מיינע מלמדים זענען זיי גערעכט???

[[NAMELESS]]

אין כמעט יעדע קלאס אין חדר מאכטס זיך נרדפים און רודפים אן קיין ספעציעלע סיבה עפי''ר זענען די רודפים אליין אנגעגעסן, מאכטס זיך אמאל סגייט ארויס פון די גדרים און נאך ריסעס ווען די רעבי קומט אריין געט ער א געשריי שטיל זאל זיין!! א שוידער גייט אדורך און די יונגע אומשילדיגע הערצער, ס'ווערט א טויט שטילקייט, יעדער מאכט צוריק צו די גמרות! קומט נאכאמאל ארויס א געשריי פון די קאפי מויל,

דא הייבט ער אן מיט א גאנצע דרשה פון טשעפענען ואכמ''ל למעשה הייבט ער זיין טאן פארציילענדיג ערשט האנטיגע סיפורים וואס די קינדער רודפים האבן גאר מיס אפגעשניטן אויף די עלטער משא''כ די נרדפים זענען מוצלחים וכו' מיט לעבעדיגע שרעקעדיגע סצענעס וואס סגייט אלס זיין,

מיין שאלה איז חוץ וואס מ'זעהט די מציאות איז נישט אזוי, וויל איך וויסען צו קלפי שמים איז דא עפעס א תבי' וואס א מענטש האט געטוהן בקטנותו, צו ער דארף אפי' איבערבעטן אויב ער האלט עטליכע יאהר נאך די חתונה ועדיין לא נושענו צו ס'האט אפי' פשט תולה צוזיין זיינע צרות אין דעם,
לכאורה נישט, די גמרה זאגט דאך קלאר קטנים פגיעתן רעה....

[center]סוי וויל איך וויסען איז יש דברים בגו וואס מיינע מלמדים האבן מיר צושראקן צו נישט.[/center]

אגב דעס זעהט מען יא אז גלונגענע קינדער בעלי כשרונות וואס האבן זיך אויפגעפירט שטאלץ האבן שפעטער געכאפט א שטיקל ריק, דאס האט יא מקורות וועגן עין הרע וכדו' [איך געדענק נישט א מקור אויף די מינוט]

[berlbalaguleh]

עמעזאן: איך גיי יעצט פרעיגן א נאאיווע שאלה. אויף וועלכע זייט ביסטו געוועין? פון די נרדפים אדער פון די רודפים.

יעצט צום ענין. אין זייער א סאך פעלער (נישט אין א יעדן פאל. ווייל אינז ווייסן דאך נישט די הימלישע חשבונות. אבער בדרך כלל) איז עס אזוי אנגענימען אז א יונגל וואס האטציך פארלייגט און דערגאנגען די יארן פאר א חבר. דאס מיינט נישט סתם גע'פגע'ט נאר ממש פארשעמט און אראפגעקלאפט און געטשעפעט ביי א יעדע געלעגנהייט וואס ער האט געהאט, אן אויפהער. האט שפעטער אין לעבן געהאט גרויסע צרות. ווייל סוף כל סוף איז נישט הפקר א וועלט. יש מנהיג לבירה. און דער אייבישטער נעמט זיך אן פאר א נרדף. אזוי ווי ס'שטייט אין פסוק "והאלוקים יבקש את הנרדף".

איין פאל ווייס איך זיכער. פון א בחור וואס האט געלערנט צוזאמען מיט מיר אין איין כיתה אין ישיבה. ער איז בטבע געוועין א טשעפניאק. ער האט געהאט א ספעציעלן תענוג צו טשעפען און מבזה זיין איינעם. ער האט געטרייט ביי מיר אויך נאר איך האב עים ב"ה צוריקגעגעיבן מנה אחת אפיים. האט ער געוויסט נישט אנצוהייבן זיך מיט מיר. דארט אין כיתה איז אבער געוועין א שטילער בחור'ל וואס איז געקומען פון א שווערע, א ביסל פראבלעמאטישע שטוב. האט ער זיך פארלייגט אויף דעים בחור און עים געצאפט די בלוט ביז דער בחור האט געמיזט אויפגעיבן שלאפן אין דארמיטארי פון ישיבה. דאס איז געוועין בערך אין יאר תשכ"ה. איך האב מיך שפעיטער אינטרעסירט וואס איז געווארן מיט דעים בחור הטשעפניאק. לויט ווי איך האב געהערט האט ער געהאט א גאנצן לעיבן פול מיט שלום בית פראבלעימען ביי זיך און ביי זיינע קינדער. אויכעט געזינטהייט פראבלעימען לרחצה. ביז פאר א יאר איז ער ל"ע הלך לעולמו מתוך צער, יגון ואנחה און הארץ פראבלעימען.

