ישיבה אינברסטיה ברעכט רעקארד מיט די גרעסטע חג הסמיכה.

[קאווע טרינקער]

פאריגע וואך זונטאג, מערץ 23, איז געפייערט געווארן אין דעם באקאנטען און עלסטען עקזיסטירענדע ישיבה אין אמעריקע, ישיבת רבינו יצחק אלחנן, דעם "חג הסמיכה" פאר די פרישע בעלי הוראה תלמידי הישיבה, פון די 50'סטע מחזור, וואס האט מסיים געווען און פארדינט זייער סמיכה אין די לעצטע 3 יאר. די מספר המוסמכים - איבער 200 - שטייגט איבער די פריערדיגע חג הסמיכה'ס.
דא קענט איר זעהן 3 שעה פונעם געהויבענעם מעמד, וואס ענדיגט זיך מיט "התקוה".

מיט פרס "עץ חיים" איז מכובד געווארן אונזער אלעמען באקאנטע תורה ליבהאבער און מזכה את הרבים, דז'עי שוטענשטיין;

js.jpg

מיט פרס "רבי יוסף דוב סאלאווייטשיק" איז מכובד געווארן הרב גדליה דוב שווארץ, אב בית דין פון בית דין ד'אמעריקא און שיקאגו.

gds.jpg

http://yu.edu/chag/
דא קענט איר זעהן ווי מ'טאנץ אין גאס נאך די מעמד.
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=xNts3BxyK60[/youtube]
רב שעכטער, רב גענאק, און רב סאקס

yu.JPG

כ'וואלט געוואלט מער מאריך זיין, אבער ס'ווערט שפעט, אויב איינער קען צולייגן מער איבער דעם מעמד כבוד התורה, לזכות את הרבים, יבוא על שכרו.

[גנדי]

וויפיל היימישע יונגעלייט/בחורים האבן באקומען סמיכה פאריאר פון אלע חסידישע ישיבות און כוללים?

[קאווע טרינקער]

וויפיל היימישע יונגעלייט/בחורים האבן באקומען סמיכה פאריאר פון אלע חסידישע ישיבות און כוללים?

ביי אונז לערענט מען תורה לשמה. הוראה לאזט מען איבער פאר ספעציעלע משפחות.

[יאיר]

עס קומען מיר טרערן אין די אויגן... ווער וואלט זיך געגלייבט אז 3,300 יאר נאך מתן תורה, נאך אזויפיל פארוואגלענישן און פלאגענישן, וועלן הונדערטער אידן אין גלות אמעריקע טאנצן אין די גאסן פאר'ן אויפשטעלן א פרישער דור מיט תלמידי חכמים און רבנים?

[berlbalaguleh]

קאווע טרינקער: ייש"כ פאר ברענגען די הערליכע סצענעס פון כבוד התורה, וואס טוט דערווארעמען דאס הארץ פון א יעדן נארמאלן ערליכן איד. כ'בין נייגעריג וואס "הרב" ישראל מ. סופר וואלט געזאגט צו דעים אלעמען?! מסתמא 'עמיר האבן די זכי' צו ליינען אן ארטיקל די קומענדיגע וואך. אז מ'טאר אפילו נישט קוקן אויף די בילדער ווייל דאס קען ח"ו ברענגען מ'זאל מהרהר זיין אין ציונות. כש"כ וק"ו אז מ'האט דארט געזינגען התקוה, ר"ל. און אויכעט מהאי טעמא האבן זיי געקענט גראדואירן אזא גרויסע צאל מוסמכים, בלעה"ר. ווייל די סיטרא אחרא העלפט זיי צו צו לערנען תורה. ווייל ס'דאך ידוע אז בעיקבתא דמשיחא וועט אן ערליכער איד נישט קענען לערנען תורה. נאר די פאר וועימען די סיטרא אחרא העלפט. אויף דעים האטציך די רבי זי"ע אייביג מתמרמר געוועין.
ואני הקטן אומר. אז אויב מ'זינגט "התקוה" אין ישיבה יוניבערסיטי איז נישט געפרליך. ווען מ'וועט (ח"ו) זינגען התקוה אין סאטמאר'ער ישיבה, דאמאלס וועלן מיר זיך דארפן אנהייבן זארגן. 'עמיר וויסן אז ס'איז שוין כלו כל הקינצן, און משיח שטייט שוין ביי די טיר...

[berlbalaguleh]

דעיס איז נאך גארנישט. לעומת די חג הסמיכה פון די הייליגע ישיבת חובבי תורה. אנגעפיהרט דורך הרב אבי ווייס און זיין חשוב'ע רביצין, (או.קעי. נישט פונקטליך) הרב "ראבה" שרה הורוויץ שליט"א. דאס וועט זיין אן אמת'ע שמחת התורה. ס'וועט זיין קאו-עד. וואו אלע גראדואנטן און גראדואנטיכ'עס וועלן באקומען זייער סמיכה...

