מיין געליטענע גענעראציע

[זר זהב]

די דור - 25 45 יעריגע (גיוו אר טעיק) - וואס זייערע עלטערן זענען די פירות פונעם חינוך פון האלאקאסט סורווייווער'ס איז א אנגעליטענע דור – טאקע נישט אויפ'ן פאפיר, נאר אין הארץ. ווען איך קוק אן מיינע 2 קליינע ווער איך זייער דזשעלעס: פארוואס האב איך נישט געהאט עלטערן וואס זאלן מיר "באוואשן" מיט ליבע? פארוואס האב איך געהאט עלטערן וואס האבן מיר גארנישט צוליב געטון מיינע קינדערישע תאוות, און נאך אלעס מיט א תירוץ אז די תורה לאזט נישט?

א קינד וואס וויינט אז ער דארף א ביציקל ווייל אלע פרענד'ס האבן און ער באקומט עס נישט האט דאס קינד פונקט אזויפיל צער ווי א 30 יעריגער נארמאלער בחור וואס קוקט צו וויאזוי זיינע חברים האבן שוין אלע לאנג חתונה געהאט און אויפגעשטעלט שטובער און דאס לעבן גייט אן כמנהגו של עולם. א קינד האט קליינע השגות, פראפארציאנאל איז זיין צער פאר'ן נישט האבן וואס ער וויל (ווילאנג ס'ע"פ תורה - נישט חומרות) גארנישט ווייניגער.

איך האב פארלוירן מיינע קינדער יארן. די תורה איז די סימבאל פון מרה שחורה לויט די חינוך וואס איך האב באקומען. מיינע עלטערן זענען נישט קיין שלעכטע מענטשן זיי זענען נאר א תוצאה פון עלטערן וואס האבן "סורווייווט", און יענע סורווייוערס זענען נאכער געווארן "הארד ליינערס" אלעס איז צוגעגאנגען מיט'ן שטרענגן. שלעק און געשרייען אויף די העכטע טענער צו פארסירן יעדע חומרא! לויט וויפיל ציפעס און פראסקעס איך האב געכאפט אין מיינע קינדער יארן וואלט איך היינט געדארפט זיין א דיין, און קענען האלב ש"ס בע"פ.

קיין לאוו האב איך קיינמאל נישט באקומען, און אזוי ווי די אידן אין לאגער וואס האבן פארקויפט ציגארן פאר א שטיקעל ברויט האב איך געקויפט צייט צו פארן אויף מיין נעיבאר'ס טו-ווילער מיט פלעי מאני. אלע אינגלעך (אויך פון סאטמאר חדר) זענען געפלויגן מיט זייערע בייקס און איך האב מיר נאכגעשלעפט מיט מיין סקוטער (יא, לאך נישט, קינדערישע צער). יעדעס מאל נאכ'ן קויפן צייט מיט א בייק האב איך נאכאמאל געבעטן מיין טאטן פליז איך דארף א בייק ס'איז אזוי גוט, יעדער האט פארוואס נאר נישט איך!

שוין ווייטער יעדער!! שוין ווייטער יעדער!! מ'טאר נישט האבן א ביציקעל! ס'איז א גוי'אישע זאך!

די פאלשע חינוך פון אונזערע עלטערן וואס האבן נעבעך געמיינט גוט האט אפגע'הרג'ט א דור. זיי האבן נישט געוואוסט וואו איין וואו אויס און מ'קען זיי נישט קיין סאך בלעמען ווייל רוב פון זיי זענען באמת געווען "וועל מינינג". איין זאך יא, זיי האבן זיך קיין סאך נישט געוואלט דערלענען, ווען ס'זענען געווען פראפעסיאנאלע מחנכים וואס האבן געשריבן ארטיקלען און גערעדט דרשות איבער חינוך האבן אסאך פון אונזערע עלטערן זיי אוועקגעמאכט, עה! זיי פארשטייען נישט נאר איך פארשטיי! (פאר דעם קומט זיי פעטש)

