יתרו האט געשריבן:לסיכום און ישיבות למציוניים לערנט מען אויס ווי אזוי צו לערענן און ישיבות בינוניים לערנט מען. א בוגר ישיבות מציוניים קען זיך איין טאג זעצן לערנען א בוגר ישיבות בינוניים קען זיך נישט אויסלערענן ווי אזוי צו לערענן.
במחשבה שניה קען זיין עס האט נישט אזוי ווייט מיט די מציוניים חלק עס איז פשוט א מצב אז אין ישיבת למציוניים לערנט מען געווענליך מער לומדיש מיט די בחורים אבער דאס אליין אומר דרשני פארוואס טאקע? אפשר איז פשוט לייכטער צו לערנען לומדות מיט אחבורה גוטע קעפ ווי מיט א כתה 20 בחורים וואס רוב דערפון זענען מבינוני ולמטה.
נישט ריכטיג, זיל ובדוק וועסטו זעהן אז אין די חסידות ישיבות לערנט מען גאנץ גוט אויס צו לערנען. גיי קיין וויזניץ (רב רפאל שור) סקווירא, קווינס (רב לייפער), באבוב, בעלזא, וויזניץ ב"ב, וועסטו זעהן אז מען לערנט שוין איין מאל וויאזוי אויס צו לערנען
יצאתי ובדקתי און וואס זאל איך זאגן דער למדן פון ר' מנדל אטיק'ס ישיבה שטייגט איבער מנה אחת אפיים דער למדן פון וויזניץ סקווער (און קווינס אוודאי). עס טוט וויי אבער דאס איז דער אמת. און סאיז לאו דוקא ווייל ר' מנדל אטיק איז א גרעסערער למדן ווי ר' רפאל שור (וואס בדרך אגב, ער איז) נאר ווייל דער אווירה און דער רמה איז גענצליך אנדערש. מן הסתם ווען דער ר' רפאל וואלט ווען פארגעלערנט אין אלכסנדר צו און עני אנדערע ישיבה למציונים וואלטן זיינע שיעורים אנדער אויסגעזעהן פשוט ווייל דער טשעלענדש און קאסטאמער דימענד איז אנדערש.
האסט דאך אזוי גוט אהנגעכאפט ר' מנדל אטיקס ישיבה. איך געדענק ווען איך האב געלערנט אין ארץ ישראל, האבן זיך ארום געדרייט די אטיק בחורים מיט אזא גאוה, אז עס האט זיי נישט געפאסט צו רעדן מיט חברים וואס לערנען אים אנדערע ישיבות. איך האב אליינס געהאט דארט עטליכע באקאנטע.דו פארשטייסט דען א סוגיא על בוריא? דו פארשטייסט דעם אן עומק אין א ראשון? זיי האבן דאס נישט געזאגט, אבער דאס האט זיך געזאגט אין זייערע מעשים.
איך האלט שוין מער ווי צעהן יאר שפעטער, און איך קען זייער סאך תלמידים לשעבר פון דארט, אבער 'קיין איינער' וואס איז אין די תורה ליין. קיין איינער. נישט קיין ראש הישיבה, נישט קיין מג"ש, נישט קיין משגיח, אפילו נישט קיין (עמראצעישע) דיין. קען זיין אז בשעת ער לערנט דארט קען בעסער דרייען מיט די פינגער, ער קען אפשר בעסער די 'רייד' פון די סוגיא. אבער נישט אויף התמדה בשעת מעשה קומט ער צו די רעגלמעסיגע ישיבות. און אויף לאורך ימים קומט ער נישט צו צי די פראצענטן וואס בלייבן ביין תורה ליין.
איך האב געהאט דריי חברים אין אטיק, איינער פליפט הייזער אין בושוויק, איינער מענעזשט א אלד עיזש האום און דער דריטער איז אין כולל און איז ביזי מיט ר' אהרן ר' זלמן לייב.
כוכב האט געשריבן:איך האב געהאט דריי חברים אין אטיק, איינער פליפט הייזער אין בושוויק, איינער מענעזשט א אלד עיזש האום און דער דריטער איז אין כולל און איז ביזי מיט ר' אהרן ר' זלמן לייב.
איך מיין איך ווייס פון וועם דו רעדסט, מיינע אטיק חברים הי"ו...
