זענען דען א ביליאן מענטשן שוטים?

[איחוד פעלד]

דער ריב"ש שרייבט דאס אין א תשובה, אמונת העשיריות איז נישט אנדרעש ווי די אמונת השילוש.

לכאורה איז קבלה א גרעסערע סתירה, ווייל קבלה זאגט אז די פנימיות הספירות איז איינס, כלומר דער חלק האין סוף שבתוך הספירות איז אחדות בתכלית האמיתי, און די חיצוניות איז נישט, און אונז האבען נישט קיין שייכות נאר מיט די ספירות, כלומר די חלק וואס מען קען עא ממשיל זיין נומערען. ממילא שטעלט זיך אויס אז די אלקות וואס מיר זענען מתפלל איז למעשה נישט דער אחדות המסתתר.

יעצט כ'בין נישט קיין עם הארץ, כ'ווייס אז פארשידענע קנאים וועלען ברענגען ציטאטען וואס שטייט אז מען איז מתפלל לחלק האין סוף שבתוך הספירות, אבער טראכט, לחל"ק, דאס ווייזט אז מען קען זאגען לחלק.

ועוד, מען געפינט אויס אז די גאנצע אין סוף שבתוך איז חיצוניות אין די העכערע וגבוה מעל גבוה שומ"ר עליהם, און ממילא איז אלץ חלקים חלקים. נאך אסאך מער ווי צען, מיליאנען.

דער רמב"ם וואס כידוע האט געהאסט קבלה אבער האט נישט געהאט די קאראזש צו שרייבען אפען דערוועגען, און האט בוחר געוועהן צו איגנארירען, דריקט זיך אויס אין מורה נבוכים, אז די וואס גלייבען אין מער ווי איין, און ער מיינט די מקובלים, לעבען אין א סתירה תמידי, ווייל אדער איז עס איינס אדער נישט, און זיי פליפען אהין אהער ווי זיי זענען מסביר מיט לאנגע ביאורים אז עס איז איינס, ווען טאמער וואלט עס גל פתעוועהן איין וואלט עס געוועהן א פשוטער איינס, נישט קיין קאמפלאצירטער איינס.

און קבלה איז ערגער ווי די קריסטען, ווייל די קריסטען קענען טענה'ן אז יאשקע האט מגלה געוועהן אז די טריניטי איז דער אמונה, און מען ברויך גלייבען אז דער טריניטי איז דער איינס, אפילו ס'איז נישט מעגליך.

מה שאין כן די מקובלים, ווען ס'איז קיינמאל נישט געוועהן קיין נביא וואס האט עס מעיד געוועהן.

[דריידל]

מ'דארף נעמען אין באטראכט אז די מספר פון ביליאן קריסטען איז נישט ווייל אזוי פיל מענטשן זענען געקומען צום הכרה אז ס'איז אמת נאר דאס איז צוליב דעם וואס מ'האט ארויפגעצווינגן די רעליגיע אויף מיליארד מענטשן און שפעטער האט מען געברעינוואשט זייערע קינדער.
נישט יעדער וואס פארריפט זיך א קריסט גלייבט טאקע, נאר פשוט מ'פרעגט נישט קיין קשיות און ס'פארט א באן.

[לא להנאת גופי]

מ'דארף נעמען אין באטראכט אז די מספר פון ביליאן קריסטען איז נישט ווייל אזוי פיל מענטשן זענען געקומען צום הכרה אז ס'איז אמת נאר דאס איז צוליב דעם וואס מ'האט ארויפגעצווינגן די רעליגיע אויף מיליארד מענטשן און שפעטער האט מען געברעינוואשט זייערע קינדער.
נישט יעדער וואס פארריפט זיך א קריסט גלייבט טאקע, נאר פשוט מ'פרעגט נישט קיין קשיות און ס'פארט א באן.

וואס איז אנדערשט אידישקייט??? וויפיל מתים זענען געווען אין מדבר???
מין הנקרא אדם מוז מען צווינגען אריין אין רעליגיע. אנדערשט גייט נישט.

[קאך_לעפל]

דער ריב"ש שרייבט דאס אין א תשובה, אמונת העשיריות איז נישט אנדרעש ווי די אמונת השילוש.

