מורא, אז א איד באקומט צוגעטיילט תפיסה פאר אזא עבירה ווערט עס שוין מפורסם דורך די יעניגע וואס זענען פאסיג דערצו, ומגלגלין זכות וכו',

איך מיש אביסל צאם, מיינע מחשבות זענען צעפלויגן, מען קען נישט און מען טאר נישט אוועקמאכן די ווייטאג פונעם געליטענעם, אבער עס מיינט נישט אז אוןיף דעם חשבון קען מען טון וואס מען וויל,

אויכעט איז שווער צו פארשטיין ווי אזוי כמה חכמים ונבונים דא זענען נישט משיג דעם חילוק פון מאלעסטעישאן ביז רציחה אדער אפילו גניבה, כאטש אויף יעדע עוולה קען מען זאגן "תאוה", עס ווענדט זיך בעיקר וואו מען קוקט, אויב קוקט מען פון דעם שטאנדפונקט פונעם נפגע איז עס טאקע נישט קיין חילוק, למעשה איז יענער געטשעפעט געווארן, אבער קוקנדיג פון די ברילן פון דעם רודף (און דאס איז שייך אויך ביי געוויסע סארט גניבה) איז עס א זאך וואס קען אפט געהיילט ווערן מיט טעראפי, שטילערהייט, און אז מען קען בוחר זיין הרע במיעוטו, זען אז א מענטש זאל באקומען אפאר געזונטע לעססאנס, מיט א געלט שטראף אז דער נרדף זאל זיך קענען אויסקורירן פון זיינע/אירע קאשמארן, מיט א שטרענגע אזהרה אויף להבא אז מען וועט מפרסם זיין מעשיו המגונים, וועט ע"פ רוב העלפן אפצוהאלטן דעם איד פון טון ווייטער (און אויך זיין מער נוצבאר פאר די געליטענע). און טאמער טאקע עס העלפט נישט, איז מען יא מחוייב צו טון וואס מען דארף צו טון, אויב יענער איז א סכנה פאר די גאס מוז מען אים אראפנעמען. איך האלט נאך אלץ אז הויז ארעסט וואלט געווען די בעסטע אפציע, אבער אז ס'נישט שייך איז נישט. און אפילו בשעת מען באשטראפט א חבר, א פעלאו דזשו, איז אויך דא כללים ווי בוחר הרע במיעוטו, אדער ברור לו מיתה יפה, די תורה און חז"ל האבן נאך נישט געזאגט אז וויבאלד יענער האט געזינדיגט איז זיין בלוט געווארן מותר און מען האט א פרי פעסס צו טון וואס אימער מען וויל מיט יענעם.

תמצית הדברים, מען דארף האבן א שיקול הדעת, מען טאר נישט ווערן איבערגענומען פון געפילן, און אויב האסטו א נגיעה זאלסטו שווייגן שטיל און שטיין אין דער זייט. זיך פרייען און שרייען אז יענער זאל שמאכטן און פוילן כל ימי חייו איז נישט קיין אידישע מדה.

וכל ערום יעשה בדעת.

[לית דין בר נש]

וואס איך מיין צו זאגן אז אפילו עס איז א נאן-סטאפעיבל סייקל אופ אביוז אבער אויב מיינט דאס אז יעדע וואס עס איז דא אויף אים איין רינון גייט נישט קענען זעהן זיין פופצנטע דור אור אייניקלעך ווייל ער האט נאך 200 יאר געבליבן צו זיצן דארף מען שוקל זיין אויב מען דארף גלייך לויפן צו לעגאלע שריט. אויב האלט מען שוין ביי א סייקל פון אביוז אין פיר אנדערע מדינות ווי די שרייבסט דעמאלס בע"כ יענה אמן אין איך וועל מודה זיין אז מען דארף טוהן וואס די האלטסט אבער נישט ביי איין רינון.

[sefish]

שמעקי!

[ראש הישיבה]

איך פארשטיי נישט די גאנצע ויכוח!
א טאטע וואס איז זיכער מיט א מעשה מגונה וואס איז געטוהן געווארן מיט זיין זוהן, דארף טוהן וואס איז ריכטיג לויט זיין פארשטאנד אין די מצב. דער טאטע איז געגאנגען צו פאבליק סעפטי. זיי האבן געטוהן וואס איז גוט פאר זיי. זיי מוזען טוהן ווי די געזעץ, איז מוזען זיי איבערגעבן פאר די אינסטאנסן, ווייל אויב נישט קענען זיי ווערן אהנגעלאגט.
בנוגע די נושא כשלעצמו האלט איך פונקט ווי הוגה. אבער דא איז די זאך נישט נוגע, דער טאטע האט געטוהן ווי ער האט פארשטאנען אין זיי האבן געטוהן וואס איז גוט פאר זיי.