די פאונט איז די איינציגסטע זאך וואס די באמבע ישיבות פארקויפן איז א פרייד אין גאוה. ווי [tag]בר דעת[/tag] האט אהנגעהויבן די אשכול: לך בשלום, אלכסנדר, תנוח בשלום על משכבך
כוכב האט געשריבן:איך האב געהאט דריי חברים אין אטיק, איינער פליפט הייזער אין בושוויק, איינער מענעזשט א אלד עיזש האום און דער דריטער איז אין כולל און איז ביזי מיט ר' אהרן ר' זלמן לייב.
און איך האב געהאט דריי חברים אין סאטמאר איינער איז א רועה זונות דער צווייטער שרייבט ליקוטים אויף שמירת עינים און דער דריטער איז ביזי אין כולל מארגן זיין די באסעס פאר יעדע עצרת מחאה און הפגנה. אשר על כן? מען רעדט פונעם בחור בשעת ער גרעדיועט פון ישיבה, וואס זענען זיינע קענטיניסן און ווי מבושל ער איז אז אויב האלט ער ביים לערנן ווייטער. דאס וואס ער האט דיסיידעט צו פליפן הייזער ווייזט נישט גארנישט איבער זיין בגרות אין לערנען.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
ראש הישיבה האט געשריבן:איך האלט שוין מער ווי צעהן יאר שפעטער, און איך קען זייער סאך תלמידים לשעבר פון דארט, אבער 'קיין איינער' וואס איז אין די תורה ליין. קיין איינער. נישט קיין ראש הישיבה, נישט קיין מג"ש, נישט קיין משגיח, אפילו נישט קיין (עמראצעישע) דייןן
איך קען יא. בכלל די גאנצע איידיע צו מעסטן די סוקסעסס פון א ישיבה לויט וויפיל מגידי שיעורים אדער משגיחים זיי האבן ארויסגעגבן איז א פאלשע צוגאנג, א מגיד שיעור און א משגיח מיינט נישט אז ער איז א געלונגענער לערנער. בדרך אגב אויב וואוינסטו אין בארא פארק כאפ דיך אריין אין אמונת ישראל עס לערנען דארט א חבורה פון צען צוואנציג תלמידי אטיק זייער רמה און לערנען און קאווערן מקצועות לעומקה ולרחבה פארשטעקט רוב מורי הוראות און מגידי שיעורים וועם איך קען.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
איך בין נישט אזא למדן, צו קענען צונעמען דיינע ווערטער, אבער א בלאט לערנער מיט בעסיק מפרשים מהרש"א פני יהושע מהר"ם שיף איז אויך א תלמיד חכם אפילו ער דערגרונטעוועט זיך נישט צו די שפיץ פון די מחלוקה, ס'איז יתכן אז די נקודה וואס דו רעדסט האבן אנדערע אנגערופן סברות כרסיות
און אנדערע ווערטער זאגסטו אז חזון איש איז מלא סברות כריסיות. קען זען אז ביזט גערעכט. למעשה האט זיך תורה עוואלוואד און די מהלך ביי רוב ענענסטע לערענער היינט איז דער חזון איש צוגאנג נישט חת"ם סופר און פני יהושע'ס סארי פאר די דיסעפוינטמענט.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
דער חזון איש איז בכלל נישט די ריכטיגע כלי מדה פאר דרכי הלימוד. זיינע ספרים זענען פון די טיפסטע און שווערסטע הלכה ספרים אמאל געשריבן געווארן און זענען בכלל נישט קיין נחלת הכלל סיידן אפאר באקאנטע שטיקלעך ווי עפענען באטלעך אום שבת און אז לעקטער איז משום בונה וכו'.
איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?
כוכב האט געשריבן:דער חזון איש איז בכלל נישט די ריכטיגע כלי מדה פאר דרכי הלימוד. זיינע ספרים זענען פון די טיפסטע און שווערסטע הלכה ספרים אמאל געשריבן געווארן און זענען בכלל נישט קיין נחלת הכלל סיידן אפאר באקאנטע שטיקלעך ווי עפענען באטלעך אום שבת און אז לעקטער איז משום בונה וכו'.
