שטילע אינגערמאן האט געשריבן:כ'רעדט וועגען איבעראל, נאר כ'האב באקומען אין אישית פון כמה ניקן אז נישט אייביג איז עס וועגען די תקנות וואס מ'האלט נישט, נאר וועגען סתם רשעות, ממילא האב איך אויסגעפיהרט רוב מוסדות. על אף כ'האב שוין געהערט טאטע'ס ארום לויפן דערציילן רשעותדיגע מעשות פון הנהלה, אבער אז מ'טוט אביסעל האום'ווערק ווערט מען געוואר ס'גארנישט אזוי גלאט,
שטילע אינגערמאן האט געשריבן:על אף כ'האב שוין געהערט טאטע'ס ארום לויפן דערציילן רשעותדיגע מעשות פון הנהלה, אבער אז מ'טוט אביסעל האום'ווערק ווערט מען געוואר ס'גארנישט אזוי גלאט.
ווילסט טון האמומווארק? לאמיך דא פארציילן א פרשה פון מיין קהלה און מיין רבי, וואס איך האב פערזענליך מיטגעהאלטן און זייט איר אליין די שופט אויפן מעשה. (דיסקלעימער 1. איך 'באלאנג' נישט צו דער קהלה, איך בין אפיליעיטעד. דיסקלעימער 2. איך האב נישט ממש מיטגעהאלטן די מעשה, כ'האב נאר מיטגעהאלטן די אויפברויז און איבערקערעניש אין בית המדרש בשעת די מעשה האט זיך אפגעשפילט.)
א יונגערמאן פון מיין חסידות האט זיך אריבער געצויגן קיין עירמאנט/מאנסי. אנקומענדיג דארטן האט מען אים מודיע געווען אז ער זאל זיך גיין זוכן אנדערע מוסדות און מען נעמט אים נישט אן. עס האט נישט געהאלפן קיין טענות ומענות, די מאנסי'ער עסקנים (ב.ר. און ש.ב.) האבן מחליט געווען אז דער איז נישט גענוג ערליך פאר זייער מוסד. די יונגערמאן, זיין פאטער און נאך משפחה מיטגלידער האבן געזעהן אז ביי די הנהלת המוסד קען מען נישט פועל'ן, האבן זיי זיך געקערט צום רבינ'ס שטוב מיט די האפענונג אז ער וועט זיי קענען העלפן. דערווייל האבן זיך אנגעשטויסן אין א שטיינערנע וואנט. א יעדע טאג מיט פרישע תירוצים אבער מען קען נישט אריין גיין, די רב איז צו ביזי, ער פילט זיך נישט גוט וכו' וכו'. ביני לביני זענען די קינדער אפגעזעצן א שיינע פאר וואכן אין דער היים, בשעת ווען די גאנצע וועלט איז אין חדר. קוים מיט צרות האט מען מיט שווערע השתדלות און שווערע געלטער (פון הנגיד ד.ב.) אריינגערוקט זיינע קינדער אויף דערווייל אין בית דוד.
איך האב גארנישט געוואוסט פון די גאנצע מעשה ביז איך בין איין טאג געקומען אין בית מדרש און געזעהן אז עס קאכט זיך א קעסל. נאכן געוואר ווערן פונקטליך וואס דא קומט פאר איז מיר שווער געווארן א קשיא. איך ווייס אז דער יונגערמאן איז נישט עפעס ספעציעל חסידיש, זיין ווייב איז היבש מאדערן, זי גייט מיט א לאנגע שייטל, מעיקאפ וכדומה, דער יונגערמאן גייט נישט מיט א הוט און רעקל ביי די ארבייט, נו מה כל הרעש? זייט ווען האט מען ביי אונז מקפיד געווען אויף אזאנע זאכן? זיין טאטע און מאמע זענען אויך אזוי געווען און די גאנצע משפחה האבן געלערנט אן קיין שום פראבלעם אין אונזערע מוסדות. דער יונגערמאן זעלבסט האט וואוינענדיג אין בארא פארק אויך געשוקט ביי אונז די קינדער. איז וואס איז דא פלוצלינג געשעהן? א נייע פאליסי? מילא די מאנסי'ער עסקנים, זיי זענען טאקע פרומער ווי אלע, אבער וואס איז געשעהן מיט די רב? זייט ווען פארלייגן מיר זיך אויף אזעלכע זאכן?