[גנדי]

אויב איך וויל מיין זוהן זאל באקומען סמיכה צו ווערן א רב צו וועלעכע ישיבה / כולל זאל איך אים שיקן? וויפיל יאר דארף דאס צונעמן? וויפיל געלט קאסט דאס?

[berlbalaguleh]

אויב איך וויל מיין זוהן זאל באקומען סמיכה צו ווערן א רב צו וועלעכע ישיבה / כולל זאל איך אים שיקן? וויפיל יאר דארף דאס צונעמן? וויפיל געלט קאסט דאס?

שיק איהם צום קאפיש'ער דיין. דארט 'עט ער זיך אויסלערנען א סאך אנדערע און נוצליכע זאכן . איך ווייס נישט צו 'רעט קענען אפלערנען א סעיף אין שו"ע יורה דעה. אדער אפילו אין אורח חיים. אבער 'רעט זיך אויסלערנען וויאזוי מ'פיהרט דין תורה'ס. וויאזוי , און וויפיל געלט צו נעמען אונטער'ן טיש. און נאך א סאך אנדערע גוטע זאכן שאי אפשר להעלותם על הכתב. איינער פון די חשוב'סטע אידן וועלכע האבן גראדואירט פון די הייליגע קאפישער דיין'ס ישיבה איז הרב איצא שייגעץ...

[הדד בן בדד]

און אצינד אויף אביסל א רואיגערן טאן. יא, עס באדערט מיך קלאר אז זיי זינגען דארט התקוה, איך וואלט אסאך מער הנאה געהאט ווען מען קען דאס אפטיילן פון דעם התקוה. אבער פון די אנדערע זייט איז דא א ווייטאג וועלכע איז פיל מער און פיל טיפער. עס שניידט אין מיר אריין מיט שפיזיגע מעסערס און לאזט רינען פון מיין הארץ עמער פון בלוט, און פון מיינע אויגן טייכן טרערן.

איך בין א חסיד'ישער איד, און איך בין זייער פראוד דערפון. אבער מיין זוהן, וועלכער לערנט אין א חסיד'ישער ישיבה, און לערנט דוקא גאר גאר פלייסיג, איך קען גאר זאגן (איך מיין יעצט באמת, אן קיין גוזמא) אז ער איז א היפשער תלמיד חכם, און ער איז אויך א גרויסער מתמיד און שטארקער בעל כשרון, אט דער זוהן מיינער ווייסט נאך אפילו נישט אז ער האט נישט פאר זיך קיין עתיד. עכ"פ נישט בפשטות. אוודאי קען דער אויבערשטער און איך גלייב אז ער וועט טוהן פאר אים אויך, אבער עס וועט אנקומען פאר מיין זוהן (בדרך הטבע, ווי עס גייט געווענליך ביי אנ"ש) זייער זייער שווער.

וואלט איך געווען א מאדערן ארטאדאקס און איך געשיקט אין יעשיווא יוניווערסיטי וואלט ער אצינד געלערנט אין זייער סמיכה פראגראם (פאר א פול סקאלערשיפ) און גראדואירט פון דארט מיט א סמיכה און געהאט גאנץ אמעריקא (און ביאנד) אלס א אפענער פעלד פאר אים פאר א רבנות, צו קענען ווייטער אנגיין מיט זיין עבודת הקודש, לערנען, זיך משלים זיין אויסנוצן און ארויסגעבן זיינע כשרונות און טאלאנטן, בויען אידן און אידשקייט, מפרסם זיין כבוד שם מלכותו בעולם, האבן סיי די וועלט און סיי יענע וועלט.

אבער כהיום אז ער לעבט אין דעם לייף סטייל, איז דער בדרך כלל'דיגער עתיד פאר אים בערך אזוי. חתונה האבן, גיין אין כולל, האפן די ווייב זאל האבן א גוטע דשאב מען זאל קענען דורך שטיפן די ערשטע פאר יאר. בערך צווישן דריי און פינף יאר נאך די חתונה (ווען דער מצב אין שטוב ווערט שוין גאר ענג, צוליב דעם דריטן בעבי קע"ה) וועט ער ארויסגיין און אנהייבן זוכן א דשאב. א תורה'דיגע פארשטייט זיך.

מיט זיין גוטן קאפ, גוטע כשרונות און התמדה, וועט ער האבן זיך ערווארבן א שם טוב אין כולל און וועט בעז"ה (מיט גרויס מזל און א שיין ביסל פראטעקציע) באקומען א מגי"ש פאסטן אין א שיעור א' אדער ב' אין ישיבה קטנה און זיין גאר גליקליך. אויב וועט ער זיין גאר גאר געלונגען וועט ער זיך דערטשאפען צו א ישיב"ג פאסטן ביי די צוויי און דרייסיג. וגו' וכו'.

