אמאל האט מען געוואוסט אז א פסק פון א רב האט צוטוהן מיט וואס ער האלט די הלכה איז, און עס האט זיך געטוהן פון מאל צו מאל גרויסע מחלוקת'ער דער האט געשריבען תשובות אזוי דער אזוי יעדער לויט ווי ער האט מברר געווען די הלכה. לעצטנס איז דא א נייער מושג. אז די הלכה ווערט נקבע לויט וויפיל מענטשען ווילען עס זאל זיין די הלכה אזוי. און אז א רב האלט אז אן עירוב איז כשר, אבער אנדערע רבנים אדער סתם מענטשען ווילען נישט עס זאל זיין אן עירוב מאיזה סיבה שיהיה, ווערט דער עירוב ממילא פסול, ע"פ הלכות טעראר ושליטה, אדער אויף לשון הקודש "השקפה". אויך ביי די ליטווישע אין לעיקוואד איז די זעלבע זאך. די ראשי ישיבות האבען עפעס א מנהג אז "מען מאכט נישט אן עירוב". זיי ווייסען אליינס נישט פונקט פארוואס, אבער אזוי. און אז זיי ווילען אזוי, האט קיינער נישט קיין רעכט זיך צו דינגען. לעצטנס האט עפעס ר שטיקל געגנט זיך געמאכט אן עירוב בהכשר איינער פון די מערסטע אנגענומענע פוסקים אין לעיקוואד, אבער נאך דרוק פון די משתלטים על הציבור איז זיין הכשר בטל. קוקטס גוט די נוסח וויאזוי רבנים פסקנען הלכות היינטיגע טעג.
וכן הדבר עד ימינו ועד ביאת הגואל. ווען די זאלונים אסר'ן אריזאנא ווייץ, און די אהרונים אסר'ן צומת הגידין. וכו'.
א משוגענער באלאנגט אין משוגעים הויז, און א מאלעסטער באלאנגט אין תפיסה!!
אדם המוכה מחבירו יכול לילך לקבול לפני עכו"ם אע"פ דגורם למכה היזק גדול (רמ"א סי' שפ"ח ס"ז), מותר לקצץ ידיו על ידי גוי (ש"ך ס"ק מ"ה).
במח"כ לעיקוואד דו ווייסט דאך גאנץ גוט אז ישיבה לייט זענן מחמיר, ובפרט בהלכות שבת. דא איז פאראן דער משכנות יעקב און דער משנ"ב און ר' משה, איז דאס נישט גנוג א סיבה זיך אפצוזאגן פון גיבן א הכשר אויף דעם עירוב? ער זאגט נישט אז מטאר נישט, ער זאגט אז כדי צו פארמיידן מחלוקת גיבט ער מער נישט זיין השגחה. וואס איז שלעכט? כמותו ירבו! וואלט נישט גווען מער שלום אין ברוקלין לולא דאס וואס זיי האלטן אן דעם עירוב? איז נישט דאס דער טעם פארוואס אל ישנה מן המנהג, כדי שלא לעשות מחלוקת?
