האט דער גוי עולם הזה?

[שמערל]

די "איינציגסטע" זאך וואס ברענגט א סיפוק פאר א מענטש, איז ערפילן א ציל וואס זי האט זיך אליין פארגענומען. ווי שווערער די ציל, אלץ מער די הנאה.( איך רעד נישט פון סתם פשוטע תאוות גשמיות ווי אכילה, משגל, וואס די תאוות זענען הכרחיים לקיום המין,) ודוק בזה עמוק, כי זה כל האדם.

קטלא קניא זאל זיין געזונט, האט אין זיין ארטיקל איבער וועבערמאן, מוראדיג שטארק ארויסגעברענגט ווי אין אונזער סאסייעטי פעלט דאס די מערסטע, וויבאלד כמעט איעדע זאך וואס מיר טוהן איז אן א בחירה, למשל מיר קענען קיינמאל נישט האבן א הנאה פון טרעפן א גוטן זיווג, ווייל מיר האבן קיינמאל נישט אויף דעם געארבייט, א שדכן האט עס ארלעדיגט און עם קומט אויך נישט קיין קרעדיט, ווייל שידוכים איז דאך ממילא באשערט. און אזוי ווייטער יעדע זאך וואס מיר טוען, קליידונג וואס מיר קויפן, איז שוין פארגעשריבן פונקטלעך פאר אונז.

איה"נ די איינציגסטע הנאות מיט וואס מיר זענען געבליבן, איז די תאווה פון עשירות, און לערנען, און דאס איז די איינציגסטע זאך וואס קען א חסידישער יוד מאכן גוט פילן, אבער ווי קומט עס צו א גוי אדער אפילו א מאדערן יוד וואס דארף אליין דעסיידן אויף יעדע טריט און זיין לעבן, יעדן טאג וואס ער גייט נאך מיט זיין ווייב משולבות יד ביד, איז אים אזא הנאה ווי די ענדיגסט ש"ס, דיין ווייב מיינט נעבעך אז בעסערס ווי די איז נישטא פאר איר, אבער זי ווייסטאך יא, אז די מינדעסטע שלעכטע זאך איז מאן פארזונדיגט זיך, איז דא א וועג ארויס. אמת דער מאן האט אסאך א שווערערען לעבן, און ער ציטערט פארדעם יעדע טאג, אבער די ווייסטאך אודאי, ווי שווערער די ארבייט אלץ גרעסער די לוין.

[אפטעמיסט]

בקיצור דער אשכול איז שוין לאנג פארפארן, מיין עיקר נקודה איז איבער דער ברייט פארשפרייטער דאגמע אז דער איד האט יענע וועלט און דער גוי די וועלט, ווען אין פאקט טיילן זיך די אידן און די גוים מיט דעם גליקליכן וועלט שוה בשוה און פאר יעדער צופרידענער גוי האסטו א צופרידענער איד, און דאס רוב פון ביידע ליידן און שווייגן.

כ'ווייס נישט צי ס'איז אזוי ווייט אנגענומען אז דער גוי האט הנאה, ווי דער גוי "קען" הנאה האבן. ודו"ק.

[אפטעמיסט]

אבער אי משום הכי, פארוואס דוקא גמרא, עס קען דאך אויך זיין תהלים?

אה"נ, און ס'קען אויך זיין דעם ברית החדשה אדער קאראן.

[יאיר]

איך מוטשע זיך צו פארשטיין וואס גייט דא פאר?
בשעת ווען יאיר ברענגט קלאר ארויס זיין נקודה, אז תורה איז לאו דוקא די איינציגסטע מיטל צו ברענגען שמחה און סיפוק, שרייען ארטיסט און אפטעמיסט צוויי טענות:
1). די גוי׳שע ביכער זענען נישט אזוי… (און דאס איז נאך ווען איך האב שוין פעסטגעשטעלט פון וועלכע סארט ביכער יאיר רעדט, און אפילו געגעבן א לינק צו א גרינגע בוך געאייגנט פאר מתחילים).
2). רעליגיע ברענגט א רואיגקייט.
ביז איך בין צוגעקומען צו די מסקנא, וואס דער דיפערענץ איז:
ווען יאר רעדט פון א בלאט גמרא, מיינט ער די שארפקייט און טיפקייט דערפון, (כידוע אז טשאלענדזשן דעם מוח ברענגט א מורא׳דיגע סיפוק), דעריבער פארשטייט ער אז א סייענטיפישע בוך קען עס עניטיים ביטן.
אבער ווען כוכב, אפטעמיסט און ארטיסט רעדן פון גמרא מיינען זיי די ספירטואליטי, די חיות וואס א בלעטל גמרא האט אין זיך וכו׳… דעריבער איז עס נישט קיין צוגלייך צו סייענטיפישע ביכער. אבער אי משום הכי, פארוואס דוקא גמרא, עס קען דאך אויך זיין תהלים?

