"דארפן" מיר זיך פירן מאראליש ?

[נהורא נפישא]

ווען איינער גלייבט אין עטיקס מיינט נאך נישט אז ער דארף, ס' מיינט אז ער פילט אז ער דארף.

[נהורא נפישא]

והוא הדין לגבי לאגיק.

אז וואס ?

[מאטי]

איך טייטש אפ "פארוואס'ס תגובה אין אנדערע ווערטער ווי פאלגענד :
"מ'דארף גלייבן אז מאכן א בעסערע באשלוס אין לעבן, ברענגט א בעסערן לעבן, בלויז דאן איז דאס מחייב אויסצוקלויבן די בעסערע באשלוס.

[יאיר]

והוא הדין לגבי לאגיק.

אז וואס ?

אז אויף די ווארהייט פון לאגיק אליין קענסטו נישט ברענגען קיין לאגישע ראיות, מוז מען זאגן אז מ'גלייבט באמונה פשוטה אין לאגיק.

[נהורא נפישא]

והוא הדין לגבי לאגיק.

אז וואס ?

אז אויף די ווארהייט פון לאגיק אליין קענסטו נישט ברענגען קיין לאגישע ראיות, מוז מען זאגן אז מ'גלייבט באמונה פשוטה אין לאגיק.

אויף לאגיק איז דא פיזישע ראיות.
ווילסט מיר זאגן אז ס'איז נישט פארהאן קיין פיזישע ראיות אז אויב איך האב באקומען צוויי מאל הונדרעט דאללאר, דאן האב איך צוויי הונדרעט דאללאר ?
לאגיק איז א מאטעמאטישע מעטאד פון פעסשטעלן דבר מתוך דבר וואס דער מעטאד איז פעסגעשטעלט געווארן און איז אין איינקלאנג מיט רעאליטעט.

[יאיר]

ווילסט מיר זאגן אז ס'איז נישט פארהאן קיין פיזישע ראיות אז אויב איך האב באקומען צוויי מאל הונדרעט דאללאר, דאן האב איך צוויי הונדרעט דאללאר ?

ראיות זענען פארהאן. די שאלה איז וואס איז די ראיה אז מיר דארפן גלייבן די ראיות. און וואס איז די ראיה אז מען דארף גלייבן די ראיה אז מען דארף גלייבן די ראיות. ביז אויס.

[נהורא נפישא]

דאס איז שוין נאנסענס, וויל מיר פערסיוון רעאליטעט און איר אייגנארטיגע וועג, ס'איז נישט שייך זיך צו דינגען אויב אינזער רעאליטעט איז אמת צו נישט, ווייל דאס איז די איינציגסטע אמת וואס מיר ווייסן.

[מאטי]

און וואס איז די הוכחה אז טאמער מ'גלייבט נישט אין לאגיק אז מען זיך טאקע אויפפירן אומלאגיש? אויך לאגיק.... נו אפשר אז מ'גלייבט ''נישט" אין לאגיק איז ווייטער ראטזאם צו מאכן "לאגישע באשלוסן" כדי זיך אויפצופירן אומלאגיש... באט דען עגעין דאס איז דאך שוין ווייטער לאגיק. נו אפשר טון וואס מ'וויל... ווייטער לאגיק.

[נהורא נפישא]

אז מ'גלייבט נישט אין לאגיק אויב ס'דא אזא זאך , פירט מען זיך נאכנישט סיסטעמאטיש אומלאגיש, ס'מיינט אז מ'קעירט נישט פאר לאגיק

[יאיר]

דאס איז שוין נאנסענס, וויל מיר פערסיוון רעאליטעט און איר אייגנארטיגע וועג, ס'איז נישט שייך זיך צו דינגען אויב אינזער רעאליטעט איז אמת צו נישט, ווייל דאס איז די איינציגסטע אמת וואס מיר ווייסן.

דאס אליין איז אויך נישט ריכטיג. אבער מיין שאלה איז, וואס איז די ראיה אז אויב דו האסט יעצט א הונדערטער און דו גייסט מארגן קריגן נאך איינס וועסטו האבן צוויי הונדערט. ווייל היינט האט עס פאסירט מיינט נאכנישט אז מארגן וועט זיך עס איבער'חזר'ן. ווען דו קומסט אויף מיט א ראיה, וועסטו נאכדעם מיר דארפן אויפווייזן פארוואס איך דארף גלייבן די ראיה, און נאכדעם פארוואס איך דארף גלייבן די ראיה אז איך דארף גלייבן די ראיה.

