נייער וויסנשאפטליכער קאלום אין "דער איד"

[ידען]

סע זעהט מיך אויס אז אזעלעכע ארטיקלעך איז נישט א נייע זאך נאר יעצט האבען זיי געמאכט א נאך א קאלום פאר עס. און געווענטלעך וואלט עס געווען ביי אייזנערס ארטיקלעך..

[יידל]

נישטא וואס צו רעדן. עס איז באגרינסווערד. זאל טאקע מקוים ווערן ומלאה הארץ דעה, ווי דער קעפל וואונטשט.

[בשבילי!]

דער נאמען פונעם שרייבער האט זיך געטוישט צו י. רייז.
ער שרייבט וועגן גאלעקסי'ס און אסטערויד'ס. עס קוקט אויס אינטערעסאנט.

[שמעקעדיג]

די וואך באשרייבט ער די חכמה פון די.ען.עי., ער ברענגט צו אז אלע אשכנזים שטאמען בלויז פון 350 מענטשן, ומשם יתפרדו.

דא האט איר איין שטיקל וואס איך מיין אז ראובן מעג דאס אוועקלייגן למשמרת ימים רבים, פאר 20 יאר ארום ווען די אכשר דרא עפאכע וועט שטייגן פי כמה אויף פרישע שטאפלען

.

DNA.jpg

און דאן האב איך זייער הנאה געהאט פונעם אויספיר - כ'וויל נישט פאר'צימעס'ן דא - אבער עס איז צוקער זיס, איך קען קוים ווארטן צו זעהן ווי ר' אהרן און ר' זלמן לייב פאלן ארויף איינער אויפן צווייטן און גיבן זיך א טייט האג...

.

DNA-.jpg

[געפילטע פיש]

דאס איז טאקע גענומען פון א לעצטיגע שטודיע וואס איז געווען אין די נייעס א וואך צוויי צוריק.

ס'איז צום באמערקן אז די שטודיע מיינט אויך אז רוב יהדות אייראפע פון טויזענט יאר צוריק איז אסימילירט געווארן און ס'נישט געבליבן פון זיי קיין שריד ופליט, און מיר שטאמען אלע פון א ערך 175 פארפעלקער, בערך אזויפיל יידן ווי די קלענסטע שיל אין וויליאמסבורג.

[נהורא נפישא]

געפילטע, כ'האב געזעהן דער שטודיע, וואס איז אבער פשט פון דעם אז אשכנזישע אידן שטאמן פון 350 פארשוינען פון ארום 700 יאר צוריק, ס'איז זיכער געווען עטליכע טויזענט (און טיילמאל מער) אידן אין דייטשלאנד און ארום, אין סיי וועלכע תקופה דורכאויס דעם גאנצן מילעניום, איז אלא מאי ווי זענען זיי פארשווינדן געווארן?
אז ס'איז אינטערסאנט, כ'האב פארשידענע ביכער מיט קראנטע ליסטעס פון הונדערטער נעמען ארום יענע תקופה, און טויזענטער נעמען משך עטליכע יאהר-הונדרעט, אז ס'איז אינטערסאנט קען איך דאס ארויפלייגן.

[berlbalaguleh]

שמעקעדיג: ייש"כ. אבער ס'איז דא סייענטיסטן וועלכע זענען ארויסגעקומען מיט א שטודיע, אין וועלכע זיי האבן אדורכגעפיהרט ערנסטע טעסטן אויף הונדערטער אידן און זיי האבן פעסטגעשטעלט אז ביי רעבישע קינדער איז די די.ען.עי. אינגאנצן אנדערש ביי צוויי ברידערס. איינער איז בכלל נישט ענליך צום אנדערן. עד כדי כך אז זיי האבן פעסטגעשטעלט אז איינער פון די (רעבישע) ברידערס איז א גאון, א קדוש, א טהור און א צדיק יסוד עולם. און דער אנדערער ברידער איז פונקט דאס פארקערטע. ומכלל הן אתה שומע לאו. זיי (די סייענטיסטן) געבן אן נעמען פון קליינע שטעטלעך אין מזרח אייראפע, ווי למשל וויז---, סאט---, באב--, וואס ביי זייערע קינדער און אייניקלעך זעהט זיך שטארק אן דער חילוק. ס'איז אויכעט (לויט די סייענטיסטן) פארהאן גרופעס וועמענ'ס די.ען.עי. האט זיך אפגעשפאלטנט און זענען געווארן א זאך פאר זיך אליין. למשל אזוי ווי די בני יוא- וועלכע האבן אריגינעל געהאט די די.ען.עי. פון סאטמ-, אבער דורך די עפעקטן פון גלאובל ווארמינג האט איין מענטש, ממש א יחיד, באקומען אנדערע די.ען.עי. און היינט צו טאגס זענען זיי שוין ב"ה כמעט א גאנץ פאלק. זיי האלטן אז די אנדערע קרובים זייערע (די קינדער פון א געוויסן רעבין) זענען ביידע גויים. און נאר זיי זענען דער (נייער) עם הנבחר...