----------------

אפאר יאר גייט דורך און איך האב מיר דערזעהן אז איך גלייך און פארשטיי צו מוזיק. איך האב געשפילט אויף א "קעסיא" דא און דארט, געפארן צו סטארס וועלכע האבן געהאט קיעבארד'ס אויף דיספלעי, אפגעזיצן ביי א פרענד שעה'ן און געשפיעלט, ווייל אין מיין היים האט מיין טאט'ן חינוך געוואלט סורפרעס'ן מיינע געפילען, אמער, מוזיק איז פארבאטן!

איי מיין נשמה וויל עס, און איך האב א טאלאנט דערצו, וויזוי ווילסטו עס לייקענען ?

קיין קעסיא האב איך קיינמאל נישט באקומען, ווייל ווי געזאגט, די תורה ערלויבט עס נישט...

די זעלבע תורה האט אויך נישט באפוילן ליב צו האבן א טאטע מאמע, יא! האט איר געוואוסט דערפון ? די תורה האט נישט מצווה געווען קיינעם ליעב צו האבן א טאטע מאמע. מכבד זיין יא, ליעב האבן ניין, פארוואס טאקע ?

דער תירוץ ליגט אין די תגובה מיינע.

------------------------

דאס איז נאר איין קליינער טייל. ועוד חזון.

[בן תמליון]

פאר וואס-ווי-ווען אינעם עצם ענין, איז זיכער איר האט א הערליך פעדער.

[שרייבער]

דערמאנסט מיך פון שבת בלעטל...
איך בין אין די יארן צווישן 25 און 45, איך האב ב"ה נישט געהאט די עקספיריענס

אוודאי האט מען מיר נישט אלעס נאכגעגעבן, און וויי פארן טאטן וואס טוט עס יא, אבער ווייט נישט אזא פארמאט ווי דו לייגסט עס אראפ

[[NAMELESS]]

די זעלבע תורה האט אויך נישט באפוילן ליעב צו האבן א טאטע מאמע, יא! האט איר געוואוסט דערפון ? די תורה האט נישט מצווה געווען קיינעם ליעב צו האבן א טאטע מאמע. מכבד זיין יא, ליעב האבן ניין, פארוואס טאקע ?

שארף!

[נולד מאוחר]

סגייט נאך א טריט ווייטער. ווען זיי קוקען זיך צי ווי די אינגער דור איז מחנך די קינדער,
שרייען זיי איז עס א גוישע מהלך,אדער סטראשענען זיי אז די חינוך גייט בעקפייערן, די קינדער וועלן איסוואקסן געספוילטע מחצפים.

למעשה האבן זיי דען נישט קיין פוינט? עט ליסט מיט די צווייטט טענה?

[שמעקעדיג]

זר!! איך האב נישט קיין ווערטער! נאר טרערן אין מיינע אויגן!

אוי וויפיל איך שפיר מיט דיר. וויפיל מאל איך האב די זעלבע מחשבות, און איך בין מקנא מיינע קינדער...! איך ווייס, כלום אדם מקנא חוץ מבנו, אבער איך קען זיך נישט העלפן נאר זיין דזשעלעס פארוואס האב איך נישט געהאט לכה"פ האלב וואס מיינע קינדער האבן!

איך בין אדורך ענליכס ווי דו, מיט מוזיק וכדו'. סך הכל פון מיין חינוך איז בעיסיקלי ווי פאלגענד: אידישקייט איז א ביטערע שווערע זאך, גארנישט טאר מען נישט, און טאמער האלט איך נישט דערביי, וועל איך באקומען מכות אינדערהיים און אויך אין חדר, און חוץ מזה גיין אין גיהנם און מגולגל ווערן ח"ו אויף יענע וועלט. גיי פרעג פארוואס אזא חינוך זאל איבערלאזן א רצון אינעם קינד צו וועלן בלייבן א אידיש קינד.