[נהורא נפישא]

וואסערע חלק פון די ציטירטע זאץ איז נישט ריכטיג ?
לגבי דאס אויב ס'וועט זיך איבערחזרן, איז שוין נכלל מיין ענטפער אינעם ציטירטן זאץ, כנראה ביסטו דאס נישט משיג.

[מאטי]

אז מ'גלייבט נישט אין לאגיק אויב ס'דא אזא זאך , פירט מען זיך נאכנישט סיסטעמאטיש אומלאגיש, ס'מיינט אז מ'קעירט נישט פאר לאגיק

נישט קעירן פאר לאגיק ווייל מ'גלייבט נישט דערין, איז גאנץ "לאגיש" געטראכט, איך וואלט געזאגט אז "יא קעירן" איז אומלאגיש.

[נהורא נפישא]

אז מ'גלייבט נישט אין לאגיק אויב ס'דא אזא זאך , פירט מען זיך נאכנישט סיסטעמאטיש אומלאגיש, ס'מיינט אז מ'קעירט נישט פאר לאגיק

נישט קעירן פאר לאגיק ווייל מ'גלייבט נישט דערין, איז גאנץ "לאגיש" געטראכט, איך וואלט געזאגט אז "יא קעירן" איז אומלאגיש.

נישט ריכטיג ווייל נישט קעירן מיין איך דאך אויך נישט סיסטאמאטיש.

[נהורא נפישא]

צווייטענס איך גלייב נישט אז ס'איז טאקע שייך אז א מענטש זאל זיין סיסטאמאטיש אנטי-לאגיש ווייל די מח איז א לאגיש פראצעסירנדן מאשין, די חילוק פשוט פון איינער דעם אנדערען איז, אז איינער ברענגט אריין פאלטשע הנחות ביים בויען זיין לאגיק אדער איז זיין לאגיק נישט אויסגעהאלטן ווייל ער פארלירט טרעק מכח קאנצעטראציע אישאוס.

[מאטי]

אלזא דו האלטסט אז לאגיק איז א מחייב, ס'נישט שייך קיינע קאנטינזשעניס.

[יאיר]

נהורא נפישא, לערן דאס דורך נאכדעם וועלן מיר רעדן. http://plato.stanford.edu/entries/induction-problem/

[מאטי]

נהורא נפישא, לערן דאס דורך נאכדעם וועלן מיר רעדן. http://plato.stanford.edu/entries/induction-problem/

לויט דעם קען טאקע עטיקס קיינמאהל נישט זיין אינדאקטיוו ריעזאנינג נאר אויב ס'איז באיאנד עקספעריענס A priori . למשל לויט ז'אן סטוארד מיל בשיטת Utilitarianism דארף מען קודם האבן אן עקספיריענס פון "פלעזשור" כדי צו וויסן וואס עטיקס איז. לויט די גריכן אודאי נישט, דער איינציגער וואס זאגט אז עטיקס איז פארהאן איידער עקספיריענס איז "קאנט".

[מאטי]

איז פארהאן עפעס וואס איז בכלל מחייב? אבוויעסלי, אויב נישט וואלט מען געבליבן אין בעט צופרי. וואס איז דער מחייב ארויסצוגיין? צווישן די אפציע פון "בלייבן אין בעט" און "ארויס גיין פון בעט" האט זיך ארויסגעשטעלט אז "ארויסגיין פון בעט" איז א בעסערע אפציע. איז 'די היגיון/מחשבה/ וואס האט באשטימט אז "ארויסגיין פון בעט איז א בעסערע אפציע' מחייב ארויסצוגיין פון בעט?

אוודאי ווילסטו טוען דאס וואס די באשלוסט איז א בעסערע אפציע, אבער וויאזוי דעפינירסטו בעסערע אפציע, פראגמאטיזם איז דאך פשט וועלן טוען די בעסטע אפציע, נאר אז ס'קומט אריין אמונות און הנחות אז "מ'דארף" זיך פירן לויט געוויסע געזעצן טוישט דאס די אויסגאנג פון בעסערע אפציע, מיין שאלה איז צו ס'איז דא עפעס א געוויסע הנחה אויף וואס ס'איז שייך צו זאגן אז "מ'דארף" זיך צופירן, און אויב יא וואס מיינט אז מ'דארף.