אמאל העלפט איבערבעיטן א מענטש וואס מ'האט מצער געוועין, אפילו יארן שפעיטער. ווייל דער נרדף טראגט מיט זיך דעם צער אין הארץ...

[פישלע העררינג]

דער וואס איז א טשעפעניאק אין חדר איז א טשעפעניאק אינדערהיים נאך די חתונה, ענדיגט ער אלץ גרוש. אזא איינער איז א כפוי טובה צו זיין בעלבאס, האט ער נישט קיין ארבעט. ער איז א רשע מרושע צו זיינע קינדער, גייען זיי ארויס לתרבות רעה. א לעבן אויף אלע שונאים געזאגט.

ממילא, די תשובה צו דיין שאלה איז יא! דיין רבי איז גערעכט, אבל לא מטעמיה.

וויסן ברויך מען אבער, צו א קינד איז מחוייב בגדלותו צו נישט איז א שיינע פשט'ל, אבער אלקים יבקש את הנרדף איז א פסוק, און ביי לא תונו איש את עמיתו שטייט אין שלחן ערוך (עס איז א גמרא אבער דער חידוש איז אז אין א קאלטע שלחן ערוך ווערט עס אראפגעברענגט) אז מען ברויך זייער נזהר זיין אין דעם ווייל דער באשעפער נעמט זיך אן פאר דער נרדף און עס שפעטיגט נישט צו קומען!

-X-X-X-X-X-X-X-

בערל האקט.

[[NAMELESS]]

ר' בערל איך האף אז דו ביזט נישט געווען מיין רבי....
דאס איז זיכער א רודף אויף אן עקסטרעמער פארנעם צייגט אויף א אוממחונך'דיגע שטוב און אז ער וועט זיך נישט אויסצוכענען וועט ער ווייטער אנהאלטן אזוי ווי פישעלע ברענגט זייער גוט ארויס און צו דעם דארף זיך כביכול נישט מטריח זיין עם מעניש צו זיין ווייל די טבע וועט ממילא טוהן דאס זייניגע, איז ווען ר' בערל ברענגט ווען א מעשה אז ער האט זיך געמוטשעט מיט קינדער האבן אדער פרנסה קען מען אנהייבן דן צו זיין, למעשה ברענגט ער א מעשה מיט שלום בית, נא דאס איז דאך די טבע,
ועוד דיין מעשה רעדט זיך דאך פון א בחור נא ער איז דאך א בר עונשים איז דאך אן אנדערע מעשה,

און צו דיר @פישל'ע העררינג זאגסטו אז דאס אז א קטן איז נישט אחראי אויף זיינע מעשים איז א פשט'ל און עכט מיינט די תורה ולא תונו איש אויך א קטן, א באמבע האסטו געווארפן, אונז האב מיר א שלחן ערוך וואס לויט דעם ווייסן מיר וואס די חיובים פון א מענטש איז און אויב עפ''י השו''ע קומט אויס אז א קטן איז נישט אחראי אויף זיינע מעשים, וועט נישט העלפן קיין שום הרגשים דאס אפצוווענדן,
איך קען א שיינע פאר רודפים וואס האבן זיך אויסגצוכעט אין די בחור'ישע יארן און זיי זענען פיין מצליח אינעם לעבן אין אלע הינזיכטען,
א וודאי דארפן די עלטערן מיט די מחנכים אוסלערנן מידות און כסדר פארלאנגען און רעדן דערוועגן, וכן אני נוהג מיינע קינדער ווייסען אז וויי טוהן א צווייטן איז די ארגסטע, אבער צו דערשרעקן מיט פאלשע עונשים האט נישט קיין פשט,

אדרבה צייג אן א מקור להלכה אז א קטן איז אחראי אויף זיינע מעשים

[berlbalaguleh]