"אי השימוש בשכל הישר, הוא מקור כל הטומאה, שורש כל הרשעה שבעולם כולו"
הגם אז די מעשה אין לעיקוואוד איז באמת עקעלהאפטיג, מ׳׳מ איז דער מציאות נישט ממש ווי דו זאגסט. א. הרב אהרן קאטלער האט געהאלטען ווי דער משכנות יעקב. יעצט די היינטיגע קטלא קניא׳ס )ראש ישיבות בלע׳׳ז( ווייסען נישט בחייכון וביומיכון, מ׳׳מ ס׳איז געבויט אויף עפעס. ב. די היינטיגע התנגדות צו די גרויסע עירוב איז געבויט אויף עפעס וואס האט א נאמען ׳השקפה׳. דער פונקטליכע טייטש פון דאס ווארט ווייס איך נישט. וועלכע השקפה איז דאס? אבער ס׳איז עפ׳׳י רוב נישט מענטשען וואס קענען הלכה. ג. גערעכט אז הלכה דארף תשובות אבער קהלה זאכען זענען אנדעריש. ווען ס׳איז דא א מחלוקת אין א שטאט וויאזוי דער קהלה זאל זיך פיהרען, איז נישט מעגליך צוויי דעות. א קאר האט נאר איין דרייווער. ווען די יחידים אין לאנדאן וואלטען געהאט די מידנעסטע דרך ארץ פאר רוב מנין ובנין פון רבנים אין שטאט וואלטען זיי פארש5אנען אז5 קהלה זאך מעג נישט געפיהרט ווערען פון א יחיד. הרב ש.מ.כ. איז נישט רב אין שטאט און ער וווינטמנישט דארט אין געגענט און ער וואלט געמעגט אויסקומען מיט די לאקאלע מענטשען פאר ער גיבט א הכשר. ד. לויט ווי איך האב געהערט איז די טענה דארט אז קינדער שפילען אין גאס שבת נאך מיטאג. I saw kids on a rip-stick on shabbos afternoon !!. איך פרעג זיי ׳נו, איז וואס׳ און איך הער נישט קיין תירוץ, אבער בכל אופן דאס איז די מעשה. ה. ווען הרב כ׳׳ץ וועט ארויסלאזען זיין תשובות אויף זיין מצה בעקעריי און זיך פאר׳ענטפערען פארוואס ער האט באהאלטען זיין קולות דארטען, וועט ער מעגען פאדערען פון זיין קעגענער צו שרייבען תשובות להלכה. ו. לעיקוואוד איז נישט קיין חסידות ווי מ׳קען דינגען יונגעלייט צו שרייבען א תשובה און מ׳דארף נישט נעמען קיין אחריות דערויף. ווי איז אהרן ט׳׳ב׳ס תשובה וועגען ווייץ? לעיקוואוד האט נישט קיין א. סיימאן און נישט קיין י.מ.אינדיג פאר די זאכען.
The greatest obstacle to discovery is not ignorance--it is the illusion of knowledge.
(Daniel J. Boorstin) דא
שכויעח ר ליטוואק, הגם אויף די סברות קען מען זיך דינגען, בעיקר האב איך גיעפענט דער אשכול צו הערען מער אינפארמאציע און צדדדים. איך וויל אייך אבער פרעגען אביסעל מער. הרב כץ איז נישט אן אנגענומענע רב אין שטאט? וויפיל איך ווייס הייסט ער פון די וואס מען פרעגט שאלות בהלכה אין שטאט, נישט ווייניגער פון אלע אנדערע רבנים. די מעשה מיט די מצה בעקעריי ווייס איך נישט. אפשר פארציילסטו? איז עס טאקע די לאקאלע מענטשען וואס לאזן נישט, אדער אפאר מאכערס וואס האבען מחליט געווען זיך מתנגד זיין? איך פארשטיי אז די תושבים האבען עס געמאכט, זיי האבן נאר געזוכט א בעל מכשיר. און די לעיקוואד עסטעבלישמענט לייגט טעראר אויף רבנים זאלן נישט געבן קיין הכשר אויף עירובין. לעיקוואד איז א גרויסער שטאט מיט אסאך מענטשען זיי מעגן זיך פירען ווי זיי פארשטיין, און מרעדט נישט בכלל פון אן עירוב אויף די גאנצע שטאט נאר איין געגנט.
מענין לענין פארציילט מיר איינער א געשיכטע אז הרב כ"ץ האט זיך אמאל איינגעבעטן ביי ר משה מנחם ווייס ער זאל אים געבן די שליסל צו דער מקוה, אז א פרוי זאל זיך קענען טובלען פרייטאג בייטאג ווייל אין די קאנטרי איז נישטא קיין מקוה פאר פרייטאג צונאכטס און דער מאן פארט שוין אוועק זונטאג אינדערפרי. פרעגט אים ר' משה מנחם, זי קען דאך גיין מוצאי און מאיז נישט מתיר א טבילה ביום נאר בדוחק גדול ובדיעבד גדול. ענטפערט ער אים cause one time is not enough ודפח"ח. ר' משה מנחם האט אים נישט געגעבן די שליסל.
