שושנים #1: אמרתי

[לעיקוואד]

וויאזוי ווילסטו כזאל דיר מסביר זיין די הנאה? מיר איז עס געשמאק.. בפרט א שטיקל וואס רעפרענסט זאכען וואס איך קען.
אויב גארנישט קען מען זיך לפחות לערנען פון דעם ווי שטארק פארשידענע הנחות וואס א מענטש האט קאלירט וויאזוי ער ליינט א טעקסט. אז נאך א געוויסער פירוש ליינט זיך כמעט קלאר אזוי בשעת מוואלט געקענט פונקט אזוי אנדערש מפרש זיין. מען דארף דאס זעהן מיט די אויגן דאס צו כאפן.

יאיר האקט, כוואל מסביר זיין אפשר שפעטער צו מארגען וואס איז די קונץ לענ"ד.

[טאמבל סאס]

אמרתי בחסד יבנה עולם,
חסד הוא ונכרתו לעיני בני עמם,
לכן כל הורג קין,
על אבן אחת שבעה עיניים.
אמרתי עולם חסד יבנה, דערווייל האט אבער חסד א צווייטער מובן, כמו שכתוב ואיש אשר יקח את אחותו וכו' חסד הוא ונכרתו וגו', ודרש ע"ז הבעש"ט כידוע, לעיני בני עמם כי החסד שעושים עם בני עמם יכול להיות ערווה. לכן כל הורג קין, כמו שדרשו רז"ל על עולם חסד יבנה שקין נשא אחותו, ולא נהרג משום זה, על אבן אחת??