ר' עמעזאן שליט"א. איך וויל דיר בארואיגן. ס'איז נישט מעגליך אז איך זאלל זיין דיין רבי. דו האסט שוין געהערט אמאל אז א בעל עגלה איז געוועין א רבי? אין הימל האט מען אזוי אויסגערופן אויף מיר איידער מיין נשמה איז אראפגעקומען לעולם הזה, (איך אליין, געדענק נישט. אבער אזוי שמועסט מען.) אז איך זאלל זיין א בעל עגלה, און פיהרן אידישע קינדער אין ישיבה, און צוריק אהיים. מ'רופט נישט געוויינליך אויס אויף דעם זעלבן מענטש אז ער זאלל זיין א רבי אויך. למשל, מ'רופט נישט אויס אין הימל אז איינער זאלל זיין א רבי פון א געוויסן שטעיטל אין אונגארן אדער פוילן, און אויך זיין א דענטיסט אין די זעלבע צייט. אדער אז א שוסטער זאלל אויכעט זיין א ראש הקהל. אדער אז א סוירדזשאן זאלל אויכעט ארבעטן פאר'ן סאניטעישן דעפארטמענט אין די זעלבע צייט...

[טעפל]

פארשטייט זיך אז ס'איז נישטא קיין פונקטליכע כללים אין דעם וואס געשעהעט, אבער ס'איז דא אסאך אזאלעכע מעשיות וואס מ'קען זעהן מיט די אויגען און וואו פישעלע הערינג האט עס גוט צונומען..

[Milk shake]

אינעם גרויסן הסתר פנים היינט זעט מען דאך ביי די זאכן פון טשעפענערס ווי זיי צאלן א פרייז, ס'יז א פאקט, ס'געווען איינער אין מיין קלאס וואס האט געהאט א שארף צינגל, און פלעגט מיט'ן פיסקל גוט מסדר זיין און פארשעמען אנדערע, ער'ז געווען א העלד ביז די שידוכים עידש, ס'האט זיך אנגעהויבן מיט מוטשענען אויף שידוכים, ס'געווען חוץ לדרך הטבע, ווייל ער'ז געווען א גאר געלונגענע בחור, מיט א גוט קעפל, ער'ט געטון א גאנץ שוואכע שידוך, און זייט דעמאלט גייט אים אלעס מיט די פוטער אראפ, כ'קען די משפחות ארום און ארום, כ'קען נישט אריין אין אריכות, ס'איז ממש חוץ לדרך הטבע,
אויך איז געווען א אנדערע מעשה, א בחור אין ישיבה, וואס האט אויך וועגן א פרייוועט סיבה זייער מיאוס מסדר געווען א אונשולדיגע מגיד שיעור, ארויסגעלאזט א נאמען אויף אים און עווענטטשועלי האט דער מגיד שיעור געמוזט פליען פון ישיבה, ס'איז געווען זייער א זיסע נקמה אויף די מגי"ש, אבער דער בחור האט צרות יגון ואנחה זייט דעמאלט!

[[NAMELESS]]

רבותי ביטע פארדרייט נישט די אשכול דא איז מען דן איבער אויב מען איז אחראי אויף וואס מען טוט בקטנות, וואס אויף דעם איז די הלכה לכאורה אז זיי זענען נישט אחראי אזוי ווי מיר געפונען ביי נזקים אז פגיעתו רעה אויב איינער קען ברענגן א מקור פארקערט אדרבה,
אויב ווילט איר דן זיין איבער אית דין ואית דיין ווען בר עונשים טוען זינד עפענט א באזונדערע אשכול (און דעמאלטס וועט יאיר א וודאי זאגן אז נישט..)

@ונבנתה העיר אין זיין צייט האט פיין מסדר געווען אזא ענין אוי ס'בענקט זיך,

[berlbalaguleh]

רבותי ביטע פארדרייט נישט די אשכול דא איז מען דן איבער אויב מען איז אחראי אויף וואס מען טוט בקטנות, וואס אויף דעם איז די הלכה לכאורה אז זיי זענען נישט אחראי אזוי ווי מיר געפונען ביי נזקים אז פגיעתו רעה אויב איינער קען ברענגן א מקור פארקערט אדרבה,
אויב ווילט איר דן זיין איבער אית דין ואית דיין ווען בר עונשים טוען זינד עפענט א באזונדערע אשכול (און דעמאלטס וועט יאיר א וודאי זאגן אז נישט..)

