שידוכים אין בעלז

[קאוועניק]

ערשטע מאל אין היסטארי, צוליב די לעצטיגע תקנות ,וועט פארקומען ג ניסן בערך 100 שידוכים אין די בעלזע קהילה, בלייבט יעצט איבער פאר די חכמי השטיבעל דן צו זיין, די חסרונות פון דעם, איך אליין בין נישט אזוי קריאטיוו, צו ארויסקוועטשען עפעס פראבלעמען, כווייס נאר אז די סטייל איז צו זאגען אז בעלז איז ״אלוועס אהעד אוו די געים״

[איש עברי]

דערמאנט מיר פון עפעס א מעשה מיט א מטרנותא וואס האט געהאט עבדים און געמאכט 100 שדוכים אין איין נאכט, איינער געדענקט? דוכט זיך יונתן שווארץ האט א ניגון דערויף

[געפילטע פיש]

די מדרש האט אויך עפעס א מאמר אויף דעם...

קאוועניק בעט חסרונות, כ'קען נישט טראכטן פון עפעס ספעציעל יעצט, אבער מ'זאל נאר זיכער מאכן אז ס'דא כאטש איינער וואס האלט חשבון בת מי למי, אז נישט קען עס אורזאכן א צומישעניש.

[לאליפאפ]

וואס איז אזוי ספעשל דערמיט? אין סקווער ברעכט מען אויך נישט טעלער פאר זאת חנוכה, בעלז איז עהעד?

[דריידל]

בעלז איז בכלל נישט א העד אף די געים, ווייל דארט ווי סאטמאר שטייט היינט, וועט בעלז זיין ווען אהרן מרדכי'ס קינדער וועלן זיך ארומהארגענען.

אן עי מאר סיריעס נאוט, די בעלזע קענען צומאל איינפירען זאכן וואס יעדער האלט זיך צוריק דערפון און שפעטער זעהט מען אז אנדערע טיען דאס נאך. אבער דאס איז נישט ווייל זיי פארשטייען בעסער, נאר נאכדעם וואס זיי ברעכן עס דורך ווערט שוין א פארלאנג איבעראל עס איינצופירן.

למשל, דער עירוב אין בארא פארק. (ענד דאנט געט מי ראונג, איך בין נישט אקעגן דעים). צענדליגער יארן האבן בארא פארקער איינוואינער נישט געהאט אן עירוב אין רובא דרובא תושבים האבן מיטאמאל געטראכט אז ס'פעלט זיי עפעס. מ'איז געווען ציגעוואינט דערצי און מ'האט אלעס אזוי אראנזשירט אז מ'זאל זיך אן עצה געבן. אוודאי איז עס געווען פראבלעמאטיש פאר יחידים אבער עפי"ר האט דער עולם עס נישט געדארפט.

ווען מ'האט געמאכט דעם עירוב אין תש"ס, האבן זיך די בעלזע די ערשטע ציגעכאפט דערצי. גלייך איז אויסגעקומען א צעטל פון אלע זייערע דיינים עס צו שטיצן. אסאך האבן זיך צוריקגעהאלטן פון צו טראגן ווייל ווי נישט ווי האט מען דאך געוויסט אז גדולי רבני העיר ווי די דעברעצינער רב און רב ביק ז"ל זענען געווען קעגן דעם און מ'האט געקענט ביישטיין אנצוגיין אזויווי ביז דעמאלטס און נישט טראגן. אבער ווען די בעלזע האבן געטראגן איז געווארן א רייץ ביי אנדערע און ציביסלעך האט זיך עס איינגעבראכן. אבער, מ'דארף געדענקן אז עס איז נישט געווען קיין לכתחילה אין רוב קרייזן, ווי די באקאנטע בריוו פון הרב יחזקאל רוטה (דעמאלטס נאך געהייסן ראטה), ווי ער הייבט אן "היות שכבר נעשה עירוב"

[קאוועניק]

אפשר איז עס נארמאל כווייס נישט, יעדער ווייסט ווער סגייט צו וועם סאיז א סוד פאר גאנץ בראד, די טאפיק אף די טאיין

[קאוועניק]

אז מרעדט שוין פון בעלז, איך זעה עפעס ביי די סאטמערע אזא סב״ס (סאטמאר בעלז סינדרום) דהיינו סאיז מרגליה בפיהם אז די בעלזע זענען אפיקורסים השכלה אז״וו, אבער דער רבי איז א קלוגער מענטש ער פירט גוט פיינע קהילה אז״וו