[שמעקעדיג]

בערל, אזוי צו מאכן לאכן אום א' סליחות

[יאיר]

דאס איז טאקע גענומען פון א לעצטיגע שטודיע וואס איז געווען אין די נייעס א וואך צוויי צוריק.

ס'איז צום באמערקן אז די שטודיע מיינט אויך אז רוב יהדות אייראפע פון טויזענט יאר צוריק איז אסימילירט געווארן און ס'נישט געבליבן פון זיי קיין שריד ופליט, און מיר שטאמען אלע פון א ערך 175 פארפעלקער, בערך אזויפיל יידן ווי די קלענסטע שיל אין וויליאמסבורג.

איך מיין אז דער שטודיע זאגט נאר אז מען שטאמט פון די זעלבע 350 אידן, נישט פון וועמען מען שטאמט "נישט". פונקט ווי אלע האלבערשטאמ'ס זענען אייניקלעך פון דעם דברי חיים'ס גזע, דאס מיינט אבער נישט אז זיי זענען "נאר" אייניקלעך פון די גזע.

[נהורא נפישא]

אויב דאס איז די קעיס מיין איך איז גענוג ארויפצוגיין דריי הונדרעט יאהר, כ'מיין וועלכע אשכנזישע איד איז נישט קיין אייניקל פון ר' שאול וואהל, אדער פון ר"ר העשיל ?
איך בין עטליעסט א הונדרעט מאל אן אייניקל פון ר"ר העשיל.

[נהורא נפישא]

ס'קען זיין אז די שטודיע זאגט אז ס'איז געווען 350 אידן, זיבן הונדרעט יאהר צוריק וואס יעדער אשכנזישער איד איז אן אייניקל פון יעדע פון זיי , וואס קען זיך לייגן אויפן שכל.

[יאיר]

וואס דען האסטו געמיינט די שטודיע זאגט?

[נהורא נפישא]

ריכטיג, ממוז אזוי זאגן.
פארגעס נישט אז דאס איז אן עווערעדזש פון 35 דורות, וואס דאס מיינט עטליכע ביליאן זיידעס וואס דאס מיינט אז מ'איז אין עווערעדזש טויזענטער מאל אן אייניקל פון די עטליכע טויזענט אשכנזישע אידן וואס האבן זיך דאן געפונען

[יידל]

כ'האב נישט געליינט דעם ארטיקל, און ך'קאמענטעיר בלויז באזירט אויף די אויסשניטן וואס שמעקעדיג האט ארויפגעשטעלט. אן אינטערעסאנטער פונקט איז דאס ביי גענעס, אז אויב איז דאס א רעסעסיוו גענע דאן דארף דאס קינד האבן צוויי קאפיעס פון בלויז דעם גענע כדי אז דער אינסטרוקציעס אינעם גענע זאלן ארויסקומען מן הכוח אל הפועל. אין אנדערע ווערטער, פאר א מענטש צו האבן בלאנדע האר איז נישט גענוג אז בלויז איין סעט פון זיינע גענעס זענען בלאנד, וויבאלד בלאנד איז א רעסעסיוו גענע, און אויב זאל זיין צווייטע סעט גענע זיין שווארץ וועט דער שווארץ זיך אלץ מתגבר זיין אויפן בלאנדע גענע און דאס קינד וועט זיין שווארץ. כדי דאס קינד זאל זיין בלאנד מוזן ביידע גענעס זיין בלאנד, אזוי אז דער קינד זאל זיין בלאנד. לויט דעם קומט אויס אז ווען מ'זעט א בלאנד קינד מיט "געמישטע" עלטערן, איינע פון זיי שווארץ און די צווייטע בלאנד, מיינט דאס נישט אז דער קינד ראט אינעם בלאנדן פון די צוויי עלטערן, ווייל בהכרח אז דער נישט-בלאנדער פון די עלטערן האט אויך אריינגעגעבן א בלאנדע גענע אינעם קינד, ודו"ק.