כוכב האט געשריבן:מענין לענין פארציילט מיר איינער א געשיכטע אז הרב כ"ץ האט זיך אמאל איינגעבעטן ביי ר משה מנחם ווייס ער זאל אים געבן די שליסל צו דער מקוה, אז א פרוי זאל זיך קענען טובלען פרייטאג בייטאג ווייל אין די קאנטרי איז נישטא קיין מקוה פאר פרייטאג צונאכטס און דער מאן פארט שוין אוועק זונטאג אינדערפרי. פרעגט אים ר' משה מנחם, זי קען דאך גיין מוצאי און מאיז נישט מתיר א טבילה ביום נאר בדוחק גדול ובדיעבד גדול. ענטפערט ער אים cause one time is not enough ודפח"ח. ר' משה מנחם האט אים נישט געגעבן די שליסל.
ר' כוכב: זיי נישט ברויגז. אבער א טבילה אום מוצאי שבת העלפט נישט ווען מ'דארף גיין פרייטיג צו נאכטס. און סתם אזוי טאר מען דאך נישט אפשטופן דעם זמן טבילה. נאר ווער ביניך דען (חוץ א פשוט'ע בעל עגלה) מחליט צו זיין וואס איז בעסער . גיין טבילה בייטאג אדער אפשטופן דעם זמן טבילה...
ר' ליטוואק פון בודאפעסט: דיין מאמר איז זייער פיין און וואויל. אבער אויף נקודה "ב" האב איך א שטארקע טענה. אינז האמיר א תורה און הלכה. וואס צו טון נעמט מען פון שו"ע. נישט פון יענעמ'ס בויך ווייטאג וואס מ'רופט "השקפה". ס'איז פונקט אזוי ווי "הרב" ישראל מ. סופר, שהוא פאוני ושמו פאוני. ער האט געטענה'ט אז מ'טאר נישט מאכן אן עירוב אין וויליאמסבורג, און בארא פארק ווייל ער האט זיך געדרייט ביים רעבי'ן זי"ע אין שטוב, און ר'האט קיינמאל נישט געהערט אז דער רעבע זכוסע יאגן אליינע זאל האבן געזאגט אז מען מעיג מאכן אן עירוב...
רבי בערל און הרב לעיקוואוד- איך זאג נישט מיין מיינונג. די זיינען די נקודות וואס מענטשען זאגען און זייערע טענות. איך האב אביסל חוזק געמאכט פונ׳ם השקפה טענה, ווייל ס׳איז לופט און נערישקייטען. הרב כ׳׳ץ איז נאר איין מו׳׳צ אין שטאט, ער איז נישט שטאט׳ס רב, און דעריבער, הגם זיין מיינונג איז אפשר נישט אוועקצומאכען, מ׳׳מ טאר ער נישט טוהן אליינס. אנדערע קענען אויך, און זאכען וואס זענען נוגע א ציבור טאר נישט בלייבען אין די הענט פון אן אומערוועלטע יחיד. ביטע דערמאנט מיר נישט י.מ.סופר ביים קאווע טרינקען. ס׳קען אפשר פלאצען קאווע פון אלע זייטען. אבער לגופו של ענין, איך האב גערעדט אמאל מיט א איד וואס איז געווען א רב אין א שטאט, נישט קיין שטיבעל רב נאר אויפגענומען פון׳ם ציבור צו פירען דער שטאט. איך האב איהם געפרעגט הלמאי מאכט ער נישט קיין עירוב אין שטאט. האט ער מיר געגעבען צו פארשטיין אז ס׳איז א גרויס שטאט אבער דער אידישע חלק איז זייער קליין. ממילא טאמער ער וועט מאכען אן עירוב נאר ביים אידישע׳ן געגענט, וועט מען נישט וויסען קלאר ווי ס׳ענדיגט זיך און ס׳וועט זיכער ארויסקומען חילול שבת. ארום די גאנצע שטאט איז נישט געווען מעגליך צו מאכען עירוב. דאס איז א רב׳ס א חשבון, וואס אפילו ווען איינער וועט זיך דינגען, מ׳׳מ איז דאס נישט קיין בויכוויי נאר אחריות פאר׳ן ציבור. למעשה איז דער רב דער מכריע אין די זאכען. היינט אין אמעריקא איז נישט דא קיין עכטע קהלות, ממילא פאסט נישט אזעלכע חשבונות, אבער בכל אופן עקזיסטירען זיי, און מיין שכל זאגט אז רוב דעות פונ׳ם רבנים אין געגענט זאלען מכריע זיין, נישט א מו׳׳צ פון אן אנדערען שטאט, נישט יונגעלייט מיט זייערע אוצר החכמה, נישט דער מיקל ווער ס׳זאל נאר זיין, נאר רוב אויפגענומענע רבנים וואס האבען די לאסט פונ׳ם ציבור אויף זיך.
