חסידישע עובדות

[מנשה לוסטיג]

היות איך וויל שרייבן שמועות והנהגות טובות וואס איך הער מזמן לזמן, און וואס איך געדענק פון אמאל, און פאר זיך אליינס האב איך נישט די שטופ קראפט, האב איך זיך באקלערט צוטון פונקט ווי ביי מיינע אנדערע מאמרים, צו משתף זיין דעם עולם מיט מיינע ווארע, און האפענטליך וועל איך קענען פארמערן גוטע סחורה.
אגב, נאר גוטע קאמפלימענטן וכדומה זענען ערווארטעט. קריטיק און אוודאי ליצנות וועלן איגנארירט ווערן.

ובכן, וויבאלד איך בין אויפגעוואקסן אין סקווער, וועלן רוב סיפורים זיין פון דארט, און א טייל פון נאך גוטע יודען.

[גראף]

נא?! אזוי לאנג נעמט צו באקן? זדאסט קידינג

[דריידל]

גראד פאננגסטי מיט די לינקע פיס. וואסי פשט פונעם קעפל "חסידישע" עובדות? א מעשה וואס פאסירט ביי אן אשכנעזיש אידעל טאר מען נישט דערציילן דא?

איך דערמאן מיך א מעשה וואס האט פאסירט ווען סקווירא רבי איז געגאנגען באזיכען ר' חיים קניעווסקי אבער איך ווייס נישט אויב דאס ווערט פאררעכנט פאר א חסידישע אדער ליטווישע מעשה

[מנשה לוסטיג]

ווען דער אלטער סקווערע רבי האט געהערט אז מ'האט געוואונען דעם כותל, האט ער רעאגירט, 'די גאנצע אייננעמען די מדינה איז געווען א שטות גדול, אבער אז ס'איז שוין אזוי, איז שומר פתאים השם. וועט דער אייבירשטער העלפן אזוי.
[געהערט מפי ר' אברהם דוב טווערסקי שליט''א - חתן האדמו''ר מוויזשניץ מאנסי, וואס האט עס געהערט מפי קדשו]

[מנשה לוסטיג]

א יונגע חסיד האט אמאל געפרעגט דעם רבין זז''ג, צו ער זאל גיין אויף דייעט, האט דער רבי געענטפערט בצחות, מיר איז באמת נישט קיין נפקא מינא, צו די חסידים זענען אויף דייעטע צו נישט, אויב איר פילט אז איר ווילט גיין, איז דאך גוט, פון מיין זייט זענט איר בסדר וויאזוי איר זענט.

[מנשה לוסטיג]

אין פוילן פלעט מען זאגן, האסט גוט געזאגט, אבער צו שווייגן קומט עס נישט אן.
אין פוילן פלעגט מען זאגן, טוב ללכת אל בית האבל מלכת אל בית המשתה, נו, מ'דארף נישט אלץ דאס בעסטע, וועט זיין אל בית המשתה גוט..
אין פוילן פלעגט מען זאגן, שנה טובה ומתוקה, ווען מ'האט איינגעטונקן א רעטעך אין פעפער..
אין פוילן פלעגט מען זאגן, יוסיף דעת יוסיף מכאוב, אבער דאך לוינט עס, אבי נישט צו זיין קיין טיפש.

[מנשה לוסטיג]

איינער האט געזאגט פארן רבין זז''ג, אז ער וויל נישט טון א געוויסע שידוך, ווייל יענער וויל נאר וואוינען איבערן ים, און משנה מקום משנה מזל, און מיין מזל איז זייער גוט אזוי יעצט.
זאגט עהם דער רבי בחכמתו הידועה, ווען עס איז באשערט א מזל 'טוב' איז עס אוודאי משנה לטוב..

[מנשה לוסטיג]

איינער האט זיך באקלאגט פארן רבי'ן זז''ג, אז ער איז געווען ביי איינער וואס קוקט אין א תהילימ'ל, און זעט און זאגט וואס צוטון, און למעשה איז געווען אנדערש ווי יענער האט געזען און געזאגט.
[דער סקווערע רבי שליט''א, האלט זייער נישט פון די סארט סגולות און קונצן, יודע עתידות און אפשפרעכעריי, און מאכט חוזק פון די זאכן.]
האט עהם דער רבי געזאגט בצחות. 'קען זיין אז ס'געווען א טעות הדפוס אין יענעם תהילימ'ל..'

[berlbalaguleh]

א יונגע חסיד האט אמאל געפרעגט דעם רבין זז''ג, צו ער זאל גיין אויף דייעט, האט דער רבי געענטפערט בצחות, מיר איז באמת נישט קיין נפקא מינא, צו די חסידים זענען אויף דייעטע צו נישט, אויב איר פילט אז איר ווילט גיין, איז דאך גוט, פון מיין זייט זענט איר בסדר וויאזוי איר זענט.