[פליקער]

די פראבלעים איז נישט נאר די מעשה נבלה

צי די מעשה נבלה געוועינטליך קומט צי א גאנצע הויפן סייקעלאדזיקל עביוז

דער מאלעסטירטער ווערט דערנידערט, טערארזירט, חוץ ווערן פארשעימט, הייבט אים אן די קאפ צי פליען

ער הערט אויף קענען און חדר פליצלינג, יעדער זעיט אויף אים א שינוי, ער זאגט שוין פארן מלמד אדער טאטע, ער לאזט אים קודם אראפ עטליכע פרעסק, און בעסטען פאל זאגט אים דער מלמד מען וועט שוין זעין,

דער טאטע לויפט צים רב אדער דיין, ער איז אים מייעץ צי מאכן א שווייג, ביז ווי לאנג מען וועט מברר זיין גופא של עובדא, א חודש צער ויגון גייט דורך, דער קינד איז חרוב ונחרב אינערליך, קיינער טיילט נישט מיט זיין צער, ער זעיט צי ווי דער טאטע גייט ווייטער אן מיטן טאג טעיגליכן, דער מלמד פיצט ווייטער זיין נאז ווי קיין מאל גארנישט, דער רב איז ווייטער ביזי מיט וואס א רב איז אלע מאל ביזי.

אבער דער קינד איז חרוב אינערליך, די ביזיונות בויען זיך און זיין מוח אסאך מער ווי עס איז טאקע, יעדער איינער קיקט אויף אים און שיל, אלע זיינע חברים ווייסן פון זיין פגם.

אויב איז זיין מאלעסטער נאך א שיינער איד אדער א אנגעזעיענער מאן וואס מען רימט אויס יעדען צווייטן טאג איז עס אים פערזעינליכער שווערד ביים הארץ

אויב דרייט זיך דער מאלעסטער אינטער זיינע פיס און קען פון אים נישט לויז ווערן דאן איז פארן קינד עק וועלט.

אויף זיך ארויסצידרייען זאגט אים דער פאטער אקעי נישט אזוי געפערליך מאך זיך נישט משוגע, מען האט שוין געהערט אזאנץ.

ער הייבט אן אויס ציגעפינען אז יא עס איז הפקר וועלט, עליונים למטה ותחתונים בתחתונים, ער ווערט מער העסליך אויפן גאנצן וועלט.

דער רב דרייט זיך כסדר ארויס אז מען טיט דערין, עס איז א שווערער ענין, מיט פארשידענע אנדערע ביליגע תירוצים.

רבותי ווען מיר וואלטן וועין געהאט דין למטה איז טאקע אין דין למעלה, אבער היות אין דין למטה מיזן מיר האבן דין למעלה.

ווי שווער עס איז צי גיין צי די פאליציי ברויך מען אבער אלץ אריין טראכטן ווי שווער עס איז אויב גייט מען נישט צי די פאליציי.

וואס זאל דער טאטע טיען אויב זיין זין קימט אים זאגן אז א טאטע האט מיטנעם געפלאכעט, זאל ער גיין אים שיקן א הזמנה לדין, אדער זיך אפשנאבלען צים גאלאנטער וכדומם, אדער שנעל שיקן א קוויטל צי ר' מיילך אינעם טאג פינעם יארצייט.

קיין אנדערע אויס וועיג איז נישט דא.

און גלייבט מיר אז ווען עטליכע וועלן ווערן אזוי מבוזה וועלן ווייניגער רחמנותדיגע נעבעכדיגע מאלעסטער זיכן צי לאקערן אויף די אמתדיגע קרבנות.

אויך זאלן די רחמנותדיגע נעבעכדיגע מאלעסטערס וויסן אז ער זאל ענדערש זיך אריין זעצען און סקיסע און טיען זיינע געברויכן, ווי איידער צי רירן א אימשילדיגע נשמה ווייל די פרייז וועט אים קאסטן זייער טייער.

[sefish]

אבער דא איז די זאך נישט נוגע, דער טאטע האט געטוהן ווי ער האט פארשטאנען אין זיי האבן געטוהן וואס איז גוט פאר זיי.

זינט ווען טוט א איד וויאזוי מען ''פארשטייט''?

[ראש הישיבה]

אבער דא איז די זאך נישט נוגע, דער טאטע האט געטוהן ווי ער האט פארשטאנען אין זיי האבן געטוהן וואס איז גוט פאר זיי.

זינט ווען טוט א איד וויאזוי מען ''פארשטייט''?

ווען דו וועסט זעהן א היימישע אינגערמאן פלינדערן אין דיין הויז אין מיטן די נאכט וועסטו פרעגן א שאלה אדער גיין מארגן אין בי"ד (ווען עס וועט שוין לאנג זיין נאך די גנבה) אדער רופן פאליציי?

[sefish]

הע הע הע כאפ נישט. מישט אויס צוויי זאכן. מ'רעדט נישט דא ווען איינער האט געזען ווי איינער טשעפט זיין קינד קארעקט? דא רעדט מען ווען ס'לאחר המעשה.
מאך א נייע משל