באמת איז די "חיות" פון א שטיקל גמרא א געמיש פון די אינטעלעקטועלע טשעלענזש און ספיריטועלע צופרידנהייט. אויף דעם ארויף זאג איך אז מענטשן קענען עניטיים טרעפן ביידע אין א ריזיגע אויסוואל אין די גרויסע וועלט.
מיין איינציגע שאלה איז נאר, פארוואס דער סייענטיסט ווערט נישט בייז אז דו זאגסט אים אז עס זענען פארהאן נאך מיטלען צו טרעפן צופרידנהייט אויסער סייענס, בעת דער פרומער איד ווערט אינגאנצן אויסער זיך אויב מען קען טרעפן סיפוק ערגעץ אנדערש אויסער דעם קיצור שולחן ערוך.

[יאיר]

נאך א נקודה: סייענס, קונסט, פאמיליע, חסד, וכדו', קענען ברענגען פונקט אזא גייסטיגער סיפוק ווי רעליגיע.

[ארטיסט]

אבער אי משום הכי, פארוואס דוקא גמרא, עס קען דאך אויך זיין תהלים?

אה"נ, און ס'קען אויך זיין דעם ברית החדשה אדער קאראן.

אדער קלייבן ליידיגע קאנעס פון די גאס.

[פארוואס?]

ארטיסט, וואס ביסטו אזוי אויסן צו קלייבן ליידיגע קאנעס אין גאס?
כ׳פארשטיי באמת נישט פארוואס דו פראבירסט מיט אלע כחות צו אוועקפיהרן אן אנגענעמע שמועס צו א קינדערישע לעוול.

[ארטיסט]

די איינפאכע ענטפער איז אז עס צוטרייסלט דעם באוויסטזיין אז אין א אידישער פארום קען איינער מיט מאמע לשון שרייבן אז די פארשאלטענע קאראן ברענגט סיפוק אדער עוואלאציע. איך האב געשפירט ברעכעדיג און א שטארקע קאפ ווייטאג האט מיר ארום גענומען וויאזוי מאמע לשון קען אזוי גרויליג שרייבן. דאס האב איך געמיינט מיט ליידיגע קאנעס. קענסט פאר די געלט זאמלען שמוץ דאס קען אפשר אויך ברענגן סיפוק.

ענק ווילן דוקא פארטרייבן יעדע פרישע שרייבער? ארלעדיגט איך האב נישט געמאכט קיין בונד מיט ק״ש. אבער אזאנע דברי שחת לאו כל מוחא סבל דא.

[ארטיסט]

נאך א נקודה: סייענס, קונסט, פאמיליע, חסד, וכדו', קענען ברענגען פונקט אזא גייסטיגער סיפוק ווי רעליגיע.

אזוי שרייבט א אינו בן ברית, אדער עמיצער וואס לא למד דף בימיו.

[kliger]

נאך א נקודה: סייענס, קונסט, פאמיליע, חסד, וכדו', קענען ברענגען פונקט אזא גייסטיגער סיפוק ווי רעליגיע.

אזוי שרייבט א אינו בן ברית, אדער עמיצער וואס לא למד דף בימיו.

פארוואס פיהלסטו נישט אזא טעם אין משניות אדער אין אגדתא אדער אין תורה שבכתב אדער תנ"ך ?
אין בכלל א בלאט גמרא רעדסטו פון די עוועלאציע פונעם בלאט ד"ה מיט תוס און אחרונים יא??????