[אוהב ישראל]

דריידעל ??????...ביסט קליגער פין שלמה המלך ???.וואס דער פסוק איז מעיד אויף אים ויחכם מכל אדם וואס מיינט דאס וויל צענדליגער יארען איז נישט געווען קיין עירוב דאס איז א תירוץ ? עס איז א קשיה פארוואס טאקע נישט ?.. שלמה המלך האט מתקן געווען די מצוה... אין גרויס איז דע זכיה פאר די מייסדים...........ווייל איינער האט נישט געהאט א מוהל ביז דע 12 יאהר ווער עס זאל אים מאלען דארף בלייבן א ערל פאר לייף ??????????..

[אוהב ישראל]

דריידעל ??????...ביסט קליגער פין שלמה המלך ???.וואס דער פסוק איז מעיד אויף אים ויחכם מכל אדם וואס מיינט דאס וויל צענדליגער יארען איז נישט געווען קיין עירוב דאס איז א תירוץ ? עס איז א קשיה פארוואס טאקע נישט ?.. שלמה המלך האט מתקן געווען די מצוה... אין גרויס איז דע זכיה פאר די מייסדים...........ווייל איינער האט נישט געהאט א מוהל ביז דע 12 יאהר ווער עס זאל אים מאלען דארף בלייבן א ערל פאר לייף ??????????..

[לאליפאפ]

בסך הכל צוויי און פערציג פראגע צייכענעס פון אוהב ישראל צו דריידל.. Wow! בעלזא איז טאף!

[דריידל]

אוהב, וואס ווערסטי אזוי צעשפרינגן ווען איינער רעדט וועגן די עירוב. איך האב עס נאר געברענגט אלס משל ארויסצוברענגן מיין פאינט. איבער'ן עירוב בכלליות קען מען ארומרעדן באריכות אין א צווייטן אשכול.

[יואליש]

אין תו"א איז אויכעט לא היה ימים טובים כזאת חנוכה. ביי זיי איז חנוכה צייט מעיטינג סעזאן. אבער שטילערהייט ווייסט מען שוין ארבעים יום קודם אז בת פלוני לפלוני.

[חביבי]

נא ווי איז די יושר??? דע משוגענע צישרויפטע איידיע קומט פון רוסלאנד דאמעריקא (סקווירא)אין אלע קללות אדער קאמפלימענטס אויב סאיז דא דארף גיין אויף זיי אין אינטעראסאנט איז אז די בעלזער האט אדאפטירט אזא סטאפיט זאך

[דריידל]

חביבי, איך האב יעצט באמערקט דיין חתימה און ווינדער מיך פארוואס די געסט נישט קרעדיט פאר'ן קאצקער רבי?

[חביבי]

חביבי, איך האב יעצט באמערקט דיין חתימה און ווינדער מיך פארוואס די געסט נישט קרעדיט פאר'ן קאצקער רבי?

יאפ ביסט גערעכט
איך וועל דיר זאגען די אמת עס איז מיר פשוט ארויס פון קאפ פון וועם מען זאגט עס נאך שכוח פארן דערמאנען אין איך לייג עס שוין צי

[ברסלבער]

ערשטע מאל אין היסטארי, צוליב די לעצטיגע תקנות ,וועט פארקומען ג ניסן בערך 100 שידוכים אין די בעלזע קהילה, בלייבט יעצט איבער פאר די חכמי השטיבעל דן צו זיין, די חסרונות פון דעם, איך אליין בין נישט אזוי קריאטיוו, צו ארויסקוועטשען עפעס פראבלעמען, כווייס נאר אז די סטייל איז צו זאגען אז בעלז איז ״אלוועס אהעד אוו די געים״

וואס זענען די תקנות פון וואס מען רעדט דא?

[טעפל]

אין תו"א איז אויכעט לא היה ימים טובים כזאת חנוכה. ביי זיי איז חנוכה צייט מעיטינג סעזאן. אבער שטילערהייט ווייסט מען שוין ארבעים יום קודם אז בת פלוני לפלוני.

איך האב געהערט אז אין תו"א פלעגט אויך זיין ביז פסח, נאר פורים איז געוועהן נכנס יין יצא סוד, און אלע סודות זענען ארויפגעשווימען, האט מען עס גערוקט אויף פאר פורים..