[פארוואס?]

ס׳איז צום האפן אז דער קאלום וועט בלייבן אויפן ריכטיגן טרעק, און נישט אריינמישן דברים של מה בכך און באטיטלען מיטן נאמען ״סייענס״.
כ׳מיין אז דא איז דער פלאץ צו אויסגיסן מיין אויפברויז אויפן גליון ״שערי מדע״, וואס פאר רופט זיך כאילו ער באשרייבט וויסנשאפט, אינדערצייט וואס ער דרייט א קאפ, אין כאן מדע, אין כאן ידע, אין כאן דעה. אבל יש כאן בורות, התיימרות, וכו׳. ודי בהערה זו.

[קול דודי]

אגב, די רויטע-האר גענע איז אויך recessive, שלא כשיטת ה׳איד. אויב האט איינער ריכטיג רויטע האר מיז זיין אז ביידע גענעס זענען ״רויט״.

[פארוואס?]

וואס דען האסטו געמיינט די שטודיע זאגט?

ער האט געמיינט אז עס זאגט אז מיר זענען ״נאר״ אייניקלעך פון די 350 זיידעס.
אדער, אז יעדער איז אן איינעקל פון ״איינע״ פון די 350 זיידעס.
(כ׳בין נאכנישט זיכער צו עס איז טאקע אזוי. [tag]קול דודי[/tag]).
------

http://en.m.wikipedia.org/wiki/Population_bottleneck

[נהורא נפישא]

העי פארוואס, איך בין דא צוריק, העל איך זאגן וואס עך האב געמיינט, די ערשטע אפציע איז דאס וואס געפילטע האט ארויפגעברענגט, אבער מאכט אינגאנצן נישט קיין סענס, ושאר אלפי ישראל להיכן הלכו, איז געפילטע קומט אויף מיט וואנזיניגע חידוש, אז די טויזענטער איבריגע האבן זיך ספאנטאן אסימעלירט, וואס האט ער דערפון? ארויסצוברענגן אז דאס וואס מיר אסימעלירן זיך נישט היינט איז אויך אן אכשר דראדיגער ענין
למעשה האב איך באמת פאר א סעקונדע געמיינט דיין צווייטע אפציע, אבער דאס קען ווייטער נישט זיין ווייל דאן איז די גאנצע ציל פון די שטודיע גארנישט מיט נישט.

[פארוואס?]

העי פארוואס, איך בין דא צוריק, העל איך זאגן וואס עך האב געמיינט, די ערשטע אפציע איז דאס וואס געפילטע האט ארויפגעברענגט, אבער מאכט אינגאנצן נישט קיין סענס, ושאר אלפי ישראל להיכן הלכו, איז געפילטע קומט אויף מיט וואנזיניגע חידוש, אז די טויזענטער איבריגע האבן זיך ספאנטאן אסימעלירט, וואס האט ער דערפון? ארויסצוברענגן אז דאס וואס מיר אסימעלירן זיך נישט היינט איז אויך אן אכשר דראדיגער ענין
למעשה האב איך באמת פאר א סעקונדע געמיינט דיין צווייטע אפציע, אבער דאס קען ווייטער נישט זיין ווייל דאן איז די גאנצע ציל פון די שטודיע גארנישט מיט נישט.

איך האב אריינגעלערנט אין דיינע ווערטער, אז דו האסט געהאט אזא הוה אמינא. און ווי דו זאגסט האב איך זוכה געווען צו עומד זיין על דעתך.
עניוועיס, כ׳בין נאכנישט קאנווינסד אז געפילטע איז נישט גערעכט. כאטש איך בין נישט זיכער אז מ׳ברויך צו זאגן אז די איבעריגע האבן זיך אסימילירט. נאר פשוט זייערע דורות זענען נישט געבליבן. (דהיינו זייערע אייניקלעך זענען אפגעשטארבן אהן איבערלאזן קינדער). ועיין בלינק שליננקתי לעיל.
די ציהל פונעם שטודיע, איז נישט מער ווי צו וויסן דעם אמת, און דו קענסט אריין און ארויס לערנען דערין און דערפון וואס דו ווילסט.
כ׳ווארט נאך אויף קול דודי׳ס פסק, ועל פיו ישק דבר.