ניין ס'איז נישטא, פילאזאפן זענען נישט קיין שלעכטע מענטשן, זיי האבן פשוט פרובירט אויסצוטרעפן דאס בעסטע וועג ווי אזוי אנצוקמען צום בעסערע אפציע, גענוי וואס דו פרובירסט יעצט צו טון. אן דאס איז בעצם די דעפיניציע פון פילאזאפיע.

[פארוואס?]

איך טייטש אפ "פארוואס'ס תגובה אין אנדערע ווערטער ווי פאלגענד :
"מ'דארף גלייבן אז מאכן א בעסערע באשלוס אין לעבן, ברענגט א בעסערן לעבן, בלויז דאן איז דאס מחייב אויסצוקלויבן די בעסערע באשלוס.

מאכן א בעסערע באשלוס איז קיינמאל נישט קיין חיוב, עס איז נאר א ״בעסערע אפציע״. עס גייט גארנישט געשעהן אויב דו גייסט נישט מאכן די בעסערע באשלוס.

[פארוואס?]

יעצט כאפ איך אז מאטי האט דאס געמיינט:

און אויב מ'דארף נישט, דארף מען נישט דארפן?

[tag]מאטי[/tag] מיט אזעלכע גבאים, ווער דארף רבי׳ס?

[פארוואס?]

והוא הדין לגבי לאגיק.

אז וואס ?

אז אויף די ווארהייט פון לאגיק אליין קענסטו נישט ברענגען קיין לאגישע ראיות, מוז מען זאגן אז מ'גלייבט באמונה פשוטה אין לאגיק.

יאיר, גלייב מיר אז כ׳האב שוין לאנג אין מיינע דרעפטס אן אשכול איבער לאגיק און אינטואציע. איך וועל נישט יעצט שרייבן די גאנצע אריכות, אבער אין איין ווארט. לאגיק איז גארנישט אויב נישט קיין הנחות.
לאגיק איז סך הכל א (הונדערט פראצענטיגע פארזיכערטע) וועג צו ציהען מסקנות פון ערשט אוועקגעלייגטע הנחות. (באקאנט אלס ״עקסיאמס״).

[מאטי]

איך טייטש אפ "פארוואס'ס תגובה אין אנדערע ווערטער ווי פאלגענד :
"מ'דארף גלייבן אז מאכן א בעסערע באשלוס אין לעבן, ברענגט א בעסערן לעבן, בלויז דאן איז דאס מחייב אויסצוקלויבן די בעסערע באשלוס.

מאכן א בעסערע באשלוס איז קיינמאל נישט קיין חיוב, עס איז נאר א ״בעסערע אפציע״. עס גייט גארנישט געשעהן אויב דו גייסט נישט מאכן די בעסערע באשלוס.

אויב ס'גייט "גארנישט" געשען, דאן מיט וואס איז דאס בעסער?

[פארוואס?]

ווילסט מיר זאגן אז ס'איז נישט פארהאן קיין פיזישע ראיות אז אויב איך האב באקומען צוויי מאל הונדרעט דאללאר, דאן האב איך צוויי הונדרעט דאללאר ?
לאגיק איז א מאטעמאטישע מעטאד פון פעסשטעלן דבר מתוך דבר וואס דער מעטאד איז פעסגעשטעלט געווארן און איז אין איינקלאנג מיט רעאליטעט.

יא. איך וויל דיר זאגן אז מיט ״לאגיק״ אליינס קענסטו נישט צוקומען צו דו מסקנא אז 100+100=200.
דו וועסט מוזן קודם אראפלייגן עקסיאמעס.
אדער אפילו בכללות, ווייס מיר אויף מיט ריין לאגיק, אז ווען איך טוה אריטמאטישע פעולה מיט צוויי נומערן, קען די תוצאה זיין ״בלויז״ איין נומער.
סתם, דיר צו לאזן וויסן, עס איז דא מאטעמאטישע פעולות וואס ס׳דא מער ווי איין סאלושן פאר א פראבלעם. (למשל, וואס איז דער סקווער רוט פון די סקווער פון צוויי. 1) צוויי. 2). מינוס צוויי.