הרה"ק מהר"א מבעלזא זי"ע

[פאר הדור]

חסידות בלז היית בעבר מהאנטי ציוניות הקיצוניות ביותר שזלזלו בכל רב ציוני, אך היא התמתנה כשההתמתנות החלה במהר"א אחרי השואה. וראו דברים של אחד מחשובי בלז המופיעים בקישור הבא: http://cochva.blogspot.co.il/2013/05/blog-post.html
ואם אולי הגישה לקישור זה חסומה למישהו כאן, אז הנה הדברים:
'בס"ד ז' סיוון ה'תשע"ג
מאז ומעולם התנגדה ה"עדה החרדית" ("העדה" להלן) לדבר מה, אני לא יודע בדיוק במה אנשי ה"עדה" תמכו זכור לי רק למה הם התנגדו, (אולי הם תומכים בלהיות נגד)
הערה והארה , שהעלה לי בן דודי בליל חג השבועות: בן דודי הינו אחד מחשובי חסידי בעלזא, שואל ומשיב בישיבה של בעלזא, חתן המשב"ק הראשי של הרבי מבעלזא, פאברענטער בעלזא'ער, תלמיד חכם. וכך אמר: "למעשה, בהסתכלות לאחור, אמנם "העדה" התנגדו לרב קוק, ונלחמו בו בחוצפה שלא תאומן (למשל, מנחם פרוש ארגן מסיבת פורים ב"בתי ברוידא", תלה שם בובה בדמותו של הרב קוק והעלה אותה באש, מאז אותו מאורע הרב איסר זלמן מלצר לא נכנס להתפלל יותר ב"בתי ברוידא", (אגב דאגב, לפני כמה שנים הלכתי עם אבי מורי למכירה המפורסמת של מוסד הרב קוק, ואחד הקונים, הגיע במיוחד על כסא גלגלים, היה לא אחר מאותו מנחם פרוש)). אך למעשה, אם לא כל גדולי ירושלים, לפחות רוב גדולי ירושלים היו תומכיו ותלמידיו של הרב קוק זצ"ל. (ר' איסר זלמן מלצר, ר' צבי פסח פרנק, ר' אריה לוין, הרב אלישיב שהיה צעיר אז, הרב חרל"פ, הרב שלמה זלמן אוייערבאך והרשימה עוד ארוכה)."
צריכים להבין, מלחמת "העדה" ברב קוק זצ"ל, מקבילה למלחמתה ברב שטיינמן שליט"א. (כמפורסם על קירות מאה שערים "שטיינמן= קוק").'

[מילכיג]

ס'איז מיר א פלא אויף יאיר אז'רט נאכנישט גענומען דאס מיה צו דערווישן דעם ספר בקודש פנימה.
[ועיין נא שם בענין ה"שכיבה" במיטה בשבת למשך 17 שעות..].

[יאיר]

ס'איז מיר א פלא אויף יאיר אז'רט נאכנישט גענומען דאס מיה צו דערווישן דעם ספר בקודש פנימה.
[ועיין נא שם בענין ה"שכיבה" במיטה בשבת למשך 17 שעות..].

כ'האב געזען א שטיק צייט צוריק עפעס א נייער ספר מיט הנהגות פון בעלזער רב. איך מיין אז איך האב דארט געליינט אז יעדע מאל ער האט געמופט האט ער געהייסן בארגן עפעס פון די שכנים. אבער איך געדענק נישט דעם נאמען פון די ספר.

[יין שרף]

ער האט גענומען די איידיע פון משה רבינו...

[ירא שמים]

ארויפגעברענגט לכבוד יומא דהילולא קדישא.

[samiam]

ארויפגעברענגט לכבוד יומא דהילולא קדישא.

נו...... עפעס א עובדה

[ירא שמים]

עובדות האט איר שוין איבער׳ן קאפ , סבלייבט נאר איבער זיך צו מתבונן זיין בדרכיו הקדושים , און פרובן זיך צו מדבק זיין לקדושתו.

[ירא שמים]

[ליטוואק פון בודאפעסט]

כ'זעה דא א באנדע לצים, וואס פון איין זייט מויל פראבירט מען זיך און אנדערע איינצורעדען אז זיי האבען דרך ארץ פאר'ן בעלזער רב 'כאחד משרפי מעלה', אבער קיין איין חשוב'ער זאך האבען זיי נישט נאכצוזאגען. אין אידישקייט ווערט געשעצט בעיקר קענשאפט אין תורה, מדות טובות, זיך אוועקגעבען פאר'ן אייבישטער'ס וועגען, דקדוק המצוות, וכדו'. די אלע א.ג. בעלזער חסידים זענען געליידענט אונז אפירצוברענגען א מעשה וואס צייגט די אלע זאכען. נישט ליגען אין א בעט פאר שעות, צו מנהגים מוזרים, צו סתם באבע מעשה'ס (געהערט פונ'ם וואודרידזש'ער רב בשם ר' יודע'לע דזשיקובער: א באבע מעשה איז נישט טייטש ס'איז נישט אמת, נאר א באבע האט עס געקענט פארציילען!). נישט יאיר שפילט מיט פייער, נאר ענק אלע מיט שנעלקע'ס און טאשטיכלעך וכדו'.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

