העלפן דעם מלך ארויסקריכן פונעם משל

[לולקע-ציבעך]

יעדער היינט קען דעם משל מיט יענעם מלך, וואס איז מיט הונדערטער און הונדערטער יארן צוריק איינגעשפאנט געווארן אין דער ארבעט פון נאענטער ברענגען צום שכל פונעם מענטש כל'ערליי באגריפן און השגות איבער ג-ט און ג-טליכקייט. יעדעס מאל מ'וויל אילוסטרירן עפעס וועגן אזא אדער אן אנדערן שייכות פונעם אויבערשטן מיט אונז מענטשן, קומט יענער מלך באלד אפיר.

כ'ווייס נישט ווער יענער קעניג איז, אויסער אז כ'האב אויף אים גרויס רחמנות. מען ווארפט זיך מיט אים, מען קנייטשט און בייגט אים, און מען דרייט אים דעם קאפ – וכל זה פאר קיין שום געהעריגן תכלית און תועלת. קיינער פארשטייט אים נישט, ווייל קיינער פון אונז האט נאך קיינמאל קיין קעניג נישט געזען. מיר קענען נישט קיין קעניגן און פארשטייען נישט זייערע מעשים און אופן וויאזוי זייערע אונטערטאנען ווערן דורך די קעניגן באהאנדלט.

עס האלט שוין היינט דארט, אז ווען דער בעל דרשן אדער בעל מחבר גרייט זיך ארויסצוציען דעם קעניג פון טאש, איז ער מקדים מיט א התנצלות הקדמה אז מיר ווייסן היינט טאקע נישט וואס דאס מיינט, צו שטיין און רעדן פאר א מלך, אבער... דער אבער בלייבט געווענליך הענגען אין דער לופטן א פאר'יתומ'טער. ווען דער רעדנער וואלט יא ממשיך געווען, וואלט דער אבער אויסגעפירט געווארן מיט עפעס ווי: אבער אמאל, ווען מען האט יא פארשטאנען וואס א מלך מיינט, וואלט מען אויך פארשטאנען דעם משל און נאכפאלגנדן נמשל...

מה שאין כן היינט, ווען איך פארשטיי נישט דעם משל? איז נישט. גלייב, אז אמאל האט מען יא פארשטאנען. פארלאז זיך אויף דעם פארשטאנד פון יענע, פאר וועמען דער צע'משל'טער קעניג האט יא עפעס ממחיש געווען.

אבער לאמיר לאזן דעם מלך במנוחה. דער פראבלעם מיט דעם אויסגעוואקסענעם משל איז נישט נאר דער חסרון הבנה וואס זיין נישט-נוגע'שאפט ברענגט, נאר אויך די השקפה וואס ליגט אונטער דעם. דורכ'ן אריינפירן אונזער שייכות מיט'ן אויבערשטן, בפרט אין די ימים נוראים, אונטער דער מלוכה פון אן אפגעשטארבענעם קעניג, האט א סך פונעם משמעות הדבר אויסגעוועפט.

ראש השנה און יום כיפור איז א צייט פאר באנייאונג. מיר זענען דעמאלט מחדש אונזער קשר מיט'ן באשעפער. דער אויבערשטער איז אין סוף, און ווען עס קומט צו מאכן א קשר האט דער אין-סוף קאנצעפט א חסרון וואס איז גלייכצייטיג אויך זיין מעלה. ס'איז אוממעגליך פאר א מוגבל איינצושטעלן א קאנטאקט מיט אן "עפעס" וואס איז אומענדליך. דער עפעס איז דאך ניטאמאל קיין עפעס בכלל. אלע נעמען און טיטלען וואס מיר טיילן אים צו, זענען קינסטליכע, אומרעאליסטישע בתי יד, וואס מיר האבן זיך באשאפן פאר'ן צוועק פון קענען איך שהוא קאמוניקירן מיט און רעדן וועגן עפעס וואס איז מחוץ די הגדרות און גבולים פון וואס מיר, און אפילו מלאכים און נשמות, קענען זיך נאר פארשטעלן.