איך קען באמת ממשיך זיין מיט דעם דעסקריפציע אבער איך האב נישט קיין צייט און איך מיין עס פעלט באמת נישט אויס. יעדער קען עס פארשטיין פון די ביסל וואס איך האב שוין געשריבן. עס איז א שוידערליכער ווייטאג אז א תלמיד חכם ביי אונז האט גאר גאר א שוואכן אויסזיכט פאר א שיינעם תורה'דיגען עתיד, ווער רעדט נאך פון א מכובד'דיגן. אנשטאט וואס אמאל האט א מתמיד א בעל כשרון געקענט ארויסקוקן צו ווערן לעמבערגער רב, פראג'ער רב, אונגוואר'ער רב וכדו', צו א גרויסער ראש בית דין וכדו', קען ער היינט ארויסקוקן צו ווערן א מלמד אדער א מגיד שיעור אין א ישיבה, און דאס איז שוין אויב ער איז גענוג מזל'דיג און האט גענוג קשרים... (אנשטאט דעם האבן מיר היינט אזעלכע אידן ווי אש"י אלס לעמבערגער רב און א"א אלס פוזנא'ער רב וגו' וכו'...)

און דערווייל ביי די מאדערן ארטאדאקס האט א בחור אויף וואס ארויסצוקוקן, ער ווייסט אז אויב ער וועט לערנען און זיך משלים זיין האט ער גוטע אויסזיכטן.

נו שוין, גענוג גערעדט אויף איצט.

נ.ב. אויב האט איינער אן עצה וועגן מיין זוהן, בין איך גרייט צו הערן און איך וועל אים שטארק מכיר טובה זיין.

[berlbalaguleh]

ר' הדד בן בדד: מיט זייער א רואיגן טאן גיי איך דיך פרעיגן א שאלה. דאס איז נאך די הקדמה. הני מילי אויב דו ווילסט. אנישט קענסטו מיך ווייטער איגנאר'ן אזוי ווי ביז איצט. כאילו איך בין עפרא דערעא. (דאס אפשר יא. ווייל אאאע"ה האט אויכעט געזאגט "ואנוכי עפר ואפר".). נאר אויב דו וועסט בטובך ובחסדך הגדול אראפנידערן פון כבוד מעלתך הרמה און זיין גרייט צו ענטפערן פאר אזא נישטיג ווערעמל ווי איך (ואנוכי תולעת, ולא איש.). וואס שטערט דיר אז מ'זינגט "התקוה" אין ישיבה אוניווערסיטי. אפילו דער אופן ווי די שרייבסט "יעשיוואה" ווייזט דו ארויס דיין שנאה און פאראורטייל אויף אנדערע, ערליכע אידן וועלכע גייען בדרך התורה. אפשר נישט לויט דיין געשמאק. נו, דערפאר ביסטו דאך א חסיד'ישער איד. נאר ווי ס'זעהט אויס איז נאך נשרש אין דיר די שנאת חינם צו א יעדן איד וואס דער אזויגערופענער "איד" האט איינגעפלאנצט אין עטליכע אידישע דורות. ווען מ'זאל (ח"ו) אין סאקמער'ער יעשיווא זינגען "התקוה" פארשטיי איך דיין חרון אף. אבער אז אנדערע קהילות זינגען יא, איז על מה חרי האף הגדול. און דער עצם ניגון און די ווערטער איז נישט אזוי געפערליך ווי מ'מאכט עס. יא. איך ווייס נפתלי הערץ אימבער (דער מחבר פון דעם שיר) איז געווען א שיכור. וואס נאך. איך, פערזענליך האלט אז ס'איז זייער א שיינער געזאנג. ס'טוט אויסדרוקן די האפענונג פון די אידישע קינדער אז נאך צוויי טויזנט יאר האבן זיי אן אייגן לאנד. והשנית. פאר דיר דאכט זיך אז די גראז איז גרינער אויף די צווייטע זייט. נישטו א יעדער גראדואנט פון ישיבה יוניווערסיטי האט אוטאמאטיש אפן אלע טירן. און אין אינזערע קהילות פעילט אויכעט נישט ב"ה קיין פארלאנג פאר תלמידי חכמים, בעלי הוראה. א יונגערמאן א ת"ח, וועלכער האט דעם פיפטן אויך קען נאך ב"ה זיך פארשאפן גאנץ א פיינעם פאסטן ביים היימישן חסידיש'ן עולם...

[ארבעס]

איך האלט נאך אנמיטען אויספיגירען וואס מיין עתיד איז, דערנאך וועל איך אנהייבען טראכטען וועגן מיין קינדער. ודו״ק.

[כוכב]

הדד, אויב דארט איז בעסער ווייס איך נישט אבער מיט האלב פון דיין תגובה ביזטו זיכער גערעכט אז ביי אונז האט א בחור נישט קיין שום וויזיע פאר זיין צוקונפט

[פישלע העררינג]

[tag]הדד בן הדד[/tag], דברים כדרבונות. לבי לבי על חללי בת עמי.

ווען מען ווערט כאטש א טרענירטע תלמיד חכם נאכ'ן לערנען 7 יאר אלץ בחור און 5 יאר אין כולל (פאר דע רעקארד, מעדיקל סקול דויערט ווייניגער ווי דאס) החרשנו ודיינו. ווער דארף א פאסטן ווען מען האט א חיוב פון לימוד התורה און ידיעת התורה. אבער ליידער, נישט קיין תורה און נישט קיין סחורה.

