א טומעל איבער ספרי עוז והדר.

[חרבונה]

לעצטענס טוט זיך א טומלעריי איבער די ספרי עוז והדר און איר תרגום, עס האט זיך שוין דערגרייכט ביז א דין תורה צווישען די בעלי בתים פון עוז והדר און די מעוררים, האט איינער עפעס דאקומענטן קונטרסים ספרים דעריבער? ביטע לייגט עס ארויף פאר'ן רבים.

איינער האט מיר געשיקט צוויי לינק'ס איבער די נושא אויף עפעס א קרעטשמע פארום און אויף אייוועלט.

[כוכב]

א שטורעם אין א גלעזל וואסער. א המשך צו די עקסטרעם עקסטרימיסטישע נייגונג די רעכטע כת האט לעצטנס גענומען, וואס שטעלט אין שאטן די איי עס איי עס.
דער שרייבער פון דעם לאנגען מאמר הסברה דארט זאגט אז ווען ער באקומט ווען נישט באצאלט וואלט ער זיך געשעמט צו שרייבן אזעלכע שטותים.
אלנפאלס, די נישט משנה זיין סינדראם איז ארויס פון אלע גבולים, און א רחמנות אויף גאט א רחמנות אויף זיין פאלק.

[שמעקעדיג]

איינער זאגט מיר אז דער אבראהאם וועלכער שרייבט לעצטנס מוסר אין "דער איד" האט א יד אין די חרמות וקונמות אקעגן עוז והדר.

[בר דעת]

געב עס אפאר יאר די מטורפים וועלן אונז צוריקפירן קיין מיטל אלטער, מיר וועלן לערנען אין פארמעט ספרים לאור הנר.
עני בעל עגלה עוועיליבל צו נעמען מיין טאכטער צו די באנקעס צענטער, זי האט א שיני וכרכשתא מיחוש און מוז האבן א העווי הקזת דם אימידיעטלי

[איך אויך]

יא ער איז עוועיליבל אבער ער נעמט נאר אן באצאלט א הויפן סמייליס.

[[NAMELESS]]

העי! וואס גייט דא פאר? האט איר שוין געזען וואס הרב אבראהאם שרייבט?

קומט איינער גראדע א חכם שרייבט א קעפל כאילו מ'קומט ארויס קעגן ספרי עוז והדר און יעדער טאנץ'ט עם נאך,

שטעל זיך אפ! בארוהיג זיך דא רעדט מען סך הכל פון די תרגום על התורה וואס זיי האבן משנה געווען אנדערש ווי ביז יעצט, און ווי פארשטענדליך זאל דאס מעורר זיין א שערורי',
יעצט זיך אפיר די מאמר פון הרב אבראהאם און זעה וואס ער האט צוזאגן גראדע קוקט אויס ער רעדט צום זאך ער ברענגט פון כמה ספרי קדמונים אז זיי האבן נישט געהאט די תרגום וואס זיי דרוקען, די איינציגסטע מעלה איז אז עס מער מדוקדוק, און עוז והדר חוץ וואס זיי מאכן זיכער אז דאס זאל נישט פארקויפט ווערן און די געשעפטן האבן זיי עס נישט אפגעפרעגט!

קאם אן פיעפל, מיט חכמה פליז נישט מיט קטנות, גייט געט א בליק און איי וועלט וויאזוי די זאך דארף באהאנדלט ווערן, איך מיין נישט די מסקנות פון דארט נאר די אויפן מיט דעת,
האסט נישט קיין געדולט עס דורך צו ליינען האלט דיין הענט ביי דיר. בתקווה להבנה.

