מהר"א מ'סאטמאר זיך פאררעדט - איך בין מוחה! (אשכול #8)

[שמעקעדיג]

יא, אזוי ווי דער קעפל לייענט זיך, איך בין מוחה!!

אבער צו וואס עפענסטו ווידעראמאל אן אשכול אויף די אויסגעדראשענע איבלדיגע טעמע? פליקער וועט דאך באלד לויפן קיין אייוועלט.... איי מיען, דער עולם דא האט שוין מוחה געווען אויפן דרשה פון אלע ענגלס אזש ביז חרם סטראשונגען... וואס נאך ווילסטו?

פרעגסט גוט. דער תירוץ איז, עס איז גאר אן אנדער סארט מחאה. פאר מיין מחאה באלאנגט זיך גאר א באזונדערן אשכול. איך וועל נוצן דעם זעלבן הקדמה פון מהר"א ביי זיין דרשה, איך ווייס איך וועל אריינהייבן חצים ובליסטראות פון מאנכע ניקס דא, אבער ההכרח לא יגונה, איך מוז נעמען דעם מייק אין האנט אריין און אויסשרייען מיין וויי געשריי מעומק לבבי.

קאווע שטיבל, מיין באליבטער שטיבל! הביטה וראה, קוק וואס האט פאסירט מיט דיר! ווי אומציוויליזירט דו ביסט געווארן! פארוואנדעלט געווארן אין א נידריגע קינדערישע אטמאספערע פון וואנעט נארמאלע מענטשן איבלען און אנטלויפן!

הערט מיך אויס רעיי וידידיי. איך גיי נישט אריין אין מיין חוות דעת צי דער דרשה איז יא אדער נישט ריכטיג. עס איז קיינעמ'ס דאגות. איין זאך איז זיכער: קאווע שטיבל איז נישט געשטעלט פאר מחאות און קנאות. דא איז נישט דער ריכטיגער פלאץ! איך קען גיין אין ביהמ"ד, אין מקוה, אין רעסטוראנט, רעדן און פלוידערן; אבער קאווע שטיבל דארף פארבלייבן א "רואיג ווינקל" - אום גאט'ס ווילן, צום הונדערטסטן מאל!!

לאמיר אננעמען לשיטתם אז די דרשה האט נישט געטארט געזאגט ווערן מחמת סיי וועלכע סיבה:

אויב וואלט מען געעפנט בלויז איינס אדער צוויי אשכולות דערוועגן, החרשתי
אויב וואלט עס געווען אין צימעס, החרשתי
אויב איך ווייס אז מהר"א לייענט דא און באקומט דעם מעסעדזש, החרשתי
אויב וואלט דאס געהאלפן פארמיידן צוקונפטיגע גליטשערייען, החרשתי
אויב וואלט מען בלויז געפירט ציוויליזירטע געשפרעכן ווי עדאלטס צו דן זיין דעם ענין, החרשתי

אבער ניין. דער עולם איז צולאזט אויף כח, מען פאדערט פון ר"א ער זאל זיך אנטשולדיגן, אבער מיר ווייסן דאך אז מיר רעדן צום וואנט. דער מעסעדזש קומט נישט אן צו קיינעם. צו וועמען קומט עס יא אן? צו אונזערע חברים ארונישע ניקס. יא יא, איך רעד פון אונזערע טייערע חברים ווי גאלד, שרייבער, שעפטל, און נאך אנדערע וועלכע געבן א געוואלד צו צום שטיבל. זיי גיסט מען אפ מיט בריעדיגע וואסער! איך וואלט נישט געוואלט זיין אין זייערע שיך!! איך בין מודה, עס וואלט מיר זייער וויי געטון! אודאי דארף מען זיין סענסיטיוו צו די 3 בחורים און זייערע משפחות, אבער אונזערע ארונישע ניקס האבן אויך רויטע בלוט מיט פילינגס! ענק ווייסן אז פארשעמען איז אן אבק רציחה??

זיי האבן א גאט-געשאנקענעם רעכט צו קלויבן וועלכן מנהיג זיי ווילן, עס איז קיינעמ'ס געשעפט! פארוואס האלט מען זיי פאר אויף זייער רבי'נס ווערטער? השומר אחי אנכי? זענען זיי עפעס פאראנטווארטליך אויף יעדן ווארט פון זייער רבי'ן? בפרט אז לכה"פ א חלק פון זיי זאגן דאך קלאר אז די דרשה שטערט זיי למחצה ולשליש ולרביע צוליב די אומגינסטיגע PR וואס פארט ארום, פארוואס דארף מען דא קומען גיסן טאנען זאלץ אויף זייערע וואונדן??

האלטסט מען דארף מוחה זיין? נישט קיין פראבלעם, מאך אן אפוינטמענט ביי ר' אהרן און גיס אויס דיין צארן! גיב אים אריין אין זיבעטן ריפ! האלטסט מען דארף נקמה נעמען פאר די פארגאסן בלוט פון די תשמ"ה יארן? גיי אריין צו אים און שמיר אים אראפ 2 פראסקעס! אבער קומען אונטער אן אנאנימער ניק, ווי א פאפירענער טיגער, אויף א רואיגע מקום, און אנטקעגן די תקנות המקום געסטו אויס דיין כעס מיט כל מיני מיאוס'ע ווערטער אנטקעגן א גדול וואס האט דא אזויפיל חסידים? פארוואס וויי טון אזויפיל אומשולדיגע אידן??

מערקווירדיג אז רוב ארונישע שרייבערס האבן געשריבן אלע זייערע תגובות בענין זה רואיג און איידל (לאפוקי 2 צעווילדעוועטע) אבער מערערע מוחים האבן געשריבן פארביסן, פול מיט האס באגלייט מיט שטעכעדיגע ווערטער וועלכע רעגט אויף יעדן רעכטדענקיגן מענטש.

נאכאמאל וויל איך באטאנען אז איך נעם נישט דא קיין שטעלונג. נישט צוליב דעם זיץ איך אין שטיבל. אודאי מעג מען אויסשמועסן אזא זאך מכל הצדדים, עס איז א הייסע סענזאציע אין די וועלט נייעס, אבער ווילאנג מען האלט זיך אביעקטיוו, און מען רעדט נישט פון די קינדערישע קוק ווינקלען, נאר ענדערש ווי ערוואקסענע, מהיכי תיתי. אבער דער נידריגער וועג ווי טייל ניקס האבן זיך גענומען שרייבן, מיט א ביליגע זלזול, מיט שרעקליכע שטעכערייען און טשעפערייען אקעגן אונזערע חברים דא איז נישט תורה'דיג, נישט מענטשליך, און נישט קאווע שטיבל'דיג! און עס מוז זיך זאפארט אויפהערן!

ואסיים מעין הפתיחה, איך בין מוחה אויף די שפיכת דם, ולא יאמרו מדשתקי כו' ש"מ ניחא להו, ניין! מיר האבן א תורה וואס דארף זיין העכער אונזערע געפילן, און מיר האבן אויך שכל העכער אונזערע געפילן, אוו מיר וועלן נישט איבערדרייען א רואיג פלאץ צו א עקלהאפטן דזשאנגל אדער כיתה ב' קינדער! מיר וועלן בלייבן פריינטליך, פראפעסיאנאל, באגלייט מיט א שמייכל צו יעדן איד! ובזה יצאתי ידי חובתי.