נאך אביסל חקירות ודרישות ביי מיינע חברים אין די הויכע פענסטער, האב איך באקומען דריי תשובות. 1) דער יונגערמאן האט נישט אפגעשוירן זיין קינד ביים רב. 2) ער איז נישט אריין אל הקודש פנימה פרעגן אויב ער זאל מופען וואוינען לעבן זיין שווער אין מאנסי. 3) ער איז געפארן אויף אומאן אויף ראש השנה. אונטערשטע שורה איז, ער איז נישט קיין חסיד נאמן וממילא זענען מיר אים גארנישט שולדיג. איך מוז זאגן אז איך בין געווען צוויי מאל שאקירט. איך בין נישט געווען שאקירט פון דער ספעציפישע הנהגה, ווייל דאס איז נישט דאס ערשטע מאל וואס מיר זעהן דאס צו. איך בין אבער געווען שאקירט צו זעהן אז לכה"פ האלב פון די עולם האט געגעבען בארעכטיגקייט פאר די הנהגה בבית רבינו, נאך אלעם איז דאך יענער נישט קיין "עכטע חסיד". אויך בין איך געווען שאקירט אז א האלב פון די עולם האט נישט מורא געהאט ארויס צו זאגן זייער מיינונג ברבים אז זיי זענען פאראיבלט פון אזא הנהגה. איך האב נישט געגלייבט אז עס איז נאך דא אזויפיל בעלי שכל, און עס האט מיר געגעבן האפענונג.
למעשה הייסט יעצט אז אויף קומענדיגע יאר נעמט מען זיינע קינדער יא אריין אין די מוסדות. זעהט אויס אז מען האט אים שוין געלערנט לקח, און ער ווייסט שוין אז ער מוז זיין אן "עכטע חסיד", קיינמאל פארן קיין אומאן וכדומה. אבער פאר 3-4 וואכן איז א טאטע, מאמע און קינדער פארוואגעלט געווארן אונטער אומבאשרייבליכע יסורי נפש, אלץ ווייל ער איז נישט קיין "עכטע חסיד".
גיב א קוק. איך בין נישט זיכער אויב דאס איז טאקע די רצון פון מיין רב, אויב ער האט געוואוסט פונקטליך וואס דא גייט פאר אדער נישט. עס קען זיין אז דאס איז געווען די ארבייט פון זיינע שטוב מענטשן. אפילו אויב דאס איז יא מיין רבינ'ס פערזענליכע ארבייט, נעמט עס נאך אלץ נישט אוועק פון זיינע אנדערע קוואליטעטן. אבער לאמיר צוריקגיין צו די פותח האשכל דידן. דו האלטסט אז אפילו אזא מין הנהגה איז "טויזנט פראצענט גערעכט" ווייל עס איז זיינע מוסדות.
האט די רבי די רעכט דאס צו טון? יא זאג איך דיר! קומט דאס פון לויטער רשעות און פארדארבנקייט? יא זאג איך דיר! וואלט זיין הייליגע טאטע אמאל צוגעלאזט אזא מין הנהגה? ניין זאג איך דיר! אבער איך, הוגה בן שמויגער זאג, "מיט אזעלכע מנהיגים, וואס קען מען ערווארטען אויסצואוואקסן פון די קומענדע דור?"
.[/justify]
"לא מצאנו בשום מקום בתורה שמצווה אדם להיות למדן ובקי בכל חדרי התורה. שכן תכלית הלימוד אינה להיות למדן אלא להיות אדם טוב, לעשות הטוב ולהטיב לזולתו." ~ רמ"מ מקאצק ז"ל
וליתר תוקף וועל איך מעתיק זיין וואס איך האב געשריבן צו איינעם אין אישי:
דאכציך אז איך קען אים נישט. איך שטעל מיך פאר אז דו פרעגסט מיר מן הסתם איז ער אן "עכטע באם". להוי ידוע אז איך שרעק מיך נישט פון קיין באמס מיט דזשינס הויזן און קורצע קליידער. ביי מיר איז דא א כלל, אויב קומט א יונגערמאן און ער פארשטייט קלאר וואס פאר א סארט חינוך מען גיבט אין דער ספעציפישע מוסד, און ער זאגט קלאר אז ער וויל אז זיינע קינדער זאלן באקומען טאקע אזא חינוך און ער וועט טון וואס ער קען דאס צו צו העלפן, דאן אפילו אויב זיין ווייב גייט מיט הויזן און ער גייט מיט קורצע הויזן זאל מען אקצעפטירן דאס קינד, ספעציעל ווען דער יונגערמאן געהער צו די חסידות, דארט איז ער אויסגעוואקסן און דארט דרייט ער זיך.