איך פרוביר היינט מתקן צו זיין ביי מיר אין מיין שטוב וואס איך האב פארפאסט. איך גיס ליבשאפט אויף די קינדער, אידישקייט איז זיס, מען קען קוים ווארטן אויף א שבת ויו"ט, איך פרוביר אריינצולייגן א זיסקייט אפילו אין די שוועריגקייטן, עד שידי מגעת.

דעריבער האב איך געעפנט דעם אשכול ווי אזוי גיט מען אריין א זיסקייט אין אידישקייט.

[טעלעפאן]

דערמאנסט מיך פון שבת בלעטל...
איך בין אין די יארן צווישן 25 און 45, איך האב ב"ה נישט געהאט די עקספריענס

אוודאי האט מען מיר נישט אלעס נאכגעגעבן, און וויי פארן טאטן וואס טוט עס יא, אבער ווייט נישט אזא פארמאט ווי דו לייגסט עס אראפ

רובו ככולו - אין סאטמאר זיכער - זענען וויקטימס. און אויב דו האסט דאס נישט עקספיריענסד, דאנק דעם רבש"ע!

[טעלעפאן]

סגייט נאך א טריט ווייטער. ווען זיי קוקען זיך צי ווי די אינגער דור איז מחנך די קינדער,
שרייען זיי איז עס א גוישע מהלך,אדער סטראשענען זיי אז די חינוך גייט בעקפייערן, די קינדער וועלן איסוואקסן געספוילטע מחצפים.

למעשה האבן זיי דען נישט קיין פוינט? עט ליסט מיט די צווייטט טענה?

מיר געליטענע, א חלק פון אונזער ליידן זענען געוויסע "סייד עפעקטס", און איינע פון די "סייד עפעקטס" איז אז מיר זענען צו נאכגעביג צוליב וואס אונז זעמיר דורך. א געזונטער חינוך דארף הענדלען חוצפה מיט א געזונטער 'דיסציפלין' (נישט קיין פעטש סטראשונגען וכדו'. עס פאדערט זיך אן עקסטערער ארטיקל פאר דעם, ועוד חזון....) דאס אז מיר זענען אזוי נאכגעביג פאר אונזערע קינדער און דערפאר זענען זיי חוצפה'דיג איז אויך א תוצאה פונעם אומוויסנדן חינוך פון אונזערע אומוויסענדע עלטערן.

[יואליש]

געוואלדיג, זר זהב!

גם אני מצטרף לטעלעפאן אז די ענטפער איז נישט לויפן צום אנדערע עקסטרעם. קינדער ברויכן סטראקטור און דיסיפלין.

[שמעקעדיג]

געוואלדיג, זר זהב!

גם אני מצטרף לטעלעפאן אז די ענטפער איז נישט לויפן צום אנדערע עקסטרעם. קינדער ברויכן סטראקטור און דיסיפלין.

אודאי אזוי. עס מוז זיין דיסציפלין, אבער אן כעס, און נאר פאר זאכן וואס זענען באמת חוצפה. אסאך מאל זאגן קינדער זאכן פון טיפן הארצן און מיינען באמת גארנישט שלעכט, עס מעג זיי באדערן אדער וויי טון, און זיי מעגן פרעגן. נישט אלעס איז חוצפה.

אין אונזער גענעראציע האט מען נישט געטארט האבן די חוצפה צו פרעגן סיי וואס. מען האט געדארפט מקבל זיין באהבה אלעס וואס מען האט אונז געזאגט אדער געהייסן טון, אן זאגן א ווארט.

