איבער דער אידן פראגע: אמאל און היינט

[פלאוויוס]

איך בין א קינד צום אידישן פאלק. א קינד צו א זינדיג פאלק. מיינע אור-עלטערן אין מדבר זענען געווען אן עם קשה עורף וואס האבן נישט געפאלגט גאט, אבער דאס האט זיי נישט אפגעהאלטן פון זיך דערקלערן ווי די אויסגעקליבענע מוזשינקעלעך פון גאט. אין נאמען פון זייער תורה האבן זיי אפגעווארפן אלע דאמינירנדע רעליגיעס פון דער צייט, ווי להבדיל די אטעאיסטן אין אונזער צייט, און אויפגעברענגט אויף זיך דעם כעס פון דער מענטשהייט. מיט בלויז טויזנט יאר שפעטער האבן זיי אפגעווארפן די לערע פון גאט'ס זון, בשעת די גאנצע סביבה האט עס אנגענומען מיט איין הארץ.

איין הארץ האט די מענטשהייט, נאר מיין פאלק האט נישט קיין הארץ. קריסטוס'ן האבן מיינע עלטערן געהאנגען, ווי גלייך ער וואלט געווען א פארברעכער, און דאס פארגאסענע בלוט פון גאט ליגט אויף די פינגער פון מיין פאלק. דער ליבער סט. אויגוסטין, דער גרויסער און ערווירדיגער קירכען-פאטער, ערקלערט אין זיינע שריפטן אז אידן זענען געבליבן אויף דער וועלט, נאר כדי צו בלייבן אן אייביגער עדות אויף זייער נישט-אננעמען קריסטוס. "אל תהרגם פן ישכחו עמי". הרג'עט נישט די אידן, האט דער הייליגער אויגוסטין געזאגט, ווייל דעמאלט וועט מען פארגעסן אין דער תורה פון יעזוס. פונעם אנטי-קולטורעלן, זינדיגן איד, קען מען זיך ארויסלערנען וויאזוי נישט אויסצוזען. ביים צוזען זייערע ליידן, ווי זיי וואנדערן אין גלות אין אייביגקייט, וועט זיך אפילו א קינד קענען איבערצייגן אינעם אמת פון קריסט. איין הארץ האט די מענטשהייט, נאר מיין פאלק איז נישט קיין טייל פון דעם.

במשך אפאר קורצע יארן האט זיך געדאכט אז מיין פאלק וועט ענדליך אריינוואקסן אינעם מענטשליכן הארץ. געווען איז דאס ווען דער ליבעראליזם און דער קאפיטאליזם האבן אנגעהויבן בלאזן אין אייראפע, און מיין פאלק האט דערין געזען די גלאקן פון משיח. אין די בראשית יארן פון אט די אידעאלאגיעס איז מיין פאלק נאך געווען הייליגער פון אירע ערפינדער, און זיי האבן זיך איבערגעגעבן מיט'ן לייב און לעבן פאר די, ווי אויך פאר נאך אנדערע אידעאלאגיעס. געווען איז דאס אבער, ווי מיר ווייסן, נישט צוליב ליבשאפט צו דער וועלט, נאר צוליב דעם עגאאיסטישן רייץ נאך דעם אפגאט וואס רופט זיך "ממון", ווי קארל מארקס פארזיכערט אונז אין זיין עסיי "איבער דער יודן-פראגע". קיין אנדערן גאט האבן די אידן קיינמאל נישט באמת געדינט, ווייל זיי זענען די סאמע פארקערפערונג פון אנטי-גאטהייט, אטעאיזם און מאראלישער קארופציע. דאס אידישע פאלק האט קיינמאל נישט געהאט דאס זעלבע הארץ ווי די מענטשהייט.

מיין פאלק האט פרובירט אנטיילצונעמען אין דער וויסנשאפט און קונסט וואס האט זיך אנטוויקלט צווישן די קינדער פונעם מענטש, אבער אין דער צייט פון מיינע זיידעס איז עס גארנישט געווען קיין סוד אז דאס אלעס טוט מיין פאלק נאר מיט א באהאלטענעם ציל, כדי אונטערצוברענגען די אלטע מאראלישע וועלט און די עקזיסטירנדע ארדענונג, מיט דעם עווענטועלן ציל איבערצונעמען די מאכט איבער דער גארער וועלט. וואס קען שוין זיין מער אנטי-קולטורעל ווי די אידישע קונסט אין דער מאדערנער צייט? ס'האט אויסגעפעלט אז ס'זאל קומען אזא ריז ווי וואגנער, וואס זאל אומשטאנד זיין אויסצוראטן די אידישע חלאת פון דער מוזיק, און ארויסגעבן זיין הערליכע "וואלקיריע", וואס איז אי פאגאניש, אי אייראפעיש, און די אפדרוקן פונעם איד האבן אין איר נישט קיין מקום.