אבער אזעלכע קינסטליכע, אומפונקטליכע ווערטער און קאנצעפטן מוזן מיר דאך האבן; אנדערש וואלטן מיר וועגן דעם אויבערשטן נישט געקענט רעדן. מוזן מיר אבער אייביג געדענקען, אז "אויבערשטער" און אלע אנדערע נעמען זענען פראוויזארישע, ניטאמאל-בערכ'דיגע דעפיניציעס פאר עפעס וואס איז אינדרויסן פון דעם מושג דעפיניציע בכלל. די אלע זאכן זענען מער וועגן אונז – אונזערע באמיאונגען צו האבן א שייכות מיט'ן אין סוף – ווי וועגן דער זאך מיט וועלכן מיר ווילן רעדן און זיך מדבק זיין גופא.

במילא, היות די ג-טליכע נעמען און טיטלען זענען פאטענטן וואס קומען דינען אונזערע באגרעניצטע השגות, מוזן זיי זיין אזעלכע וואס האבן שייכות מיט אונזער השגה. אמאל איז "מלך" געווען די העכסטע אויטאריטעט, וואס האט ארויסגערופן די גרעסטע מאס פחד און יראת הכבוד; האט עס געהאט א פשט צו באצייכענען די מענטשליך-ג-טליכע באציאונגען אויף א קעניגליכן אופן. דאס איז געווען דאס ווייטסטע וואס אונזער השגה האט געקענט דערגרייכן; איז עס פאר אונז געווען דאס נאענסטע וואס אונזערע השגה האט געקענט קומען צום אין סוף. היינט ווייסט קיינער נישט וואס דאס מיינט. אנשטאט ארויסרופן געפילן, דערמאנט מלך מער אין עפעס וואס איז טויט, אפגעלעבט, אפגענוצט, אפגעדינט, און זיין פלאץ אינעם מענטשליכן וועזן איז דער געשמאק צו אלטפרענקישער היסטאריע.

ס'איז בכלל היינט כמעט נישט פאראן קיין פאסיגן משל צו באצייכענען א באציאונג פון פחד און ענדגילטיגן יראת הכבוד, ווייל כמעט וואס אזא באגריף עקזיסטירט מער נישט. וויבאלד אזא קשר איז אינדרויסן פון אונזערע השגות, האט די גאנצע זאך נישט קיין שום פשט. כלפי "אין סוף" איז א קעניג און מלכות מיט גארנישט נאענטער ווי א גאסן-יונג און קוימען-קערער. אונזער שייכות, אזוי צו זאגן, מיט'ן אויבערשטן מוז זיין אזוינס וואס מיר קענען האבן, וואס אונזער הארץ באנעמט און וואס אונזער מוח קען פארשטיין. אנדערש וועלן מיר בלייבן מנותק, אליין, איינזאם, אפגעהאקט.

ס'איז צייט אראפצורייסן פונעם אדון הכל די קעניגליכע מלבושים, ווייל דער עולם דערקענט אים נישט דורך זיי. די לבושים דארפן זיין אזעלכע, וואס די היינטיגע קינדער זיינע קענען. מלכות זאלן מיר לאזן צו די גרויסע רבי'שע הויפן, וואס שטעלן היינט פאר יענעם מהלך המחשבה וועלכן דער בעל שם טוב איז געקומען אויפשאקלען און מתקן זיין...

[כוכב]

רבותם רבותם, עורי ישנים משנתכם, לולקע איז אין טאון און ער האט זיך צולולקעט, סדא א גרויסער גאט אויף דער וועלט, פיל גרעסער ווי א מלך און מיר זענען פיל גרעסער ווי בני מלכים.

[ברסלבער]

ברוך שהחיינו וקימנו אז לולקע איז אויפגעשטאנען תחיית המתים און אונז באשאנקן מיט א שיינעם מאמר. (אפשר קען מען דאס נוצן צו ממחיש זיין פאר די קינדער תחיית המתים... אויב לולקע געבט רשות..)