[כוכב]

משפחת אבראהאם זענען עקסטרימיסטישע מענטשן וכבר איתמחי גברא וקמיע מיט זייערע אזוי גערופענע ביאורים.
די מחלוקת איז נישט קיין נייע און איז שוין אויסגעדראשן געווארן אין יעדער קובץ תורני. געווענליך קומט א תלמיד חכם וואס איז באהאוונט אין דער נושא און שרייבט אז דער תרגום איז ביטערליך גרייזיג און דעריבער דארף מען עפעס טון, און עס איז דא וואס צו טון, און א צווייטער וואס ווייסט נישט בחייכון וויינט ווי א ביבער אז חדש אסור מן התורה.
איך פערזענליך האב אביסל געטון דערין, און די טענות פון די משמאילים זענען קינדעריש געמישט יוצרות און גענוצט ציטאטן שלא מן הענין.
עס פארשטייט יעדער אז עוז והדר האט געהאט איין אינטערעסע, אהערצושטעלן דאס מערסט פראפעסיאנאלן און ריינע חומש, קומען די משוגעים אז ווי קען מען מוציא לעז זיין אויפן תרגום וואס דער רבי זי'ע האט גענוצט וכו נאך אזעלכע שטותים.
כאילו איין גדול אין די לעצטע צוויי הונדערט יאר איז בכלל געווען באהאוונט אין תרגום.

[כוכב]

און די אקט פון ר' יחזקאל גאלד ארויס צושטעלן אלע ספרי עוז והדר איז שרייט עד לב השמים, אומסטאבילע מענטשן זענען אונזערע מנהיגים.
כהאב שוין נישט קיין כוח.

[יאיר]

איך שטעל זיך צו צו עמעזאן מיט א בקשה אז דו וואס זענען באהאוונט אין דעם ענין זאלן אונז צואוויסן טון פון זייערע ידיעות (נישט בלויז מיט זייערע מסקנות, דאס קען איך אליין מאכן), און די וואס נישט זאלן ביטע אוועקלייגן זייערע אזהרות וחרמות אויף די קומענדיגע עצרת.

[כוכב]

און דער וואס ליידט פון עגאאיזם זאל אנפירקלען צוועלף אשכולות אויפאמאל מיט אזעלכע שפיפון תגובות, און אפציען ביז צום קומענדיגן באזוך.

[יאיר]

העי, כוכב טעיק איט איזי

[petergrifin]

אומסטאבילע מענטשן זענען אונזערע מנהיגים.
כהאב שוין נישט קיין כוח.

פליז כוכב געב נישט אויף! װי ניד יאו! קיפ אפ דאה גוד פײט!

[[NAMELESS]]

@כוכב ס'טוט מיר זייער ליידט אז איר זענט געווארן ווילד איך האב דיר פשוט געוואלט אנווייזען אווי איר זענט נאכגעשלעפט געווארן, קומט א פותח האשכול מיט ווילדע גוזמאות כאילו מ'פירט א מלחמה מיט כל ספרי עוז והדר א מלחמת לאוב צימערמאן.., און ס'גלונגט עם אריין צו כאפן מאריות שבחבורה ס'טוט וויי,

יעצט צו דיינע טענות

משפחת אבראהאם זענען עקסטרימיסטישע מענטשן וכבר איתמחי גברא וקמיע מיט זייערע אזוי גערופענע ביאורים.

יא ביזט גערעכט! סאו וואט? ער איז געגאנגען אויף כיכר ראדני שרייען פוי? ער שרייבט דאך א בירור, האסט גענומען די מיה צו קוקען? סאו פארוואס פארפירסטו? די האסט נישט ליב די סארט מענטשען? איך אויך נישט! סאו וואט? ער זאגט דאך עפעס סוי פרעג עם אפ,
וואס איז די מהלך פון שרייען פוי? מיט וואס ביזטו אנדערש פון יואלי צימערמאן? דו האסט נישט וואס צו זאגן שווייג.
גראדע הער איך זאגן אז ער שרייבט דברים של טעם, ס'קען נישט זיין! פארוואס? ווייל ער וואונט אין מאנרא און טראגט שווארצע ברילען, הער אויף וועק זיך אויף פון דיין צמצום ווען איינער שרייבט א בירור און דו האסט עס נישט ליב פרעג עם אפ.