קיין סאך יארן זענען זיך נאך פון דעמאלט נישט פארלאפן, בסך הכל זיבעציג יאר, אבער מיין פאלק האט שוין פארכאפט אריינצוגיין אין א נייעם אנטי-קולטורעלן טרענד. קומענדיג פון די חורבות פון אייראפע, האבן זיי אריינגעשטורעמט אין א לאנד וואס האט געהערט צו אן אנדער פאלק. דאס פאלק וואס האט דארט געוואוינט זענען געווען די איינגעבוירענע פונעם לאנד במשך טויזנטער און טויזנטער יארן, אדער ווייניגסטנס אפאר הונדערט יאר, און די אידן האבן פראדוצירט א מיטאס ווי גלייך דאס איז א "לאנד אן קיין פאלק", און דערפאר דארף עס איבערגיין צו די הענט פונעם "פאלק אן קיין לאנד". דאס לאנד האט יא געהאט א פאלק, כאטש זיי האבן זיך אפשר נישט באטראכט ווי א פאלק ביז צום אנקום פון די אידן. בכל אופן, די אידן זענען אהין אנגעקומען און באגאנגען פארברעכנס וואס די וועלט האט קיינמאל פריער נישט געזען.

די האלאקוסט למשל איז א שפיי קעגן דעם וואס די אידן האבן אויסגעפירט אין 48'. ווידער דאס וואס די פאלעסטינער מוסולמענער האבן ארויסגעטריבן צענדליגער טויזנטער פאלעסטינער קריסטן פון זייערע היימען אין די שפעטערע יארן איז קודם כל א אידישער מיטאס וואס איז געצילט צו פארשווארצן דאס פנים פון די פאלעסטינער, צווייטנס קומט דאס נישט צו צו די מיליאנען וואס די אידן האבן פארטריבן, דריטנס איז עס בכלל נישט קיין נפקא-מינה צו אונזער שמועס.

דער מופטי פון ירושלים, זאל אים גאט אודאי באצאלן פאר זיינע מעשים בכפל כפליים, איז געווען דאס שפיגעלע פון דער מענטשהייט, דער רוקן פון די אומגליקליכע פאלעסטינער, און ער האט זיך עס געשטעלט מיט זיין גאנצער שטארקייט קעגן דעם אנטי-קולטורעלן פאלק, דורכ'ן אפפליען קיין דייטשלאנד צו היטלער (אגב, א מענטש וואס איז געקומען אויף דער וועלט בלויז צו באשיצן די אייראפעער פונעם שעדליכן איינפלוס פונעם אינטערנאציאנאלן איד). וואס זיי האבן גערעדט און געשמועסט צווישן פיר אויגן איז באמת נישט קיין נפקא-מינה צו אונזער ענין, ס'איז בלויז נאך א פרט אין דער מלחמה פון דער מענטשהייט קעגן דער סאמע אנטי-מענטשהייט.

נו גוט, די אידישע מאניפולאציע מאשין האט טאקע באוואויגן די פרייע וועלט צו שטיצן זייער פלאן פון אויפבויען א מדינה, אבער די פרייע וועלט האט קיינמאל נישט גערעדט וועגן פארטרייבן פאלעסטינער, און אויסערדעם האבן זיי געהאנדלט בלויז אונטערן שווערן דרוק פונעם איד. ווילט איר אפשר פארשטיין היתכן אז די אידישע מאניפולאציע מאשין האט נישט געארבעט בשעת דעם דייטשן האלאקוסט קעגן דעם אידישן פאלק, כדי אפצוראטעווען זייערע אייגענע קינדער פון אומגליק? פריער וואלט איר אבער געדארפט איבערווייזן אז דער האלאקאסט האט טאקע ווען עס איז פאסירט. אונזערע פיינט זאגן נישט בפה מלא אז ס'האט קיינמאל נישט פאסירט, נאר זיי ווייסן פשוט אז די אידן זענען אומשטאנד, מיט זייער פאליטישן אינטערנאציאנאלן כח צו פאבריצירן געשיכטעס פון איין טאג צום אנדערן, אויב דאס קען דינען סיי וועלכן ציל פון זייער אגענדע. און דאס אז די האלאקאסט האט אן אגענדע איז דאך קלאר פאר יעדן קינד: די אידישע מדינה!