@ונבנתה העיר אין זיין צייט האט פיין מסדר געווען אזא ענין אוי ס'בענקט זיך,

ר' עמעזאן שליט"א: אנטשולדיגט. מיינע תגובות זענען אלע געזאגט און געשריבן געווארן בטעות. איך צוה צוריק. נדרנא לא נדרי, ואסרנא לא איסורי, ושבועתא לא שבועות. איך האלט בכלל האסטו די נישט ריכטיגע אדרעס. איך האב געמיינט (בטעות) אז דו ווילסט הערן פון מיר, און פון אנדערע, וואס די מצב אין לעיבן איז פון איינע וואס רודפ'ט און דערגייט די יארן אלס יונגל/בחור. וויאזוי איז ער ממשיך זיין לעיבן האביך מיך אנגערופן מיט מציאות'דיגע מעשיות פון לעיבן, וועלכע ווייזן אויף אז ס'נישט כדאי דאס צו טון. און אויב מ'האט שוין יא געטון זאלל מען טון כל טצדקי איבערצובעיטן דעם פארשעימטן און געפייניגטן חבר. אבער דערווייל ווילסטו נאר פרעיגן א הלכה. וואס איז די הלכה אויב מ'האט איינעם געטשעפעט אלס קטן. אויב מ'איז מחויב איהם איבער צו בעיטן. אדער מ'קען לאזן די זאך לויפן. מיז איך זאגן (נאר לגבי מיר.) אז דו האסט נישט די ריכטיגע אדרעסס. צו האסטו שוין געהערט אז איינער דארף אויגן גלעיזער זאל ער גיין צו א דענטיסט. אדער א בויך דאקטער. שאלות און חקירות אין הלכה פרעיגט מען נישט ביי א בעל עגלה. נאר ביי א דיין. אדער ליטווישער כולל יונגערמאן. (מעיג זיין אויכעט פון בודאפעסט. אבער א ליטוואק.) א בעל עגלה קען מען פרעיגן וויאזוי מ'שמירט אויס די רעידער פונ'ם וואגן. אדער וועלכע פאסיג איז גוט צו נעמען פאר לייצעס. ואתו הסליחה...

[[NAMELESS]]

איך מיין איך האב זיך זייער קלאר אוסגעדרוקט, און אז נישט וועל איך עס נאכאמאל איבערפרעגן,

ווען א יוד דערזעהט זיך אין א שווערע מצב ארומגענומען מיט צרות שלא עפ''י דרך הטבע, איז דא א מקום עפ''י חז''ל תולה צו זיין אין ענינים וויאזוי ער האט זיך מתנהג געווען אלס קטן אונטער 13 יאר?
היות פשטות עפ''י חז''ל איז ער נישט אחראי אויף דעם און ער דארף אפי' נישט איבער בעטן, און ער זאל זיך מצמצם זיין אויף זיינע מעשים וואס ער האט געטוהן בגדלותו, און אויב טרעפט ער נישט יתלה בגלגולים, ע''כ. בתקווה להבנה!

[berlbalaguleh]

איך מיין איך האב זיך זייער קלאר אוסגעדרוקט, און אז נישט וועל איך עס נאכאמאל איבערפרעגן,

ווען א יוד דערזעהט זיך אין א שווערע מצב ארומגענומען מיט צרות שלא עפ''י דרך הטבע, איז דא א מקום עפ''י חז''ל תולה צו זיין אין ענינים וויאזוי ער האט זיך מתנהג געווען אלס קטן אונטער 13 יאר?
היות פשטות עפ''י חז''ל איז ער נישט אחראי אויף דעם און ער דארף אפי' נישט איבער בעטן, און ער זאל זיך מצמצם זיין אויף זיינע מעשים וואס ער האט געטוהן בגדלותו, און אויב טרעפט ער נישט יתלה בגלגולים, ע''כ. בתקווה להבנה!