און די אקט פון ר' יחזקאל גאלד ארויס צושטעלן אלע ספרי עוז והדר איז שרייט עד לב השמים, אומסטאבילע מענטשן זענען אונזערע מנהיגים.
כהאב שוין נישט קיין כוח.

יוא פליז איך שעם זיך פאר דיר , אפשר צייגסטו מיר אן א מנין יודען וואס ר' יחזקאל איז זייער מנהיג, וואט א דזאוק!

לגבי נייע געפונסען איז ידוע דעת החזו''א והרב מבריסק אז זיי האבן נישט געהאלטן פון עס.

איך בעט דיר הער אויף איך שעם זיך פשוט פון מיין פרומע אייוועלט פרענד! וואס ענטפער איך עם? דארט טוט מען עס אזוי שיין אדורך צוויי צדדים א מחי'.
@יאיר אדרבה גיי אהין כאפ א בליק,

[שמערל]

מיין זיידע א תלמוד חכם, האט מיר אמאל געוויזן זיין חתן ש"ס וואס ער האט באקומען פרק ארום פופציג יאר צוריק, אין מסכת שבת דף ב עמוד א, ווייזט ער מיר ווי גרייזיג עס איז, אז ער האט דארט אליין פאראכטן פילע גראבע טעותים, למשל אין תוס' איז געשטאנען המבעיר אנשטאט המעביר.

אריינקוקענדיג שפעטער אין ביהמ"ד אין אן אנדערע גמרא, אויך פון די אלטע ווילנא דרוק, בין איך ערשטוינט געווארן נישט צו טרעפן דעם טעות, נאר עס שטייט דארט געהעריג המעביר.

פאר מיר איז עס געווען א מורא'דיגע חידוש, אז ביז עוז והדר איז ארויסגעקומען, האבן מדפיסים געהעריג פאראכטן טעותי הדפוס אין די גמרא, אן אפילו אנמערקן אז זיי האבן עפעס משנה געווען, עוז והדר זיך אויס איז שוין אנגעקומען צו שפעט אינעם אכשר'דיגן דרא אז זיי האבן זיך מער נישט דערוואגט צו פארעכטן אינם גמרא אפילו אפענע טעותים, נאר אנשטאט געמאכט דעם הגהות וציונים, אזאך וואס גייט אויף די נערוון, ווייל יעדע מינדעסטע טעות צייכענען זיי אן, למשל היא אנשטאט הוא, און עס שטרענגט אן אינמיטן לערנען צו שפרינגן ידע מאל צו די הגהות, צו זען וואסערע וויכטיגע טעות ער מערקט אן.

לעצם הענין דא ביי די שטארקע מחלוקת פון הרב אבראהאם מיט הרב לייפער, איבערן נוסח התרגום, האב שוין ניטאמאל קיין געדולט אריינצוקיקן אין זיינע גרעפעצערייען, און איך פארשטיי נישט פארוואס יאיר'ן אינטרעסירט עס יא. אפילו לו יצייר אז לייפער מאכט דא א טעות און באמת איז דא א קראנטערע תרגום, זענען אבראהאם מיט פילאפף און טענענבוים מיט גאלד, די לעצטע מענטשן וואס זאלן מכריע זיין דעם אמת.

ווי איך האב געהערט, איז די פרטי הדין תורה, אז עוז והדר האט מזמין געווען יואל אבראהאם ביי התאחדות, ווי ער האט פארשטייט זיך אפגעזאגט צו גיין, ווייל ער איז ח''ו נישט אזא שגץ ווי איצעלע גליק, למעשה איז די איינציגסטע בי''ד ווי ער האט מסכים געווען זיך צו שטעלן איז ביי ר' חיים פלאר. ווען עס איז געקומען צו שטרי בירורין האט ער נישט געוואלט אינטערשרייבן נאר אויב מען לייגט צו די ווערטער אז די פסק מיז זיין אויסגעהאלטן כדת של תורה, אזאך וואס מאכט די גאנצע די''ת פאר א חוכא וטלילא, ווייל ווער נאך ווי אזא צדיק ווי אבראהאם ווייסט וואס די אמת'ע תורה הייסט, און אויב וועט בי''ד פסקענען אנדערש ווי ער וויל, וועט ער תיכף ארויסגעבן א בירור אז בי''ד האט געפסקנט קעגן די תורה...
למעשה איז גארנישט געווארן מיט די די''ת און בי''ד האט ארויסגעגעבן א עיקול, אז ווילאנג ער שטעלט זיך נישט לדי''ת, טאר ער נישט ווייטער מפיץ זיין זיין ספר.