(איך וואלט געקענט באשטיין, סתם פאר אינטערעסאנטקייט, צו עפענען א אשכול אויסצושמועסן די בארבארישע מיטלען ווי אזוי אונזערע מלמדים האבן אונז קאנטראלירט, און זעהן וואס דער טייוול האט זיי געטריבן צו טון, נישט בלויז אפאר פעטש, נאר פארשידענע אכזריות'דיגע מיטלען.. אפשר אביסל בעביש, אבער איך האב נאך אין מיר, נאך אזויפיל יארן, שווערע געפילן אויף עטליכע מלמדים, און וואלט עס געוואלט אויספאקן ברבים (אן קיין נעמען). אויב איינער איז אינטערעסירט (איך וויל נישט שטיין אליין ווי א נאר אין מארק), לאמיר עפענען א אשכול!)

(שפעטערדיגע הוספה: כ'האב שוין געעפנט דעם אשכול דא. ווער עס וויל איז מכובד צו שרייבן זיין עקספיריענס, וכל המוסיף מוסיפין לו לייקס...)

[זר זהב]

איך האב נישט געזאגט אז איך לויף צום אנדערן עקסטרעם, אונז ווייסן מיר וואו איין און וואו אויס. כ'וועל מסביר זיין בקרוב.

[קאמפיאטער]

געוואלדיג מורא'דיג זר!!
הינדרעט פארצענט גערעכט! אין אויף אינז ליגט היינט א חוב עס מתקן צי זיין.
דעס וואס מען זאגט א חינך פין דעם דור פינעם האלעקאסט... דאס איז ח"ו נישט קיין טענה צי זיי, יא זיי האבן בייקימען אזא חינוך וואס אן דעם וואלטן זיי זיך נישט געקענט האלטן, אין ליידער האבן זיי עס געגעבן אזוי ווייטער, אבער היינט קען עס נישט גיין אזוי אין א קינד מיז האבן ליבשאפט ליבשאפט אין נאכאמאל ליבשאפט א אנקאנדישענעל ליבשאפט נישט קיין חילוק וואס ער טיט אין וויאזוי ער פירט זיך אויף.

סגייט נאך א טריט ווייטער. ווען זיי קוקען זיך צי ווי די אינגער דור איז מחנך די קינדער,
שרייען זיי איז עס א גוישע מהלך,אדער סטראשענען זיי אז די חינוך גייט בעקפייערן, די קינדער וועלן איסוואקסן געספוילטע מחצפים.
למעשה האבן זיי דען נישט קיין פוינט? עט ליסט מיט די צווייטט טענה?

מיר געליטענע, א חלק פון אונזער ליידן זענען געוויסע ״סייד עפעקטס״, און איינע פון די ״סייד עפעקטס״ איז אז מיר זענען צו נאכגעביג צוליב וואס אונז זעמער דורך. א געזונטער חינוך דארף הענדלען חוצפה מיט א געזונטער ׳דיסציפלין׳ (נישט קיין פעטש סטראשונגען וכדו׳. עס פאדערט זיך אן עקסטערער ארטיקל פאר דעם ועוד חזון....) דאס אז מיר זענען אזוי נאכגעביג פאר אונזערע קינדער און דערפאר זענען זיי חוצפה׳דיג איז אויך א תוצאה פונעם אומוויסנדן חינוך פון אונזערע אומוויסענדע עלטערן

איינער וואס קיקט אזוי אן ליבשאפט לעבט אין א טעות. (אזוי קיקט מען אן ליבשאפט בכלל?.... אדער נאר פאר די קינדער?) ער האט קיינמאל נישט בייקימען קיין ליבשאפט אין ער פארשטייט נישט וואס דאס מיינט בכלל. פארוואס זאל ליבשאפט ברענגן געספוילטע מחצפים?? וואס האט איינס מיטן צווייטן? אזא איינער וואס איז זיך אזוי טועה ווייסט נישט וואס עס מיינט געבען ליבשאפט. וואס האט ליבשאפט מיט געספוילטקייט רבוש"ע? איך ווייס עס אפי' נישט וויאזוי אפציפרעגן ווייל איך פארזטיי נישט די סתירה בכלל פין די צוויי זאכן.