[פישלע העררינג]

דריידעל ??????...ביסט קליגער פין שלמה המלך ???.וואס דער פסוק איז מעיד אויף אים ויחכם מכל אדם וואס מיינט דאס וויל צענדליגער יארען איז נישט געווען קיין עירוב דאס איז א תירוץ ? עס איז א קשיה פארוואס טאקע נישט ?.. שלמה המלך האט מתקן געווען די מצוה... אין גרויס איז דע זכיה פאר די מייסדים...........ווייל איינער האט נישט געהאט א מוהל ביז דע 12 יאהר ווער עס זאל אים מאלען דארף בלייבן א ערל פאר לייף ??????????..

קוק גוט אין רש"י. עירובין כ"א, ב'.

שלמה המלך האט מתקן געוועהן עירובי חצירות.

בלשון חז"ל הייסט די בארא פארק'ער עירוב "צורת הפתח" אדער "לחי". נישט עירוב.

[לית דין בר נש]

חביבי, איך האב יעצט באמערקט דיין חתימה און ווינדער מיך פארוואס די געסט נישט קרעדיט פאר'ן קאצקער רבי?

דריידל, איך האב יעצט באמערקט דיין חתימה און ווינדער מיך פארוואס די געסט נישט קרעדיט פאר' מיין מאמע!

[berlbalaguleh]

די מדרש האט אויך עפעס א מאמר אויף דעם...

קאוועניק בעט חסרונות, כ'קען נישט טראכטן פון עפעס ספעציעל יעצט, אבער מ'זאל נאר זיכער מאכן אז ס'דא כאטש איינער וואס האלט חשבון בת מי למי, אז נישט קען עס אורזאכן א צומישעניש.

אויכעט דער רב דער מסדר קידושין וועט אנווינטשן ביי די חופה/ות אז "ס'זאל זיין צו גיטין". דאס איז א מעשה שהי'. א רב נאך די מלחמה אין דייטשלאנד האט ביי א יעדע חופה וואו ר'איז געוועין מסדר קידושין, האט ער אנגעווינטשן פאר די קאפל, אז ס'זאל "זיין צו גיטין". ביז ווען א קאפל איז געקומען קורץ נאך די חתונה אז ער זאל מסדר זיין א גט. דאמאלס האט די עולם ערשט געכאפט וואס דער רב זאל זיין געזונט האט געמיינט. ער האט געוואלט פארדינען צוויי מאל...

[berlbalaguleh]

בעלז איז בכלל נישט א העד אף די געים, ווייל דארט ווי סאטמאר שטייט היינט, וועט בעלז זיין ווען אהרן מרדכי'ס קינדער וועלן זיך ארומהארגענען.

אן עי מאר סיריעס נאוט, די בעלזע קענען צומאל איינפירען זאכן וואס יעדער האלט זיך צוריק דערפון און שפעטער זעהט מען אז אנדערע טיען דאס נאך. אבער דאס איז נישט ווייל זיי פארשטייען בעסער, נאר נאכדעם וואס זיי ברעכן עס דורך ווערט שוין א פארלאנג איבעראל עס איינצופירן.

למשל, דער עירוב אין בארא פארק. (ענד דאנט געט מי ראונג, איך בין נישט אקעגן דעים). צענדליגער יארן האבן בארא פארקער איינוואינער נישט געהאט אן עירוב אין רובא דרובא תושבים האבן מיטאמאל געטראכט אז ס'פעלט זיי עפעס. מ'איז געווען ציגעוואינט דערצי און מ'האט אלעס אזוי אראנזשירט אז מ'זאל זיך אן עצה געבן. אוודאי איז עס געווען פראבלעמאטיש פאר יחידים אבער עפי"ר האט דער עולם עס נישט געדארפט.