עיני עיני יורדה מים. בחורים'לעך קומען אריין אין ספרים געשעפט אנהייב יאר מיט אזא חשק און געשמאק. זיי קויפן איין קובץ'ס מיט דברות משה'ס. ס'פארגייט א זמן ולא נודע כי באו אל קרבנה.

[berlbalaguleh]

אויב דאס איז טאקע דער מצב, מוזן מיר מאכן א שטארקן חשבון הנפש, פארוואס דער מצב איז טאקע אזוי. איך גיי יעצט נישט אריין אין די עצם זאך צו אפזיצן אין א כולל פינעף אדער מער יאר, אן א תכלית און א ציל, בבחינת "סוף מעשה במחשבה תחילה" איז א זאך וואס איז כדאי ממשיך צו זיין. אדער דארף מען טוישן דעם סיסטעם. דער תירוץ אז מ'לערנט "תורה לשמה" און "תורתו אומנתו" איז שוין צו אן אויסגעדראשענער פזמון, וועלכער ווערט נישט אויסגעהאלטן פון די פאקטן. ס'האט זיך געשאפן א גאנצע אינדוסטריע ארום דעים און קיינער וויל נישט גיין "קעיגן דעם שטראם". אבער מ'קען לערנען תורה לשמה און גיין ארבעטן אויך. חוץ ווען א יונגערמאן וויל זיך משלים זיין אין די ד' חלקי שו"ע. און ער פלאנט צו ווערן א מורה הוראה בישראל...

[הדד בן בדד]

ר' הדד בן בדד: מיט זייער א רואיגן טאן גיי איך דיך פרעיגן א שאלה. דאס איז נאך די הקדמה. הני מילי אויב דו ווילסט. אנישט קענסטו מיך ווייטער איגנאר'ן אזוי ווי ביז איצט. כאילו איך בין עפרא דערעא. (דאס אפשר יא. ווייל אאאע"ה האט אויכעט געזאגט "ואנוכי עפר ואפר".). נאר אויב דו וועסט בטובך ובחסדך הגדול אראפנידערן פון כבוד מעלתך הרמה און זיין גרייט צו ענטפערן פאר אזא נישטיג ווערעמל ווי איך (ואנוכי תולעת, ולא איש.). וואס שטערט דיר אז מ'זינגט "התקוה" אין ישיבה אוניווערסיטי. אפילו דער אופן ווי די שרייבסט "יעשיוואה" ווייזט דו ארויס דיין שנאה און פאראורטייל אויף אנדערע, ערליכע אידן וועלכע גייען בדרך התורה. אפשר נישט לויט דיין געשמאק. נו, דערפאר ביסטו דאך א חסיד'ישער איד. נאר ווי ס'זעהט אויס איז נאך נשרש אין דיר די שנאת חינם צו א יעדן איד וואס דער אזויגערופענער "איד" האט איינגעפלאנצט אין עטליכע אידישע דורות. ווען מ'זאל (ח"ו) אין סאקמער'ער יעשיווא זינגען "התקוה" פארשטיי איך דיין חרון אף. אבער אז אנדערע קהילות זינגען יא, איז על מה חרי האף הגדול. און דער עצם ניגון און די ווערטער איז נישט אזוי געפערליך ווי מ'מאכט עס. יא. איך ווייס נפתלי הערץ אימבער (דער מחבר פון דעם שיר) איז געווען א שיכור. וואס נאך. איך, פערזענליך האלט אז ס'איז זייער א שיינער געזאנג. ס'טוט אויסדרוקן די האפענונג פון די אידישע קינדער אז נאך צוויי טויזנט יאר האבן זיי אן אייגן לאנד. והשנית. פאר דיר דאכט זיך אז די גראז איז גרינער אויף די צווייטע זייט. נישטו א יעדער גראדואנט פון ישיבה יוניווערסיטי האט אוטאמאטיש אפן אלע טירן. און אין אינזערע קהילות פעילט אויכעט נישט ב"ה קיין פארלאנג פאר תלמידי חכמים, בעלי הוראה. א יונגערמאן א ת"ח, וועלכער האט דעם פיפטן אויך קען נאך ב"ה זיך פארשאפן גאנץ א פיינעם פאסטן ביים היימישן חסידיש'ן עולם...

טייערער ר' בערל. דו זאגסט מיר אז דו גייסט פרעגן מיט א זייער רואיגן טאהן, אבער תיכף ומיד ווערסטו סארקאסטיש ביז גאר. איך זעה קלאר אז דו ביסט זייער בייז אויף מיר. דו זעהסט אז איך איגנאריר דיך, און דו גיבסט מיר רשות עס ווייטער צו טאן אויב איך וויל נישט אראפנידערן פון כבוד מעלתי הרמה. וגו' וכו.

