די 'בעיס גיטאר'

[חאצקל]

אלזא, לאמיר אריבערגיין צו באס אדער בעיס ("בסיס" פון די משנה שטאמט לכאורה פון דעם זעלבן שורש), דאס איז כשמו כן הוא דער בעיס פון די מוזיק, עס איז דער יסוד (מדת היסוד...) וואס האלט אונטער די מוזיק, אן דער נידריגער פארמאכטער קלאנג קען דער מוזיק נישט "באמבענען", און עס פעלט א קענטיגע גאנצהייט אין די מוזיק.

וואס איז דאס בעיס?

בעיס פון מוזיקאלישער שטאנדפונקט איז יעדער נידריגער פארמאכטער קלאנג. דער קלאנג קוקט אויס ווי ס'קומט פון אונטער דער ערד. דאס קען זיין פון מענטשן מיט א "באסאווע" שטימע, און פון כלים מכלים שונים, בעיקר גרויסע. אויפן פסוק "והיה כאוב מארץ קוליך" (טייטש: אזוי ווי דאס קול פון אוב וואס קומט ארויס פון דער ערד איז דיין קול) זאגן די מפרשים אז א נידריגע שטימע הערט זיך ווי ס'וואלט געקומען פון דער ערד.

כדי צו באגרייפן וויאזוי אזא קלאנג ווערט געשאפן, נעם א ציצית פאדים און טוה עס אויסציען אביסל, לייג עס נאנט צום אויער און פליק עס מיט א פינגער, אויב ציסטו עס נאר אן אביסל, וועסטו הערן א ברייטע, נידריגע, פארמאכטע און לאנגע קלאנג ד.ה. בעיס, און אויב ציסטו עס אן שטארק וועסטו הערן א הויכע אפענע שמאלע און קורצע קלאנג.

וואס פאסירט ווען מ'ציט עס אן און מ'פליקט? אז מ'פליקט וואקלט זיך דער פאדים אהין און צוריק גאר גאר שנעל, נו, אויב האט איר אמאל געשמיסן א שטעקן אין די לופטן אריין האט איר אודאי געהערט א גרידער ווי דער שטעקן רייסט דורך די לופט, ווי שנעלער דער שמייס איז אלץ קוויטשעדיגער איז דער קול, דאס זעלבע פאסירט ווען דער פאדעם שאקלט זיך אהין און צוריק, נאר וויבאלד עס שאקלט זיך זייער סטעדי גיט עס דעריבער ארויס א מוגדר'דיגער קלאנג,
אז דער פאדים איז מער לויז וועט עס מאכן גרעסערע און, שטייטערע תנועות, אהין און צוריק, און וועט דעריבער ארויס געבן מער א נידריגער קלאנג, ווידער אז דער פאדים איז מער אנגעצויגן וועט עס מאכן קלענערע און אויך שנעלערע תנועות אהין און צוריק. אין אנדערע ווערטער: ווי לויזער דער פאדעם איז אלס ברייטער און אויך שטייטער וועט ער זיך ריקן אהין און צוריק, ווידער ווי שטייפער דער פאדים איז אלס שמאלער און שנעלער וועט ער זיך ריקן אהין און צוריק.

הצד השוה שבהן איז אז מיטן ציטערן וועט דער פאדים ארויס גיבן א קלאנג, דער אנגעצויגענער פאדים וואס שאקלט זיך שנעל און שמאל וועט ארויס גיבן א הויכער קלאנג און דער לויזער פאדים וואס שאקלט זיך אויף א ברייטערער שטח און נישט אזוי שנעל וועט ארויס געבן א נידריגער ברייטער קלאנג. ווייל וואס נידריגער א שטימע איז אלס ברייטער איז ער, ד.ה. ער שאקלט מער אויף דעם ארום, אט דאס איז בעיס.

כדי דער נידריגער קלאנג זאל האבן דעם ריכטיגן קראפט, וועט מען ניצן דיקע סטרינעס (סטרינגס) געשפינט פון סחורה וואס איז געאייגנט דערפאר (חז"ל זאגן אז א פרוי'ס שטימע איז דינער וויבאלד זי איז געמאכט פון א ביין בעת דער מאן איז געמאכט פון ערד וואס מאכט זיין שטימע מער דיק), און דאס וועט מען ארויף ציען אויף א גרויסער שטים-באקס, ווייל ווי גרעסער אלס קרעפטיגער וועט די בעיס זיין.