ר' עמעזאן: ייש"כ פאר ארויסזאגן מיט מער קלארקייט וואס דיין מטרה פון פרעיגן די שאלה איז. איך וועל דיר טרייען צו ענטפערן על ראשון ראשון. איך ווייס נישט בכלל צו איך בין דער ריכטיגער מענטש זיך אנצורופן. כדאמרן לעיל. נאר איך נעם דאס ווארט ווייל יעצט מייניך אז איך האב מער א קלארקייט אין עצם פון דיין שאלה. סטריקטלי עפ"י הלכה איז אפשר דא א מציאות אז דו דארפסט נישט איבערבעיטן. מכח כמה טעמים. איינס, אלס קטן. צווייטנס. אונטער די צוואנציג יאר איז מען נישט קיין בר עונשין, מן השמים. קיין דירעקטע מאמרי חז"ל אויף דעים ענין ווייס איך נישט. נאר דער מאמר חז"ל. "חרש, שוטה וקטן פגיעתן רעה. הם שחבלו באחרים פטורים. אחרים שחבלו בהם חייבים". נאר ס'זעהט אויס אז אט דער מאמר חז"ל רעדט נישט פון אונזער פאל. נאר איך מיין אז אויף א מעטא-פיזישן לעוול. א מער רוחניות'דיגע דרגא, קענמען אפשר מבחין זיין. מאכן א חילוק צו, למשל, ווען א יונגל אונטער בר מצווה. צוברעכט א ווינדאו, אדער מאכט אן אן אנדער'ן שאדן, איז ער נישט מחוייב צו באצאללן. ער איז אפילו נישט מחוייב איבער צו בעיטן דעם נפגע, ווען ער וואקסט אויף. משא"כ (מה שאין כן) ווען איינער איז פוגע א צווייטן אויף א שטארק עמאציאנאלן לעוול אלס יונגל. בלייבט דער שאדן אין יענעם'ס הארץ און ער לעיבט טעגליך מיט דעים ווייטאג. איז אפשר יא דא א חלות פון דעם איסור "לא תונו איש את עמיתו". אפילו ס'איז געשעען ווען ער איז נאך געווען א קטן. ווייל א יעדן טאג ווערט ביי דעם נפגע א התחדשות פון צער. ביז מ'בעיט איהם איבער. נאכאמאל. איך בין נישט קיין פוסק. איך קען אפילו נישט ליינען וואס ס'שטייט אין שולחן ערוך. ווייל ס'נישט געפינטלט.
נ.ב.: איך הער אז עוז והדר (אדער ארט-סקראלל( גייט ארויסקומען מיט א שולחן ערוך מיט נקודות. און א איבערזעצונג אויף אידיש. (און אפשר אונגאריש אויכעט.(...

[diff]

מדיני המצוה. מה שאמרו חכמינו זכרונם לברכה (שם מו, א) שמצות הנתלין אחר שסוקלין אותו משקיעין קורה, בארץ והעץ יוצא ממנה, ומקיפין שתי ידיו זו על זו ותולין אותו סמוך לשקיעת החמה ומתירין אותו מיד, וקוברין אותו עם העץ שנתלה בו, ועם האבן שנסקל בו, שלא יאמרו הבריות זה העץ שנתלה בו פלוני

[אדמו״ר]

אין כמעט יעדע קלאס אין חדר מאכטס זיך נרדפים און רודפים אן קיין ספעציעלע סיבה עפי''ר זענען די רודפים אליין אנגעגעסן, מאכטס זיך אמאל סגייט ארויס פון די גדרים און נאך ריסעס ווען די רעבי קומט אריין געט ער א געשריי שטיל זאל זיין!! א שוידער גייט אדורך און די יונגע אומשילדיגע הערצער, ס'ווערט א טויט שטילקייט, יעדער מאכט צוריק צו די גמרות! קומט נאכאמאל ארויס א געשריי פון די קאפי מויל,

דא הייבט ער אן מיט א גאנצע דרשה פון טשעפענען ואכמ''ל למעשה הייבט ער זיין טאן פארציילענדיג ערשט האנטיגע סיפורים וואס די קינדער רודפים האבן גאר מיס אפגעשניטן אויף די עלטער משא''כ די נרדפים זענען מוצלחים וכו' מיט לעבעדיגע שרעקעדיגע סצענעס וואס סגייט אלס זיין,

מיין שאלה איז חוץ וואס מ'זעהט די מציאות איז נישט אזוי, וויל איך וויסען צו קלפי שמים איז דא עפעס א תבי' וואס א מענטש האט געטוהן בקטנותו, צו ער דארף אפי' איבערבעטן אויב ער האלט עטליכע יאהר נאך די חתונה ועדיין לא נושענו צו ס'האט אפי' פשט תולה צוזיין זיינע צרות אין דעם,
לכאורה נישט, די גמרה זאגט דאך קלאר קטנים פגיעתן רעה....