איז ראשית וויל איך דיר איבערבעטן דא ברבים. איך געדענק נישט אז איך זאל דיך האבן ערגעץ ווי איגנארירט. אויב יא בעט איך דיך איבער דא פאר יעדן איינעם פון שטיבל, איך מיין נישט חלילה צו איגנארירן קיינעם, נאר ווי איך האב שוין געזאגט דא כמה פעמים איז אין עתי אתי, איך האב נישט קיין צייט. ווי דו זעהסט פון זונטאג נאכט ווען איך האב דאס געשריבן ביז יעצט בין איך נישט געווען דא, ווייל איך ארבעט שווער, (מער פון איין דשאב) און איך קום נישט אן דא קיין סאך. דעריבער קען זיך אמאל מאכן אז איינער זאל מיר עפעס פרעגן און ביז איך קום אן צוריק אהער איז שוין יענץ לאנג אראפגעפארן ערגעץ ווי, אדער איז דער נושא נישט געווען אזוי וויכטיג פאר מיר אז איך זאל געדענקען דאס נעקסטע מאל נאכצוקוקן וואס איז געווארן דערמיט.

דאס מאל אבער איז עס א נושא וואס איז שטארק נוגע ללבי און דעריבער בין איך תיכף צוריק געקומען אהער זעהן וואס דא טוט זיך, זעה איך אז יצא עלי קצף בעל עגלתינו. ר' בערל, איך גיי דא גיין ארויס פון מיין וועג (נישט אראפגיין פון כבוד מעלתי הרמה ווייל איך האב דאס נישט, אבער זיך אנשטרענגען צו מאכן צייט פאר דיר דאס יא) און וועלכען מקום דו וועסט מיר אנווייזן אז דו האסט מיר אנגעפרעגט און איך האב דיר נישט געענטפערט, וועל איך דיר בעז"ה ענטפערן בקרוב ממש.

*

און יעצט לענינינו. איז ראשית וויל איך דו זאלסט פארשטיין אז איך בין נישט קיין איד ליינער, און אפילו נישט קיין בלאט ליינער, אלס אינגער אינגערמאן פלעג איך פון צייט צו צייט קויפן אמאל די איד און אמאל די צייטונג, ווען דער בלאט האט אנגעהויבן ארויסקומען האב איך אים ממש די ערשטע קורצע צייט געקויפט ווייל עס איז געווען אינטערעסאנט אלס א נייע זאך. אבער עס איז שוין יארן יארן לאנג וואס איך האב די צייטונגען נישט אנגעקוקט. איך האב אויך אין סאטמאר קיינמאל נישט געלערנט, און דו האסט מיך זייער שטרענגט פארגעהאלטן דא אויף כמה עוולות וואס איך האב געטאן, וועל איך טרייען דיר ענטפערן איינס נאכן אנדערן.

פארוואס עס באדערט מיך די התקוה ניגון? (גראדע באדערט מיך נאך ניגונים דארט, נאר די אנדערע האט קאווע טרינקער נישט געשריבן. למשל איך בין געפערליך נערוועז געווארן ווען מען האט געזונגען פאר צען מינוט אין א ציה דעם ניגון פון פרעה מיט פידשאמעס אין מיטן די נאכט... איך האב נאך נישט געהערט די גאנצע, בלויז די ערשטע 45 מינוט) איז אזוי. קודם, דאס עצם מציאות אז קאווע טרינקער האט געפונען פאר וויכטיג עס צו באריכטן אין דעם איין שורה פון זיין לינק, דאס אליינס ווייזט דאך אז ער האט אויך פארשטאנען אז עפעס איז מיט דעם. און דאס איז טאקע דער ענין. ווייל אז מען רעדט פון ערליכע אידן, וועלכע האלטן זיך פאר בני תורה, און מען מאכט אזא מאסיווע חג הסמיכה, וואס איז באמת א געוואלדיגע מעמד אז צוויי הונדערט און דרייסיג אינגעלייגט זענען נסמך געווארן להוראה, איז דאך פשוט אז מען זאל ענדיגן מיט א געבעט פאר שיבת ציון, בנין בית המקדש, גלות השכינה און גלות ישראל און פאר דעם צוריק קום פון מלכות בית דוד.

אבער אלס בני תורה, קומט מער אז מען זאל ביי אט דעם געהויבענעם, תורה'דיגן מעמד זינגען א ניגון, א שטייגער ווי, ותחזינה עינינו בשובך לציון ברחמים, ובנה ירושלים, ולירושלים עירך ברחמים תשוב וגו' וכו'. דאס זינגען דייקא אט דעם ניגון קומט פון ערגעץ אנדערש און דאס טוט מיר וויי. עס מעג מיר ווייטון אפילו אויב עס שמעקט נישט פאר ר' בערל'ען, און איך מיין (אויב איך מעג זיך וואגן צו שפעקולירן אזוי) אז דיין אויסברוך אויף מיר צוליב מיין אויסדרוקן דעם ווייטאג, ווייזט מער אויף דיר, ווי מיין אויסדרוק ווייזט אויף מיר. בפרט אז דו האסט מיך קאמפליטלי ראנג פאראורטיילט. איך האב גארנישט קעגן ישיבה יוניווערסיטי, באמת גארנישט, איך האלט עס איז דייקא גאר א חשוב'ער מקום. איך האב דארט כמה באקאנטע, אפילו צווישן די סטעף, איך בין שוין דארט געווען כמה פעמים און איך האב פאר זיי גרויס רעספעקט.