און ר' בערל - איך מערק ערשט דיין ווייטאג אויף מיר. איך האב נישט קיין פראבלעם מיט העכער'ס, אבער העכער'ס האט אויך א יסוד, א חשבון און א מקור. מעקען שנעלקע'ס האט נישט קיין מקור אין אידישקייט, וכמו''ש הרב לעיקוואוד. דאס וואס דו רופסט אן 'נישט גלויבען אין העכער'ס' איז גלויבען אין תורה מיט 'איהר' העכערקייט, נישט סתם ציגאניש'ער לופטיגע גייסטישקייט און געפיהל.

[diff]

גיי לערן א גוי ברטנורא

[ליטוואק פון בודאפעסט]

גיי לערן א גוי ברטנורא

יא יא, דאס האב איך געמיינט

[ירא שמים]

ווען כוואלט ווען באמערקט וואס די בהמות שרייבן דא וואלט איך נישט ארויפגעברענגט דעם אשכול וה׳ הטוב יכפר.

[התם ומתמם עם תמימים]

שרעק זיך נישט פין זיי
זאלן מיר טאקה זעהן וויפיל בהמות עס דרייען זיך דא

יא יא זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל
מיר קענען נישט משיג זיין זיין קדושה אין גרויסקייט
ווי ער האט מתפלל געוועהן פאר כלל ישראל כסדר
געפעולט ישועות פאר יודישע קינדער
ליב געהאט יעדער יוד נאר געקוקט די גוטס פין יעדער יוד


יא יא אפי' אויף דער ליטוואק פין בודאפעסט האט ער נאר געקענט זעהן גוטס אין איהם

זאל זיין זכות מגין זיין פאר אונז אלע מען זאל געהאלפן ווערן מיט אלדינג גוטס זי''ע ועכי''א

[דריידל]

און ר' בערל - איך מערק ערשט דיין ווייטאג אויף מיר. איך האב נישט קיין פראבלעם מיט העכער'ס, אבער העכער'ס האט אויך א יסוד, א חשבון און א מקור. מעקען שנעלקע'ס האט נישט קיין מקור אין אידישקייט, וכמו''ש הרב לעיקוואוד. דאס וואס דו רופסט אן 'נישט גלויבען אין העכער'ס' איז גלויבען אין תורה מיט 'איהר' העכערקייט, נישט סתם ציגאניש'ער לופטיגע גייסטישקייט און געפיהל.

די היפאקרעסי דערפון איז געוואלדיג. די מעשה גייט דאך אז די מלאך האט פארגעסן צו געבן דעם שנעלק. לאמיר זעהן איינער זאל זאגן אויף עפעס אז די בעלזער רב האט "פארגעסן". מ'וועט דאך אים פארשרייען בכל לשונות של גנאי

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער שרעק זיך נישט פין זיי
זאל מיר זעהן וויפיל בהמות עס דרייען זיך דא

יא יא זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל
מיר קענען נישט משיג זיין זיין קדושה אין גרויסקייט
ווי ער האט מתפלל געוועהן פאר כלל ישראל כסדר
געפעולט ישועות פאר יודישע קינדער
ליב געהאט יעדער יוד נאר געקוקט די גוטס פין יעדער יוד


יא יא אפי' אויף דער ליטוואק פין בודאפעסט האט ער נאר געקענט זעהן גוטס אין איהם

זאל זיין זכות מגין זיין פאר אונז אלע מען זאל געהאלפן ווערן מיט אלדינג גוטס זי''ע ועכי''א

איך זעה אויך נאר גוט'ס אין מיר

[התם ומתמם עם תמימים]