אויב די חסידים זענען אויף דייעט 'עט די רעבע שליטע מוזן טעילן שירעייעם פון דעייעטעטיק מאכאלעם. למשל דעיעט פערפל, דעיעט יועך, דעיעט פיש און דעיעט קאוק...

[berlbalaguleh]

איינער האט געזאגט פארן רבין זז''ג, אז ער וויל נישט טון א געוויסע שידוך, ווייל יענער וויל נאר וואוינען איבערן ים, און משנה מקום משנה מזל, און מיין מזל איז זייער גוט אזוי יעצט.
זאגט עהם דער רבי בחכמתו הידועה, ווען עס איז באשערט א מזל 'טוב' איז עס אוודאי משנה לטוב..

פסססס. בחכמתו הידועה....פססססססססססססס!

[ביבער]

[דער סקווערע רבי שליט''א, האלט זייער נישט פון די סארט סגולות און קונצן, יודע עתידות און אפשפרעכעריי, און מאכט חוזק פון די זאכן.]

זיינע מופתים גייען אים אזוי גוט אז ער קען שוין חוזק'ן פון אנדערע?

[אי איתמר]

א יונגע חסיד האט אמאל געפרעגט דעם רבין זז''ג, צו ער זאל גיין אויף דייעט, האט דער רבי געענטפערט בצחות, מיר איז באמת נישט קיין נפקא מינא, צו די חסידים זענען אויף דייעטע צו נישט, אויב איר פילט אז איר ווילט גיין, איז דאך גוט, פון מיין זייט זענט איר בסדר וויאזוי איר זענט.

נו.. סתם ליצנות געמאכט פון רבין זזג און זיינע חסידים,
איך גלייב נישט אז די חסידים און די רבי זזג זענען פשוט צוריקגעבליבענע אפגעפלוקטע פערזאנען,
האט דען די חסיד געמיינט צופרעגען צו עס שטערט פארן קדוש פערזענליך?

[מנשה לוסטיג]

על כל קרבנך תקריב מלח, טייטשט דער רבי זז''ג, אויף יעדע מצוה אויף יעדע עבודה זאל עס זיין מיט טעם.

[שמעקעדיג]

פארוואס זעה איך די זעלבע בארינג עובדא אזויפיל מאל?

.

[מנשה לוסטיג]

זייענדיג א יונג בחור'ל פון קוים פערצן יאר, האב איך דאס ערשטע מאל געזען ר' זיידל קרעטשניפער שליט''א, ווען כ'בין געווען אין וויליאמסבורג אויף שבת און כ'בין פונקט אריינגעגאנגן צום באטע און אינעם האלב טונקעלע היכל באקומען אין די רייהע א שטיקל קוגל.
צוואנציג יאר שפעטער, אין לאנדאן, האב איך געהערט אז ער איז אין שטאט אויף שבת, און כ'בין געגאנגען צום טיש זיינע.
נאכן טיש ווען ער איז אהייגעגאנגען, האב איך אויסגעשטרעקט די האנט צו געבן שלום, און ער האט מיר געזאגט באלד, אה! אבי מ'זעט זיך.. און מ'האט זיך דערמאנט יענע שבת וואס כ'בין געווען ביים באטע..

[יין שרף]

און מ'דערציילט עס נאך ווייטער...

[מנשה לוסטיג]

געווען א מתנגד וואס זיין טאכטער איז געווארן משותק, זיין חבר א שטארקע חסיד פונעם הייליגן בעל שם, האט עהם געמוטשעט צו קומען צום הייליגן צדיק און ער וועט זיכער זען א ישועה.
נאכן זיך עקשנ'ן, האט ער אבער דאך געוואלט די טובה פון זיין טאכטער, האט ער געזאגט דעם חבר, אז ער וויל נישט האבן שייכות מיטן רבי'ן נאר ער דארף דאך א ישועה.
דער חסיד האט געגלייבט אז דער רבי קען תופס מחשבה זיין וואס דא גייט פאר, האט ער עהם פארשפראכן, אז ער זאל נאר קומען קיין מעזיבוש, און ער וועט שוין זען וואונדער.
דער מתנגד איז געקומען מיטן טאכטער צו פארן, און אט שטייט דער הייליגער בעל שם אויפן טאראסע און ווארפט אראפ א מטבע, די טאכטער'ל וואס איז ביז יעצט געזיצן פארליימט, איז פלוצלינג אויפגעשפרונגען און געלאפן כאפן דעם מטבע.. און צוריק אויפן וואגן.
דער מתנגד שרייעט צום בעל עגלה, שנעל געב א שמייס די פערד, און צי ארויס פון שטאט, ווייל באלד וועלן די חסידים דאס באמערקן און נאך מאכן דערפון א מופת.

[מנשה לוסטיג]

דער הייליגער קאצקער - ר' מענדעלע זי''ע האט געזאגט פאר איינער וואס האט געוואלט רייזן קיין ישראל.
ליבערשט זאלסטו פארן צום יוד פון לאנד, איידער צום לאנד פון יוד..