איי וועסטו פרעגן פארוואס איך האב געשריבן יעשיווע, זייער פשוט, איך האב חלילה נישט געמיינט מזלזל צו זיין אין זיי, נאר וויבאלד ישיבה יוניווערסיטי איז זייער ענגלישע נאמען (זייער ישיבה נאמען איז ישיבת רבינו יצחק אלחנן) האב איך עס געשריבן אויף אזא מין אויפן ווי מען שרייבט אויף ענגליש. איך האב אינגאנצן נישט אינזינען געהאט קיין שום מחשבת זלזול.

על כן ר' בערל, די גאנצע קומענדיגע שורות דיינע זענען איבריג און לגמרי נישט אמת. איך האב כמעט יעדן שבת געסט, און רוב מאל זענען זיי אידן וועלכע געהערן מער צו די וויי יו קאמיוניטי. איך האב נישט קיין שנאה און פאראורטייל אויף קיין שום אנדערע אידן, נישט די וועלכע גייען בדרך התורה (סיי מער לינקס פון מיר און אויך נישט אויף די וואס גייען מער רעכטס פון מיר) און אפילו אויף די וועלכע גייען ליידער נישט בדרך התורה (צו בלבוש חרדי צו בלבוש חילוני) האב איך אויך נישט קיין שנאה און פאראורטייל. איך ווייס קיינמאל נישט וויאזוי איך וואלט אויסגעקוקט ווען איך וואלט געווען אין זייער פלאץ. און דאך מעג מיך באדערן אז מען זינגט דארט התקוה. אפילו אויב דו האסט הנאה דערפון. מיר מעגן האבן חילוקי דעות אין די עניינים.

*

און יעצט צום לעצטן נקודה. עס איז אמת אז די טבע פון מענטשן איז אז מען מיינט אלעמאל אז די גראז איז גרינער אויף די אנדערע זייט, און איך ווייס אז דארט איז אויך נישט אלעס גאלד (און איך ווייס אויך אז רוב פון די מוסמכים וועלן מן הסתם קיינמאל נישט זיין פאקטיש א רב פון א קהילה) אבער מיט דעם אלעם זאג איך דיר קלאר אז אין דעם ענין פערצופאל וואלט מיר זיך געמעגט זייער אסאך לערנען פון זיי.

לאמיך זיך אפשטעלן א מינוט דירעקט איבער דעם ענין פון רבנות און תורה לערנען וויבאלד דאס איז דאך געווען דער נושא פון דעם אשכול.

אמת אז ביי אונז זענען דא אסאך גרויסע תלמידי חכמים און ווי דו זאגסט אז אויב איינער איז א בעל הוראה און האט דעם פיפטן אויך קען ער זיך דערשנאפן צו גאנץ א פיינעם פאסטן. איז אבער דא צוויי זאכן וועלכע איך וויל דא אנמערקן. איינס, אז עס זענען טאקע דא אזעלכע, אבער דער סיסטעם איז נישט אויסגעשטעלט צו דעם. עס איז נישט דא קיין סמיכה פראגראם. א סמיכה פראגראם איז וויי יו איז א פראגראם וועלכע גייט איבער דריי יאר ווי מען טוט אדורך אלע הלכה'דיגע עניינים וועלכע זענען נוגע אין קהילה און אין משפחה לעבן, די שאלות און עניינים מיט וועלכע רבנים טוען זיך ספראווען טאג טעגליך, מיט העווי שימוש אין די עניינים, מען לערנט זיי ווי צו רעדן מיט מענטשן, קאונסלינג, שלום בית עניינים, ווי און ווען צו טרייען אליינס העלפן און צו פארשטיין ווען צו שיקן צו א פראפעשאנעל, מען לערנט זיי רעדן וכדו'.

(אגב, אין די שטאט פרעשבורג זענען געוווען עטליכע שוהלן אין שטאט ווי עס האט יעדן שבת אויפגעטרעטן א בחור פון ישיבה און געהאלטן א דרשה פאר די שטאטס לייט און די שטאטס לייט פלעגן רעגלמעסיג קומען אויסהערן די דרשות. דאס איז געווען מיטן דירעקן ציהל צו העלפן די בחורים זיך אויסלערנען האלטן דרשות און רעדן פאר א ציבור)

ווידער ביי אונז איז אזא זאך נישט דא, מען דארף זיך אליינס משלים זיין, עס איז דא זייער ווייניג הדרכה אין דעם פעלד. דערפאר זענען בייי אונז דא אסאך מורי הוראה וועלכע קענען זייער גוט הלכות נדה אבער אין הלכות פסח, אבילות, תשעה באב, יום כיפור אדער אפילו הלכות הבדלה פון מוצאי שבת ווייסן זיי גאנץ קנאפ.