אז עס איז מער נישטא קיין לבושים צו באקליידן דעם אייבערשטן, אפשר איז שוין צייט צו רעדן פונעם אייבערשטן אן קיין לבושים? דער אייבערשטער איז דער אין סוף וואס די גאנצע וועלט איז נאר ער אליין, עס איז גארנישט פארהאן א מציאות אויסער אים, און דעריבער דארף מען פאלגן וואס ער הייסט, און וואס מען דארף איז נאר דא איין אדרעס אים צו בעטן וכו'.

[נולד מאוחר]

סאיז נישט נאר די מלך וואס פעלט היינט, סאיז אויך אז דער המוןס מושג פון גאט איז מער איידעל און אבסטרעקט. אפי' סזאל זיין היינו א מלך וואלט דאס געווען צי א ווייטע משל.
# אביגעשאסען

[סאו וואט]

כ'וועל דיר זאגען לולקע, כ'ווייס נישט אויב דו ווייסט, אבער און תורה מדרש גמרא זוהר און אפילו בספרי הקדמונים זענען אלע משלים געוועהן צו א בת, נערה, אשה, זונה,
און היינט איז ווי דאס צענזערירט געווארן, איך קען גראדע אויך באשטיין אויסצורייסען דער משל למלך, און צירוק אריינברענגען און סטייט דער משל לאשה נאה, בת זונה, וכדומה,
דעיס וועלן לכאורה מענטשען שנעלע אויפכאפען, און פארשטיין דער באגריף,

בין איך נישט גערעכט?

[גנדי]

PDF

[נשמה יתירה]

לולקע, שפתיים ינשום משיב רוח לולקע נכוחים.
נישט נאר זענען מיר נישט געוואוינט צום מושג מלך, נאר אדרבא, מיר זענען סולד פון אזא מושג.
מיר אלע האבן אן אינערעלכע האס קעגן א דיקטאטור. מיר האבן אין זיך דעם מעריב וועלט אנשאוינג אז קיינער האט נישט קיין בעלות אויף א מענטש. מיר אנערקענען נישט די רעכטן פון מלכות.
איך בין נישט דן צו מיר זענען גערעכט צו נישט. איך זאג פשוט די פאקטן.
צוצוגלייכן דעם אייבערשטער צו א כאראקטער וואס טיף אין הארץ האבן מיר א ווידערשטאנד דערקעגן, איז א חילול השם, רח"ל.

די שאלה איז אבער, וואס יא?
המשך יבוא בעזהשי"ת.

[לעיקוואד]

@נשמה יתירה
ביסט זיכער? לעצטנס האב איך געזעהן א גרויסע צעטל "מלכות סאטמער". עס זעהט מיר נישט אויס אז סאטמער האלט אז דאס וועט גורם א ווידערשטאנד ביים עולם להיפך זיי קוקען דאס אן פאר א כבוד.
- איך זעה ר' לולקע ציביך האט מרמז געווען צו מיין הערה. דאך איז עס אן הערה.

[לעיקוואד]

אז עס איז מער נישטא קיין לבושים צו באקליידן דעם אייבערשטן, אפשר איז שוין צייט צו רעדן פונעם אייבערשטן אן קיין לבושים? דער אייבערשטער איז דער אין סוף וואס די גאנצע וועלט איז נאר ער אליין, עס איז גארנישט פארהאן א מציאות אויסער אים, און דעריבער דארף מען פאלגן וואס ער הייסט, און וואס מען דארף איז נאר דא איין אדרעס אים צו בעטן וכו'.