ווען בעיס איז געווארן א וויכטיגער טייל פון די מוזיק מיט בערך 300 יאר צוריק, איז דער קאנטערבאס געווען דאס וואס האט געגעבן בעיס פאר די מוזיק. מיט בערך 80 יאר צוריק ווען דער עלעקטריק גוטאר איז ערפינדן געווארן, האט דער זעלבער ערפינדער אויך ערצייגט א עלעקטריק בעיס גוטאר (און עטליכע יאר שפעטער אן אקוסטיק בעיס גוטאר - אקוסטיק האט שוין נאכגעמאכט דעם עלעקטריק, א חידוש...) וואס דאס איז דער בעיס וואס מיר האבן ביז היינט פאר די היינטיגע סטייל מוזיק,

פונקט אזוי ווי ביי אנדערע כלים, דארף אויך א באסיסט זיין א מומחה ארויס צו געבן זיין מוזיק מיט טעם. מיט איבער הונדערט יאר צוריק זענען שוין געווען אויסגערופענע באסיסטן מיט קאנטערבאס וועלעכע האבן איבערגענומען די צוהערער מיט זייער טונקעלע פארשטאפטע מוזיק, און עד היום איז דער קאנטערבאס אלס סאלא כלי געבליבן פאפולער. אבער אויך דער בעיס גוטאר וואס מאכט די בעיס פאר די היינטיגע סטייל מוזיק פאדערט שטארקע מומחה'שאפט,דער בעיס פון א קוואליטי באסיסט ברענגט ארויף א טעיפ מיט פיל העכער שטאפלען ווי פון א טעיפ מיט א אומקוואליפיצירטן באסיסט כאטש ער באמבערד גיט. און כשמו כן הוא, דאס איז דער בסיס פון די מוזיק. ס'איז טאקע באהאלטן אבער שטארק עפעקטיוו.

בום, בום. בום, בום...

[חאצקל]

ווען מ'קוקט אין די קאווער'ס פון טעיפ'ס מייט איזראעילי רידעם וועט ביי "בס" (בעיס) שטיין איינע פון די אריה'ס, אריה ברקוביץ אדער אריה וולניץ. אין ניו יארק בין איך נישט אזוי באקאנט ווייל איך האב נישט ביי מיר די קאווערס פון טעיפ'ס מיט ניו יארקער רידעם, וויפיל איך געדענקט איז דאכט זיך דער פאפולערער באסיסט מייק היל, און אפשר אויך באריס קאזלאוו און איינע גפני. אויב איינער ווייסט עפעס מער זאל ער זיך ביטע אנרופן.

[[NAMELESS]]

חאצקל איך האב יעצט באמערקט דיין ארטיקל איבער בעיס. הערליך שיין. איך מיין אז מ'דארף עס אפטיילן אין א עקסטערע אשכול.

[שמייכל]

ייש"כ חאצקל פאר דעם וואונדערבארער ארטיקל איבער באסע, זייער אינפארמאטיוו.

איבער די אמעריקאנע בעיס פלעיערס - מייק האל איז גאר גוט, ער שפילט אויף אלע העסק קאנסערטס, באריס קאזלאוו האב איך נישט קיין סאך געהערט, בעיקר האב איך אים דיסקאווערט אויף יארון גערשובסקי'ס אלבום 'טיטאניק'.

Harry Max און Jeff Ganz זענען אויך מעכטיגע אמעריקאנע בעיס פלעיערס, אגב איז העררי א יוד (הערשל) ער שפילט פאר נשמה ארקעסטרא, ער שפילט דאבל בעיס און גיטאר בעיס. - דעם דז'עף גאנז קען מען הערן אויף די Ohal קאנצערט פון 1998, ער שפילט דארטן ווי א רוח, הער לדוגמא דעם ניגון 'לשנה הבאה' מיט איירע העללער (דיסק 2 טרעק 1) און געראדע שפילט דז'עף אויכעט אויף א חלק פון די אויבן-דערמאנטע יארון גערשובסקי אלבום.