זייער גוט זייער גלייך

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ס'איז באמת אן אלטער באמערקונג וואס איך האב אויף געוויסע מענטשען. איך פלעג קענען א גאנצע חבורה בחורים און יונגעלייט בוגרי ישיבת ארץ הצבי אין א"י. איך האב זיי געפרעגט 'הלמאי מ'זעט אז מ'האט פיל מער דרך ארץ פאר ר' אפרים זצ"ל ווי להבחל"ח רק מענדעל שליט"א?' (דעמאלס האבען זיי ביידע נאך געלעבט, ממילא קען מען נישט זאגען אז דער מלאך המות איז שולדיג). איך האב געטענה'ט אז דער שט איז פשוט. ר' מענדעל איז אסאך מער נארמאל צווישען מענטשען, געשמועסט, געגעסען געשלאפען, נישט קיין פארפרומטע, א מחמיר יא אבער נישט אנגעצויגען. ווידער ר' אפרים איז געווען א טשיקאווע, א מאדנע באציאנוג צו דער מענטשהייט, מ'האט נישט געקענט שמועס'ן מיט איהם, אלס איז געווען פרום און ערנסט. לגבי זאכען וואס דער תורה שעצט איז ר' אפרים נישט חשב'ער ווי ר' מענדעל. ער איז נישט קיין גרעסער ת"ח געווען, נישט קיין טיפערער למדן, נישט בעסער בין אדם לחבירו, ס'איז מער ווייניגער דער זעלבע, אבער אין מאדנקייט איז עס אזוי.
אזוי אויך ווען מ'רעדט פון רבי'ס. ווען ס'רעדט זיך פון איינער וואס שמועסט, דאווענט, לערנט, טוט חסד מיט מענטשען, איז אסאך שווערער פאר מענטשען צו שעצען הויך 'כאחד משרפי מעלה' ווי ווען ער רעדט נישט דאווענט נישט געהעריג, רעדט נישט מיט קיינעם נאר האלבע מאדנע ווערטער, און טוט גארנישט וואס אנדערע טוהן.
און ווי איז זעה פון אנדערע פלעצער און דא אויך, וויל מען מיר באשולדיגען מיט'ן נישט גלייבען אין צדיקים, נישט זיך מכניע זיין צו דערהויבענע מענטשען. דער אמת איז ווייט פון דעם. איך האב געהאט א רבי'ן אן אדם גדול מאד. ער איז געווען א שטילע און אן עילויישע, ממילא האט מען איהם נישט אזוי אנגעקוקט, אבער איך האב איהם זוכה געווען צו קענען און אין יעדער מעלה וואס מ'קען לערנען אין ארחות צדיקים איז ער געווען אויסגעצייכענט. אין לימוד התורה, וואס פון אלס יונגער בחור האט מען געטשאטשקעט מיט איהם אין ש"ס, און פון דעסטוועגען האט מען איהם געזען ביי דער זעכציג נאכאמאל אנהויבען מסכתות און זיך אריינלייגען דערין, נאכאמאל דורכלערנען לאנגע ש"ך'ס בעיון און זיך אריינטוהן אין א תומים, כמאן דלא גמר איניש שמעתתא. אין מדות טובות, זיין שעצונג פאר יעדער מענטש אין דער וועלט, און בעיקר ווי אזוי ער האט זיך באצויגען צו זיין שטוב, זיין ווייב האט דרייצען קינדער געהאט מיט איהם און ביי זיין שבעה האט זי פארציילט אז זי איז קיינמאל נישט אויפגעשטאנען מיט די קינדער ווען זיי וויינען ביי נאכט, ועוד אזעלכע דערהויבענע עבודות (הערס'ט [tag]berlbalaguleh[/tag] און דו זאגסט אין דערקען נישט קיין העכער'ס. דאס איז העכער'ס!). און אין נארמאלקייט, דער מעשה וואס אין דעם זעה איך זיין הצטיינות איז געווען ווען ער איז געווארען שוואך און דער דאקטאר האט איהם געהייסען אויפהערען פאסטען (פאר דעם האט ער אסאך געפאסט), און ער האט געפאלגט כלא היה, אז מ'הייסט נישט איז נישט. ער האט נישט געפילט אז זיין עבודה איז וויכטיגער ווי דער באפויל פונ'ם דאקטאר, וואס דאס ווייזט אז דער גאנצע מעשה איז געווען בלתי לה' לבדו.
אבער די אלע זאכען זענען מיט דער תורה'ס קנה מדה, נישט פוסטע ווערטער ווי 'כאחד משרפי מעלה' דערהויבענע קדושה' און נאך לאזונגען וואס האבען נישט קיין שום זין.

[ירח בן יומו]

איך וואונדער מיר וואס מ'האלט אין בודאפעסט אויף ר' חניניא בן דוסא.
אין ש"ס איז נישט דא קיין איין דבר הלכה משמו. נאר גדלות.
מנהגים מוזרים (כלשונך) ביי השבת אבידה.
ער שאלקט הימלן און דארף גארנישט פאר זיך. קב חרובין מע"ש לע"ש, און מה הועילה תפילתו של כהן גדול לגבי רחב"ד,
מ'זעט אם אלץ מתפלל ונענה, תפילה שגורה בפיו, די בחינה רופט די גמרא אויף עם כעבד לפני המלך, איז דאס א תורה'דיגע קני מדה?
מיט קיין גדלות בתורה שעצט מען אים נישט. און דאך כל העולם ניזון בשבי חנינא בני, און אוי לו לערוד שפגע ברחב"ד.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עי' חזו"א אמונה ובטחון חלק ג' אות טו

[ונבנתה העיר]

שמעתי מהחסיד ר' מענדל מאראזאוו שיחי', ווען ער איז געווען א יונגל האט ער געדאווענט אין איין ביהמ"ד מיט'ן ראגאטשאווער, די חסידים פלעגן זאגן ברכות השחר אינדערהיים און די מתנגדים פלעגן זאגן אין שוהל.