[מנשה לוסטיג]

אגב, די לעצטע נעמען פון די אמאליגע צדיקים, פאר ווער ס'ווייסט נישט.
ר' לוי יצחק דערבארעמדיגער מבארדיטשוב, ר' מנחם נחום טבריא מטשערנאביל, ר' אלימלך ווייסבלום מליזענסק, ר' זושא ווייסבלום מאניפאלי, ר' קלונימוס קלמן עפשטיין מקראקא, ר' ישראל האפשטיין מקאזניץ, ר' מנחם מענדל מארגנשטערן מקאצק, ר' יצחק מאיר היילפרין מגור, ר' ישראל פרידמאן מריזשין, ר' צבי אלימלך שפירא מדינוב, זיעועכי''א

[I'm back]

אגב, די לעצטע נעמען פון די אמאליגע צדיקים, פאר ווער ס'ווייסט נישט.
ר' יצחק מאיר היילפרין מגור,

פון ווי נעמסטו דאס?

[מנשה לוסטיג]

אגב, די לעצטע נעמען פון די אמאליגע צדיקים, פאר ווער ס'ווייסט נישט.
ר' יצחק מאיר היילפרין מגור,

פון ווי נעמסטו דאס?

טעות לעולם חוזר.
דער קאצקער האט לכתחילה געהייסן האלפערין, און דער חידושי הרי''ם ראטנבערג. ווען ס'האט זיך געמאכט צרות און זיי האבן געדארפט זיך פארשטעלן מיט אנדערע נעמען, האבן זיי געטוישט. דער קאצקער צו מארגנשטערן און דער חידושי הרי''ם צו אלטער.

[נעמ-טא-דאם]

די היימישע ליטוואקעס טענה׳ן דאך בנוגע דעם ענין פון חסידים וואס מאכן א גאנצע עסק פון דערציילן סיפורי צדיקים מוצאי שבת.
אין משנה מס׳ פאה שטייט אז אפילו אן עם הארץ זאגט נישט קיין שקר אום שב״ק, דערפאר ווען ס׳קומט מוצאי שבת, קאנען די חסידים זיך שוין נישט איינהאלטן און פארציילן סיפורים נפלאים וואס זענען אבער נישט אמת.

פון סאקמערע רבי ר׳ יואל זי״ע זאגט מען נאך -וואס כידוע פלעגט ער מכחיש זיין רוב פון די אותות ומופתים פון פריערדיגן דור- אז איין מעשה פון אן איש חסיד איז שוין יא מקובל און ווערט געברענגט מיט א מקור אמת. און דאך ענדיגט זיך דער עובדא מיט ׳ופרח לו איש האמת׳. ודו״ק.

[מנשה לוסטיג]

ס'האט מיר פארציילט א יוד אין באסטאן, וואס ער איז אפשטאמיג פון גערע חסידים, און ער דינט היינט אינעם ריזן קליניק אין פאסטן אלץ ציין דאקטאר.
די משפחה איז היבש פארמעגליך און אלע זענען אויסגעצייכענט מיט דאקטאראט, אבער גייען מיט בארד און היימישע לבוש.
דער דאקטאר פארציילט מיר, אז ער האט א ברודער וואס איז היינט שוין איבער פופציג, און האט נישט געהאט קיין קינדער, די מאמע זייערע איז שוין געווען ביי אסאך גרויסע, און האט איינמאל אין די זומער געמאכט א רייזע צו די מזרח יוראפעיאישע לענדער, אויפן זומער אויספלוג, און פונקט אויפן פלוגער איז געזעצן דער רבי זאל זיין געזונט, אויפן וועג קיין פרעשבורג אויף צוויי שבתים ווי יעדעס יאר.
זי האט געבעטן רשות צוצוגיין, און האט מזכיר געווען איר זוהן וואס איז נאכנישט נפקד געווארן מיט זרע של קימא.
דער רבי רופט זיך אן, אז איר זון זאל קומען אויף שבת קיין פרעשבורג!
וואס הייסט? דער רבי פארשטייט נישט אז פון באסטאן ווי מיר וואוינען ביז שיכון סקווירא איז פיר שעה, וועט ער קומען אהין..
אמת - זאגט דער רבי, אבער אין פרעשבורג איז שטיל און רואיג, איז בעסער ער זאל קומען אהער.
זי איז דאך א גערע א חסידישע אין די בלוט, האט זי אין די ערשטע געלעגנהייט געקלונגען אין זון און געזאגט אז זי באשטעלט א טיקעט פאר עהם, ער זאל קומען צו פליען אויף שבת קיין פרעשבורג צום סקווערן רבין.
דער דאקטאר אין באסטאן זאגט מיר, מיין ברודער איז געפארן.. און האט מיר נישט פארציילט גארנישט ביז דעם יאר מיט צוויי חדשים צוריק! אז ער האט געבוירן א צווילינג.