לכאורה איז קבלה א גרעסערע סתירה, ווייל קבלה זאגט אז די פנימיות הספירות איז איינס, כלומר דער חלק האין סוף שבתוך הספירות איז אחדות בתכלית האמיתי, און די חיצוניות איז נישט, און אונז האבען נישט קיין שייכות נאר מיט די ספירות, כלומר די חלק וואס מען קען עא ממשיל זיין נומערען. ממילא שטעלט זיך אויס אז די אלקות וואס מיר זענען מתפלל איז למעשה נישט דער אחדות המסתתר.

יעצט כ'בין נישט קיין עם הארץ, כ'ווייס אז פארשידענע קנאים וועלען ברענגען ציטאטען וואס שטייט אז מען איז מתפלל לחלק האין סוף שבתוך הספירות, אבער טראכט, לחל"ק, דאס ווייזט אז מען קען זאגען לחלק.

ועוד, מען געפינט אויס אז די גאנצע אין סוף שבתוך איז חיצוניות אין די העכערע וגבוה מעל גבוה שומ"ר עליהם, און ממילא איז אלץ חלקים חלקים. נאך אסאך מער ווי צען, מיליאנען.

דער רמב"ם וואס כידוע האט געהאסט קבלה אבער האט נישט געהאט די קאראזש צו שרייבען אפען דערוועגען, און האט בוחר געוועהן צו איגנארירען, דריקט זיך אויס אין מורה נבוכים, אז די וואס גלייבען אין מער ווי איין, און ער מיינט די מקובלים, לעבען אין א סתירה תמידי, ווייל אדער איז עס איינס אדער נישט, און זיי פליפען אהין אהער ווי זיי זענען מסביר מיט לאנגע ביאורים אז עס איז איינס, ווען טאמער וואלט עס גל פתעוועהן איין וואלט עס געוועהן א פשוטער איינס, נישט קיין קאמפלאצירטער איינס.

און קבלה איז ערגער ווי די קריסטען, ווייל די קריסטען קענען טענה'ן אז יאשקע האט מגלה געוועהן אז די טריניטי איז דער אמונה, און מען ברויך גלייבען אז דער טריניטי איז דער איינס, אפילו ס'איז נישט מעגליך.

מה שאין כן די מקובלים, ווען ס'איז קיינמאל נישט געוועהן קיין נביא וואס האט עס מעיד געוועהן.

איך פארשטיי נישט ווי אזוי די זעסט אין קבלה 2 אדער מער כוחות ח''ו.

דער איינאיינציגער באשעפער האט באשאפען די וועלט, דאס ווערט אנגעריפן אין סוף בריך הוא - אדם קדמון, און היות ער האט געוואלט אז די מענטשען וואס געפינען זיך אינעם עולם העשיה זאל אויך באגרייפן זיין גרויסקייט, האט ער מצמצם געווען זיין אור זיין השפעה מיט צמצום אחר צומצום, ער האט דעריבער אויסגעשטעלט די סדר פון ירידת השפע מיט הדרגות מיט ספירות מעילה לתתא, דער סדר גייט בערך אזוי:

עס זענען פארהאן 5 פרציפים:

1 אריך אנפין - כתר
2אבא - חכמה
3 אימא - בינה
4 זעיר אנפין - חסד גבירה תפארת נצח הוד יסוד
5 מלכות

און ער האט עס אויסגעשטעלט מיט א כוח הזכר דער משפיע און א כח הנקיבה המקבל, און אויך א כח המאחד, אבער משרשרו איז עס איין כח והיה לבשר אחד עס ווערט אנגעריפן אין זהר הק' קוים,
קו הימין דאס איז דער כח המשפיע וואס נעמט אריין די ספירות חכמה, חסד, נצח,
קו שמאל דאס איז דער כח המקבל וואס נעמט אריין די ספירות בינה, גבירה, הוד
קו האמצע דאס איז דער כח המאחד וואס נעמט אריין אין זיך די ספירות דעת, תפארת און יסוד.