.[/justify]
"לא מצאנו בשום מקום בתורה שמצווה אדם להיות למדן ובקי בכל חדרי התורה. שכן תכלית הלימוד אינה להיות למדן אלא להיות אדם טוב, לעשות הטוב ולהטיב לזולתו." ~ רמ"מ מקאצק ז"ל
קומסט מיר נאכזאגען פון ערליכע אידען, און וואס האט דער ריבניצער געזאגט? איך האב דיר שוין געבעטען אן עקספלנעשין פליז, און דאס וואס איך האב געמאכט און באלט, טוישט די גאנצע מעשה, מען רעדט דאך נישט אויף דעם בין איך מודה, אבער להוי ידוע רובא וואס בלייבען מיט די קינדער אינדערהיים, ווילען זיך נישט צו שטעלן, דאס האב איך מיטגעהאלטען פרעזענליך
"לא מצאנו בשום מקום בתורה שמצווה אדם להיות למדן ובקי בכל חדרי התורה. שכן תכלית הלימוד אינה להיות למדן אלא להיות אדם טוב, לעשות הטוב ולהטיב לזולתו." ~ רמ"מ מקאצק ז"ל
איך מיין אז רוב וואס קאמענטירען האבען נאכנישט געהאנדעלט מיט קיין ראש ישיבה אין האבען נישט קיין בחור אין ישיבה. די זלזול אין דיסריספעקט וויאזוי מען טריט עלטערען איז עקעלדיג , אין מיינט נישט אז איינמאל מען איז אנגענומען האסטי א פרי רייד, אויב האט דיך דער אייבערשטער געהאלפען מיט א געשמאקע בחור וואס איז ענערגיש אין האט נישט קיין געדולד צי זיצען 14 שעה אויף איין פלאץ , ביזטו אין טראבעל. די סיסטעם איז דיזיינד פאר שעפעלעך וואס מען הייסט עם זיץ רצופות 4 שעה פאלגט ער,, שובבים זעקס שעה רצופות מיט א תענית הדיבור פאלגט ער , דע מינע בחורים דארפען זיי .. רוב ישיבות האבען פארטאגס מיט נאכט סדר you do the math וויפל שעות די בחורים דארפען זיצען אויף איין פלאץ אין די רגע איינער מאכט אמאל א ביסעל טראבעל טרעפסטו זיך אויפען גאס , מרעדט פון ערליכע בחורים , בחורים פון גיטע שטיבער וואס מען ווארפעד זיך ארום מיט זיי.
איינגעמיירעט האט געשריבן:איך פארשטיי אינגאנצען נישט דיין פוינט [tag]לעיקוואד[/tag][tag]הוגה[/tag] אויב סעפענט זיך א מוסד פאר ארטאדאקס יודען, מוזען זיי ארייננעמען קאנסערוועטיוע אדער רעפארם יודען, אוודאי ניין סאיז אן אנדערע סארט קולטור און סאיז נישט און פלאץ אויסצומישען דיע צוויי סארט קולטורס. און די חרדישע קאממיונוטי האלט זיך אינמיטען דעוועלעפען א נייע סארט קולטור, רוף עס מאדערן האסידיק קולטור. משום איזה סיבה שיהיה האט זיך דיע קולטור נאכנישט געהעריג דעוועלאפט, דיע חברה נעמען זיך עפעס נישט געהעריג צאם, זיי מאכען נישט קיין אייגענע מוסדות און זיי זענען נאכנישט זעכיר וויאזוי פונקטליך צו אויסשטעלן זייער לייפסטייל. אדהכי והכי דיע מוסדות וואס זענען אויסגעשטעלט פאר די אולטרו האסידיק קולטור, וויל נישט עקסעפטען די מאדערן האסידיקס.