איך ווייס נישט אויב היינט קענען טאקע מענטשען יא משיג זיין אן קיין לבוש. מען דארף פארשטיין עס איז נאר לבושים אבער אין רואים את המלך ערום. דאס איז א פאקט כמו שכתוב ביד הנביאים אדמה מען דארף עפעס א לבוש צו געבן א באגריף פאר א מענטש. להעיר אז דער סיום פון אייער סענטענס "אז מען דארף פאלגען וואס ער הייסט" שטימט שוין נישט לגמרי מיט די התחלה, אויב איז אלץ נאר עם פאסט נישט באמת צו זאגען אזעלכע ווערטער וויילד ער מצווה מיטן מצווה (מיט א שורק) ווערן איינס.

פון הרב ארז דורון האב איך אמאל געהערט אז דאס וואס ר' נחמן האט אויסגעלערנט מען זאל רעדן צום אייבערשטער ווי צו א גוטער חבר דאס איז א נייע לבוש וואס ער האט אראפגעברענגט אז מען זאל אנקוקען השי"ת פאר דער בעסטער חבר וואס פארשטייט און הערט אלעס וכו'. פארשטייט זיך ער אליין בלייבט מופשט אבער אזוי קענען מיר זיך דאס מקרב זיין אל הלב והרשות נתונה לכך. אוודאי איז שוין דא דוגמאות פאר די אלע לבושים בתורה וחז"ל אהבה וידידות אין פארשידענע פסוקים ומאמרים די שאלה איז נאר וואס איז מען מדגיש.

[נשמה יתירה]

לעיקוואד,
ביסט אבער מסתמא מסכים אז די זעלבע מלכות סאטמור שרייבערס, ווייקען זיך אין די סאטמערע מקוה, און באזידלן אלע מיטל מזרחישע דיקטאטורען.
וואס איז די פשר הדבר?
אפשר איז די תירוץ אז זיי שפירן נישט באמת אז דער סאטמערער רבי איז זייער מלך. זיי שפירען נישט אז זיי מוזען אים דינען און זיין אונטערטעניג.
קען זיין אז זיי ווילן נאר מיט דעם ארויסברענגען די פראכט פון זייער פארטיי.
אולי איז דאס כעין די פראכט פון די ענגלישע מאנארכיע וואס איז בעצם א טיטול אן א מיטל.

[לעיקוואד]

אפשר איך האב געטראכט אויך על דרך זה
איז לגבי די פראכט וועלן מיר מודה זיין אז עס פאסט יא צו רעדן וועגן מלכות השם? אסאך פון די משל למלך און לשונות התפלה זענען זיך מתייחס צו דער אספעקט.
ווידער די אנדערע חלק איז מער א פראבלעם וואס מיר האבען מיט דער מושג עבדות ווי מיט דער מושג מלכות. סתם צו מדייק זיין.

[נשמה יתירה]

מיר קוקט אויס אז דער בעשה"ק האט שוין געטוישט דעם פאראדיגם.
לפי שיטתו הקדושה, איז די גאנצע עבודה די ענין פון זיך מתאחד זיין מיטן אייבערשטער.
דאס איז דאך די ענין פון מייחד זיין ייחודים, וואס בעצם איז דאס שוין א פריערדיגע דרך המקובלים. די חידוש פון בעשה"ק, איז זיין אייגנארטיגע וועג אין אט דעם אחדות. אזוי משיח האט אים צוגעזאגט, אז כשיפוצו מעיינתיך חוצה, "וידעו לייחד ייחודים כמותך", דעמאלט וועט ער נתגלה ווערן.
הרי לנו אז דער חידוש איז די די מהלך פון אחדות.
וכידוע איז די גרויסע נקודה ביים בעשה"ק אז אין עוד מלבדו ממש. מיר זענען א חלק פון אים ממש. וכלשוה"ק, כי הכל למעלה ולמטה, אחדות אחד הוא.
ווען ר' נחמן זאגט אז דער אייבערשטער איז אונזער חבר ואוהב נאמן, איז דאס איין בחינה פון דעם טיפערן געדאנק פון הכל למעלה ולמטה אחדות אחד הוא.
א גוטע חבר וואס איך האב ליב באהבת נפש, און וואס האט מיך ליב באהבת נפש, שפיר איך מיך נישט באצוואונגען זיך מאחד זיין מיט אים און מיט זיין רצון, עס איז הכל אחד ממש.