אלעס משרשו 1 כח דער כח פון אין סוף ברוך הוא, מיט יעדע מצוה און תפילה וואס מען טיט, מאכט מען א יחוד וואס איז מאחד אלע כוחות, לשם יחוד קדשא בריך הוא ושכנתיה, און מען ברענגט אראפ די שפע פון אין סוף ברוך הוא, (דאס איז אלעס אויב מען האט אינזינען די ריכטיגע יחידים)

מקור:

אַנְתְּ הוּא דְּאַפַּקְתְּ עֶשֶׂר תִּקּוּנִין וְקָרֵינָן לוֹן עֶשֶׂר סְפִירָן, לְאַנְהָגָא בְהוֹן עָלְמִין סְתִימִין דְּלָא אִתְגַּלְיָן וְעָלְמִין דְּאִתְגַּלְיָן, וּבְהוֹן אִתְכַּסִּיאַת מִבְּנֵי נָשָׁא. וְאַנְתְּ הוּא דְקָשִׁיר לוֹן וּמְיַחֵד לוֹן. וּבְגִין דְּאַנְתְּ מִלְּגָאו כָּל מָאן דְּאַפְרִישׁ חַד מִן חַבְרֵיהּ מֵאִלֵּין עֶשֶׂר אִתְחַשִׁיב לֵיהּ כְּאִלּוּ אַפְרִישׁ בָּךְ. וְאִלֵּין עֶשֶׂר סְפִירָן אִנּוּן אַזְלִין כְּסִדְרָן חַד אָרִיךְ וְחָד קָצֵר וְחַד בֵּינונִי.

ח''ו צו זאגן אז עס איז דא 2 כוחות: די אלע כוחות און ספירות איז אלעס א חלק פינעם אין סוף בריך הוא, אזוי ווי ביי מענטש טראץ דעם וואס ער האט 2 הענט און צוויי פוס פארשטייט יעדער אז עס איז פארט איין כוח. און ער האט נאר געמאכט די כוחות - ספירות אז זיין אורות כלים לבישים, צילימים, מקיפין, זאלן נשתלשל ווערן דא צו אינז, און מיט זאלן נהנה זיין פון זיין הייליגע ליכטיקייט......

[[NAMELESS]]

וועגן אידישקייט ווענדט זיך פון וועלכע אידישקייט מען רעדט, אבער קאטאליזם איז זייער באזירט אויף לאגישע באווייזן און אז אלעס מוז שטימען פילאזאפיש. פראטעסטאנטיזם איז ווייניגער לאגיש געשטימט און איז מער ביבליש באזירט.

קענסט מיר מסביר זיין וויאזוי מ'קען לאגיש זאגן איינס אבער דריי אבער דאך איינס אבער דאך דריי אבער פארט איינס אבער פארט דריי וחוזר חלילה?

די טריניטי איז נישט קיין גרעסערע סתירה מיט אחדות ה' ווי קבלה.

שאלתי היתה לפי דברי יאיר, ס'ווענט זיך פון וועלעכע אידישקייט מ'רעדט, און איך וועל דיר צולייגן ס'ווענט זיך פון וועלעכע קבלה מ'רעדט, אבער די קאטוילישע טריניטי איז לכל הדעות מחלק בעצם מהותו, אבער פארט איינס וכו'.

[נהורא נפישא]

וועגן אידישקייט ווענדט זיך פון וועלכע אידישקייט מען רעדט, אבער קאטאליזם איז זייער באזירט אויף לאגישע באווייזן און אז אלעס מוז שטימען פילאזאפיש. פראטעסטאנטיזם איז ווייניגער לאגיש געשטימט און איז מער ביבליש באזירט.

קענסט מיר מסביר זיין וויאזוי מ'קען לאגיש זאגן איינס אבער דריי אבער דאך איינס אבער דאך דריי אבער פארט איינס אבער פארט דריי וחוזר חלילה?