דער חזון איש איז דער כלי מדה! און ער איז שוין איינמאל נחלת הכלל. עס איז "דער" ספר און מהלך וואס רוב לומדים (עכ"פ אין א"י) וואס נעמען זייער לומדות א טריט ווייטער צו מקצועות אין הלכה און בלייבן נישט און ארבעה אבות נזיקים אדער קדשים נוצן אלץ זייער וועג ווייזער און רבי. למעשה רוב רובו פון א"י כוללים (כולל יוצאי תלמידי פונוביז מיר בעלזא וכו') איז דער חזון איש דער וועג ווייזער פארן עפענען א סוגיה און ניין נישט נאר פאר עפענן באטלעך (וואס אגב האט ער נישט קיין שטיקל אויף דעם, נאר אויף א טאנא קען וואס איז גאר אנדערש ווי א באטעל). לדוגמא אין הלכות שבת: איז מוקצה, ל"ט מלאכות וכו' און עירובין: מחיצות, תחומין וואס ער איז דער גרונדשטיין וועם יעדער נוצט. אזוי אויך אין סוכה ציצית תפילין אפגערעדט פון טהרות כוללים וואס איז נישטא קיין אנדערע אחרונים כמעט. די איינציגסטע מקצוע וואס חזון איז איז שוואך (דהיינו וואס מען נוצט עם נישט געהעריג) כמעט איז יורה דעה ווי בשר בחלב און הלכות נדה און עס איז דאס סבות פארוואס ואון די וואס קאנצעטרירן זיך מער אויף די תערובות חלקים ווי ספקות און חזקות אדער די וואס קאנצטירירן זיך אויף וסתות אין הלכות נדה נוצן אים יא.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
יאיר האט געשריבן:איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?
ווי איך האב שוין דעפינירט און מיינע פריעדיגע תגובות מיינט א למדן איינער וואס איז ביכולת אפצולערנען א סוגיא כהלכה ארויסהאבן די סברות דקות וואס זענען מחלק דעם רשב"א פונעם ריט"בא ביזן ר"ן אז ער זאל שולט זיין דערין עד כדי כך ער זאל קענן שרייבן אן עסיי אויף א נייעם שאלה און דעם נושא אין ער קענען נוצן אלע זיינע ידיעות אהערצושטעלן א דבר המושלם. א שטיקל חזון איז איז איז דער בעסטער דוגמא ווי אזוי אזא עסיי דארף אויסזעהן.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
@ יתרו אויף הל' שכירות וקבלנות און הל' חנוכה איז אויך נישטא קיין חזון איש. בעניי האב איך נישט געטראפן אז דער עיקר מחלוקת הראשונים זאל זיין באזירט אויף סברא, עס איז געווענליך געבויעט אויף דעם וועג וויאזוי זיי האבן אפגעלערנט די גמ' און די סברא קענסטו שוין צושטעלן נאכדעם. אזוי שרייבט דער אבני נזר, אז עיקר דרך הלימוד איז בירור השיטות היינו כל שיטה ושיטה האיך יפרש את הגמ'.
כוכב האט געשריבן:איך האב געהאט דריי חברים אין אטיק, איינער פליפט הייזער אין בושוויק, איינער מענעזשט א אלד עיזש האום און דער דריטער איז אין כולל און איזי ביזי מיט אהרן זלמן לייב.
[tag]כוכב[/tag], לפי דעם קומט אויס אז אטיק גיבט ארויס צוויי דריטל געלונגענע תלמידים וואס די וועלט האט עפעס פון זיי...
.
"לא מצאנו בשום מקום בתורה שמצווה אדם להיות למדן ובקי בכל חדרי התורה. שכן תכלית הלימוד אינה להיות למדן אלא להיות אדם טוב, לעשות הטוב ולהטיב לזולתו." ~ רמ"מ מקאצק ז"ל
יאיר האט געשריבן:איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?
ווי איך האב שוין דעפינירט און מיינע פריעדיגע תגובות מיינט א למדן איינער וואס איז ביכולת אפצולערנען א סוגיא כהלכה ארויסהאבן די סברות דקות וואס זענען מחלק דעם רשב"א פונעם ריט"בא ביזן ר"ן אז ער זאל שולט זיין דערין עד כדי כך ער זאל קענן שרייבן אן עסיי אויף א נייעם שאלה און דעם נושא אין ער קענען נוצן אלע זיינע ידיעות אהערצושטעלן א דבר המושלם. א שטיקל חזון איז איז איז דער בעסטער דוגמא ווי אזוי אזא עסיי דארף אויסזעהן.