The greatest obstacle to discovery is not ignorance--it is the illusion of knowledge.
(Daniel J. Boorstin) דא
נאך אלעס, זענן די ראשי ישיבה שליט"א דאס נענסטע וואס איז שייך צו א רב. איך גלויב אז דער קאנטראל און אחריות פון זיי צו די שטאט איז בערך דאס וואס עס איז גווען פון א פארצייטישע רב צו זיין קהילה. (מיינוס פסק'ן שאלות אויף למעשה, וועלכע אסאך רבנים אין די לעצטערע דורות האבן אויך שוין נישט גטוהן, כידוע.)
"אי השימוש בשכל הישר, הוא מקור כל הטומאה, שורש כל הרשעה שבעולם כולו"
כוכב האט געשריבן:מענין לענין פארציילט מיר איינער א געשיכטע אז הרב כ"ץ האט זיך אמאל איינגעבעטן ביי ר משה מנחם ווייס ער זאל אים געבן די שליסל צו דער מקוה, אז א פרוי זאל זיך קענען טובלען פרייטאג בייטאג ווייל אין די קאנטרי איז נישטא קיין מקוה פאר פרייטאג צונאכטס און דער מאן פארט שוין אוועק זונטאג אינדערפרי. פרעגט אים ר' משה מנחם, זי קען דאך גיין מוצאי און מאיז נישט מתיר א טבילה ביום נאר בדוחק גדול ובדיעבד גדול. ענטפערט ער אים cause one time is not enough ודפח"ח. ר' משה מנחם האט אים נישט געגעבן די שליסל.
ר' כוכב: זיי נישט ברויגז. אבער א טבילה אום מוצאי שבת העלפט נישט ווען מ'דארף גיין פרייטיג צו נאכטס. און סתם אזוי טאר מען דאך נישט אפשטופן דעם זמן טבילה. נאר ווער ביניך דען (חוץ א פשוט'ע בעל עגלה) מחליט צו זיין וואס איז בעסער . גיין טבילה בייטאג אדער אפשטופן דעם זמן טבילה...
א משוגענער באלאנגט אין משוגעים הויז, און א מאלעסטער באלאנגט אין תפיסה!!
אדם המוכה מחבירו יכול לילך לקבול לפני עכו"ם אע"פ דגורם למכה היזק גדול (רמ"א סי' שפ"ח ס"ז), מותר לקצץ ידיו על ידי גוי (ש"ך ס"ק מ"ה).