אבער למעשה ווען מ'רעדט פון די יודישע באסיסטן מוז מען מודה זיין אז די 2 אריה'ס פון ישראל זענען די 'לייבן' פון די יודישע בעיס שפילער, הגם די אמעריקאנע באסיסטן קענען אפשר זיין מער פראפעשינאלס, פארמאגן זיי דאך נישט די געשמאק און זאפטיגקייט וואס די איזראעלישע האבן. אני כשלעצמי בין א שטארקע חסיד פון ארי-ה ברקוביץ, ער פארמאגט זייער א טיעפע פארשטאנד צו די יודישע בעיס סטיל, ביי אים טרעפט מען אייביג די שיינע געדרייטע בעיס-ליינס (בעיקר אויף מונה'ס אלבומס, הער אויס די אלבום פילהר-מונה 1 וואס ער ווארפט דארטן צוזאם ביי טרעק 1, 5, 9 און 10, ממש ווערטערלאז). ארי-ה וולניץ איז למעשה מער אויפגעכאפט און א"י ביי די מאדערן מוזיק אויכעט, (מ'קען אים אויסטשעקן אויף יוטוב), אבער האט אויכעט זייער א ציגעפאסטע מהלך פאר די היימישע איזראעילי רידעם, און האט א געוואלדיגע סענס אוו טיימינג (האלטן א ביעט) און א אופן נאך אסאך מער ווי ברקוביץ.

נאך נעמען פון אמעריקאנע יודישע בעיס פלעיערס:
Tony Montalbo
Buster Hamphill
Sam Ramras
David Hirsch

לעצטנס הערט מען איבער א ליבאוויטשן בעיס פלעיער, איך דענק אבער נישט זיין נאמען, און כ'האב אים קיינמאל נאכנישט געהערט.
אויף אייוועלט האט מען פאריגע וואך געשמועסט איבער א היימישן בעיס שפילער איינער שפילמאן.
אויב איינער קען ברענגען מער דיטאלן איבער די 2 אויבן-דערמאנטע, תע"ב.

למעשה איז אבער די צאהל יודישע בעיס גיטאריסטן זייער א קליינע, צוליב דעם וואס היינט צוטאג באנוצט מען זיך דערמיט בלויז אין סטודיאו, און ביי לייוו דזשאבס נוצט מען רוב מאהל א קארדס-און-בעיס שפילער, און בכלל פארשטייען מענטשן נישט היינט פארוואס מען זאל דארפן א בעיס גיטאר ווען מ'קען האבן א קארדס-און-בעיס שפילער, מענטשן וועלן ענדערש צאהלן פאר נאך א טראמפעט ווי פאר א בעיס גיטאר.

אבער דאס וועט יעדער מוזיק מבין מודה זיין אז די בעיס איז דער עמוד התווך פון א רידעם סעקשען.

[חאצקל]

א גרויסן דאנק אייך שמייכל פאר די אינפארמאציע.

אין אייוועלט וואו דו האסט מיר געלינקט זעה איך אז דער שפילמאן גייט טאקע שפילן אין א בענד און נישט בלויז אין סטודיא, זעט אויס אז מ'ניצט נאך יא עקסטערע באסיסטן פאר חתונות. פיני אסטרייכער האט מעגליך ספעציעלע ארעינדזשמענטס פארן באסיסט דערפאר איז אים נישט גענוג א בעיס און קארד שפילער.

יעדנפאלס איך וויל זיך בעיקר באציען צו די בעיסיסטן וואס שפילן אויף אונזערע אלבום'ס. איך האב פון שטענדיג אן מער ליב געהאט די ישראלישע באסיסטן, זיי ברענגען מיט זיך א סך מער לעבן. אבער יעצט אז שמייכל האט אזוי שיין מבחין געווען צווישן די צוויי אריה'ס האב איך שוין ארבעט פאר היינט נאכט און זיי איבער הערן און פראבירן יורד צו זיין לסוף דעתו פון שמייכל.

[שמייכל]

זעט אויס אז מ'ניצט נאך יא עקסטערע באסיסטן פאר חתונות

ס'איז ווי איינער
למשל פריילעך בענד האט געהאט צייטן ווען זיי האבן יא גענוצט א בעיס גיטאר און געהאט צייטן ווען נישט, געהערט האב איך אז דער קיבאורדיסט הערשקאוויטש האלט אז קיינער פון זיי האט נישט צוגעשטעלט דאס וואס זיין לינקע האנט דעליווערט.

און לעולם זענען דא טאקע גאר גוטע קארדס-און-בעיס שפילערס וואס קענען מאכן די לינקע האנט אויסקוקן ממש ווי א בעיס גיטאר, איך פלעג אסאך אויסהערן די אלטע חתונה אלבומס, דארטן פלעגט מען קענען הערן גוטע קיבאורד שפילערס וועלכע האבן ערצייגט הערליכע באס-ליניעס מיט די לינקע האנט, צווישן זיי אלי' זאמיק, שמעי בראוין, פיט סאקאלוי און נאך.

אבער לדעתי העני' איז א אפעציעלער בעיס גיטאר נאך שענער ווי סיי וועלכע קארדס-און-בעיס שפילער.

[חאצקל]

פונקט ווי ביי פידל, דראם און אנדערע אינסטרומענטן, טאמער יכול'ט מען, איז עס שענער לאין ערך ווי דער סינטעטישער דראם און פידל וכו' פון א סינטיסייזער, והפיכן טאמער יכול'ט מען נישט. די זעלבע איז מיט בעיס, מיט א בעיס גוטאר האט מען א סך מער מעגליכקייטן ווי מיט בעיס מיט א לינקע האנט אויף א סינטיסייזער, טאמער ווייסט מען וויאזוי אויסצוניצן דעם כלי, קען מען צוקומען גאר גאר ווייט, וואס מיט סינטיסייזער וועט מען געווענדליך ווייט נישט קענען נאכמאכן. אבער ווי איך פארשטיי איז דער עיקר פארלאנג פון די וואס דארפן א בענד א דראם און ווי אויך לעבעדיגע ברעס וואס דאס באמערקט יעדער, און זייער עדווענטיטש הערט זיך קלאר און אפן.

[שמייכל]

טאמער ווייסט מען וויאזוי אויסצוניצן דעם כלי

די זאך מיט בעיס איז אז לכאורה זענען דא אסאך וויינגער נישט קענער ווי רעגולאר גיטאר נישט קענער, פארוואס? ווייל בעיס איז א אינסטרומענט וואס נישט יעדער פארשטייט דערצו, נישט יעדער ווייסט וואס בעיס מיינט מוזיק גערעדט, צו קענען בעיס דארף מען גוט קענען קארדס, מוזיק טעארי וכו' און אז איינער באשליסט שוין צו שפילן דעם אינסטרומענט איז פשט אז יענער 'קען'... ער יכול'ט. משא"כ רעגולאר גיטאר דארף מען נישט זיין קיין גרויסער מוזיק מבין, מ'קען סתם זיך לערנען אביסל קארדס אביסל מעלאדי (וויפיל מענטשן וואס אונז ווייס מיר אז זיי שפילן דעם גיטאר בלויז פאר די פאן, נישט פאר די סעיק אוו מוזיק).

[סאשי פיש]

זעט אויס אז מ'ניצט נאך יא עקסטערע באסיסטן פאר חתונות

ס'איז ווי איינער
למשל פריילעך בענד האט געהאט צייטן ווען זיי האבן יא גענוצט א בעיס גיטאר און געהאט צייטן ווען נישט, געהערט האב איך אז דער קיבאורדיסט הערשקאוויטש האלט אז קיינער פון זיי האט נישט צוגעשטעלט דאס וואס זיין לינקע האנט דעליווערט.

היינט האבען זיי שוין אויפגענומען אן אפיציעלע בעיס גיטאר שפילער, ער הייסט ליבערמאן.

[טאמבל סאס]

https://www.youtube.com/watch?v=gIv-5VgLaOU
https://www.youtube.com/watch?v=k4ixAfJ1LuI

[מצטמק ויפה]

די וואך מוצאי שבת איז געווען א אוקשען אין קרוין הייטס מיט מרדכי, שירה, און פרייליך, און דארט האט געשפילט בעיס גיטאר דער פון סימפענו בענד, ווייסט איינער אויב ער איז אפעציעל אריבער צו פרייליך, אדער נאר דעמאלטס איז ער געווען?,
עס איז מיר א חידוש ווייל פרייליך האלט אויס אן א בעיס גיטאר אויך, און איינער האט שוין דא צוגעברענגט אז הערשקאוויטש האלט אז קיינער פארמעסט זיך נישט מיט זיין לינקע האנט.

[משה נתן]

לכורה האט זיך דער שפילמאן צוריסן מיט פיני, האט אים פרייליך געכאפט מיט ביידע הענט.
איך פארשטיי נישט פארוואס פרייליך האט אים נישט גענימען גראד ביים אנפאג פאר ער איז אריין צו סימפינני

[איבערגעצויגנס]

לכורה האט זיך דער שפילמאן צוריסן מיט פיני, האט אים פרייליך געכאפט מיט ביידע הענט.

פון וואנעט נעמסטו דאס?