אייער הסטאריע איז פאלש און פארפירענד.
1. עס איז נישט אמאל געווען אן ,אולטרא-חרדישע, קולטור ובאו פריצים קאווע שטיבל שרייבער און פיר סלייס קאפל טראגערס און האבען זיך געמאכט א נייע רעליגיע. להד"ם. פונקט פארקערט. עס האט זיך אוועקגעשטעלט קהילות און מוסדות וואס האבען געקענט סובל זיין אין זיך מחוטב עציך עד שואב מימיך, פון אידען אן בערד ביז אידען מיט ווייסע זאקען. און מנהיגים וואס האבען געאווסט זייער אחריות כלפי זייער ציבור און צוגעשטעלט פאר יעדער איינער א חינוך כפי דרכו ומקומו. אין די לעצטע יארען באו אחריהם ילדים אשר לא קראו ולא שנו ולא שימשו, רעבישע און רבנישע קינדער וואס האבען געירשנט מלוכות אויף א זילבערנע טאץ, און וועלענדיג קאנסאלדיטירען זייער שליטה האבען זיי מחליט געווען ארויסצוווארפען די אלע וואס האבען נישט קיין וויסע זאקען פון זייערע קהילות און מוסדות און בלייבן נאר מיט די חסידים נאמנים וואס טאנצען נאך יעדער לאקשן ואוס זיי טיילען און יעדער אכשר דרא וואס פאלט זיי ביי. דער וואס איז משנה און מאכט נייע טיילונגען אין די קהילות איז די "מוסדות", נישט די "מאדערנע חסידים".
2. די אפשאקלונג פון די רבנים און מנהיגים פון זיין בכלל מנהיגים און געבן הדרכה צו דער עולם, און אנשטאטס דער קוק אז דער ציבור איז זיי גאר שולדיג, מיט די רשעות'דיגע און עגאיסטישע טענה אז "די מוסדות זענען זיייער פריוואטע נכסים", דהיינו די מענטשען באלאנגען פאר זיי, איז טאקע גורם אז מער און מער מענטשען זאלן זיך מצרף זיין צו די מאדערן חסידיזם באוועגונג. דאס איז ברובם נישט קיין מענטשען וואס ווילען דווקא גיין קעגן די סיסטעם דאס איז פשוט אידען וואס פילען אז דער רב רבי דיין וואס מען שטעלט זיי צו רעדט בכלל נישט צו זיי און גיט זיי נישט קיין הדרכה בכלל אין לעבן. די הצלחה פון אזעלכע משפיעים ווי ר' מוטה פראנק ר' גמליאל רבינוביץ און נאך דווקא ביי דער מאדערן חסידיזם עולם איז א הוכחה אז דאס זענען דווקא אזעלכע וואס פרייען זיך צו איינער וואס גיט זיי הדרכה און א טעם און אידישקייט און אפילו קנאות ומוסר, עס דארף נאר זיין איינער וואס זאל זיין אפען צו זיי און זיי מדריך זיין, נישט זיי אנקוען פאר זיינע נכסים.
3. דאס איז די סיבה פארוואס דער עולם ברובו מאכט זיך נישט קיין אייגענע מוסדות דערווייל. דא רעדט מען נישט פון אויסגעשפראכענע מחוצפים ווי לעיקוואד וואס האקען אויף כל הקדוש דרייסטערהייט און קענען באשטיין זיך אליינס קרוינען מנהיג פאר זיך. דא רעדט מען פון המון עם, פון אידען וואס ווילען פשוט זיין אידען, זיי ווילען נישט א מוסד וואס זאל מחנך זיין דווקא גיין פיר סלייס קאפלעך. זיי זוכען א מוסד וואס זאל מחנך זיין צו אידישקייט. די מאדערן חסידיקיס זענען נישט קיין רבנים און זיי ווייסען דאס, זיי רעדן זיך גארנישט איין אז זיי קענען איבערנעמן די רוחניו'תדיגע הדרכה פון רבנים ומנהיגים פאר זיך. און אז עס קומט צו גיין אזא רב ווי ר' בנימין אייזענבערג וכדומה וואס קען רעדן צו זיי זענען זיי גרייט אפילו עם צו געבן קוויטלעך, און אויב וועט אזא רב עפענען מוסדות וועט מען שיקען דארט, נאר דערווייל זענען דא צו ווייניג אזוינע רבנים.