[הוגה]

זייער אן אינטערעסאנטע שמועס האט זיך דא ערווארבן. וואס איך נעם ארויס פון די גאנצע דעבאטע איז אז סיי דער איד און סיי דער גוי האט ניט קיין עולם הזה און ניט קיין עולם הבא. נו וואס קען מען טון? [tag]יאיר[/tag], ביזט מסכים מיט מיר?


.

[מאטי]

און איך נעם ארויס דערפון "די טעאריע אף רעלעטיוויטי" אויף א פרישער לעוועל

[יואליש]

מיין עיקר נקודה איז איבער דער ברייט פארשפרייטער דאגמע אז דער איד האט יענע וועלט און דער גוי די וועלט, ווען אין פאקט טיילן זיך די אידן און די גוים מיט דעם גליקליכן וועלט שוה בשוה און פאר יעדער צופרידענער גוי האסטו א צופרידענער איד, און דאס רוב פון ביידע ליידן און שווייגן.

זאגסטו אז האסט געלערענט א מאמר חז"ל איבער יעקב ועשיו און קומסט עס דא אפווארפן. טאקע א הנאה וואס בלויז א איד פארמאגט.

[יואב]

איך וועל אנדערש פראזן די אויבערהאנט דער יעניגער מיט דער גמרא פארמאגט איבער אנדערע.

לפענ״ד געפינט זיך נישט דער ווענדפונקט, ביי דעם עצם ״סיפוק״. איך בין ביי דער מיינונג, אז וויסנשאפט, און אזוי אויך פילע אנדערע סארט אינטילעקטואלע תחומים אין וואס מ׳קען זיך באשעפטיגען, קען ברענגן דעם מענטש געוואלדיגע, און ענדלאזע סיפוק הנפש. מ׳קען דאס אין קיין פאל צוגלייכן צו הבלי עולם הזה, אויף וואס ס׳איז דא א צד צו זאגן ס׳וועבט, אדער ס׳מאכט דיפרעסט.

די אויבערהאנט א בן תורה, און געוויס אנדערע רעליגיעזע מענטשן האבן, איז ״אמונה און בטחון״. ס׳האט לאו דוקא מיט א בלאט גמרא. אויב א נישט רעליגיזער וועט לערנען גמרא, וועט אים דאס קנאפ העלפן בנוגע שמחת החיים.

ווען דאס גאנצע האב-און-גוטס שלעפט זיך מיט די פייער צונגען, ס׳באטרעפט אים א טראגעדיע, ער ליידט צרות -- דער מאמין ווייסט אז פון הימל האט מען אזוי אנגעשריבן. אז ער שוויצט אדורך זיינע פראבלעמען מיט אמונה און בטחון, האט ער א מער לייכטערן פעלד צו פארדייען זיינע מיטמאכענישן.

ער ווייסט אז ער קומט אפ, אויף יענער וועלט ווארט אים אפ שכר, דער עיקר איז דאס אריינכאפן מצוות ומעשים טובים, שפענד געלט פאר מצוות מיט שמחה, אא״וו. ס׳איז די איינפאכע לאגיק וואס ברענגט אזוי אנצונעמען.

סתם אבער ״סיפוק לשם סיפוק״, זע איך נישט פארוואס דער יעניגער מיט דער גמרא, פארמאגט עפעס אן אויבערהאנט. סיי וואספארא יגיעה, סיי וואספארא דערגרייכונג, ברויך בדרך כלל צו דעליווערן סיפוק פאר דעם מענטש.

[שמערל]

פון די סיפוק וואס די רעדסט, מיין איך אז אפילו @ארטיסט וועט מודה זיין אז א אינו בן ברית א טמנ'ער מוסלמענער, קען אויך האבן פונקט אזא רואיג לעבן ווי א יוד.

[שמעקעדיג]

איך מיין אז מען קריכט אריין אין א טיפע דעבאטע וואס איז מעיקרא נישט ריכטיג,

עוה"ז און עוה"ב מיינט נישט די וועלט און יענער וועלט, עס מיינט גוף ונשמה/רוחניות גשמיות. עוה"ז טוט פשוט אפטייטשן גשמיות, בשעת עוה"ב צייגט אויף א דבר רוחני.