[zurich]

ס׳איז צום האפן אז דער קאלום וועט בלייבן אויפן ריכטיגן טרעק, און נישט אריינמישן דברים של מה בכך און באטיטלען מיטן נאמען ״סייענס״.
כ׳מיין אז דא איז דער פלאץ צו אויסגיסן מיין אויפברויז אויפן גליון ״שערי מדע״, וואס פאר רופט זיך כאילו ער באשרייבט וויסנשאפט, אינדערצייט וואס ער דרייט א קאפ, אין כאן מדע, אין כאן ידע, אין כאן דעה. אבל יש כאן בורות, התיימרות, וכו׳. ודי בהערה זו.

סתם געשאסן און קאפ אריין! די גליון וועגן רגילות איז עפעס שלעכט?

[יאיר]

די גאנצע שטודיע איז געבויט דורכ'ן זען וויפיל די ען עי אלע אשכנזים שעירן. אויב כך וכך גענעס ווערן געשעירט ביי אלע אשכנזים, קענען זיי שאצן וויפיל מענטשן זענען געווען פאראנטווארטליך פאר די זשינס און בערך ווי לאנג צוריק זיי האבן געלעבט. אבער עס איז נישט מעגליך צו וויסן פון דעם אויב איינער איז "נישט" אן אייניקל פון אנדערע אשכנזים. ווי אזוי קען מען וויסן אויב די אנדערע פון מיינע זשינס וואס ווערן נישט געשעירט דורך אנדערע אשכנזים שטאמען נישט פון עפעס א פראנקפורטער זיידע?
בכלל, דאס איז נישט קיין פונקטליכע שאצונג, ס'איז בערך. ס'איז קיינמאל נישט געווען א גרופע פון 300 אידן וואס זענען זיך אוועקגעפארן אין אן אפגעזונדערט ווינקל און באשלאסן פה תהא קבורתינו, און מ'שפארט אפ די טויערן צו פרעזערווירן די גענעס, מ'גייט מער נישט ארייננעמען קיין שום פרעמדן, וקל להבין.

[פארוואס?]

viewtopic.php?p=58143

[געפילטע פיש]

העי פארוואס, איך בין דא צוריק, העל איך זאגן וואס עך האב געמיינט, די ערשטע אפציע איז דאס וואס געפילטע האט ארויפגעברענגט, אבער מאכט אינגאנצן נישט קיין סענס, ושאר אלפי ישראל להיכן הלכו, איז געפילטע קומט אויף מיט וואנזיניגע חידוש, אז די טויזענטער איבריגע האבן זיך ספאנטאן אסימעלירט, וואס האט ער דערפון? ארויסצוברענגן אז דאס וואס מיר אסימעלירן זיך נישט היינט איז אויך אן אכשר דראדיגער ענין
למעשה האב איך באמת פאר א סעקונדע געמיינט דיין צווייטע אפציע, אבער דאס קען ווייטער נישט זיין ווייל דאן איז די גאנצע ציל פון די שטודיע גארנישט מיט נישט.

געפעלט מיר צו זען אז מ'לערענט שוין אפ א שטיקל געפילטע פיש, וואס כ'האב געמיינט, יא אכשר דרא, נישט אכשר דרא, אויך א מדריגה, בארכעשעם.

איך האב גראדע געטראכט פון די צוויי דרכים, אבער דער פשט איז מיר בעסער געפאלן ווייל אויב זאגסטו אז אלע אשכנזים זענען אייניקלעך פון אלע 350 מענטשען, אבער מענטשען האבן אויך אנדערע זיידעס וואס זענען נישט פון דעם gene pool איז מיר שווער געווען פארוואס די מענטשען האבן נישט זוכה געווען אז מער ווי איין משפחה זאל זיך מיט זיי משדך זיין, לאורך 800 יאר האבן זיי נישט געמאכט גענוג אייניקלעך אז זיי זאלן פאררעכענט ווערן אלץ איינער פון די פאטריארכן פון יהדות אשכנז. כ'ווייס אליינס נישט, it's a hard concept to wrap your head around it אן די ריכטיגע מאטעמאטישע און אנטראפאלאגישע בעקגראונד און גרונטליך דורכלייענען די שטודיע.

@נהורא, נידער מיט די אכשר דרא! ווילסט דיך אסימילירן מיט מיר?