אויב דאס איז דער דעפיניציע פון א למדן ווייס איך נישט פון קיין איין ישיבה כהיום הזה וואס לערנט אויף אזא מהלך. פון אלע מיינע חברים וואס האבן געלערנט אין סיי וועלכע ישיבה אין אמעריקע אדער א"י ווייס איך נישט קיין איינעם וואס איז געווארן גענוג געבויט צו קענען נוצן זיינע לומדות סברות אין נזיקין לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא אין או"ח אדער יו"ד, נוסח חזון איש אדער אגלי טל (דאס מיינט נישט אז עס איז נישטא, פשוט איך האב עס נאכנישט באגעגנט). אין שרידי אש האב איך אמאל געטראפן א לאנגער סימן, וואו עס שטייט אז ווען הגרי"י וויינבערג האט ארויסגענומען זיין סמיכה אין בערלין איז דער סדר געווען אז דער עומד להוראה האט באקומען א שאלה און ער האט אליין געדארפט מברר זיין די הלכה פון סוגיות הש"ס. אפשר זאל מען דאס מתקן זיין היינטיגע צייטן אלס א פארהער נאך יעדן זמן. דער מגיד שיעור זאל פרעגן עטליכע שאלות אין די סוגיות און די תלמידים זאלן דארפן מברר זיין די שאלה דורכ'ן אפלערנען די סוגיות. אגב, דיין למדן דארף נאר האבן די פאטענציאל צו קענען אפלערנען א סוגיא ווי דו ערווארטסט אים, אדער ער דארף פאקטיש האבן אפגעלערנט א חלק ניכר פון די סוגיות הש"ס אויף דעם אופן?
יאיר וואס? קיינער? און פון מיר האסטו אינגאנצן פארגעסן? ערנסטערהייט, זהעט מיר אויס מוגזם אייער קביעה. אוודאי ישנם רבים כאלה. אפשר נישט ווי דער חזון איש אבער גענוג אויף זיך צו רעכענען מיט זיי. פון וועלכע ישיבה דווקא ווייסיך נישט.
כוכב האט געשריבן:@ יתרו אויף הל' שכירות וקבלנות און הל' חנוכה איז אויך נישטא קיין חזון איש. בעניי האב איך נישט געטראפן אז דער עיקר מחלוקת הראשונים זאל זיין באזירט אויף סברא, עס איז געווענליך געבויעט אויף דעם וועג וויאזוי זיי האבן אפגעלערנט די גמ' און די סברא קענסטו שוין צושטעלן נאכדעם. אזוי שרייבט דער אבני נזר, אז עיקר דרך הלימוד איז בירור השיטות היינו כל שיטה ושיטה האיך יפרש את הגמ'.
כוכב, איך קען נישט מער מחולק זיין. א סברה שטעלט מען נישט צו נאכדעם וואס מען ענדיגט! א סברה גראבט מען ארויס פון דיוק אין א לשון פון א ראשון, פון הכרחים אין שיטות פון סתירות אין חשבונות, מען איז בונה און סותר ביז מען קומט צו צום ריכטיגן סברה (שטייצעך וואס ליגט די מערסטע אינעם לשון פונעם ראשון אדער אחרון) יד ביד מיטן בירור און סידור השיטות. מסתבר איז אז דאס מיינט דער אבני נזר, אויב מען קוקט ווי אזוי זיין אגלי טל קוקט אויס.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
פון לעיקוואוד האב איך אינגאנצן נישט גערעדט, עס איז נישט אין אמעריקע און נישט אין א"י איך האב גערעדט פון מיינע חברים פון ישיבה, מעגליך אז אנדערע האבן אנדערע עקספיריענסעס. (גראדע אין ספרים פון היינטיגע מחברים האב איך שוין יא געזען עכט גוטע לערנער). אבער איך מיין בכלליות אז קיין איין ישיבה לערנט נישט אויף אזא אופן, און אויב איינער איז יא אויסגעוואקסן אן אמת'ער למדן איז עס געווען טראץ די ישיבה און נישט א דאנק די ישיבה, אדער אפשר אויב זיי האבן געלערנט אין די ישיבה וואו דער חזון איש איז אויסגעשטיגן .