[נס קאווע]

ר' יאסי גרין ברענגט'ך עס זייער גוט ארויס אין זיין ניגון איך האב געכאפט ביי ואני ער איז א היימישער כ,מיין אז ער'ט געלערנא אין סענדז סט, ר' ליפא זינגט עס גוט נאך אבער איך ווייס נישט צו ער פארשטייט דעם עומק פארפאלן זיין טאטע האט זיך נשט געווייקט אין סאטמאר

[נולד מאוחר]

די מיניט וואס איך אנערקען אז מיין 5 יעריגס געפילן האבן פינקט אזא געוויכט ווי פינעף אין דרייסיג יעריגערס

א קינד וואס וויינט אז ער דארף א ביציקעל ווייל אלע פרענד'ס האבן און ער באקומט עס נישט האט דאס קינד פונקט אזויפיל צער ווי א 30 יעריגער נארמאלער בחור וואס קוקט צו וויאזוי זיינע חבירים האבן שוין אלע לאנג חתונה געהאט און אויפגעשטעלט שטובער און דאס לעבן גייט אן כמנהגו של עולם. א קינד האט קליינע השגות, פראפארציאנאל איז זיין צער פאר'ן נישט האבן וואס ער וויל (ווילאנג ס'ע"פ תורה- נישט חומרות) גארנישט ווייניגער.

דעלמאטס ווערט דיספלין זייער א שווערע זאך.
פארוואס? חיץ לויפן אויפן גאדער וועט אויף יעדע זאך וואס מיין קינד בעט אין וויל' קודם זיין די תירץ אין מיין קאפ יא די דיפאלט איז יא דערנאך לאמיך זען פארוואס נישט?
פינקט פארקערט ווי די אלטע חינוך וואס חוץ פין לערנען תורה איז די דיפאלט ניין דערנאך לאמיר זען פארוואס יא? האסט געפאלגט מאמי, אקעי קענסט האבן א בייק.

ווען די דיפאלט תירץ איז יא אין מ'איז אויפריכטיג מיט זיך אליין, איז דא זייער ווייניג מאל ווען דאס קינד באקימט א ניין. אזא קינד וואקסט אויף געספוילט.
"מ'איז אויפריכטיג מיט זיך אליין" מיין איך ,פאר מענפערט ניין פארן קינד טראכט מען גיט אריין פארוואס זאג איך ניין ? ווייל איך האב נישט קיין געדולד יעצט עם צי קויפן א פרייז אדער ווייל סאיז באמת נישט גיט פאר קינד יעצט צי באקימען א פרייז? נאכען טראכטן אזוי פאלט אוועק נאך אפאר הינדרעד ניינ'ס וואס מ'רעדט זיך איין אז מ'מיינט די קינדס טובה.

עכ"פ אזוי טנעה'ט מיין זיידע.

[דבילה]

'ך הער וואס דיין זיידע זאגט... אבער וואס זאגסטו? (פארפאלן, שוין ווייטער די היינטיגע חינוך)

למעשה, פארוואס פארלאנגט זיך א דיפאלט תירוץ? זענען אונזערע קינדער ראבאטן אז ס'פארלאנגט זיך א דיפאלט קאממאנד צו באהאנדלען זיינע בקשות? 'ך וואלט געזאגט אז סיי וועלכע דיפאלט תירוץ קען קיין גוטס נישט ברענגן. א קינד זעט מן הסתם גאר שנעל אז מ'לייגט צו עם קיין סך קאפ נישט צו.

חוץ פון דעם איז מיר א וואונדער וויאזוי דער מענטש וואס האט שוין מחליט געווען צו זאגן ניין גייט דערנאך מחליט זיין פארוואס ער זאגט ניין... און דאס אלץ ווייל ער וויל גאר זיין "אויפריכטיג מיט זיך אליין"!