רבי בערל- דו האסט רעכט זיך צו דינגען פריוואט, אבער למעשה האף איך אז דו ביסט מסכים אז די הכרעה דארף בלייבען אין די הענט פונ׳ם אויפגענומענעם רב, ניין? און להיות משיב כהלכה, דיין עצות זענען ריכטיג אפשר אין דיין אומשטענדען, אבער די מעשה איז געשען מיט א רב וואס איז אינ׳ם עלמא דקשוט שוין באלד עלעף יאר. ס׳איז דעמאלס נאך נישט געווען קיין סמארטפרונ׳ס און ממילא דער צוטריט צום אינטערנעט איז געווען באגרעניצט און מ׳האט זיך נישט געקענט פארלאזען דערויף. אפילו היינט איז יענער שטאט א פארפרומטע מיט ווייניג אינטערנעט באנוצערס. עד כאן העירוב שילדען איז נישט פראקטיש אין יענער גויישע שטאט. איך ווייס אז ס׳איז שווער פאר אן אמעריקאנער, ובפרט פון א זייער היימישע שטאט ווי ב.פ. אדער וומסב׳׳ג, אנערצוקענען א מציאות וואס איז גאנץ אנדעריש פון וואס דו ביסט איינגעוואוינט, אבער דאס איז א שטאט ווי מ׳מאכט הכנסת ספר תורות אויפ׳ן סיידוואל׳׳ק. איך וויל נאר ארויסברענגען אז יעדער שטאט האט איהר מצב און אן אויסגעהאלטענע רב דארף וויסען וויאזוי זיך צו פארען דערמיט, און די מגפה פון יונגעלייט מיט קונטריסים איז א צרה פון ביידע זייטען.
היימישע ליטוואק - Let's not go there.
The greatest obstacle to discovery is not ignorance--it is the illusion of knowledge.
(Daniel J. Boorstin) דא
היימישער ליטוואק האט געשריבן:נאך אלעס, זענן די ראשי ישיבה שליט"א דאס נענסטע וואס איז שייך צו א רב. איך גלויב אז דער קאנטראל און אחריות פון זיי צו די שטאט איז בערך דאס וואס עס איז גווען פון א פארצייטישע רב צו זיין קהילה. (מיינוס פסק'ן שאלות אויף למעשה, וועלכע אסאך רבנים אין די לעצטערע דורות האבן אויך שוין נישט גטוהן, כידוע.)
נאר זיי האבן געלאזט די דיינים פון שטאט פסק'נען. כעין די באקאנטע מעשה מיט'ן רעבין און בעל עגלה וועלכע האבן זיך געטוישט די בגדים פאר זיי זענען אריין געקומען אין שטאט. דער בעל עגלה האט געשפילט די ראלע פון רעבע. און דער רעבע האט געשפילט די ראלע פון בעל עגלה. נאר דער "רעבע" האט אייביג מקפיד געווען אז זיין בעל עגלה זאל זיצן לידו.. ווען ס'איז אונטערגעקומען א שאלה האטציך די "רעבע" צולאכט, און געזאגט. "אזא גרינגע שאלה פרעיגט איר? דאס קען דאך מיין בעל עגלה אויך פסק'נען"...
כוכב האט געשריבן:מענין לענין פארציילט מיר איינער א געשיכטע אז הרב כ"ץ האט זיך אמאל איינגעבעטן ביי ר משה מנחם ווייס ער זאל אים געבן די שליסל צו דער מקוה, אז א פרוי זאל זיך קענען טובלען פרייטאג בייטאג ווייל אין די קאנטרי איז נישטא קיין מקוה פאר פרייטאג צונאכטס און דער מאן פארט שוין אוועק זונטאג אינדערפרי. פרעגט אים ר' משה מנחם, זי קען דאך גיין מוצאי און מאיז נישט מתיר א טבילה ביום נאר בדוחק גדול ובדיעבד גדול. ענטפערט ער אים cause one time is not enough ודפח"ח. ר' משה מנחם האט אים נישט געגעבן די שליסל.
ליל טבילה איז געווען פרייטאג צו נאכטס. דעם אכטן בייטאג איז דא א רבי משה וואס איז מתיר בדיעבד גדול. דעם זיבעטן בייטאג האט כמעט נישט קיין היתר להלכה.