כמה פשטים קען מען אריינלערנען.
- קודם איז דאך פשוט, אז לכן כל הורג קין, שבעתים יקם, אויף איין שטיין וואס קין האט געהארגעט הבל מיט, "קין הרג את הבל אחיו באבן, שנאמר ויקם קין וגו', והאיך הרגו, אלא שנטל אבן והיה מכה בו בכל איבריו פצעים פצעים עד שמת, מנין שכך אמר למך לנשיו כי איש הרגתי לפצעי וגו', ואף קין נהרג באבן, שנאמר ויצא קין וגו' שמה נפל עליו אבן ומת, למה וגולל אבן וגו'. (אגדת בראשית פרק כו)"
אדער אין תנחומא, "והאיך הרגו, עשה לו פציעות פציעות חבורות חבורות באבן בידו וברגליו שלא היה יודע מהיכן נשמתו יוצאת, עד שהגיע לצוארו, " האט מען זיך אפגערעכנט מיט אים זיבן דורות שפעטער. די עיניים בלייבט אבער שווער.
- אדער קען זיין מיינט ער אז אויף איין שטיין וואס קין האט געהארגעט הבל מיט האבן זיבן אויגן געדארפט ענטפערן (באצאלן א פרייז). הבל 2, קין 2, תובל קין 2, למך, וואס איז געווען בלינד אויף איין אויג לכאו', ווייל עפעס האט ער דאך יא געדארפט צו קענען זען כדי צו קענען שיסן בכלל...
- אדער איז פשט אז אויף איין שטיין וואס קין וכו' איז דערפון ארויסגעקומען אז קודם קין און דערנאך למך זענען געווארן דער מלאך המות מיט הרבה עינים כדאיתא בתנחומא, "וכיצד נהרג קין, נעשה מלאך המות ק"ל שנה והוא נע ונד בקללה. למך בן בנו היה שביעי לדורות, וסומא היה יוצא לצוד והיה בנו אוחזו בידו, כשהיה רואה אותו תינוק חיה, היה אומר לו כמין חיה אני רואה, מתח את הקשת כנגדו והרג את קין, ראה אותו תינוק מרחוק הרוג וקרן במצחו, אמר לו ללמך אבי, הרי דמות אדם הרוג וקרן במצחו, א"ל למך ווי לי, זקני הוא, טפח שתי ידיו בחרטה ונגע בראש התינוק והרגו בשוגג, שנאמר כי איש הרגתי לפצעי וילד לחבורתי... באותה שעה פתחה הארץ פיה ובלעה ד' משפחות, חנוך ועירד ומחויאל ומתושאל, ונעשה למך מלאך המות..."
ווי דער מצודות אין זכריה ג' טייטשט אויפ'ן פסוק כי הנה האבן אשר נתתי לפני יהושע על אבן אחת שבעה עינים הנני מפתח פתחה נאם יהוה צבאות ומשתי את עון הארץ ההיא ביום אחד, אז שבע עינים טייטשט הרבה עינים, ווי אין משלי "שבע יפול צדיק וקם."
און דאס איז אלעס נאך דער חסד וואס קין האט געטוהן מיט די וועלט.
- אדער טאקע ניין, דוקא מכח דער חסד שעשה זה שלקח את אחותו האט ער אויפגעבויען די וועלט, דאס אז שת (פון וועמען נח ובניו שטאמען) און נח האבן געקענט חתונה האבן מיט זיינע טעכטער, וואס נעמה איז דאך א שוועסטער טאקע געווען מיט תובל קין, דער זיבעטער דור פון נח ווי געשמועסט. מיינט יעצט שבעתים "יקם" א לשון פון קיום. ד.ה. אז פונעם זיבעטן דור אנגעפאנגען האט דער וועלט באקומען דעם קיום פון דעם וואס קין נשא את אחותו וויבאלד די אבריגע יוצאי חלציו פון קין האט דאך די מבול פארשוועמט. וק"ל. (מקור: https://www.google.co.uk/url?sa=t&rct=j ... 1339,d.d2s)
- אדער מיינט ער פשוט דעם פסוק אין זכירה ד,י " כי מי בז ליום קטנות ושמחו וראו את האבן הבדיל ביד זרבבל שבעה אלה עיני יהוה המה משוטטים בכל הארץ ", ספעציעל וויאזוי רבי אלעזר אין סוטה איז עס מפרש, "מי גרם לצדיקים שיתבזבז שולחנן לעתיד לבא (שאין מקבלים שכר שלם)? קטנות (אמונה) שהיה בהן, שלא האמינו בהקב"ה"
אדער אזוי ווי דער מלבי"ם טייטשט:
מי שהוא בז אל הבנין והיום הקטן הזה, הם "ישמחו" לעתיד עת "יראו את האבן הבדיל ביד זרובבל שבעה אלה", עת יראו שבעה אלה העינים שחקקו על האבן במספר שבעה,
שעתה היה מספר השבעה מרמז על הנהגת הטבע ע"י שבעת המשרתים במערכה שהוא ז' כוכבי לכת, ואז יראו כי שבעה אלה החקוקים באבן (כמ"ש על אבן אחת שבעה עינים הנני מפתח פתוחה) "עיני ה' המה", אינם עיני הכוכבים והמזלות רק יציירו עיני ה' והשגחתו בעצמו בבלי אמצעי, והם יהיו "משוטטים בכל הארץ", שאז ישגיח השגחה נסיית פרטיית, פארשטיי איך אבער נישט גענוי וואס ס'האט מיט'ן פאלשן אדער אמת'ן חסד אדער מיט קין צוטוהן.

שוין איך לויף שוין אויס פון באטעריע. ס'איז א אייזענער פיוט בלי ספק.

[כוכב]

ליינט די וואונדערליכע פאעזיע פון [tag]ונבנתה העיר[/tag]

[פישלע העררינג]

ווער האט בעסער צוגעטראפן לדעתך הרמה, [tag]ונבנתה העיר[/tag]? פישל'ע העררינג אדער לעיקוואד?

[ישראל קאפקע]

איך פארשטיי אויך נישט די כוונות פונעם מחבר, פון די לעצטע פאראגראף זעהט אויס ווי עס איז עפעס א לחש וואס איז מסוגל אז ונבנתה העיר זאל צוריק קומען, און עס האט טאקע געהאלפן למעשה.
אפשר קען [tag]כוכב[/tag] בעטן דעם מחבר זאל ארויפשטעלן אנאנים א שטיקל הסבר אויפן חרוז.

הממממ......
ברסלבער פארשטייט צו לחשים.