[נולד מאוחר]

מיט די ווארט 'דיפאלט' מיין איך נישט א ראבאטישע פראגראמאטישע דיפאלט.
סארי כהאב נישט געניצט די גיטע ווארט. לאמיך געבן א משל וואס כהאב געמיינט מיט 'דיפאלט'
ווען איינער בעט א טובה פין א צווייטען, די גיטהארציגע מענטש גייט די taught proses אזוי, קודם פארוואס נישט זאל יענער הנאה האבן, דערנאך איין מיניט אפשר וועל איך ליידן דערפין . ער טראכט עס דורך אויב זעט ער נישט קיין גרויסע שאדן פאר זיך איז די ענטפער 'יא' .
ווידערים ביי א שלכטער מענטש איז פארקערט קודם וואס עפעס בארגן מיין שירעם ס'מיינס דערנאך איין מיניט אפשר קען איך האבן עפעס דערפין אזוי רעכענט ער אויס וואס לוינט זיך עם צי טון די טובה.
אין די נמשל רעדט מען פין אינזער קינדער במילא קודם 'יא', פארוואס נישט א מענטש וויל עפעס. קודם יא מיינט נישט געפרויגרעמט ס'מיינט אז אויב איז נישט דא קיין סיבה אויף נישט דעלמאטס איז יא.
משאכ ביי מיין זיידע איז פארקערט.
איך בין אונספייערט פון משה רבינו, ערל שפתים דאך א מנהג א בעל מופת. איך שרייב סנישט קלאר, כוועל נאך שפאלטן דעם ים איין טאג.

[יואב]

געוואלדיג זר! גם אני בחלומי. The NO parents. אויף אלצדינג איז געוועזן דער ענטפער "ניין" (ווער פרעגט זיי אפילו). סיידן מ'האט געקענט "Proven" ס'זאל זיין "יא". אבער וויאזוי האט מען געקענט פראוון אזאנע חברה? מ'האט טאקע נישט געקענט. איך האב די זעלביגע. איך קוק אן מיינע קינדער און איך פארגין זיי פשוט נישט.

[באגאבא]

וואס גייט דא פאר ?

בין איך דער איינציגסטער מיט נארמאלע עלטערן , איך גיי נישט זאגען זיי האבען מיר אלעס געלאזט אבער סתם זאגען ניין אויף יעדע זאך קיינמאל, פינק פארקערט מיינע עלטערן ווען זיי האבן געזאגט ניין איז אלטס געווען מיט א הסבר פארוואס זיי לאזן נישט. נישט אלעמאל האב איך עס אויפן פלאץ פארשטאנען אבער סוף כל סוף האב איך פארשטאנען זיי מיינען מיין גיטס
אגב וועגן טא ווילער האב איך געוואינט און א שטאט וואס מען דאס נישט האבן אזאנס, אבער מיין טאטע פלעגט אינז טראגען ארויס און א פארק אין דינגען אינז פלעג מיר ארין האצקענען מיט דיעם , ער פליעגט האלטן אס עז געזינט פאר קינדער זאלן זיך אויס געבן בדרך היתר
צי מוזיק האב איך קיינמאל געפיל נישט געהאט

איין זאך יא פין מיינע רבי'ס האב איך יא געכאפט
איך געדענק איינמאל האב איך געכאפט איבער 100 פעטש פאר זאך וואס איך אפילו נישט געוויסט אז איך טי ראנג. וואס איך קען אים אלטס נישט מוחל זיין

[גאנצל]

wow זייער א שיינע ארטיקל נישט באמערקט ביז יעצט

איך מיין אז איינע פון די סייד עפעקט'ס פון די האליקאסט סארווייווערס חינוך איז דעס אליין אז מ'ווייסט שוין נישט וואס ס'מיינט נארמאל און וואס ס'הייסט געספועל'ט מ'האט באקומען עפעס אזא דיסארדער טו נישט צופיל די ספוילסט איך זאג נישט מ'טאר נישט צופיל ספוילן ווייל א קינד דארף מען דאך אויסלערנען פאר די טובה פון זיין צוקונפטיגן לעבן אז ס'איז דא אזא מין זאך ווי ניין אבער געבן וואס א קינד דארף הייסט נישט געספוילט בכלל נישט