כבוד הרב ריכטיג, צום ערשטענס וואס פאלט דיר ביי אז קריסטענטום דארף צולייגן גרויס געוויכט אויף אחדות הבורא מיט די שארפע אויסדרוקן וואס אידישע טיעלאגען דרוקן זיך אויס אז גאט איז אחד בתכלית האחדות, פאר זיי איז פונקט גענוג אז גאט איז איינס און אזויווי עס שטייט אין פסוק ה' אלוקינו ה' אחד, יוצר אור ובורא חושך עושה שלום ובורא רע, ד.מ. ס'איז נישט פארהאן מערערע געטער אויף פארשידענע כוחות אזויווי די געצנדינער האבן געגלויבט, נאר ס'איז דא איין גאט אינעם זין אז ס'איז נישטא קיין ניגודים, אבער וואס פאלט דיר איין אז ס'דארף זיין בתכלית האחדות.
נאר איך וועל פרעגן א בעסערע פראגע די קאנצעפט פון טאטע/זון איז בהכרח אז די זון איז אן השתלשלות פונעם טאטען ד.מ. קודם קומט די פאטער און דערנאך די זון, קומט אויס אז די זון טייל פונעם קריסטליכן גאט איז בהכרח אין א געוויסע נקודה נישט געווען א טייל פון גאט וואס דאס וואלט געווען א לאגישע סתירה מיט די סטעיטמענט אז די זון איז גאט און האט אייביג עקזעסטירט.
אבער דער אמת איז דא צוויי חלקים וואס רעליגיעזע פיליזאפען גיבן זיך אפ צו ראצינאלאזירן רעליגיע, איינס איז די נאטור פון גאט, די צווייטע איז די נאטור פון זיין התגלות, די נאטור פון זיין התגלות איז די וויכטיגסטע פאר פיליזאפן צו ראציאנאליזירן, ווייל אז גאט קומט זיך מגלה זיין פאר די מענטשהייט איז ראציאנאל צו זאגן אז ער איז זיך מתגלה באופן אז די מענטשהייט זאל אים פארשטיין, אנדרעש איז אבער מיט די נאטור פון גאט זעלבסט וואס אדרבה וויבאלד מיר קענען נישט משיג זיין איר נאטור איז דוקא לאגיש אז מיר זאלן דאס לאגיש נישט פארשטיין, א דוגמא צו דעם איז די סתירה פון ידיעה ובחירה, וואס לאגיש זענען זיי זיך סותר, אבער ס'איז א סעמענטישע סתירה נישט אן הבנה'דיגע סתירה ווייל וויבאלד מיר האבן נישט קיין הבנה און די נאטור פון ידיעת אלוקות קענען מיר דאס אפילו נישט לאגיש באטראכטן
אלזא וויבאלד די טריניטי איז איבער די נאטור פונעם קריסטליכען גאט, הגם קענסט טרעפן א סעמענטישע סתירה, אבער הא גופא מ'קען נישט מיט סעמענטיקס דעפענירן די נאטור פון גאט וויבאלד דאס איז למעלה מהשגת אנוש
יעצט, אסאך רעדן דא עפעס אומפארשטענדליך באופן כללי אז אידישקייט איז לאגיש משא"כ קריסטענום, אן מסביר זיין וואס די סטעיטמענט מיינט, צו מיינט דאס אז אידישקייט איז מוכרח לאגיש, צו ס'איז אויסגעהאלטן לאגיש, צו מיינט דאס אז גאנץ אידישקייט מיסודו ועד השתלשלותו איז מוכרח אדער אויסגעהאלטן לאגיש אדער איז דאס אויף נאר לאגיש נאך געוויסע הנחות וואס זענען לאו דוקא לאגיש, און בכלל וואס מיינט ער מיט אידישקייט, אלזא די אבזארוואציע איז איין רעליגיע איז מער לאגיש ווי א צווייטער איז א נארישע,.

[[NAMELESS]]

לענ'ד איז דער שמועס פארפארן, ווען איך זאג אז דת ישראל איז לאגיש אויסגעהאלטן מיין איך נישט צי זאגן אז עסן אייער איינמאל א וואך דוקא מיט צוויבל אדער אז עשר ספירות איז לאגיש געשטימט, נאר אז עס איז דא לאגישע סברות פארוואס אנצינעמען אז עס איז געווען א מעמד הר סיני אין אז השי''ת האט אינז מחייב געווען מיט א תורה אין וואס עס קימט ארויס פין די תורה דארפן מיר גלייבן אין טוען צי מען פארשטייט יא צי נישט, איו די וואס גלייבן בתורת הקבלה האלטן אז דאס איז א חלק פין תורה שבע''פ וואס מיר דארפן אננעמען

[נהורא נפישא]

לאגיש אויסגעהאלטן אדער לאגיש מוכרח ?

[[NAMELESS]]

נהורא, ס'איז מיר א גרויסער פאראדאקס וואס דו זאגסט, לאמיר נעמען אידישקייט ווי דער רמב"ם למשל, שולל עצמותו ומהותו פון אונזער פארשטאנד אלץ רעדט מען פון הנהגתו, און מ'ערלויבט זיך טאקע נישט צו זאגן קיין שום הגדרה אויף עצמותו. משא"כ די קאטוילן וועלן אפילו נאך דיין גאנצע הסבר נאכאלץ מגדיר זיין עצמותו אלץ דריי (א סעמענטיק).

[נהורא נפישא]

זייט ווען דארף מען אלעס מעסטן לויטן רמב"ם, די רמב"ם איז טאקע געווען עקסטרעם, און בכלל רעדן דען נישט די בעלי מקובלים פון עצם מהותו ?
בעצם איז די טריניטי אויף נאר וויכטיג פאר זיי ווייל זייער גאט האט זיך געוואלט מתגלה זיין קערפערליך אבער העכער דאס דארף מען נישט פארשטיין במהותו גארנישט.

[[NAMELESS]]

איך האב גענומען דעם רמב"ם פאר א דוגמא, מקובלים ווענטצעך וועלעכע, עפ"י די אנגענומענע קבלה היינט וועלן דיר אלע בפירוש זאגן אז ניין.
ס'איז נישט משנה וואס איז די צורך דערפאר, איינמאל זיי זענען מגדיר עצמותו מיט דעם נומער דריי (א מענטשליכע באגריף ) אפילו אן פארשטיין איז דאס שוין נישט לאגיש.

[[NAMELESS]]

לאגיש אויסגעהאלטן אדער לאגיש מוכרח ?

פארוואס פארשטייסטי נישט אז אויב איינער האלט אז קבלה איז א חלק פון תורה שבע'פ זאל ער זיין מוכרח צי גלייבן דערין
אויב גלייבט איינער אז
א, מען איז מחיוב צי פאלגן די תורה
ב, די תורה הייסט פאלגן תורה שבע''פ
ג, קבלה איז א חלק פין תורה שבע''פ
קימט אויס אז ער איז מוכרח צי גלייבן אין קבלה אע''פ קבלה בפני עצמו איז נישט לאגיש פארשטענדליך

[שמערל]

קאך לעפל איז שוין לאנג אנטלאפן, (עפעס חדשות אין צימעס?) אבער אויב איינער וויל וויסן, אין ספר דברי הימים איז נאך דא אזעלכע סתירות אין יחוס, נאמבערס, און יארן, ווי אינם ברית חדשה.

[קאך_לעפל]

קאך לעפל איז שוין לאנג אנטלאפן, (עפעס חדשות אין צימעס?) אבער אויב איינער וויל וויסן, אין ספר דברי הימים איז נאך דא אזעלכע סתירות אין יחוס, נאמבערס, און יארן, ווי אינם ברית חדשה.

שלום אליכל שמערל באטשי איך בין נאך דא!

די ביסט א פלענער פאלנער ליגענער.... ברענג איין סתירה ביטע......

[שמערל]

האסט נאכנישט מודה געווען אויף קיין איינע פון די שטותים וואס די האסט געשריבן ביז יעצט, וואס אנדערע האבן דיך שוין פראבירט אנצומערקן, עס איז א שאד מיין צייט.
גוגל איז נאכנישט מיד געווארן פון אזעלכע טראלס ווי די, אויב וואולסט באמת וויסן, פרעג אים אן.

[נהורא נפישא]

לאגיש אויסגעהאלטן אדער לאגיש מוכרח ?

פארוואס פארשטייסטי נישט אז אויב איינער האלט אז קבלה איז א חלק פון תורה שבע'פ זאל ער זיין מוכרח צי גלייבן דערין
אויב גלייבט איינער אז
א, מען איז מחיוב צי פאלגן די תורה
ב, די תורה הייסט פאלגן תורה שבע''פ
ג, קבלה איז א חלק פין תורה שבע''פ
קימט אויס אז ער איז מוכרח צי גלייבן אין קבלה אע''פ קבלה בפני עצמו איז נישט לאגיש פארשטענדליך

ריכטיג בהנחה אז תורה איז אמת, און תורה איז כולל תורה שבע"פ( אלע שיטות ?)און תורה שבע"פ איז כולל קבלה ( אלע שיטות? ) דאן איז קבלה אויך אמת, אבער דארפסט קודם אויפווייזן אז תורה איז בהכרח אמת, ס'נישט גענוג אויפצוווייזן אז די תורה איז לאגיש אויסגעהאלטן אויפציווייזן אז קבלה איז לאגיש מוכרח.
שמערל סתירות אין תנ"ך איז דא לרוב נישט נאר אין דברי הימים און איך רעדט פון הונדערטער גראבע אפענע סתירות, שוין אין ערשטען בלאט איז דא סתירות, און קאךלעפל איך ברענג נישט גארנישט מאך דיר אליין דיין האומווארק, די סיבה פארוואס נישט יעדער פון אונז באמערקן די סתירות, איז ווייל מיר לערנען א פסוק חומש און תיכף דערויף רש"י, אז מיר פארלירען דעם רצף, אלזא פונקט אזויווי די פרשנים און חז"ל געבן זיך אפ צו פארענטפערן די סתירות, אזוי להבדיל טוען די קריסטליכע פרשנים מיט זייער סתירות

[לעיקוואד]

@גראדעמעכעלע

http://www.amazon.com/Warranted-Christi ... 0195131932

http://www.reasonablefaith.org/

[קאך_לעפל]

האסט נאכנישט מודה געווען אויף קיין איינע פון די שטותים וואס די האסט געשריבן ביז יעצט, וואס אנדערע האבן דיך שוין פראבירט אנצומערקן, עס איז א שאד מיין צייט.
גוגל איז נאכנישט מיד געווארן פון אזעלכע טראלס ווי די, אויב וואולסט באמת וויסן, פרעג אים אן.

יא יא גרויסע מויל מאכער שיסט שטחיותדיגע תיריצים..... פראזענדליכע פליקעס........ מען בעט אים דעקוננג אויף זיין אפיקורסישע ליגענדע סטעיטמעינט שיק ער צו גוגול........ נישטא ווער ס'זאל לאכן..... און לאמיר דא ענדיגען עס טיט מיר לייד אז מיר האבן אנגעהאנקערט.......

[יאיר]

וועגן אידישקייט ווענדט זיך פון וועלכע אידישקייט מען רעדט, אבער קאטאליזם איז זייער באזירט אויף לאגישע באווייזן און אז אלעס מוז שטימען פילאזאפיש. פראטעסטאנטיזם איז ווייניגער לאגיש געשטימט און איז מער ביבליש באזירט.

ילמדנו רבינו.
וואס זענען די חילוקים צווישן קאטאליזם און פראטעסטאנטיזם וואס מאכט דעם ערשטן מער ראציאנעל און דעם צווייטן ווייניגער.

איך האב געמיינט צו זאגן אז קאטאליקן לייגן א גרויסע דגוש אויף לאגישע און פילאזאפישע באווייזן אין זייער רעליגיע. מה שאין פראטעסטאנטן גייען מער מיט אמונה פשוטה. אזוי שטייט אין בייבל און פארטיג. לאמיתו של דבר זענען ביידע די זעלבע "ראציאנעל".
מעכעלע, ווען איך זאג אז א רעליגיע איז באזירט אויף לאגיק מיינט נישט דוקא אז די ראיות זענען עפעס מוראדיג גוטע ראיות, נאר אז די חכמים פון יענע רעליגיע האבן אריינגעלייגט אסאך כוחות צו מסביר זיין ראציאנעל וואס די רעליגיע איז וויאזוי עס שטימט וכו. רוב אידישע ספרי חקירה זענען אויך נישט דוקא פארנומען מיט ברענגען לאגישע ראיות אויף אמיתית התורה, כאטש דאס איז אויך דא, נאר ענדערש צו אויפבויען א ראציאנעלע טעאלאגיע.
חוץ מזה האבן זיי אויך געהעריגע היסטארישע ראיות אז יעזוס איז אויפגעשטאנען תחיית המתים וכו'. אויב סאיז דא מענטשן וואס האבן ראיות אז אמעריקע האט געמאכט ניין עלעווען, פארוואס זאל מען נישט קענען האבן ראיות אז ישו איז גאט.