אה, איך האב שיער פארגעסן. היינטיגע בחורים ווייסן גענוי ווי אזוי צו מוציא זיין לדינא אלע וויכטיגע שאלות אויב א בית יעקב מיידל איז מקדש על מנת די געלט איז אין די שטר אדער אינדרויסן פון די שטר.
יאיר האט געשריבן:איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?
ווי איך האב שוין דעפינירט און מיינע פריעדיגע תגובות מיינט א למדן איינער וואס איז ביכולת אפצולערנען א סוגיא כהלכה ארויסהאבן די סברות דקות וואס זענען מחלק דעם רשב"א פונעם ריט"בא ביזן ר"ן אז ער זאל שולט זיין דערין עד כדי כך ער זאל קענן שרייבן אן עסיי אויף א נייעם שאלה און דעם נושא אין ער קענען נוצן אלע זיינע ידיעות אהערצושטעלן א דבר המושלם. א שטיקל חזון איז איז איז דער בעסטער דוגמא ווי אזוי אזא עסיי דארף אויסזעהן.
אויב דאס איז דער דעפיניציע פון א למדן ווייס איך נישט פון קיין איין ישיבה כהיום הזה וואס לערנט אויף אזא מהלך. פון אלע מיינע חברים וואס האבן געלערנט אין סיי וועלכע ישיבה אין אמעריקע אדער א"י ווייס איך נישט קיין איינעם וואס איז געווארן גענוג געבויט צו קענען נוצן זיינע לומדות סברות אין נזיקין לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא אין או"ח אדער יו"ד, נוסח חזון איש אדער אגלי טל (דאס מיינט נישט אז עס איז נישטא, פשוט איך האב עס נאכנישט באגעגנט). אין שרידי אש האב איך אמאל געטראפן א לאנגער סימן, וואו עס שטייט אז ווען הגרי"י וויינבערג האט ארויסגענומען זיין סמיכה אין בערלין איז דער סדר געווען אז דער עומד להוראה האט באקומען א שאלה און ער האט אליין געדארפט מברר זיין די הלכה פון סוגיות הש"ס. אפשר זאל מען דאס מתקן זיין היינטיגע צייטן אלס א פארהער נאך יעדן זמן. דער מגיד שיעור זאל פרעגן עטליכע שאלות אין די סוגיות און די תלמידים זאלן דארפן מברר זיין די שאלה דורכ'ן אפלערנען די סוגיות. אגב, דיין למדן דארף נאר האבן די פאטענציאל צו קענען אפלערנען א סוגיא ווי דו ערווארטסט אים, אדער ער דארף פאקטיש האבן אפגעלערנט א חלק ניכר פון די סוגיות הש"ס אויף דעם אופן?
איך האב געלערנט אין כוללים אין ארץ ישראל איך קען זאגן אז מער ווי האלב עולם פונעם עולם יוצאי פונביז און סאלבאדקע ביאן בעלזא קארלין זענען געווען ביכולת צו טוען אזא זאך למחצה לשליש ורביע. ס'איז נישט אזוי שווער ווי די מאכסט עס. אויף דיין צווייטע שאלה, א למדן איז איינער וואס האט די פאטענציאל, א תלמיד חכם איז איינער וואס האט אפגעלערנט א חלק ניכר און מקצועות הלכה אויף דעם אופן .
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
יאיר האט געשריבן:איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?
דן ווייסט טאקע נישט דעם חילוק צווישן אן עמקן און א חמור נושא ספרים אדער דו מאכסטעך טעמיש. עס איז די בערך זעלבע חילוק פון יאיר ביז דער (פינטעל) איד.
אין ישיבות לערנט מען נישט אזוי אבער למעשה גיבן זיין די פאטענציעל פאר א בחור צו קענען ניצן זיינע כשרונות אויב ער וויל ווייטער שטייגן אויף דעם מהלך. בדרך אגב אין סלאבאדקע ישיבה און אין תפרח לערנט מען מיט בחורים ממש דעם מהלך פון לאסוקי שמעתתא אליבא דהילכתא בעיון. די סבה איז ווייל זיי פאררופן זיך אלס חזון איש'ניקעס. די אנדערע ווערן קלוגער אין כוללים.
לייק מיך יא לייק מיך נישט, כהאדיר עניוועי אין דר'ערד.
.