[center]סוי וויל איך וויסען איז יש דברים בגו וואס מיינע מלמדים האבן מיר צושראקן צו נישט.[/center]

אגב דעס זעהט מען יא אז גלונגענע קינדער בעלי כשרונות וואס האבן זיך אויפגעפירט שטאלץ האבן שפעטער געכאפט א שטיקל ריק, דאס האט יא מקורות וועגן עין הרע וכדו' [איך געדענק נישט א מקור אויף די מינוט]

א. אזא שאלה דארף מען פרעגן פון א דיין.
ב. אין ספר חסידים שטייט אז אפילו אינטער 13 יאר איז מען נישט מחוייב במצות. אבער א זאך וואס דער קינד האט יא געהאט שכל (וואס דעס קען מען נאר מעסטן אין הימל, פארשטייט זיך) באקומט ער יא א שטראף מן השמים. (ער ברענגט א מעשה אויף דעם ואכמ״ל).
במילא איז דיין רבי זיכער יא גערעכט געווען מיט דער נקידה אז מן השמים באקומט מען יא א שטראף.(אויב ער האט שוין פארשטאנען, ווי אויבן דערמאנט.)
ג. אפילו אויב מ׳זאל באמת פטור זיין פון חיובי בין אדם לחבירו, קען מען עקסטער דן זיין, אויב ביי מצער זיין א צווייטן באקומט מען נישט א שטראף. ווייל ס׳איז דאך ידוע אז אויף מצער זיין א צווייטן, אפי׳ מ׳האט גארנישט אינזינען געהאט, און אפי׳ מ׳ווייסט ניטאמאל!, קומט אן עונש. אזוי ארבעט עס ביי בין אדם לחבירו. עס איז ידוע אזוי פון די ספרים, און זייער אסאך מעשיות זענען אויף דעם ליידער עידות. במילא קען זיין אז ה״ה דא אויך אפי׳ ביי א קטן.(בדרך אפשר).
ד. דיין רבי איז זיכער געווען גערעכט מיטן מחנך זיין אז אויב מ׳איז מצער א צווייטן קומען עונשים רח״ל. ווייל אויפן לעבן איז דאך זיכער אזוי, פון נאך די בר מצוה. נו, וואס האסטו געוואלט אז ער זאל ענק נישט מחנך זיין צי דעם, און נאך די בר מצוה זאל די רבי/מגי״ש ענק אויסזאגן דעם ״סוד״?

[[NAMELESS]]

@אדמו''ר איך וואלט עפרישיעט אויב די קענסט ברענגן מקורות אויף אות ג'

בנוגע די ספר חסידים איז איטערעסאנט און איך מיין להלכה נעמט מען נישט אן אזוי,

[petergrifin]

@אדמו''ר איך וואלט עפרישיעט אויב די קענסט ברענגן מקורות אויף אות ג'

[אדמו״ר]

@אדמו''ר איך וואלט עפרישיעט אויב די קענסט ברענגן מקורות אויף אות ג'

בנוגע די ספר חסידים איז איטערעסאנט און איך מיין להלכה נעמט מען נישט אן אזוי,

בנוגע אות ג האב איך קלאר געשריבן אז ס׳איז נאר בדרך אפשר. א סברא בעלמא, און מ׳דארף פארשטייט זיך פרעגן א דיין אויף למעשה.
בנוגע די ספר חסידים, פון ווי נעמסטו אז מ׳נעמט עס נישט אן. אדרבה ס׳וואלט מיר געווען גאר אינטירעסאנט צי וויסן. איך האב אלץ אזוי פארשטאנען אז ס׳איז נישט קיין הפקר וועלט, און פאר די בר מצוה קען מען נישט טון וואס מ׳וויל.

[דולה ומשקה]

שער תורה איז נישט געגעבען געווארען פאר קטנים, אדרבה חרש שוטה וקטן פטור, קטן אין לו דעת, און פונקט ווי מ'קען נישט מחייב זיין א שוטה קען מען נישט מחייב זיין א קטן. ס'דא אין די פוסקים א געטועכטץ לגבי ברית מילה ווען באקומט ער זיין שכר דערויף עכ"פ ווען הייסט עס אז ער זעלבסט האט מקיים געוועהן דער מצוה, ווייל אלץ אכט יעריג יונגל איז 'דעתו בל עמו'.

