וועכנטליכע אויסגאבע: "מאמענט"

[שמעקעדיג]

איך רעד זיך איין אז כ'האב אנגעהויבן באקומען א שטיקל פילינג אויף די אויסגאבע. ער נעמט קארענט איווענטס און דברים העומדים על הפרק און שמועסט עס אויס און צולייגט עס, אן קיין מורא פאר קיינעם, נאר שרייבט וואס ער האט צו זאגן און וואס עס דארף געזאגט צו ווערן, אנע חנפ'ענען יעדן איינעם, ווי שיין אלע מלוה-מלכה'ס זענען געלונגען און ווילאנג די רבי'ס האבן איבערגעלאזט א רושם אויפן שטאט.

די ארטיקל לעצטע וואך "ווי אזוי קריכט מען אראפ פונעם געלט בוים" פון אונזער הויכע לעבנס סטאנדארד איז אייזן שטארק, דאס דארף מען קאפירן און אויפהענגען אין אלע שוהלן און לענגאויס גאנץ ליע עוו. כולי האי ואולי. ער זאגט און שרייעט דעם אמת וואס ברויך ארויסגעשריגן ווערן, וואס כל לבב דוי וכל ראש לחלי. נאך א גוטע ארטיקל איז געווען לעצטנס פון די משפיעים, הלמאי דער עולם (בפרט די יונגווארג) זוכט און לעכצט, לא רעב ללחם ולא צמא למים כי אם לשמוע את דבר ה', צי איז דאס א גוטע ערשיינונג אדער נישט, מחמת מען זעהט דאך אז די מוסדות הקדושים געפעלט נישט דער נייער דרך אשר לא שערום אבותינו... כנה וכהנה שמועסט ער אויס זאכליכע און נוצליכע דעבאטעס. ריכטיג, ער האט צומאל ארטיקלען וואס זענען נישט בסדר, אבער איך גיב רעכט צו האבן עטליכע מאל א דורכפאל, בתנאי זה אז ער וועט זיין דער ראש וראשון וואס דערשרעקט זיך נישט צו משמיע זיין דעם קול הציבור בפומבי און איז מקיים דעם לא תגורו. איך האב האפענונג אז מער און מער וויי געשרייען וועלן אויסגעלופטערט ווערן מיט די צייט, און עס וועט בעז"ה פאלן אויף די ריכטיגע אויערן.

[ונבנתה העיר]

יעצט געקויפט לכבוד דעם ארטיקל אויף די ספיד אוו לייט [עס רירט אויך אהן רעלאטיוויטי און E=MC2 אויפן שפיץ גאפל] און עס טאקע שוין אפגעלייענט, די שפראך איז געשמאק און רייך, די מאס אינפארמאציע איז פונקט די ריכטיגע אז מען נעמט עס אויף די ערשטע מאל שבת נאכ'ן טשולענט, בהתפשטות הגשמיות אויפן ריקליינער.

האפענטליך וועלן זיי ממשיך זיין מיט די סארט מאמרים, ווי צוגעזאגט סוף ארטיקל.

[מנשה לוסטיג]

ס'קוקט אויס ווי ער קאפירט מאמרים פון דא אין קאווע שטיבל, וואס דארף נישט זיין אויסגעהאלטן 'עט אלל' און געבט צו שטאפן די אומ'וויסנדע ערליכע לייענער וואס וואלטן לכתחילה נישט געליינט דאס, אויב זיי האבן זיך נאכנישט געכאפט

[[NAMELESS]]

וואס האט ער גע'קאפי'ט?

[מנשה לוסטיג]

הכי קתני, ס'קוקט אויס 'אזויווי' ער קאפירט די דיעות כוזבות ווי דא ארום, און אזעלכע שטאף פיטערט ער דעם תמימות ציבור

[אפטעמיסט]

קומסט אריין זייער נישט קלאר

[כוכב]

אויב דא איז דעות כוזבות דעמאלט בלייב זיצן אין פעיסבוק און הענג ארום מיט אלע שקצים און נקיבות וואס לייקן דיך.
וואס קומסטו דא בכלל?

[ישראל קאפקע]

דער מאמענט האט א בילד די וואך פון א פרא פאלעסטינער פראטעסט מיט א גרויסע פלאקאט "queers for Palestine" און "רעגן-בויגן" פענער,
איך גלייב אז נישט דער וואס האט געלייגט דאס בילד, און רוב ליינערס, האבן אן אנונג וואס queers און די רעגן-בויגן פענער מיינען,
אבער אזא בילד מעג נישט ערשיינען אין א היימישע אויסגאבע אויף קיין שום פאל!