איין טאג האט א מתנגד געזאגט די ברכות הויך און שיין, איז דער ראגאטשאווער - וועלכער איז געווען א קליינטשיגער - ארויסגעלאפן פון זיין באהעלטעניש פארענט פונעם בעל תפלה'ס שטענדער, ער איז געלאפן ביז'ן מערב וואנט וואו ר' מענדל איז געשטאנען, און אויסגעשריגן: יונגעלע! קוק א מתנגד! קוק א מתנגד!...

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך וואונדער מיר וואס מ'האלט אין בודאפעסט אויף ר' חניניא בן דוסא.
אין ש"ס איז נישט דא קיין איין דבר הלכה משמו. נאר גדלות.
מנהגים מוזרים (כלשונך) ביי השבת אבידה.
ער שאלקט הימלן און דארף גארנישט פאר זיך. קב חרובין מע"ש לע"ש, און מה הועילה תפילתו של כהן גדול לגבי רחב"ד,
מ'זעט אם אלץ מתפלל ונענה, תפילה שגורה בפיו, די בחינה רופט די גמרא אויף עם כעבד לפני המלך, איז דאס א תורה'דיגע קני מדה?
מיט קיין גדלות בתורה שעצט מען אים נישט. און דאך כל העולם ניזון בשבי חנינא בני, און אוי לו לערוד שפגע ברחב"ד.

וואס ווילסטו דערמיט אויפווייזען? אז מ'דארף נישט האבען קיין שום מעלות צו ווערען אנגערופען א צדיק?!
נאר וואס? רחב''ד האט געהאט מעלות, ער האט דאך געהאט סמיכה וואס דאס קומט נאר פון קענען תורה, אבער זיין חידושים להלכה זענען נישט געבראכט בשמו. וואס זעסטו פון דארט?
און אויך, דקדוק הדין אין הלכות השבת אבידה מיט'ן אויסרופען 'יארטשעוו איז נישט יארטשעווקע און יארטשעווקע איז נישט יארטשעוו' איז דער זעלבע ביי דיר?

[[NAMELESS]]

איך האב געהאט א רבי' ן אן אדם גדול מאד. ער
איז געווען א שטילע און אן עילויישע , ממילא האט מען איהם נישט אזוי
אנגעקוקט, אבער איך האב איהם זוכה געווען צו קענען און אין יעדער מעלה
וואס מ 'קען לערנען אין ארחות צדיקים איז ער געווען אויסגעצייכענט . אין
לימוד התורה , וואס פון אלס יונגער בחור האט מען געטשאטשקעט מיט איהם
אין ש" ס, און פון דעסטוועגען האט מען איהם געזען ביי דער זעכציג נאכאמאל
אנהויבען מסכתות און זיך אריינלייגען דערין , נאכאמאל דורכלערנען לאנגע
ש" ך' ס בעיון און זיך אריינטוהן אין א תומים , כמאן דלא גמר איניש שמעתתא .
אין מדות טובות, זיין שעצונג פאר יעדער מענטש אין דער וועלט, און בעיקר ווי
אזוי ער האט זיך באצויגען צו זיין שטוב, זיין ווייב האט דרייצען קינדער געהאט
מיט איהם און ביי זיין שבעה האט זי פארציילט אז זי איז קיינמאל נישט
אויפגעשטאנען מיט די קינדער ווען זיי וויינען ביי נאכט, ועוד אזעלכע
דערהויבענע עבודות ‏(הערס' ט @ berlbalaguleh און דו זאגסט אין דערקען
נישט קיין העכער' ס. דאס איז העכער' ס .(! און אין נארמאלקייט, דער מעשה
וואס אין דעם זעה איך זיין הצטיינות איז געווען ווען ער איז געווארען שוואך און
דער דאקטאר האט איהם געהייסען אויפהערען פאסטען ‏(פאר דעם האט ער
אסאך געפאסט‏), און ער האט געפאלגט כלא היה , אז מ'הייסט נישט איז נישט .
ער האט נישט געפילט אז זיין עבודה איז וויכטיגער ווי דער באפויל פונ ' ם
דאקטאר, וואס דאס ווייזט אז דער גאנצע מעשה איז געווען בלתי לה ' לבדו.

טאקע מורא'דיג. איך מעג אפשר וויסן די נאמען פון דעם גברא רבה?