ס'דא מוסדות וואס טיילען קנסות אויב א קינד מאכט הזיקות אין ישיבה, הלכה'דיג גערעדט קען מען נישט מחייב זיין א קטן אויף גארנישט, יא מ'קען איהם מחנך זיין, אבער נישט מחייב זיין אליבא דהלכתא בגוף ובממון, א מוסד קען אפילו נישט בעטן תשלומים פון דער טאטע, מ'קען דאס ארויס נעמען פון א תשובה אין שבט הלוי (אדער אגרות משה) איבער א קינד וואס האט אויס געגאסען גרעיפ דשוס אויף איינעמס טלית, יענער האט דאס געמוזט אריין געבען דאס אויס צווואשען ס'האט איהם געקאסט 35 דוללער, צו יענער קען מחייב זיין דער טאטע צו באצאלען, נאך א מו"מ ניין ווייל ער איז א קטן, דער דערהער קלינגט ווי א חידוש אבער דאך איז דאס הלכה. דער איינציגסטער זאך וואס א מוסד קען יא טוהן איז אויב זיין שרייבען א קאנטראק מיטן יעדע טאטע צו באצאלן אויף הזיקות פון זיין זוהן, קיין איין מוסד האט דאס נאך דערווייל נישט געמאכט.

עס זענען געוועהן צדיקים ווי דער רבי ר' אלימלך, צאנז'ער רב וכדו' וואס האבן תשובה געטוהן אויף מעשיות פון זייער יונגענט, אבער בית דין של מטה גיבט א עונש נאר פון בן י"ג שנים ומעלה, (בית דין של מעלה מבן כ' שנה), אין דאס איז אויך אויב עס זענען געוועהן עדים בהתראה וכו' וכו', וואס דאס אלעס איז נישט שייך ביי א קטן.

די מלמדים זענען בכלל נישט גערעכט מיט פארקויפען שטותים, אבער אויב די מלמדים אדער מגידי שיעורים זאגען דאס פאר בחורים דאן האט דאס שוין א אנדערע באדייט, ווייל דעמאלס זענען זיי שוין יא בר חיובים ובעלי דעת.

[[NAMELESS]]

מעלות 4.jpg

קען איינער מסביר זיין מיט מקורות פארשטייט זיך, 2 זאכן קודם וואס איז דאס ווייבל נעבעך שולדיג וואס זי האט געטוהן אלס צוקלאפט אנדער עיטש מיידל לכל הדיעות?

און בעיקר וויל איך פארשטיין נניח אז עס קומט איר יא אן עונש מאיזה סיבה שהוא אבער רבוש''ע דו שרייבסט דאך אין דיין תורה לא יומתו בנים על אבות וואס זענען אירע קינדער שולדיג? פארוואס דארפן זיי מיטמאכן בושות אלס די מאמעס לייכטזיניקייט?? פארוואס???

ועל הפרט כולו יצא עס איז לאו דווקא די פציפישע מעשה אונז זעמער בסדר געוואונט צו הערן שוין זעהסטו צו וואסערע נחת דער האט זוכה געוועם... וכו' האלוי עס קומט עם אן עונש אקעי, אבער ווי קומען זיינע קינדער אריין דא,

באמת קען מען גיין ווייטער אז יעדע עונש כמעט טוט עפעקטירן די ארומיגע, האלוי וואס זענען זיינע קינדער שולדיג אז די טאטע האט נישא געקענט האלטן די הענט ביי זיך, וכו'

פארוואס??????????

[[NAMELESS]]

תכתב זאת לדור אחרון, וואס מיינט טשעפענען אנדערע.

מיין טאטע האט מיר דערציילט, אז אלס יונגל איז ער געווען היבש קליין געוויקסיג, א זאך אויף וואס איינער פון די קינדער האט זיך ארויפגעכאפט און האט אים געפייניגט און גע'רודפ'ט דערפאר. יסורי הגוף אויך. אזוי אויך איז געווען אין זיין קלאס א צוריקגעשטאנען קינד, וואס מ'האט יענעם אויך געפייניגט מיט אבנארמאלע רשעות [אונזערע קינדער זענען גאלד אנטקעגן זיי. בערך ווי די מלמדים פון אונזערע קינדער קעגן די מלמדים פון אונזערע עלטערן]. אלעס איז אנגעפירט געווארן דורך איין פיפיג יונגל, וואס האט בעל'בית'וועט אין קלאס און גע'רודפ'ט אנדערע ללא סיבה.