[ישראל קאפקע]

אויב דא איז דעות כוזבות דעמאלט בלייב זיצן אין פעיסבוק און הענג ארום מיט אלע שקצים און נקיבות וואס לייקן דיך.
וואס קומסטו דא בכלל?

טול קורה מבין עניך,
Get over yourself

[שמעקעדיג]

די וואך האבן זיי ווייטער א וויכטיגע דעבאטע צי די מוסדות האבן רעכט צו נוצן די קינדער אלס א משכון אויב דער טאטע באצאלט נישט שכר לימוד, ווי צב"ש אהיימשיקן, נישט געבן רעפארט קארדס, און אנדערע מיטלען, און כאטש מען קען פארשטיין די מוסדות ווייל אנדערש באקומען זיי נישט באצאלט איז אבער די שאלה אלו הצאן מה חטאו, צי גיט דאס א רעכט פארן מוסד זיך צו שפילן מיט די בלוט פון די קינדער אלס א עקסיוז.

(בין הדברים זאגט ער דארט אז ברוחניות קען מען פארשטיין פארוואס די מוסדות נוצן די קינדער פאר א שטעקן...... אבער די שאלה איז בגשמיות)

[מנשה לוסטיג]

דער מאמענט האט א בילד די וואך פון א פרא פאלעסטינער פראטעסט מיט א גרויסע פלאקאט "queers for Palestine" און "רעגן-בויגן" פענער,
איך גלייב אז נישט דער וואס האט געלייגט דאס בילד, און רוב ליינערס, האבן אן אנונג וואס queers און די רעגן-בויגן פענער מיינען,
אבער אזא בילד מעג נישט ערשיינען אין א היימישע אויסגאבע אויף קיין שום פאל!

און דאס בילד פון איזרעילי פלעג מיט א האקנקרייץ, טאר אויך נישט ערשיינען אין א יידישע אויסגאבע וואס איז צום פארקויפן פאר קינד און קייט. און ליידער אסאך בדומה לזה טוט וועכנטליך דארט געברענגט ווערן, וואס איז לדעתי נישט אויסגעהאלטן פארן היימישע יונגע לייענער.

[ונבנתה העיר]

יעצט געקויפט לכבוד דעם ארטיקל אויף די ספיד אוו לייט [עס רירט אויך אהן רעלאטיוויטי און E=MC2 אויפן שפיץ גאפל] און עס טאקע שוין אפגעלייענט, די שפראך איז געשמאק און רייך, די מאס אינפארמאציע איז פונקט די ריכטיגע אז מען נעמט עס אויף די ערשטע מאל שבת נאכ'ן טשולענט, בהתפשטות הגשמיות אויפן ריקליינער.

האפענטליך וועלן זיי ממשיך זיין מיט די סארט מאמרים, ווי צוגעזאגט סוף ארטיקל.

די וואך האבן זיי נאכאמאל געהאט אזא סארט ארטיקל - הגם פול מיט טעיות - והוספתי שנית ידי לקנותה.

וואס איך קען נאר נישט פארשטיין איז פארוואס זיי לאזן זיך נישט אפ פון דעם נארישן 'א בליק', חוץ פון דעם וואס א בילדער העפט צום 'מאמענט' איז ווי דזשאו ביידן אין די ניין טעג [?], איז עס פול מיט אומבאלומפערטע, קרומע, נארישע, נישט-גוט-אויסגעלייגטע צושריפטן צו די בילדער.

אט איז א דוגמא פון די וואך, ער באשרייבט קריסטאל נאכט מיט אט דעם גרויסן בילד וואס יעדע הגיע לחינוך ווייסט אז דאס איז פונעם ווארשא'ער געטא.

[[NAMELESS]]

/

[ישראל קאפקע]

העי וואס איז דאס?
די זעלבע דעקל ווי צוויי וואכן צוריק, ניין?

[zurich]

העי וואס איז דאס?
די זעלבע דעקל ווי צוויי וואכן צוריק, ניין?