דער גוי/עשו האט באקומען אלע תאוות גופניות, ער מעג האבן אלע נישט כשר'ע כלים, ער האט נישט קיין פחד פון זיין ראשעקאל אדער ראש ישיבה... ער קען קוקן, הערן וואס אימער ער וויל אן קיין שום אפהאלט, עסן ווען/וואו/וואס ער וויל, קיינע פראבלעמען מיט כשרות/הכשרים/תעניתים/ניין טעג/פאר קידוש/נאך הבדלה/פארן דאווענען/חמץ פסח/חוץ לסוכה, וכדומה.. ער מעג רעדן אלע לשה"ר ורכילות און זיך פאסמאקעווען מיט יענעמ'ס שמוץ, ער מעג עובר זיין אויף די שלש חמורות (כ'רעד נישט יעצט געזעצליך אדער וואס אנבאלאנגט ז' מצווות בני נח), מוז נישט לערנען, מוז נישט דאווענען, מוז נישט אויפשטיין צו זמן קר"ש, דארף נישט טראכטן פון קיין טהרת המשפחה, ער קען פארן הוליען ווי אימער אין די וועלט אן דאס מינדעסטע דאגה פון רוחניות/ביהמ"ד/כשרות/שמירת עינים, ער קען גיין הוליען כמעט נאקעט אין גאס, ער קען גיין אין קאלדעזש , ער קען דרייוון א רויטן ספארטס קאר און באהעפטן מלאחור א גרויסן ספיד שיפל, ער קען אנטון וועלכע סארט בגדים עס שמעקט אים/איר, קען גיין וועלכע גלעזער ער וויל, ער מעג אפילו שפריצן כל מיני דיאדרענט און זיך שאוערן מיט שמעקעדיגע זייפן! ער מעג זיך חבר'ן מיט וועם ער וויל, ער מעג טראכטן וואס ער וויל, ער קען טשוזן וועלכע אמונה ער וויל אדער אפילו זיין אן אטעאיסט... נישטא קיין האצקעריי אדער הוליעריי פון וואס ער מוז זיך צוריקהאלטן. נישטא קיין גדרים וסייגים אויף גארנישט. ער איז א גענצליך-פרייער מענטש, בגוף.

אויף יענע וועלט פארט עס ווייטער אויף דעם מהלך. אויב איז ער געווען מחסידי אומות העולם, איז פאראן א ספעציעלע גופניות'דיגע/גשמיות'דיגע גן עדן, ער וועט זיך דמיון'ען ווי דער בעל עגלה מיט גוטע פערד, אדער א מעכטיגן פארערי אויטא אויף א שפאגל נייעם אויטאבאן ראוד אין גערמאני, קען אפילו זיין 70 נקיבות פאר די אראבער... ער וועט זיצן מיט זיינע בעלי תאוה אינאיינעם און מאכן א לעבן ([tag]הוגה[/tag], פליז נעם מיך נישט אויפן צימבל פון וואו איך ווייס, כ'האב עס געזעהן אין עפעס א מעשה בוכל, ומשם תדרשנו...)

משא"כ דער איד, להבדיל, דער איד!! דער חלק אלקי ממעל, אה! זיין לעבן איז א נשמה, א רוחניות, ער שפירט א טעם אין רוחניות, אין גשמיות איז ער היבש באגרעניצט, יעדע צווייטע זאך טאר מען נישט, ער קען קיינמאל נישט טון וואס ער וויל, ער איז געבונדן צו א שו"ע 24/7, כל ימי חייו, ומינה לא תזוע, ממילא זיין גוף קען נישט נהנה זיין פון די אלע תאוות, אבער ספיריטואל און רוחניות'דיג האט ער די וועלט און יענע וועלט... די תורה הק' וואס כי הם חיינו ואורך ימינו, און לולא תורתך שעשועי אז אבדתי בעניי, דאס קען נאר א אידישע נשמה שפירן, דער גוי שפירט א טעם אין א בלאט גמרא אדער נשמת אזוי ווי דער איד שפירט אין א לאבסטער, די גמרא קלעבט אויף אים ווי ארבעס צום וואנט.. און ווידער בעוה"ב איז דאך זיכער אז דער איד איז נהנה מזיו השכינה און פארברענגט אינאיינעם מיט די אבות הקדושים, עס איז א תענוג וואס לאזט זיך נישט באגרייפן, עין לא ראתה אלקים זולתך, עס איז אלעס הויל רוחניות.