איך האב דאס שוין געהערט אפשר פופצן יאר צוריק פון מיין טאטע, אז למעשה איז מיין טאטע ארומגעגאנגען קאלעקטן געלט פאר זיינע יתומים'לעך, נאכדעם וואס דער טאטע זייערע - דער הויפט רודף - איז אוועק אין יונגן עלטער, איבערלאזנדיג א שטוב מיט קליינע קינדער.

יש דין ויש דיין!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יעצט ליינענדיג די אשכול וויל איך ארויפברענגען צו די אויגען פון די ליינער'ס אפאר זאכען.

א. דער פטור פון א קטן פון הזיקות איז נישט קיין תשובה אין שבט משה צו וואס, ס'איז א משנה אין החובל אין ב"ק. קוקט'ס אויך אין די משנה סוף מסכת ידים וועגען די חילוק צווישען א בהמה און א קנעכט און די מחלוקת צווישען די צדוקים מיט די פרושים דערוועגען.

ב. א אינגעל וואס פיהרט זיך אויף רשעות'דיג הערט מסתמא נישט אויף ביים ברמצוה. אויב אזוי, איז דער גאנצע שאלה נישט נייטיג ווייל ער האט דאך עובר געווען אלס גדול.

ג. איך גלויב נישט אז א בול"י שטעלט זיך אפ פון שרעק פון דער צרות פונ'ם צוקונפט. דער מעשה בארואיגט דער מלמד און אפשר וועט דער וואס ווערט געבולי"ט ווערען אביסל פרייליכער וויסענדיג אז א. מ'נעמט זיך אן פאר אינם און ב. לעתיד וועט ער זען א זיסע נקמה. לכאורה וואלט מען ענדעריש געדארפט איבערגעבען פאר'ן עולם די געפיהלען פון די געטשעפעטע אינגעל. אזוי וועלען די קינדער לערנען אן אמת'ער סבה נישט צו טשעפען, נישט עפעס א ספוק"י געשעפט.
א גרויסע חלק פונ'ם פראבלעם איז נישט דער בול"י זעלבסט נאר די וואס שטייען ארום און אדער לאכען אדער עכ"פ האלטען זיי איהם נישט אפ. די מעשה'ס דארפען שרעקען דער בול"י, אבער ער איז דאך א פסיקאפאט"ה. די ארומיגע שרעקען זיך נישט ווייל לא עליהם יהיה הזעם. זיי מיינען דער איסור התחברות לרשעים האט עפעס מיט'ן פארטיי וואס לאזט נישט אריינלייגען א צעטל אין א פושקע, נישט פשוט זיך באהעפטען מיט א שלעכטע. ווען מ'גיבט זיי צו פארשטייען וואס דער געטשעפעטער מאכט מיט, וועלען זיי נישט זען פון וואס צו לאכען.

ד. א חבר מיינע וואס האט פארלוירען זיין טאטע יונגעהייט האט מיר פארציילט אז אין סאטמאר ווערט א יתום גאר גערודפ'ט פון די מלמדים און די כתה.'אז דו האסט נישט קיין טאטע, וועט מיר נאך צולייגען צו דיין צרות'. (ער האט עס צוגעשטעלט צו א מצב אין לעיקוואוד ישיבה. דארט האט מען די ערשטע פאר טעג פון דער זמן א 'חברותא טומולט'. אלע שטייען אין חצר הישיבה און מ'זוכט זיך חברותות פאר'ן זמן. טענה'ט ער אז געווענדליך אויף די צווייטע טאג נאכמיטאג קומט אן א גאס רעגען, 'דו האסט נאך נישט קיין חברותא? מ'עט דיר נאך אנגיסען צו דערצו!') עכ''פ ווען איך האב פארגעהאלטען א סאטמארער חבר מיינער היתכן, האט ער מיר געזאגט "אינדערהיים אין רוסלאנד האבען עטץ געשיקט די שנארער'ס ממזרים און נעבעכ'ס אין מיליטער צו ווערען קאנטאניסטען. סך הכל האט מען זיך מאדערניזירט ביי ענק. ביי אונז האלט מען נאך אן דער אלטע וועג!" הוספות זענען איבעריג.

ה. ס'ליגט מיר אין קאפ אז דער נוב"י שרייבט אז מדיני שמים מוז מען תשובה טוהן און באצאלען פאר הזיקות פון אלס קטן. קען זיין די שע"ת ברענגט עס אין הל' יוכ"פ, איך פויל זיך צופיל נאכצוקוקען.

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk