חגים וזמנים לששון - ברוך המבדיל בין עצבים לשלוות הנפש

[ודי למבין]

לתועלת הרבים ברענג איך ארויף אט די גאר רעלעוואנטע ארטיקל פאר די ערב פסח טעג. ליינט עס דורך און האט א רואיגע ערב פסח

[הוגה]

דבר בעתו מה טוב. ארויפגעברענגט צוליב'ן רעלעוואנץ.

[ישראל קאפקע]

דבר בעתו מה טוב. ארויפגעברענגט צוליב'ן רעלעוואנץ.

שכוח @הוגה פארן הערליכן ארטיקל, און פארן צייטליכן ווידער ארויפברענגען.

[רויטע וואנצעס]

הוגה, די ארטיקל ליגט מיר נאך אין די ביינער. במשך די יאר בין איך אפאר מאל צוריקגעקומען עס איבערליינען. סארי מ'לאזט נאר לייקן איינמאל, האב איך געמוזט באדאנקן ווי א אנכי-וועלטער מיט אן הודעה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

די פראבלעם איז גאר א גרויסע, און אין אלע תחומין, אז דער תכלית ווערט פארגעסען צוליב די פרטים פון די וועג אנצוקומען צו די תכלית. יעצט קומט שמיני עצרת. מ'זעט אין ביהמ"ד אמאל ראפשיצער אייניקלעך וואס ס'גלוסט זיי צו פראווען הקפות שמיני עצרת ביי טאג כמנהגם. וואס טוט מען? נאכ'ן לאנגע דאווענען, מיט גשם און יזכור, און צומאל א קהלת אויך, הונגעריג ווי א בער און מיד ווי עצרת צו פרי (גזירה שווה עצרת עצרת), מ'ציילט קעפ און טליתים צו זען אז מ'האט א מנין (פארוואס? וויס איך נישט. ס'איז דען דברים שבקדושה?), מ'ווארט אז דער שמש און רב זאלען אהיימגייען, ווייל זיי לאזען נישט צו איבערקערען די ביהמ"ד און ממציא זיין א נייעם מנהג, מ'ברעכט אריין בדרך לא דרך אינ'ם ארון הקדש און מ'נעמט ארויס א ספר תורה א קליינער, אפשר א פסול'ער, ווייל פארט איז עס דא נישט די מנהג, מ'זאגט פלינק און שנעל די אנא ה'ס און מ'קריכט ארום די בימה אביסל זיבען מאל, וחסל.
אקס איינער! וואס איז דאס הקפות? וואס זוכט מען אויפצוטוהן? ס'האט מיט שמחת יום טוב, מיט זיך פרייען וועגען די תורה צו די שמחת בית השואבה, צו די כפרה פון יום הדין צו וואס, אבער מ'טאנצט אויף זיך צו פרייען. אז אין ראפשיץ האט מען געזען פאר וויכטיג צו פרייען שמיני עצרת אויך, גוט פאר זיי. אבער דאס קריכען ארום די בימה כאילו מ'איז אין קעלער ביים אינקוויזיציע, און מ'האלט פעסט אן א מנהג פון קריכען איז פארדרייט די נושא אויף פארקערט.
הקפות באופן כללי איז שוין לאנג א פארדרייטע זאך. יעדער ביהמ"ד האט אפאר אזעלכע וואס גאנץ הקפות זענען זיי באשעפטיגט מיט'ן זאגאכץ אינ'ם מחזור, צו אין די נוסח פון די שטאט אין בעסאראביע פון וואנעט זיין באבע האט געלערנט רעצעפט'ן פאר קינדעל שמחת תורה, און מ'זאגט פארפרומטעהייט די אלע פאעזיע'ס און מ'דמיונ'ט אין רעבע זכנולברכה ווי מ'האט אמאל געזען הקפות, וואס היינט איז עס נאר א משל. נאך דעם האט מען איינגערעדט אז מ'טוט יעצט אין תיקון היסוד. מ'ברענגט אריין די גאנצע געמיינקייט אינ'ם הויכע שמחה פון יום טוב, פון נגילה ונשמחה בך בתורתך, און ס'איז געווארען פארוואלגערט אין מענטשליכע גאטשע'ס און פאסקודנע תאוות.
אין אנדערע פלעצער טאנצט מען בכלל נישט. מ'קוקט צו די 'הייליגע עבודה' פון איך ווייס וואס. פארוואס איז דאס א 'הייליגע עבודה'? וואס באדייט עס, דאס קוקען אויף יענעם גייען ארויף און אראפ? וואס האט עס מיט שמחה, צו שמחת תורה?
די עקסטאז פון די ליבשאפט פונ'ם חרדים קומט נישט מיט א פארקוועטשט'ן שטערן, זי קומט נישט מיט אן אנגעצויגענע מוט, און ס'איז זיכער נישט קיין חיוב אפצופטר'ן און ענדיגען די דאזיגע ווערטער אין מחזור. די זענען אויסדרוקען פון דערהויבענקייט, פון ענדלאזע ליבע צום אין סוף, און מיט פרומקייט און פארכמארעקייט קומט מען דארט נישט אן. נפשי חולת אהבתך, דעריבער אנא קל נא רפא נא לה, דאס איז א תיקון היסוד? צו אן ערוועקונג פון געפילען וואס נאר מיט משלים און מליצות קען מען איהר אנטאפען, ווייל די נשמה איז ווייט פון אונז?
וז"ל החזו"א, אם האדם הוא בעל נפש, ושעתו שעת השקט, חפשי מרעבון תאוני, ועינו מרהיבה ממחזה שמים לרום, והארץ לעומק, הוא נרגש ונדהם, כי העולם נדמה לפניו כחידה סתומה, כמוסה ונפלאה, והחידה הזאת מלפפת את לבבו ומוחו, והוא כמתעלף, לא נשאר בו רוח חיים, בלתי אל החידה כל מעינו ומגמתו, ודעת פתרונה כלתה נפשו, ונבחר לו לבוא באש ובמים בשבילה, כי מה לו ולחיים, אם החיים הנעימים האלו נעלמים ממנו תכלית ההעלם, ונפשו סחרחרה ואבלה וכמהה להבין סודה ולדעת שרשה והשערים ננעלו. ע"כ. דאס איז די שפראך פון דער שאקעלענדיגע אויסגעדארטע וואס שטייט אונטער דיר און פראבירט צו קנייטשען די אויגען ביי 'האדרת והאמונה'? דאס איז די מהלך המחשבה פון איינער וואס מאכט א שפיל אין מיט'ן שול פאר די ארומיגע כדי זיי זאלען ח"ו נישט לויפען צום ברודער\פלעמעניק\פעטער\שוועסטער-קינד צוצוקוקען די לעכטיגער הקפות דארט? אדער דער טיפזיניגע אויסדרוק פון די נישט אויסדרוקבאר פון ליבע און בענקשאפט?

[ירא שמים]

ליטוואק צו וועלכע רבי גייטסו שמחת תורה ? כזעע בוסט אזוי באקאנט …

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ס'איז דא ווידיאו'ס אנליין פון הקפות, און יעדער בית המדרש האט א פאר קונטרס מורמעלער'ס ביי הקפות

[שמעקעדיג]

דבר בעתו מה טוב. ארויפגעברענגט צוליב'ן רעלעוואנץ.

שכוח @הוגה פארן הערליכן ארטיקל, און פארן צייטליכן ווידער ארויפברענגען.

[berlbalaguleh]

ליטוואק פון בודאפעסט (ס'הייסט, זיין אוואטאר. ווייל דער הייליגער וואודרידזשער האט געהאט א קפידא אויף זיין טרעידמארק.)
זייער שיין אראפגעלייגט. מהאי טעמא זאג איך טאקע נישט קיין סאך יוצרות אום ר"ה און יום כיפור. נאר די פאבליק שטיקלעך. די סאך זאגעכצער לאז איך פאר א צווייטן. ווער ס'האט מער נערוון צו זאגן די אלע פיצינקע ווערטער צווישן איין גרויסן פיוט און דעם צווייטן. און ווער שמועסט נאך אוואו ס'שטייט אין מחזור..."בקצת קהילות אין אומרים זה"... דארט ביניך זיכער פון די קצת קהילות...! איך נוץ אויס די צייט אריינצוקוקן אין א ספר, אדער כאפן א פיינעם זאפטיגן, שטילן שמועס מיט מיין שכן אין ביהמ"ד...!

[אייז קריעם]

יעדער דור האט זיך זיין סטייל, ווי סאיז שוין דאקיומענטעד.

אינזערע עלטערן האבן געשעפט חיות פון פאניקן ביים בויען די סוכה און ביים כשר'ן וכדומה.
הינטיגע דור, בכלל, סיי גוים און סיי יודן האבן ליב טשילד און מער איזי גאואינג, אלעס וואס איז מער קאנוועניענט און קאמפערטעבל הרי זה משובח, נישט אז עפעס איז ראנג, נאר אינזערע מאמעס און באבעס האבן געהאט א געוויסע סאטיספאקציע נאכן גוט אפרייבן א קינדס קליידל אדער די פאדלאגע.

איך וואונדער מיך וויאזוי אונזערע זיידעס האבן געקיקט אויף זייערער זיידעס, צו בבחינת ירידת הדורות אדער אכשור דרא.

וויאזוי אונזערע אייניקלעך גייען קוקן אויף אונז, דאס קען איך זיך שוין פארשטעלן...

[berlbalaguleh]

אייז קריעם: אונזערע אייניקלעך און איר אייניקלעך גייען קוקן אויף אונז אז אונז האבן געהאט מאדנע הער מאשינדלעך אין די אויערן און מ'האט געהאלטן אין איין רעדן צו זיך אליינס. און מ'האט געהאט אזעלכע פאני באקסעלעך וואס מ'האט געהאלטן אין איין דריקן, אן מ'האט געשמייכלט צו זיך אליין.
אויך וועללן זיי לאכן פון די פארצייטישע אידן וועלכע האבן געהאט קארס און מיני ווענס מיט א געז און ברעיק פעדל. ווייל די מאדערנע קארס פון פונ'ם יאר 2025 וועללן שוין פארן פון זיך אליינס...!

[שמעקעדיג]

איך האב מיר דערמאנט פון דעם ארטיקל יעצט, ערב פורים. עס איז זייער וויכטיג עס צו איבערליינען יעצט.

כלפי מה דברים אמורים? חז"ל האבן אונז מזכה געווען מיט אזא לעכטיגע פרייליכע יו"ט פורים, מרדכי און אסתר האבן געוואלט אידישע קינדער זאלן פייערן דעם פורים בשמחה וצהלה, און עס זאל נתרבה ווערן אהבה ואחוה ושלום ורעות, האבן מען אונז געגעבן די מצוות פון משלוח מנות איש לרעהו, ווי אויך מתנות לאביונים, לכה"פ 2 אביונים, אבער אויב מען האט די מעגליכקייט, איז אדרבה, כל המרבה הרי זה משובח, וכל הפושט יד נותנים לו, מען טרינקט מען טאנצט, מען פארשטעלט זיך און מען לאזט זיך וואוילגיין, דאס אלעס איז א רעסעפי פאר א אמת'ע פרייליכע אחדות'דיגע טאג, וואס קען דען זיין בעסער....

עס וואלט געקענט זיין די שענסטע טאג אינעם יאר. דערווייל איז עס נשתלשל געווארן אין א טאג פון פרעשור און עגמת נפש, גענוי ווי פילע אנדערע ימים טובים ביי אונזער סאסייעטי. שוין וואכן בעפאר אדר איז מען שוין ביזי מיט די צעדרייטע הויך-שטאקיגע שאלאחמאנעס, אפגערעדט פון כלות פאר די מחותנת'טעס – א גזירה פאר זיך, אבער אפילו נאר צווישן די שכנים און קרובים מוז מען זיין "ספעציעל", אנשטאט "יענעם" דערפרייען מיט א גוט שטיקל עסן, דערפרייעט מען "זיך" מיט א געצווינגענעם קאמפלימענט פאר א שטיקל נארישע טשאקאלאד ארומגעדרייט א אראנדזש מיט א סאוער-סטיק, וואס יענער ווארפט גלייך אריין אין מיסט, שטייצעך אויב די קינדער עספיען נישט עס ארויסצוכאפן פונעם קארב ווען די מאמע זעהט נישט און עס שנעל איינשלינגען בשעת עס איז אנגעשמירט מיט די רויטע פארב פונעם פרצופ'ל....

וואס ברענגט צו די נושא פון פארשטעלעכץ... וויפיל טעג און וואכן פלאנירט מען, וויפיל כח און מח און געלט!! גייט אריין אין די פארשטעלאכץ, א THEME דארף מען גאר, הו קעירס, כ'גיי נישט איבערשרייבן שטיסל'ס גאנצע געלונגענע אשכול, עיי"ש ותמצא נחת לרוב.

עס קומט צו די מגילה, א גאנצע פרעשור ווער גייט וואו, ווען. דא הייבט מען אן פריער, אבער ברכה'לע דארף בעביסיטן, דארט אין יענע שול הייבט מען אן שפעטער, סאו דו וועסט זיין דא אדער דארט? אה איך הער אז מושי וועט ליינען די מגילה ביי באבי, וויפיל אזייגער? וועסט מיך טראגן אהין?

ווייטער מאכט מען א גאנצע ליסטע פאר וועמען עס "פאסט" צו געבן שאלעכמאנעס, צום אלעם ערשטן איז כ"ק אדמו"ר שליט"א אליינס, ער וועט דאך מיר זיכער מער ליב האבן נאך אזא שיינע משלוח מנות, ממש דאס מיינען דאך חז"ל מיט 'להרבות רעים'... און מתנות לאביונים? אויך פאר'ן רבי'ן, וואדען, ווער נאך ווי אים ער דארף נעבעך אנקומען צו מיינע פדיונות, דער רבי איז דאך אן עני ואביון אן א דזשאב, מען דארף אים דאך צאמשטעלן געלט פאר יעדע פוירסט-קלעס נסיעה און ביי יעדע חתונה א פערמיט אפצושפארן די הויפט גאס, ער קען עס נישט אליינס עפפארדן; פון דארטן גייט מען צו נאך 50 אידן געבן שלחמנות, קיינער פון זיי דארף נישט דיין וועיפער און לאלי פאפ, דאס איז קיינמאל נישט געווען די כוונה פון חז"ל, יענער האט בכלל נישט קיין הנאה, און איך מיט מיין משפחה מוטשעט זיך אין די קעלט אדער די היץ, צי אין די שיכור'ע גאס, צי אויפ'ן ראוד אין די ביטערע טרעפיק, מען קען צומאל פלאצן, יא, אודאי עס איז "פאן", מען זעהט א גרויסע קלאוני מיט א פאני הוטל אויפן קאפ, הא הא הא, און איין קאר פארט אדורך מיט אויפגעהויבענע ווייפערס מיט הענטשוך אנגעבינדן דערויף און עס דרייעט זיך רעכטס און לינקס, די קינדער קאטשען זיך... עכ"ז מוטשעט עס אויס.

נאכדעם דארף מען גיין צו אלע מלמדים און טיטשערס, יעדער וואוינט אויף א אנדערע עק פון שטאט, יעדער האט אנדערע צוויי שעות אויפצונעמען, לא ראי זה כראי זה, הצד השווה שבהן אז יעדעס איינע קומט אן מיט קאפ-וויי, און פארוואס דארף מען דען גיין, אה, ווייל דאס קינד וויל ווייזן פאר'ן רבי'ן אז ער איז א פארשטעלט פאר א מעכטיגע טויס-4-יו לייב, ער וויל אויספרובירן צי דער מלמד וועט אים דערקענען... ווער רעדט נאך אויב מען קען נישט אנקומען צו יענעם טיילן משלוח מנות, זענען שוין פאראן פילע ארגאניזאציעס אדער געשעפטן וואס דעליווערן אפאר טשאקאלאדן אין דיין נאמען פאר יענעם פאר בלויז אפאר טאלער, ויקרא שמו בישראל משלוח מנות... וואט עי דזשאוק... קאמאן!