[נשמה יתירה]

לעיקוואד,
אין מלך בלא עם

[לעיקוואד]

לעיקוואד,
אין מלך בלא עם

נישט מדוייק לענין זה, קענסטו נישט זעהן איינער איז זיך מתפעל ומתרגש פון די פראכט פון מלכות אנגליה אפילו דאס איז מער וויניגער א מלכות בלא עם און אפילו ער וואוינט בכלל אין אמעריקע?
אמת דאס ברענגט נישט צו קבלת עול מלכות אבער עס איז פאר זיך א זאך. אפשר וואס מען רופט אין חב"ד להתבונן ביקרא דמלכא.

[נשמה יתירה]

בעצם וואלט איך דיר נאכגעגעבן צו די שפיל פון ווערטער.
למעשה מיין איך אבער אז אין דעם פאל איז וויכטיג מדייק צו זיין ברצינות
ווען מען גיבט די אלע משלים פון מלכות, שרייט עס פון זיך ארויס א מלך וואס מען דארף אים דינען און זיך אינגאנצען מכניע זיין צו אים.
יא די פראבלעם איז אין אזא ספעציפישע משל.
צו זאגן אז מלכות איז נישט קיין פראבלעם און נאר עבדות איז א פראבלעם, ביסטו בעצם שולל די גאנצע פראבלעם פון די אלע משלים.
יא דו ביסט גערעכט אז די פראבלעם איז נאר אין א ספעצפישע סוג פון מלכות. נישט די טיטול בלי מיטל מלכות, נאר א מלכות וואס שרייט עבדות. אבער עס איז נאך אלץ די נקודה פון די משל למלך וואס באדערט.
מען איז מחלל ה' ומשניאו ח"ו ווען מען איז אים ממשיל צו אזא סוג מלך, פאר מענטשען בני דורינו.

נ.ב.
לעיקוואד, איך מיין נישט צו זאגן אז די שפילסט סתם מיט ווערטער. לא מיניה ולא מקצתיה. דיינע ווערטער האבן אייביג ביי מיר גאר א גרויסע חשיבות. מיין כוונה איז אז בעצם וואלט איך געזאגט אז די מדובר צו די ווארט איז עבדות אדער מלכות, איז נישט אזוי וויכטיג. אבער משום הסיבה שהארכתי לעיל, האב איך געשפירט פאר וויכטיג מרחיב צו זיין בהענין.

[יאיר]

וועגן דעם ענין פון התרוממות המלך האב איך זיך אמאל דערקלערט אזוי. פארוואס איז מען מכבד א מלך אדער אן אנדער אויטאריטעט? נעכטן האט קיינער נישט געוואוסט פון אים, און היינט, איינמאל ער איז ארויף אויפ'ן טראן ווערט ער נתרומם. דאס איז נישט דוקא ביי א קעניג, נאר ביי יעדע סארט שררה. איך מיין אז אפילו גרויסע סקעפטיקער ווערן אביסל נתרגש ווען מען שטייט פאר א פערזענליכקייט וואס איז שורר אויף אסאך מענטשן.
קלער איך אז דער ענין איז אזוי: דער קעניג/פרעזידענט/אדמו"ר האט באמת נישט קיין באזונדערער חשיבות, נאר זיין חשיבות קומט פון דעם וואס ער איז שולט אויף אסאך מענטשן. דאס מיינט אז אויף א געוויסע מאס פארקערפערט אין זיך פרעזידענט אבאמא 300 מיליאן מענטשן. און היות מיר טיילן צו א געוויסע רעספעקט פאר יעדן מענטש, קומט אויס אז פרעזידענט אבאמא האט אין זיך 300 מיליאן סיבות אים צו רעספעקטירן. קומט אויס אז דער ענין איז נישט דער "קעניג", נאר וואס דער קעניג שטעלט פאר.
הוא הדין איז מיט גאט, זיין חשיבות קומט (עכ"פ אויף וויפיל מיר קענען משיג זיין) פון דעם וואס גאט איז כולל די גאנצע עולם ומלואו, הכל בכל מכל. וואס מער א מענטש שעצט אנדערע ברואים, אלס מער וועט ער שעצן גאט, ווייל גאט איז כולל אלע ברואים. ווען דער רמב"ם רעדט פון די גרויסע עהרעפורכט וואס ער פארמאגט כלפי גאט, רעדט ער באמת פון די כבוד וואס ער טיילט צו פאר חכמה, כוכבים ומזלות וכו', נאר גאט איז דער שם הכולל דערצו.

[נשמה יתירה]

יאיר, שטעלסט אהער שיינע חומר למחשבה. עס איז אבער כמדומה נתלש מן המציאות.
נאך דיין שיינע רעיון, ביסטו גרייט זיך צו ביקען פאר א קעניג פון דריי הונדרעט מיליון מענטשען? ביסטו גרייט צו ארבעטן און אוועקגעבן דיין לעבן פאר אט דעם קעניג? וועט נישט דיין הארץ זיין אינגאנצען דערקעגן?
פארשטיי אז מיר רעדן פון א פאקטישע מציאות, נישט עפעס א טעאריע. א מענטש ווי איך און דו, מיט אונזערע אנשואינגען, דארף אויסהערן משלים איינס נאכן אנדערען פון השתעבדות מוחלטת צום מלך.
איז דאס נישט מעורר סלידה בעמקי הלב, ביי אסאך מענטשען. אסאך אפי' בלא יודעים?

[יאיר]

פרעגסט א גוטע שאלה, און לעולם ביסטו גערעכט. דער תירוץ, כמדומה, איז אז דער משל פון דעם מלך איז טאקע נאר א משל. דהיינו, אבאמא איז נישט "באמת" כולל 300 מיליאן מענטשן, אפילו לו יצוייר ער זאל זיין א דיקטאטור. ער קען זיך אפשר "מאכן" ווי ער איז בעל הבית אויף זיי און זייער גאנצע מהות ליגט אין זיינע הענט, אבער ס'איז נאר אן אילוזיע. משא"כ גאט איז "באמת" כולל די גאנצע בריאה.
יעצט אז איך שרייב דאס טראכט איך נאכמער, וואס מער א שורר מאכט זיך אלס קעניג, אלס מער ווערט דאס מאוס אין די אויגן פון א מאראלישער מענטש, וואס מער ער דמיונ'ט אז ער איז כולל נאך מענטשן, אלס ערגער איז ער. פארוואס? ווייל דאס איז שקר. משא"כ ווען ער אנערקענט אז דאס איז סתם א שפיל, דהיינו, ער רעפרעזענטירט בלויז די מענטשן אבער ער ווייסט אז ער איז נישט זייער בעל הבית, איז דאס דוקא א שיינע זאך, אזוי ווי די קעניגרייך אין ענגלאנד. ס'איז אזא געים וואס מ'שפילט.
השתא דאתית להכי, זאג איך אז אין הכי נמי, איך בין נישט גרייט זיך צו ביקן פאר אזא גאט וואס איז נאר אן אילוזיע אבער איז נישט באמת כולל די גאנצע בריאה, ודי בזה.

[מאטי]

סתם א שאלה; אין די צייטן ווען מלכים זענען יא געווען בתוקף, האבן דען נישט רעכטדענקיגע מענטשן געשפירט אן אפשיי צו דינען דעם קעניג? בפרט ווען שררה האט נאטורליך געברענגט קארופציע. איך פארשטיי אז מ'האט משלים געווען מיטן פאקט, מ'האט געציטערט אימת מוות. אבער האט מען באמת ארויפגעקוקט דערויף?