[געפילטע פיש]

לענ'ד איז דער שמועס פארפארן, ווען איך זאג אז דת ישראל איז לאגיש אויסגעהאלטן מיין איך נישט צי זאגן אז עסן אייער איינמאל א וואך דוקא מיט צוויבל אדער אז עשר ספירות איז לאגיש געשטימט, נאר אז עס איז דא לאגישע סברות פארוואס אנצינעמען אז עס איז געווען א מעמד הר סיני אין אז השי''ת האט אינז מחייב געווען מיט א תורה אין וואס עס קימט ארויס פין די תורה דארפן מיר גלייבן אין טוען צי מען פארשטייט יא צי נישט, איו די וואס גלייבן בתורת הקבלה האלטן אז דאס איז א חלק פין תורה שבע''פ וואס מיר דארפן אננעמען

פונקט ווי דו גלייבסט אז מכח מעמד הר סיני ביזטו מחוייב צו גלייבן ווייטער אין אלע נביאים, חז"ל, תושב"פ, הלכה, וכו', ווייל אלעס איז א המשך פון יענעם מעמד, גלייבט דער קריסט אז דו ביזט פארפארן און ער איז די עכטע המשך. ווייל דו האסט מחליט געווען מקבל צו זיין מלאכי און נישט יוחנן, מיכה און נישט לוקאס? ער האט די פולע רעכט זיך צו קריגן מיט דיר.

[פרייוויליג]

איין שאלה קען מען פרעגן פארוואס גלייבן זיי בכלל? אין די שאלה קען מען פרעגן אויף די 85 פראצענט וועלט וואס גלייבט אין א געוויסע סארט רעליגיע אינקלאדינג א גרויסע חלק רעליגיעזע אידן וואס ווייסן נישט מער פארוואס זיי גלייבן אין אידישקייט ווי דיר קריסט אין זיינע מעשיות

מעג זיין אז אידן זענען נעאיוו, אבער דאס איז נעאיוו מכח אמונה, זאל זיין מאמינים בפשוטה, אבער ווען דו גלייכסט עס צו צו להבדיל דעם קריסט, זענען זיי נעאיוו מתוך טפשות, זיי גלייבן וואס זיי ווייסן נישט. איך האב א גויטע וואס ארבעט ביי אונז אין ארבעט, און איך פרעג איר, וואסע פשט פונעם אומשולדיגען קראצמעך בוים? זי האט שנעל מגגל געווען צו וויסן דעם פשט. רוב קשיות וואס איך פרעג זיי פון פירענגען איבער זיי רעליגיע, פרעגן זיי גראד מורינו הגוגל (אפשר איז גוגל ישי הנוצרי!..) זיי גלייבן וואס זיי ווייסן נישט, און גלייבן נישט וואס זיי ווייסן. זיי טוען זאכן וואס מאכט נישט קיין סענס, וואס דארספטו מער פון דעם 'זונטאג רוה טאג', איין שטיק ליצנות פון א פופיגער איד..

נישט אלע גוים זענען שוטים, און נישט אלע אידן זענען קלוג. אודאי פון אזויפיל בילוני גויים וועסטו טרעפן מער שוטים, פשוט ווייל אין אלגעמיין איז די אויסוואל גרעסער, מער מענטשן, האסטע מער סארט מענטשן. אבער וואס אמאל זיכער, אז גויים קימערן זיך נישט צופיל איבער טראדיציעס, מנהגים, אדער וואס. מען פרעסט טערקי, פרעג נישט קיין קשיות. זיי לעבן נישט קיין אינטערנעל לעבן. ווען אימער איך פרעג זיי קשיות, איז די ענטפער: אה! נאכנישט געטראכט דערפון, איך ווייס נישט.

סא צו די קשיא? זענען א ביליאן מענטשן שוטים? Certainly

[געפילטע פיש]

קאך לעפל איז שוין לאנג אנטלאפן, (עפעס חדשות אין צימעס?) אבער אויב איינער וויל וויסן, אין ספר דברי הימים איז נאך דא אזעלכע סתירות אין יחוס, נאמבערס, און יארן, ווי אינם ברית חדשה.

שלום אליכל שמערל באטשי איך בין נאך דא!

די ביסט א פלענער פאלנער ליגענער.... ברענג איין סתירה ביטע......