נאכ'ן אפרעכטן אזא שיינעם טאג, קומט מען אהיים אן קיין טראפ כח, מען שרייעט אויף די קינדער, כאטש זיי קענען קוים הערן, זיי זענען ביזי רוקן נאש פון אלע שלחמנות, זיי זענען הייפער פון די צוקער, און די שיכורים ליגן אויף דער ערד, דער וויינט, דער שרייעט, דער ברעכט, און די מוזיק הילכט אין די גאסן, אזש מ'ווייסט נישט וואו צו לויפן...

דערנאך האט מען גענומען דעם כל הפושט יד און מען האט דאס אויכעט אביוזט אויף א געפערליכן פארנעם, קע"ה פון די צענדליגער טויזענטער קינדערלעך תשב"ר, אלע קומען ביי מיר קלאפן מיט זייערע הענטעלעך, און די טויזענטער בחורי חמד, און אודאי די געווענליכע געלט גייערס, פאר זיך צו פאר יענעם, כל מיני צוועקן, אלעס בו ביום, שוין פון פארטאגס, וואס רעד איך, שוין פון ביינאכט אינמיטן די מגילה, עס הויבט נאר אן שמעקן די פאררויכערטע המן פייערקרעקערס, און שוין מישט זיך אויס די המן קלאפער געצייג מיט די געלט גייערס קלאפעריי, ווען האבן זיי געהערט די מגילה? ווייסט איין באשעפער.... ממש עס האט נישט קיין שיעור, כ'קען דאך נישט פארטיילן פורים מער פון 700 טויזענט, סארי, כ'האב נישט מער, יא שעפעלע איך ווייס עס שטייט כל הפושט יד נותנים לו, אבער עס שטייט נישט וואס, אפשר קען מען געבן א פעטשל אזוי ווי דער כיתה ד' מלמד...

לאמיר נישט מאריך זיין דערין, די טעמע איז שוין אויכעט געווארן אויסגעשמועסט דא מערערע מאל אין שטיבל, און איך בין שוין האלב שיכור (פון פאסטן...) איך לויף פון איין נושא צום צווייטן, בעיקר וויל איך ארויסברענגען אז די משפחות וואס לויפן ארום אן א קאפ פאר גאנצע וואכן בעפאר פורים ובפרט בו ביום, זיי זענען זיך מיאוס טועה, זיי טוען פונקט דאס פארקערטע וואס חז"ל האבן מתקן געווען, מען נעמט א פרייליכע טאג און מען פארוואנדלט דאס אין איין שטיק אנגעצויגענקייט, געהעריג מחללי יו"ט! ערגער ווי טראגן שבת מיט'ן וויליאמפעסטע עירוב!

האט'ס מיר אלע א פרייליכן פורים.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

שוין צו שפעט. פעטש איז שוין געפלויגען רעכטס און לינקס.

נעקסטע יאר וועט זיין בעסער

[אייז קריעם]

מען פארגעסט פון פנימיות און מען מאכט פונעם חיצוניות אן עיקר, עס איז אזוי ווי איינער זאל אנטוהן דעם רעקל inside out.

גראדע פאלט מיר איין זיך אזוי צו פארשטעלן דעם פורים. אנטוהן דעם רעקל און הויזן פארקערט. אוי, איך וועל דאך נישט האבן קיין טאשן....

גראדע האלט איך אז עס זענען פשוט דא מענטשן וואס קענען נישט זעהן נאר הנראה לעינים און וואס ווילן מיר נעבעך פון זיי. משא"כ די קליגע ווייסן דאך וואס צו טוהן.

[הוגה]

גוט געזאגט, שמעקעדיג. איך האב עפעס את שטיקל פילינג אז פורים איז נישט דיין מערסט פעיוועריט יום טוב.

[שמעקעדיג]

וואס רעדסטו נארישקייטן???????
I looooooooove Purim......

Written under the influence....