ניין

[שמעקעדיג]

פיינע נייעס לעצטע וואך, איך קען זיי נישט גענוג גראטולירן.
קודם כל די קוראזש פון א לאנגע ארטיקל אקעגן די מאנסי דעוועלאפערס, וואס איז אקעגן דעם אנגענומענעם דעת הקהל, און ברענגט ארויס דעם צד פון "פרעזערוו רעמעפא".
און דערנאך האבן זיי א שטיקל ווי זיי לייגן אראפ דעם שרעקליכן מצב הפרנסה, און ווי אזוי אונזער עולם לעבט אין עולם הדמיון און קיינער טוט גארנישט למעשה, מען מאכט אלעס אוועק כלאחר יד... מורא'דיגע דיבורים, קילורין לעינים.

נאר אזוי, מען וועט האקן און בראקן אויף די נושא פון פרנסה ביז דער עולם וועט זיך אויפוועקן פון דעם זיסן טיפן בערן שלאף און דערזעהן דעם ביטערן מציאות וואו מיר געפינען זיך. כה לחי!

[פישלע העררינג]

פיינע נייעס לעצטע וואך, איך קען זיי נישט גענוג גראטולירן.
קודם כל די קוראזש פון א לאנגע ארטיקל אקעגן די מאנסי דעוועלאפערס, וואס איז אקעגן דעם אנגענומענעם דעת הקהל, און ברענגט ארויס דעם צד פון "פרעזערוו רעמעפא".
און דערנאך האבן זיי א שטיקל ווי זיי לייגן אראפ דעם שרעקליכן מצב הפרנסה, און ווי אזוי אונזער עולם לעבט אין עולם הדמיון און קיינער טוט גארנישט למעשה, מען מאכט אלעס אוועק כלאחר יד... מורא'דיגע דיבורים, קילורין לעינים.

נאר אזוי, מען וועט האקן און בראקן אויף די נושא פון פרנסה ביז דער עולם וועט זיך אויפוועקן פון דעם זיסן טיפן בערן שלאף און דערזעהן דעם ביטערן מציאות וואו מיר געפינען זיך. כה לחי!

איך האב געזעהן א נייע ביכל אין געשעפט The Parnassah Guide ווי עס ווערט אויסגעשמועסט יעדע סארט פאך, פאר וועמען עס איז געמאכט, וויפיהל צייט נעמט זיך עס צו לערנען, וויפיהל געלט קאסט עס צו לערנען, וויפיהל פארדינט מען, איז דא א וואקס מעגליכקייט, וכו וכו וכו. דאס דארף מען טיילן ביי יעדן חתן שיעור. אין יעדע כולל ברויך מען עס ארייננעמען. ווער עס קען עס אפשאצן דא ברבים למצוה גדולה יחשב.

[יואב]

הגם איך קויף דעם מאמענט וועכענטליך, קומט מיך נישט אויס דאס דורכצובלעטערן אזוי תם ונשלם. מיין אפעטיט דערצו איז דראסטיש געפאלן, און מיין אפטעמיסטישער בליק איבער דער דאזיגער אויסגאבע, וועלכע האט אנגעבליך געזאלט הייבן דעם ניווא פון ליין מאטריאל אויף דער אידישער שפראך ביים היימישן עולם, האט זיך שטארק פארטונקלט, און אריינגעהויבן א שטיקל אנטוישונג -- ווי כ׳האב שוין געשריבן דא.

שבת נחמו איז נאך אבער אזוי הלכה למשה מסיני אוועקצופארן ווי לאקשן-קוגל, און הגם איך בין איבערצייגט אז נישטא קיין בעסערס ווי פארבלייבן אין שטאט זומער, ווארום יענעמס וואקאציע איז דאך אויטאמאטיש מיין וואקאציע, האב איך מיך פארט געזען אין אזא מצב אז מ׳פארט. א גזירה פון הימל צו גיין אין גלות -- גלות טאקע אין דער זעלבער צייט ווען צוליב דעם געפיל, שפירט כלל ישראל אז די הפטורה פון טרייסט איז דוקא מענדעטארי.

האב איך פארבויגן דעם מאמענט אויף האלב, און זייענדיג גוט איינגעשטעקט אינעם ביזעם טאש, האב איך מיך א לאז געטאן אין שול.

מיינע עלטערן האבן בכיוון געקליבן א קאנטרי וואו מ׳רעכט אפ א דאווענען בבחינת כל נערווען תיפלצנה. האב איך אזוי בין גברא לגברא דערקוויקט מיין זעל מיטן לעזן דעם מאמענט ממש פון דעקל צו דעקל.

מה אומר ומה אגיד. מיין הארץ איז געפאלן פאר דער אויסגאבע. איך קלער נאר, הלוואי איז דער פארלאנג דערצו גרויס ביים היימישן ציבור. זאל נאר נישט די דאזיגע צייטשריפט טיילן דעם זעלבן סוף ווי פילע בעפאר.

ס׳איז געוויס א שאלה פון צייט עד שיפתחו ארובות השמים, און פאשקעווילן למיניהם וועלן פארבן אונזערע סבלנות׳דיגע גאסן ווייס.

ס׳איז דערפרייענד צו זעען, אזא צייטשריפט אונטער וועמענס פאפיר ליגט באגראבן א גרייטקייט צו נארמאליזירן די פארקלאפטע פינסטערע מוחות פון יהדות החרדית.

קודם זייער פארזוך אנצוהאלטן א קאלום איבער וויסענשאפט גייט ב״ה אן. שלמה וואלף האט הערליך און קלאר אילוסטרירט דעם ענין פון גראוואטי. רייך און עלעקוואנט אויף אזא אופן, אז אפילו די חוטב עצים און אשר יצר אקטיוויסטן זאלן ארויסהאבן דעם ענין אויפ׳ן שפיץ גאפל.

חיים שפיטצער׳ס ארטיקל איבער אנטיסעמיטיזם אין ניו יארק שנייד דורך אלע ביינער מיט קראפט, אן אפילו שענקן פאר דעם דינטשיגן סקרוך די צייט צו פארלויפן. אזוי פריקען אמת. גענומען אזא ווייטאגליכן נושא, און דאס מסביר געוועזן מיט אזא קלארקייט און אנגעהאלטנקייט; אזוי עלעקוואנט און קאמפריהענסיוו.

הרב לאבינ׳ס אינטערווענץ אנצוהאלטן שלום, און דאס צוזאמלעבן צווישן דעם ברוקלינעם אידנטום און איסלאמישע שכנים, איז אויך א גאר גוט שטיקל; חינוך אינדערהיים איז אויך אזוי ביטער-זיס ארויסגעברענגט. בבחינת פון זיין פענע צו די אויערן פון כלל ישראל.

בלייבט איבער צו האפן אז דער טויבער היימישער גאנג זאל זיך אפשטעלן פאר א רגע, און הארכן וואס מ׳רעדט צו אים. זיי שוין נישט אזא עקשן, דו איגנאראנטער שמענדריק, פקח עיניך וראה!

[נולד מאוחר]

די home schooling ארטיקעל איז אויך גאנץ געוואגט.
סנעמט אוועק די מוסדות שטעקן.
גראדע רב לעווין'ס באזוך ביים אימאם האט מיר אויסגעזען סתם אבי געמאלן וואסער.
טוט עס עפעס אויף למעשה, רב לעווין פארטרעט עפעס אן אפציעלע ארגענעזאציע ?

[zurich]

אבער ער האט שיין מסביר געוועין די סיבות פארוואס די אראבערס זענען וואויל אין ניו יורק

[נולד מאוחר]

די אינטערווי מיט איש ירושלים האב איך נישט געליינט קוק מיר אויס זייער נישט אינטערסאנט.

[שמעקעדיג]

ממש געוואלדיג די דעבאטע די וואך. ער שמועסט אויס דעם פראבלעם פון אינטערנעט און אונזער מלחמה דערקעגן, אז עס האט נישט קיין זין סתם צו ווארפן זאמד אין די אויגן, דער גאנצער אסר'ן איז נאר געווען – לפי דבריו – א הוראת שעה וואס וויבאלד מען איז נישט געווען גרייט פארן שונא האט מען זיך די לעצטע רגע פרובירט צו פארפאנצערן ווי ווייט מעגליך; אבער וויבאלד דער פראבלעם ווערט כסדר נאר שטארקער, און זוכט אנצוקומען אין מערערע תחומים אין לעבן ווי בלויז אסר'ן וועט שוין נישט גענוג זיין, דארף מען אננעמען בעסערע תכסיסי מלחמה, זיך אראפזעצן און מקדם זיין את פני הרעה, זעהן ווי אזוי מען קען אויף א פראקטישן אופן געווינען די מלחמה.

ער זאגט נישט ווי אזוי – דאס לאזט ער פאר די גדולי דורנו אויסצו'פיגור'ן – פארדעם זענען זיי דאך די צדיקי דורנו – אבער ער איז ליידער ביטער גערעכט, און קודאס פארן ארויפברענגען דעם פראבלעם אויפן אויבערפלאך.

[אפטעמיסט]

ווער נאך איז חושד אז איך בין גאר דער רעדאקטאר פונעם מאמענט?