[tag]לעיקוואד[/tag][tag]מאטי[/tag] בעיקרון בין איך א בעד א ישיבה לד׳ ולתורתו,און איך וואלט אפשר וועין געוואלט מיין בחור זאל וועין לערנען און YU (ווען עס זאל וועין לערנען דארטען בחורים פון אלע שיכטען און קרייזען, למעשה איז עס אוכט פארמאכט פאר א געוויסע סארט לעוועל פון מאדערן ארטאדאקס ואכמ״ל ) מיינע קינדער לערנען נישט אונעם רעבינס מוסדות, איך שיק און די מוסדות׳ן וואס האבען די גרעסטע ווערייעטי, איך מצדי פיל אז ווי מער ווערייעטי פון טייפ שטיבער טרעפן זיך צאם און א קלאס איז אלץ מער געזונטער פאר א קינד, און אויב די שטוב פון ווי די קינד קומט האט א בעיס און א קראנטקייט וועט די קינד ארויסקומען נאך שטערקער ווי ווען ער זאל וועין לערנען און א מוסדות וואס האט נאר קינדער פון זיין סארט.
למעשה די סיבה פארוואס סאטמער,סקווער, פאפא,בעלז,קלויזענבורג, האבען געפענט מוסדות, (און זיי האבען זיך נישט באגעניגט מיט די בית יעקב׳ס און די בית שמואל׳ס און מיט די דזשואיש דעי סקול,) איז ווייל זיי האבען געוואלט מאכען א ספעציעלע מוסדות פאר זייער קולטור,זיי האבען געוואלט אז זייער קינדער זאלען אוכט לעבען דיע סארט לייף סטייל וואס זיי האבען, און נישט ווערען אויסגעמישט מיט אנדערע קולטורעל יודען. זיי האבען געהאלטען אנדערש ווי אונז, אונז וואלטען וועין געשיקט און בית יעקב, זיי האבען געוואלט ספעציעלע מוסדות פאר די ענגע צאל חרדים (והיינו טעמא פון זייער בויען שיכונים ווייטער די זעלבע מעשה מזאל זיך נישט מישען) און חפץ ד בידם הצליח סאיז געווארען אויפגעבויעט דיע סארט דור וואס זיי האבען געוואלט, א דור פון מצומצם׳דיגע חרדים וואס ווילען ווייטער אנהאלטען דעם קולטור, און זיי ווילען נישט נתקרב ווערען צו די מאדערן ארטאדאקס אמעריקאנע יודושקייט.
איך האלט נישט אז סאיז די רעביס וואס מאכען דאס (והא ראיה די מוסדות וואס זענען אומפארטייעש א שטייגער ווי ,אור משה,מבקשי השם וכ״ו און אלע אומפארטייעשע ישיבות ווארפען זיך אסאך ארגער ווי די חסידישע מוסדות׳ן) סאיז די מענטשען פון אונזער קולטור וואס ווילען נישט טזשענזש און זיי האלטען אזוי ווי מהאט זיי געלערענט אז אונזער סיסטעם איז קדוש קדוש קדוש. און איך זאג נאכאמאל אזוי ווי פארשידענע אנדערע וועם סשמעקט נישט דעם סיסטעם נעם דיך צאם מיט דיין שכן און קרוב, עפען אויף אייגענע מוסדות we all will support you
יא יא האט די בארדישובער גענטפערט דעם אפיקורס, סאיז אלץ פיין און וואויל,
אבער געוואלד !!! וואס וועסטו טוהן אויב די ראשית חכמה איז יא גערעכט.
אבער איך וועל מאכן עטליכע אבזערוואציעס אויף דעם שמועס. קודם איז אינטערעסאנט אז קיינער דערמאנט דא נישט וואס איז דער דין על פי תורה, דער איינציגער נידון איז איבער וואס איז מער ליבעראל, לאזן די מוסדות זיך ווארפן מיט קינדער אדער ארייננעמען קינדער פון יעדן בעקגראונד. א שיינע מחזה צוצוקוקן.