ווען מ'האט געמאכט דעם עירוב אין תש"ס, האבן זיך די בעלזע די ערשטע ציגעכאפט דערצי. גלייך איז אויסגעקומען א צעטל פון אלע זייערע דיינים עס צו שטיצן. אסאך האבן זיך צוריקגעהאלטן פון צו טראגן ווייל ווי נישט ווי האט מען דאך געוויסט אז גדולי רבני העיר ווי די דעברעצינער רב און רב ביק ז"ל זענען געווען קעגן דעם און מ'האט געקענט ביישטיין אנצוגיין אזויווי ביז דעמאלטס און נישט טראגן. אבער ווען די בעלזע האבן געטראגן איז געווארן א רייץ ביי אנדערע און ציביסלעך האט זיך עס איינגעבראכן. אבער, מ'דארף געדענקן אז עס איז נישט געווען קיין לכתחילה אין רוב קרייזן, ווי די באקאנטע בריוו פון הרב יחזקאל רוטה (דעמאלטס נאך געהייסן ראטה), ווי ער הייבט אן "היות שכבר נעשה עירוב"

איך ווייס נישט אויב ר' יחזקאל ראטה, ר' חיים לייב כ"ץ און ר' פישעלע הערשקאוויטש זענען אזאלכע שטארקע בעלזער דיינים. נאר זיי זענען געווען פון די ערשטע און שטערקסטע מתירים פונ'ם עירוב אין בארא פארק.

[דריידל]

חביבי, איך האב יעצט באמערקט דיין חתימה און ווינדער מיך פארוואס די געסט נישט קרעדיט פאר'ן קאצקער רבי?

דריידל, איך האב יעצט באמערקט דיין חתימה און ווינדער מיך פארוואס די געסט נישט קרעדיט פאר' מיין מאמע!

משום גילוי

[דריידל]

בעלז איז בכלל נישט א העד אף די געים, ווייל דארט ווי סאטמאר שטייט היינט, וועט בעלז זיין ווען אהרן מרדכי'ס קינדער וועלן זיך ארומהארגענען.

אן עי מאר סיריעס נאוט, די בעלזע קענען צומאל איינפירען זאכן וואס יעדער האלט זיך צוריק דערפון און שפעטער זעהט מען אז אנדערע טיען דאס נאך. אבער דאס איז נישט ווייל זיי פארשטייען בעסער, נאר נאכדעם וואס זיי ברעכן עס דורך ווערט שוין א פארלאנג איבעראל עס איינצופירן.

למשל, דער עירוב אין בארא פארק. (ענד דאנט געט מי ראונג, איך בין נישט אקעגן דעים). צענדליגער יארן האבן בארא פארקער איינוואינער נישט געהאט אן עירוב אין רובא דרובא תושבים האבן מיטאמאל געטראכט אז ס'פעלט זיי עפעס. מ'איז געווען ציגעוואינט דערצי און מ'האט אלעס אזוי אראנזשירט אז מ'זאל זיך אן עצה געבן. אוודאי איז עס געווען פראבלעמאטיש פאר יחידים אבער עפי"ר האט דער עולם עס נישט געדארפט.

ווען מ'האט געמאכט דעם עירוב אין תש"ס, האבן זיך די בעלזע די ערשטע ציגעכאפט דערצי. גלייך איז אויסגעקומען א צעטל פון אלע זייערע דיינים עס צו שטיצן. אסאך האבן זיך צוריקגעהאלטן פון צו טראגן ווייל ווי נישט ווי האט מען דאך געוויסט אז גדולי רבני העיר ווי די דעברעצינער רב און רב ביק ז"ל זענען געווען קעגן דעם און מ'האט געקענט ביישטיין אנצוגיין אזויווי ביז דעמאלטס און נישט טראגן. אבער ווען די בעלזע האבן געטראגן איז געווארן א רייץ ביי אנדערע און ציביסלעך האט זיך עס איינגעבראכן. אבער, מ'דארף געדענקן אז עס איז נישט געווען קיין לכתחילה אין רוב קרייזן, ווי די באקאנטע בריוו פון הרב יחזקאל רוטה (דעמאלטס נאך געהייסן ראטה), ווי ער הייבט אן "היות שכבר נעשה עירוב"

איך ווייס נישט אויב ר' יחזקאל ראטה, ר' חיים לייב כ"ץ און ר' פישעלע הערשקאוויטש זענען אזאלכע שטארקע בעלזער דיינים. נאר זיי זענען געווען פון די ערשטע און שטערקסטע מתירים פונ'ם עירוב אין בארא פארק.

האב איך דען געשריבן אז נאר בעלז האט דאס מתיר געווען?
פליז ליין איבער שטייטעלעך און שעם דיך נישט צו פרעגן אויב די פארשטייסט נישט, אבער נישט אין דעם אשכול. לאמיר נישט פארפארן פונ'ם ארגינעלן טאפיק.