איך געדענק איך בין אמאל געקומען צו מיין טאטן מין מיין דעמאלסדיגע בן יחיד'ל א צוויי יעריג קינד געווען איז געזיצן דארטן מיין היפש עלטערע שוואנער און ער זעהט ווי אזוי איך טשאטשקע מיר מיט מיין איינציגן געהאט אפאר יאר נאך מיין חתונה פרעגט ער מיר מיט אזא ביטער שמייכל דאס קינד האט שוין געכאפט אמאל א פאטש ? דארפסט אים געבן ס'איז געזונט
די שוואנץ איינער דאס איז דיין איינציגסטע פראבלעם וואס דו האסט זיכער צו מאכן אז ער האט שוין געכאפט אחת למעלה ושבע למטה נאר ער איז אויך נישט שולדיג ער האט מסתמא געלערנט ביי א מלמד וואס האט די ערשטע טאג קודם געגעבן א פראסק פאר אלע קינדער צו וויסן אז מ'דארך מורא האבן אזוי ויי ס'שטייט ווייס איך ווי

אבער ב"ה איך קען מיר נישט אפרעדן אויף מיינע עלטערן טאקע נישט געגעבן קיין ליבשאפט אבער נישט געבאדערט קיין סאך

[נצבד]

הבל הבלים

ווער עס קען די היסטארי פון די זעכציגער יארען, און פארוואס די היפי מאוומענט האט אזוי בצויבערט די יונגע מאסען, ווייסט אז סהאט גארנישט מיטען היימישען עולם, און זיכער נישט מיט די האלאקאוסט.

אלע טענות וואס ווערט דא אויסגערעכנט, אנגעהויבען פון קנאפע ליבשאפט און געענדיגט ביי שטרענגע דיסצעפלין, האסטע געהערט פונעם גוי אויך און די זעכציגער יארען.

[שמעקעדיג]

נצבד, ואו ביסטו א חכם, ממש ווי שלמה המלך,
ער האט שוין אויך געזאגט הבל הבלים, הכל הבל.

[דעת תורה]

נצבד איז הונדערט פראצענט גערעכט, עס האט גארנישט מיט סורווייוואר'ס, עס האט פשוט מיטן חינוך וואס די סורווייווערס אליינס האבן באקומען פארן קריג, עס איז לאו דוקא די אידישע תורה און קולטור, אדרבה עס איז פון די זאכן וואס מיר זענען נשפע געווארן פון די גויים אשר סביבותינו, און ברוך המקום אז א דאנק מיר וואוינען אין אזא פארהעלטניסמעסיג נארמאלע מדינה היינט דרינגט אריין דער קולטור ביינונז אויכעט, און ברענגט אונז נאנטער צו די ריכטיגע השקפת התורה

[berlbalaguleh]

סגייט נאך א טריט ווייטער. ווען זיי קוקען זיך צי ווי די אינגער דור איז מחנך די קינדער,
שרייען זיי איז עס א גוישע מהלך,אדער סטראשענען זיי אז די חינוך גייט בעקפייערן, די קינדער וועלן איסוואקסן געספוילטע מחצפים.

למעשה האבן זיי דען נישט קיין פוינט? עט ליסט מיט די צווייטט טענה?

נולד. איך זעה אז דו האסט נישט געכאפט זר'ס פוינט. ער האט נישט געזאגט (און קיין שום נארמאלער מענטש האלט דאס נישט.) אז מ'דארף אלעס, אויטאמאטיש נאכגעיבן פאר די קינדער. אבער ווען א קינד בעיט בתחנונים דארף א טאטע זיך קענען אריינלייגן אין זיין מצב אז ס'גייט איהם בנפשו. ספעציעל א טאלאנט וואס א קינד האט, דארף א טאטע דאנקען דעם באשעפער מיט וואס ער האט מחונן געווען זיין קינד און העלפן אויסארבעטן.