[שת.אדמזאהן]

איך האב זיך פארשאפט דעם קונטרס "שאל אביך". כאטש וואס דער עיקר נושא איז צו דער תרגום פון עוז והדר איז בעסער אדער ערגער, שפראצט ארויס ווילדע פייער קעגען עוז והדר בכלל און רב פאמאראנץ בפרט. די צרי המסכימים זענען פון די יושבי ימש-חושך, אזוי ווייט אז איינע פון זיי שרייבען אז דער קונטרס אינהאלט אין זיך מיסודי הדת..! און צוליב דעם איז ער יצא מדעתו און געבראכן זיין גדר פון נישט געבען הסכמות אויף ספרים.
וכדרכם של הקנאים, מ'טרעפט א מאמר אז תרגום איז מסיני, און ווער עס דערוואגט זיך צו זאגן אז ס'דא א בעסערע תרגום ווי די מחזורים דרוקער "עטרת" איז א ריכטיגע כופר בסיני!
זיינע טענות זענען נישט קלאר אויסגעלייגט. איין רגע שרייבט ער אז "דקדוק" איז געאסר'ט, א מינוט שפעטער האלט ער אפ לאנגע דיונים אין דקדוק, רח"ל.
נו, כבר היה לעולמים.
פארגאנגענע וואך איז מיר געקומען אין פאסט א קונטרס פון עיקולים און סירוב'ס. דאס האט מיר ממש ארויסגענומען פון די כלים. ס'הייסט, א אינגערמאן, אפגעזעהן צו ער איז גערעכט צו נישט, באקומט אן עיקול אז ער טאר נישט מפיץ זיין זיין לאקשען, פארוואס? ווייל ס'שאט פאר עוז והדר'ס ביזנעס. דאס איז שוין פרעצעדענטלאז! אפשר זאל מען אסר'ן די געשעפטן פון פארקויפן מהדרין אייז קרים ווייל ס'קלאפט אראפ די סעיל'ס פון קליין'ס!
איך פארשטיי נישט וויאזוי רבנים שרייבן אונטער אזוינע עיקולים בשאט נפש. דאס מערסטע געפעלט מיר אז זיי סטראשען צו גיין לפני ערכאות של עכו"ם! נו, זאל דער שופט וואס איז שוין ליידער פיין באקאנט מיט די שיטה הקדושה און די ריכטיגע מסורה, פסקענען און קלאר מאכן איינמאל פאר אלעמאל וועלעכע תרגום איז די אמת'ע מסיני בלי שנוי זיז כלשהו.

[שמערל]

איך פארשטיי נישט וואס די רעדסט. וואס דען זאל א בי''ד טוהן פאר א מסרב לדין?
פארוואס טאר זי נישט ארויסגעבן א עיקול ווילאנג ער שטעלט זיך צו די''ת.
איך זאג נישט, עוז והדר זענען גרויסע בעיביס פארן זיך וויסענדיג מאכן, און פארן טראכטן אז מען קען אים אזוי געווינען, אבער פארוואס האסטו טענות אופן בי''ד?

[שת.אדמזאהן]

אוודאי מעג מען, און מ'דארף ארויסגעבן א סירוב קעגען די וואס שטעלן זיך נישט פאר א בית דין נאכן רופן דריי מאל. אבער מיט וועלכע רעכט רופט אים בית דין?