[נשמה יתירה]

יאיר, אז די גאנצע בריאה, אדער האלבע בריאה, נעמט זיך צוזאם און פארלאנגט פון דיר פולקאמע עבדות צו זיי, ביסטו גרייט צו ווערן זייער עבד?


מאטי, זיי האבן נישט געוואוסט פון עפעס אנדערש. ביי זיי איז געווען פשוט אז די יושר איז צו דינען א מלך, און אוועקגעבן אלעס פאר א מלך.

לסבר את האוזן אויף א היינטצייטיגע נושא, קען מען באטראכטען די גאנצע מושג פון באשטראפען א מענטש פאר זיינע נעכטיגע מעשים. די מענטש זיצט צוואנציג יאר אין תפיסה, אפי' ער איז שוין לאנג נישט די זעלבע מענטש. איז דאס באמת יושר?
די שאלה איז בעומק אפי' אויף א מינוט שפעטער. די ענין פון תשובה איז זייער א לאגישע זאך.
נאכמער קען מען פרעגן, פארוואס בין איך בכלל אחראי אויף מיינע מעשים פון נעכטן.
איך ברענג דאס פאר א דוגמא ווי מיר האלטען זאכן פאר שטארקע ישרות, ווען עס איז בכלל נישט מוכרח.
עס קען זיין אין א צייט ארום וועט מען מבטל זיין דעם סיסטעם, און עפעס א מאטי וועט דעמאלט פרעגן 'האט דען נישט א רעכטדענקיגע מענטש געשפירט אן אפשיי צו באשטראפן א מענטש פאר זיינע נעכטיגע חטאים'.

[שמעקעדיג]

כ'טראכט אז מ'מישט אויס 2 זאכן, דער עצם אנערקענונג צום מלך, וואס אויב איז ער טאקע אזא געלונגענער, טאלאנטפולער, מעכטיגער, כאריזמאטישער וכו' מענטש, און ער געוועלטיגט אויף אזויפיל מענטשן, וועלן רוב מענטשן האבן א געוויסע רעספעקט פאר אזא איינעם, ס'איז דא אויף וואס ארויפצוקוקן, ולית מאן דפליג; אבער די צווייטע חלק איז צי יעצט ביסטו גרייט אוועקצוגעבן דיין לעבן אים צו דינען באהבה וביראה, וואס אמאל איז דאס באמת געווען א זכי', מען האט געדינט דעם קעניג און עס איז געווען א כבוד צו מבטל זיין דעם אייגענעם לעבן און רצון פארן קעניג – אויף א אופן וואס מען קען היינט גארנישט משיג זיין.

למעשה איז דער אייבערשטער נאך אלץ אנדערש ווי סיי וועלכער קעניג, ווייל מיר ווייסן און גלייבן אז ער גיט אונז חיות יעדע מינוט אין לעבן, ממילא ווילט זיך אים דינען נישט נאר מחמת אימה ויראה אז ער קען אונז דאס חיות צונעמען איטליכע רגע, נאר פשוט אלס דאנקבארקייט, על חיינו המסורים בידו ועל נשמותינו הפקודות לו ועל נסיו ונפלאותיו שבכל יום עמנו; משא"כ ביי א מלך בשר ודם.

[נשמה יתירה]

פארוואס האלטסטו אז הכרת הטוב איז געבונדען מיט מלכות?

[אחד העם]

מקען מאכען די משל אזוי:
סאיז אמאל געווען א מלך, א גרויסער מעכטיגער מלך, וואס ליידער ליידער האט מען אים פארכאפט און א משל, מען האט מיט אים געדרייט און געקנייטשט אויף אלע זייטען וכו' וכו, זענען געקומען אפאר גוטע פריינט, נאנטע שרים און אונטער א באהאלטענעם שלייער, ארויסגעראטעוועט דעם גרויסען מלך פון דעם פארפלאנטערטען משל, און דער נמשל איז, אההה, דער מלך איז דער מלך מלכי המלכים, בלא בלא בלא...