כנלענ"ד מפי ספרים וסופרים.....

[פישלע העררינג]

וכך שנו חכמים בדעקלערעישאן אוו אינדיפענדענס: מען מאכט א נייע לאנד ווי יעדער איז אייניג בארעכטיגט צו נאכיאגען צופרידנקייט.

The pursuit of happiness.

[הוגה]

איך שטום נישט דווקא צו צו [tag]שמעקעדיג[/tag] 'ס מעשה ביכל. אבער ער איז הונדערט פראצענט גערעכט. זיך טענה'ן אז אידן זענען צופרידן און גוים נישט ווייל זיי לערנען נישט גמרא פאסט פאר א כתה א' יונגעל אפשר. גיי ארויס אין גאס און ווייז מיר די צופרידענע אידן און אומצופרידענע גוים און איך וועל דיר צייגן דאס פארקערטע. נאדיר נאך א שמעקעדיג פארן ריכטיג אפלערנען די ברכות יעקב ועשיו.


.

[ארטיסט]

פיקודי ה׳ ישרים משמחי לב, די תורה איז דער אייבירשטער און ווען מען לערנט תורה לערנט מען די רייד פונעם אין סוף ברוך הוא, קיין זאך אויף דער וועלט קען נישט מספק זיין אדער משמח זיין ווי תורה. און די פונקט וואס יואב זאגט איז די בחינה פון יש תורה סם החיים אדער סם המוות, אז מען לערנט די תורה ווי א שטודיע האט עס קיין האפט, עס מוז האבן די שלהבת אש און סם החיים וואס דאס קען מען נאר האבן ווען מען האט קדושה אמונה און בטחון.

[קינד_אן_קייט]

וכך שנו חכמים בדעקלערעישאן אוו אינדיפענדענס: מען מאכט א נייע לאנד ווי יעדער איז אייניג בארעכטיגט צו נאכיאגען צופרידנקייט.

The pursuit of happiness.

דאכט זיך אז ר׳ פישל רירט דא אן די נקודה הפנימית פונעם דעבאטע.

דער ענין פון סיפוק, צו ס׳האנדלט זיך פון גשמיות (עוה״ז), צו רוחניות (עוה״ב), איז דער רצון פון א מענטשן צו זיין בשמחה אדער ווי מ׳רופט עס אין אמעריקא צו זיין ״העפפי״, און אויף דעם גופא האבן שוין חז״ל ברוב חכמתם געזאגט אז ״איזהו עשיר השמח בחלקו״.

פוק חזי וויפיל אפילו פון די וואס הארעווען האבן נישט קיין סיפוק אין לעבן און וויפיל צענדליגער טויזנטער אנדערע בייגן זיך ניטאמאל איבער אויף די גמרא און טרעפן נישט קיין טעם דערין.

[petergrifin]

פון די סיפוק וואס די רעדסט, מיין איך אז אפילו @ארטיסט וועט מודה זיין אז א אינו בן ברית א טמנ'ער מוסלמענער, קען אויך האבן פונקט אזא רואיג לעבן ווי א יוד.

איך מײן נישט צו כאפן בײם װארט אבער אויב געדענק איך גוט איז א מוסעלמענער א בן ברית. יא, נײן?

[כוכב]

שיין געשריבן. להוי ידוע אז תורה איז נישט די איינציגסטע מיטל זיך אריינצולייגן דערין און פארגעסן די צרות. די גויים האבן אויך קעניינעהארע א פילער ספרים שאנק מיט ביכער.

דער רמב"ם האט נאך אזוי פארשטאנען דעם גליק פון חכמות חציוניות ווי אונז אלע, און מערקט דעם פלאם פייערדיגן שפראך ער רעדט איבער דער פון וועלכער עס גיסט זיך ענדלאזע אהבה:

גדולה מכל זאת אמרו יפנה עצמו ומחשבתו לדברי תורה וירחיב דעתו בחכמה שאין מחשבת עריות מתגברת אלא בלב פנוי מן החכמה. ובחכמה הוא אומר אילת אהבים ויעלת חן דדיה ירווך בכל עת באהבתה תשגה תמיד:

[יאיר]

שיין געשריבן. להוי ידוע אז תורה איז נישט די איינציגסטע מיטל זיך אריינצולייגן דערין און פארגעסן די צרות. די גויים האבן אויך קעניינעהארע א פילער ספרים שאנק מיט ביכער.

דער רמב"ם האט נאך אזוי פארשטאנען דעם גליק פון חכמות חציוניות ווי אונז אלע, און מערקט דעם פלאם פייערדיגן שפראך ער רעדט איבער דער פון וועלכער עס גיסט זיך ענדלאזע אהבה:

גדולה מכל זאת אמרו יפנה עצמו ומחשבתו לדברי תורה וירחיב דעתו בחכמה שאין מחשבת עריות מתגברת אלא בלב פנוי מן החכמה. ובחכמה הוא אומר אילת אהבים ויעלת חן דדיה ירווך בכל עת באהבתה תשגה תמיד:

איך האלט נישט אז דער רמב"ם טראגט דא א געוויכט, מ'טענה'ט זיך נישט דא איבער א הלכה, נאר איבער א מציאות. פוק חזי, גיי ארויס אויפ'ן גאס וועסטו זען פילע מענטשן שעפן חיות פון כל מיני זאכן אויסער די תורה. נאר אז דו ברענגסט שוין דעם רמב"ם, איז טאקע משם ראיה. מערק ווי ער צעטיילט "דברי תורה" לחוד און "חכמה" לחוד. און אויב דו האלטסט אז ס'איז סתם א בריסקער דקדוק, כאפ א בליק אין מורה (ח"ג פנ"א):

הריני פותח את הדיבור בפרק זה במשל שאמשיל לך. אומַר אפוא: המלך בארמונו. בין כל האנשים הכפופים למרותו יש אנשים בעיר ויש מחוץ לעיר. בין אלה שבעיר יש מי שפונה עורף לבית המלך ופניו פונים אל דרך אחרת, ויש מהם מי שמתכוון אל בית המלך, פונה אליו, ומבקש להיכנס אל ביתו ולהתייצב בפניו, אלא שעד עתה לא ראה מעולם את חומות הבית. יש בין המתכוונים אל בית המלך מי שהגיע אל הבית ומסובב אותו כדי לחפשׂ את השער שלו. ויש ביניהם מי שנכנס בעד השער והוא הולך בפרוזדורים. יש מהם מי שהגיע לטרקלין הבית והוא נוכח עם המלך במקום אחד והוא בית המלך. אבל עם שהוא בתוך הבית אין הוא רואה את המלך או מדבר אליו. אלא אחרי שאדם נוכח בבית המלך יש הכרח שישתדל השתדלות נוספת ואז יעמוד לפני המלך ויראה אותו מרחוק או מקרוב או ישמע את דיבורו של המלך או ידבר אליו.
המגיעים אל הבית וסובבים סביבו הם חכמי ההלכה המאמינים בדעות נכונות שקיבלום במסורת, דנים בהלכות הפולחניות, ואינם בקיאים בעיון בעקרונות הדת, וכלל לא חקרו לְאַמֵּת אמונה.
אלה שהעמיקו לעיין בעקרונות הדת נכנסו לפרוזדורים. האנשים שם ללא ספק בדרגות שונות. מי שיש לו הוכחה מופתית לכל מה שהוכח בהוכחה מופתית ויודע ידיעה ודאית את כל מה שאפשר לדעת ידיעה ודאית מהדברים האלוהיים, והוא קרוב לוודאות במה שבו אפשר רק להתקרב לוודאות - הוא עם המלך בתוך הבית.
דע, בני חביבי, שכּל עוד אתה עוסק במדעי המתמטיקה ובמלאכת ההיגיון אתה בכלל הסובבים סביב הבית ומחפשׂים את השער שלו, כמו שאמרו (החכמים) ז"ל על דרך המשל: עדיין בן זומא מבחוץ. כאשר תבין את הדברים הטבעיים, הרי נכנסת לבית ואתה מהלך בפרוזדוריו. כאשר תשלים את הפיסיקה ותבין את המטפיסיקה, נכנסת אל המלך אל החצר הפנימית (יחזקאל מ"ד, 21, 27) ותהיה עמו בבית אחד. זאת היא דרגת החכמים. והם שונים מבחינת השלמות.