און דער צווייטער נקודה, אז יא, עס זענען דא אזעלכע אינגעלייט, און בדרך כלל נאר די גאר געלונגענע (וועלכע האבן אויך גוטע קאנעקשאנס) וועלן אנקומען. און ווען זייי וועלן אנקומען וועט עס בדרך כלל זיין אין די ראמען פון איינס פון די גרויסע עטאבלירע חסידות קהילות, און דאן איז דער רב\דיין ווידער געצוימט, ער קען נישט לערנען און פסק'ענען וויזוי ער וויל און פארשטייט, נאר וויזוי זיין קהילה און חסידות דיקטירט אים.

ווידער דער וויי יו תלמיד, ווייל ער איז אין דעם פראגראם וועלכע איז אויסגעשטעלט ארויסצוברענגען זיינע כשרונות אין דעם פעלד, און עס זענען דא אסאך קהילות איבער די יונייטעד סטעיטס וועלכע דארפן האבן א רב, האט דער געלונגענער וויי יו תלמיד אסאך א גרעסערן פעלד פאר זיך און אסאך מער אפציעס לגבי זיין רבנות. און די וועלכע זענען געלונגען וועלן בדרך כלל אנקומען ווייטער ווי די זעלבע לעוול אינגעלייט ביי אונז.

און דאס איז אלעס לגבי דעם איינעם פרט. אבער דאס איז דאך א צרת הכלל. ביי אונז זענען די ישיבות און מוסדות החינוך אינגאנצן נישט אויסגעשטעלט מיט א אמת'ן בליק אדער סיי וועלכן ציהל אויפן עתיד. תורה לערנען איז לשמה, און קיין מהלך און אן קיין ציהל, רוב בחורים זענען למעשה נישט דערביי, און אוודאי נישט אויף דעם לעוול ווי עס ווערט אהערגעשטעלט ביי אונז אין די ישיבות, און זיי קוואקען אפ די פאר יאר אין ישיבה, אויב מעגליך איז מען נאך ממשיך אין כולל נאך אפאר יאר, און ביי די טיים ער כאפט זיך ביים קאפ האט ער דריי פיר קינדער און קען שוין גארנישט טוהן.

לעומת זה, ביי די וויי יו אידן, גייט מען אין ישיבה מיט לכתחילה'דיגן חשבון אז איך גיי זיין א בעל בית א בן תורה און אלס אזא איינער דארף איך וויסן וואס איך וויל. און דעריבער איז די גאנצע ישיבה אויסגעשטעלט בעסער און מיט דעם ציהל אין קאפ. דאס לערנען איז מיט א מהלך, און אויסער דאס לערנען גייט מען אין "יוניווערסיטי", מען לערנט זיך עפעס אויף שפעטער, אזוי אז ער זאל קענען שפעטער זיין א תורה'דיגער בעל בית.

ע"כ שריי איך דא אויס נאכאמאל מיין ווייטאג, עס איז א עוון פלילי פון אונזערע מנהיגים (אויך מיר מנהיגים) וועלכע האבן נישט אינזין אונזערע קינדער און לאזן זיי פאר'תכל'עווען די שענסטע יארן פון זייער לעבן מיט גארנישט, צוועקלאז און ציהללאז.

נו שוין, איך האב שוין צו לאנג מאריך געווען. עניוועי, ואגמור מעין הפתיחה, ר' בערל, איך האב נישט קיין שום פאראיבל אויף אייך, איך בעט אייך איבער אויב איך האב אייך אמאל איגנארירט און איך בין גרייט אייך צו ענטפערן.

[הדד בן בדד]

אויב דאס איז טאקע דער מצב, מוזן מיר מאכן א שטארקן חשבון הנפש, פארוואס דער מצב איז טאקע אזוי. איך גיי יעצט נישט אריין אין די עצם זאך צו אפזיצן אין א כולל פינעף אדער מער יאר, אן א תכלית און א ציל, בבחינת "סוף מעשה במחשבה תחילה" איז א זאך וואס איז כדאי ממשיך צו זיין. אדער דארף מען טוישן דעם סיסטעם. דער תירוץ אז מ'לערנט "תורה לשמה" און "תורתו אומנתו" איז שוין צו אן אויסגעדראשענער פזמון, וועלכער ווערט נישט אויסגעהאלטן פון די פאקטן. ס'האט זיך געשאפן א גאנצע אינדוסטריע ארום דעים און קיינער וויל נישט גיין "קעיגן דעם שטראם". אבער מ'קען לערנען תורה לשמה און גיין ארבעטן אויך. חוץ ווען א יונגערמאן וויל זיך משלים זיין אין די ד' חלקי שו"ע. און ער פלאנט צו ווערן א מורה הוראה בישראל...

לדעתי איז עס מער תורה לשמה ווען א איד לערנט זיך אויס זייין א דאקטער, לויער, אקאונטענט, קאמפיוטער סייענטיסט, עקאנאמישער ריסוירטשער וכדו' און דורך דעם האט ער גענוג צייט צו לערנען יעדן טאג א שעה צוויי מיט א רואיגן קאפ "תורה לשמה" לשם דעם אייבערשטען, לשם די תורה הק' אליינס, מער ווי ווען א אינגערמאן האט חתונה, און אן קיין שום פאך אדער קענטעניס זיצט ער אין כולל פינף יאר און גייט דערנאך קיין בי ענד עיטש...

[berlbalaguleh]

ייש"כ ר' הדד בן בדד: איר האט זייער שיין געענטפערט על ראשון ראשון ועל אחרון מפטיר. א"כ. אויב ס'איז טאקע אזוי קענט איר אויסמעקן א העלפט פון מיין תגובה. (וועלכע העלפט זאג איך נישט).ואתו הסליחה. איך דארף מיך טאקע מחזק זיין אין דעם "הוי דן את כל האדם לכף זכות". אבער די עיקר נקודה, אז די היימישע בחורים און אינגעלייט ביי אינז האבן גאר שוואכע אויסזיכטן צו צו קומען צו עפעס א מכובד'דיגן פאסטן, אפילו זיי זענען בעלי כשרון, איז ליידער שטארק קרוב לאמת.אבער איינס פון די הויפט סיבות דערפאר, איז אז די "ראשי" (תרתי משמע) העם טוען נישט זייער תפקיד. זיי וואלטן געדארפט אנפיהרן א פראגראם פון זיך קאנצענטרירן אויף די ד' חלקי שולחן ערוך אין דעם מסגרת פון ישיבות און כוללים, פאר די בעלי כשרון. נאר א חוץ שיקן באסעס קיין וואשינגטאן צו שרייען "פוי" ווען דער פרעמיער פון מדינת ישראל קומט דארט, און נעמען באקשיש, טוען זיי גארנישט...

[הדד בן בדד]

נו, אטא דאס אקוראט שריי איך דאך, דאס איז מיין ווייטאג, על דא קא בכינא.

[פישלע העררינג]

הדד בן הדד,

איידער מען שפרינגט צום צווייטע און דריטע סטעפ, דארף מען ארויסברענגן א הקדמה.

ישיבה יונעווירסעטי האט א פראגראם. עטס הערט? מומחים האבן זיך אוועקגעזעצט, און אויסגעארבעט א מהלך וויאזוי אויסצוקנעטן דעם טייגל אין א קנאפע פיר יעריגע פראגראם.

ווען א תלמיד הייבט אן דער פראגראם, קען ער זיין סמוך לבי ובטוח בד' אז ער שפייט נישט אריין זיין צייט געלט און כח אין ים הגדול. ער ווייסט וואס זיין סוף פסוק און תוצאה איז. אלעס וואס ער וועט טוהן, לערנען, הערן, פארשען, איז געווידמעט אויף נענטער צו ברענגן דעם תלמיד צו זיין ציהל.

ביי אונז איז נישט דא קיין פראגראם. "וואס לערנט מען היי יאר?" וואס פרעגט א תלמיד. "בבא קמא" ענטפערט דער מנהל. דאס איז א פראגראם? אני דאס איז א צייט פארברענגעניש.

און דא ליגט דער הינט באגראבן. אפילו א פלאן פאר א פראגראם איז נישטא. אפילו א מומחה צו מאכן א פלאן איז נישטא.

[שמעקעדיג]

זייער שיין געענטפערט על ראשון ראשון ועל אחרון מפטיר.... o

[מ גפני]

זייער שיין געענטפערט על ראשון ראשון ועל אחרון מפטיר.... o

[מ גפני]

ס'איז דא נאך א פראבלעם ביי אונז, לאמיר זאגן א יונגערמאן האט זיך יא געמאכט א ציהל אין לעבן און האט זיך געדראפעט אויף די גראדע ווענט און ענדליך זיך ערווארבן צו זיין א מושלם און ער קען גוט פסק'נען און ער האט אויך דעם 5'טן, קען ער אבער פארגעסן דערפון, ווייל זיין ווייב גייט נישט מיט א פרומען לבוש

[berlbalaguleh]

ס'איז דא נאך א פראבלעם ביי אונז, לאמיר זאגן א יונגערמאן האט זיך יא געמאכט א ציהל אין לעבן און האט זיך געדראפעט אויף די גראדע ווענט און ענדליך זיך ערווארבן צו זיין א מושלם און ער קען גוט פסק'נען און ער האט אויך דעם 5'טן, קען ער אבער פארגעסן דערפון, ווייל זיין ווייב גייט נישט מיט א פרומען לבוש

און די צורה און אופן פון "פרומען" לבוש ווערט נישט גענומען פון שו"ע אדער פוסקים, נאר אזאלכע "גאונים וצדיקים" ווי הערשל קלאר און יואלי צימערמאן, וואס מ'קען אמת'דיג זאגן אויף זיי אז לא קרא ולא שנא. נאר אויף וועים דען זאל מען ארויפקוקן אלס אונזער מורה דרך, איצא שייגעץ?! אדער מנשה פיליף?!...