פעלט דען סתירות? האט דער אויבערשטער באשאפן אדם און חוה צוזאמען, (זכר ונקיבה ברא אותם), אדער קודם אדם און דערנאך איינזעענדיג אז לא טוב היות האדם לבדו האט ער גענומען א צלע און געמאכט חוה?
דארף מען היטן שבת וויבאלד דער באשעפער האט געריהט אין זיבעטן טאג, אדער ווייל ער האט אונז ארויסגענומען פון מצרים?
וועמענ'ס זון איז חנוך געווען, ירד? (בראשית ה' י"ח), אדער קין? (בראשית ד' י"ז). למך איז געווען א זון פון מתושאל (ד' י"ח) אדער מתושלח (ה' כ"ה)?
קענען מענטשען לעבן לענגער ווי 120 יאר (אלע דורות פון נח ביז משה) אדער נישט (בראשית ו' ג')?
איז די מבול געווען פערציג טעג, (שם ז' ד': י"ב': י"ז) אדער 150 טעג? (ז' כ"ד: ח' ג')

מ'קען גיין ווייטער ווי לאנג דו ווילסט. נאר מיר מאמינים בה' ובתורותו, אונז זעען נישט די זאכן ווי "סתירות", נאר ווי קושיות, וואס ווערן אויסגעביגעלט אין חז"ל און די ראשונים, אויף אלעס איז דא פיינע תירוצים. און אויב נישט? פון א קושיא שטארבט מען אויך נישט. אבער ביי א צווייטענס רעליגיע זעען אונז די זאכן ווי סתירות, ווען בעצם זענען זיי נאר קושיות, און כ'בין זיכער זיי האבן תירוצים אויף דעם. אנדערש וועט מען דאך מוזן איינזעצן אז די באשעפערס מובחר הבריאה האט איבער א ביליאן געדעמדזשטע קאפיס.

[געפילטע פיש]

איין שאלה קען מען פרעגן פארוואס גלייבן זיי בכלל? אין די שאלה קען מען פרעגן אויף די 85 פראצענט וועלט וואס גלייבט אין א געוויסע סארט רעליגיע אינקלאדינג א גרויסע חלק רעליגיעזע אידן וואס ווייסן נישט מער פארוואס זיי גלייבן אין אידישקייט ווי דיר קריסט אין זיינע מעשיות

מעג זיין אז אידן זענען נעאיוו, אבער דאס איז נעאיוו מכח אמונה, זאל זיין מאמינים בפשוטה, אבער ווען דו גלייכסט עס צו צו להבדיל דעם קריסט, זענען זיי נעאיוו מתוך טפשות, זיי גלייבן וואס זיי ווייסן נישט. איך האב א גויטע וואס ארבעט ביי אונז אין ארבעט, און איך פרעג איר, וואסע פשט פונעם אומשולדיגען קראצמעך בוים? זי האט שנעל מגגל געווען צו וויסן דעם פשט. רוב קשיות וואס איך פרעג זיי פון פירענגען איבער זיי רעליגיע, פרעגן זיי גראד מורינו הגוגל (אפשר איז גוגל ישי הנוצרי!..) זיי גלייבן וואס זיי ווייסן נישט, און גלייבן נישט וואס זיי ווייסן. זיי טוען זאכן וואס מאכט נישט קיין סענס, וואס דארספטו מער פון דעם 'זונטאג רוה טאג', איין שטיק ליצנות פון א פופיגער איד..

נישט אלע גוים זענען שוטים, און נישט אלע אידן זענען קלוג. אודאי פון אזויפיל בילוני גויים וועסטו טרעפן מער שוטים, פשוט ווייל אין אלגעמיין איז די אויסוואל גרעסער, מער מענטשן, האסטע מער סארט מענטשן. אבער וואס אמאל זיכער, אז גויים קימערן זיך נישט צופיל איבער טראדיציעס, מנהגים, אדער וואס. מען פרעסט טערקי, פרעג נישט קיין קשיות. זיי לעבן נישט קיין אינטערנעל לעבן. ווען אימער איך פרעג זיי קשיות, איז די ענטפער: אה! נאכנישט געטראכט דערפון, איך ווייס נישט.

סא צו די קשיא? זענען א ביליאן מענטשן שוטים? Certainly

עה, זיי זענען נאיוו מתוך טיפשות, מיר אבער מחוטב עיציך עד שואב מימיך ווייסן פונקטליך די טעמים פון אלע מנהגים אן גוגלען, דער מקוה איד ווייסט פונקטליך פארוואס מיר שפילן דריידל, דער באס דרייווער ווייסט פארוואס מ'עסט איי מיט צווייבל, און דער טראק דרייווער פארשטייט פונקטליך ווי כל נדרי קומט אריין אין די תפילות פון יום כיפור. גיוו מי עי ברעיק!