[diff]

What
אז די פסק מיז זיין אויסגעהאלטן כדת של תורה, אזאך וואס מאכט די גאנצע די''ת פאר א חוכא וטלילא

[עפל סיידער]

העי! וואס גייט דא פאר? האט איר שוין געזען וואס הרב אבראהאם שרייבט?

קומט איינער גראדע א חכם שרייבט א קעפל כאילו מ'קומט ארויס קעגן ספרי עוז והדר און יעדער טאנץ'ט עם נאך,

שטעל זיך אפ! בארוהיג זיך דא רעדט מען סך הכל פון די תרגום על התורה וואס זיי האבן משנה געווען אנדערש ווי ביז יעצט, און ווי פארשטענדליך זאל דאס מעורר זיין א שערורי',
יעצט זיך אפיר די מאמר פון הרב אבראהאם און זעה וואס ער האט צוזאגן גראדע קוקט אויס ער רעדט צום זאך ער ברענגט פון כמה ספרי קדמונים אז זיי האבן נישט געהאט די תרגום וואס זיי דרוקען, די איינציגסטע מעלה איז אז עס מער מדוקדוק, און עוז והדר חוץ וואס זיי מאכן זיכער אז דאס זאל נישט פארקויפט ווערן און די געשעפטן האבן זיי עס נישט אפגעפרעגט!

קאם אן פיעפל, מיט חכמה פליז נישט מיט קטנות, גייט געט א בליק און איי וועלט וויאזוי די זאך דארף באהאנדלט ווערן, איך מיין נישט די מסקנות פון דארט נאר די אויפן מיט דעת,
האסט נישט קיין געדולט עס דורך צו ליינען האלט דיין הענט ביי דיר. בתקווה להבנה.

הרב עמעזאן וויפיל איך האב געזעהן פון די טענות אויפען תרגום, זעהט אויס ווי ס'א כלליות'דיגער איבערפאל אויף די מערכת פון עוז והדר, גראדע האבען זיי געטראפען ווי צו רייטען אויף א טאלקינג פוינט.

[יאיר]

עס אינטערעסירט מיר גאנץ ווייניג אויב עפעס אן אחרון האט געשריבן אז תרגום איז יא אדער נישט מסיני, אדער אויב דער חזון איש האט יא אדער נישט געהאלטן פון כתבי יד, אדער אויב מען מעג יא אדער נישט משנה זיין א זוז כל שהיא פון רבותינו וצדיקינו בגנזי מרומים, וואס כידוע איז ביי אונזערע רבי'ס, בפרט פון דער אונגארישער און גאליציאנער חדר, געווען פון די יסודי הדת אוועקצושטעלן די ריכטיגע נוסח פון תרגום אונקלוס. שו"ת דברי חיים און שואל ומשיב זענען דאך אנגעפילט מיט תשובות איבער דעם.
וואס איך וויל וויסן איז, איבער וואספארא שינויים גענוי רעדט מען דא? און וואס זענען די צדדים לכאן ולכאן אז די שינויים פון עוז והדר זענען ריכטיג פון א גראמאטישן און היסטארישער שטאנדפונקט אדער נישט? אפשר קען איינער א טובה טון און ארויפברענגען די מאמרים פון הרב אבראהאם און די תגובות פון עוז והדר כדי מען זאל קענען זען איבער וואס איז דער מדובר.

[סלינקי]

https://www.dropbox.com/s/f59glkjmat95bcg/Michtev.pdf

[positive.yid]

וואס איז פשט אז די פלאהר בית דין באשטייט פון פלאהר, קויפמאן און גאלד. אבער אויף די סירוב פון זיי יצא גאלד ונכנס סאממער תחתיו?

[עפל סיידער]

איך האב נארוואס דורכגעבליקט די אשכולות איבער די סכסוך

עס איז אינטערסאנט צו זעהן א חילוק צווישען ק''ש אייוועלט און די ביצה שנולדה (קרעטשמע) וויאזוי מען באציט זיך צום טומלעריי.