פאקטיש, האט זיך דער אידישער אנטי-קולטוראליזם נאכנישט אפגעשטעלט עד עצם היום הזה. די וועלט אין וועלכער מיר לעבן היינט איז אזא וואס זארגט זיך שטענדיג פאר'ן מענטש, און וועט פאר יעדן פרייז פארקוקן פון זיך כדי צו העלפן די אונטערדרוקטע. מילא וואס ס'קומט פאר אין דער מוסולמענישער וועלט אין די לעצטע יארן איז א קלייניגקייט, און ס'קומט יעדנפאלס נישט צו צו דעם וואס קומט פאר טאג טעגליך אין פאלעסטינע. חוץ מזה, ווערן דאך יענע אויך שטארק פארדאמט פון דער היינטיגער וועלט. אזוי צי אזוי איז קלאר אז די אקופאציע פון פאלעסטינער שטחים, און די אונטערדריקונג פון די אלטע איינוואוינער וואס גייט אן אין פולסטן קראפט, איז די סאמע אנטי-טעזע צו דעם ציל פון דער הומאניסטישער אוטאפיע, און דערפאר איז קיין גרעסערער שונא פאר דער מענטשהייט נישט פארהאן ווי מיין אייגן פאלק, מיין בלוט און פלייש.

מיין אייגענער קערפער איז א זינדיגער קערפער, איינע אליין צווישן א וועלט פון צדיקים, און מיין נשמה איז פארשמירט מיט בלאטע. איך בין עס דער גאטלאזער כופר, איך בין עס דער מערדער פון גאט, אמאל און היינט, איך בין עס. נו נעמט און בינדט מיך, דא בין איך. זעט נאר די חוצפה אין מיינע אויגן, די אלטע אידישע חוצפה, און זעט דאס בלוט וואס גיסט זיך פון מיין הארץ. וואס רעד איך וועגן הארץ? ס'עקזיסטירט נישט אזוינס ביי מיין פאלק, און ס'וועט קיינמאל, קיינמאל נישט עקזיסטירן.

איר קענט שרייען פון היינט ביז מארגן אז דאס מאל איז די טענה קעגן מיין פאלק אן אמת'דיגע, ווייל איך האב קיינמאל נישט געזאגט אנדערש. איך אליין גלייב אז די אלטע טענות קעגן מיין פאלק זענען אויך געווען אמת'ע. סט. אויגוסטין איז אין מיינע אויגן א הייליגער מענטש, און איך האב איבער זיינע וידויים זיך געווייקט מיט התלהבות. קארל מארקס איז אין מיינע אויגן א משיח נישט ווייניגער ווי קריסטוס, נאר דער דור איז נישט געווען ראוי צו גאולה אין יענער צייט, און דאס פאלעסטינער פאלק האט אודאי און אודאי ממשות'דיגע באווייזן קעגן אונז. אמת, מיין פאלק האט נישט געהאט קיין ווינקל אין דער וועלט וואו אנצושפארן דעם קאפ, אבער דאס הייסט נאכנישט אז די פאלעסטינער האבן געדארפט פאר זיי עפענען א טיר. וואס האבן דען די אידן מיט פאלעסטינע? וואס א תביעה אין דער וועלט האבן זיי צו דעם שטיקל קרקע?

טייער פאלק מיינס, אלע טענות קעגן דיר זענען אמת, זיי זענען פארשריבן מיט בלוט און פייער אין דיין אייגענער געשיכטע, וואס דער נביא פון קריסטוס האט שוין פאראויסגעזען. די גאולה וואס דו האסט דיר אליין געוואלט נעמען וועט דיר גארנישט העלפן. דו וועסט וואנדערן אזוי לאנג ביז דו וועסט ווערן א טייל פון דער וועלט, גלייך מיט אלע. אזוי-ווי דייטשלאנד, רוסלאנד, סיריע... ניין, דאס לעצטע איז געווען א פליטת פה, גלייבט מיר. כאפט דעם פארברעכער! דער אייביג און אייביגער אנטי-קולטורעלער מענטשן-פיינט!

[פלאוויוס]

דער ארטיקל איז חלילה נישט געשריבן אונטערן איינדרוק אז דאס אידישע פאלק איז פארהאסט איבער דער וועלט אין אלגעמיין, ווייל איך בין שטארק דערגעגן אזא וועלטקוק. איך האב בלויז אפגעמאלן א טראגישן מציאות, אין וועלכן דאס אידישע פאלק דארף זיך תמיד ספראווען מיט דעם זעלבן סארט באשולדיגונג: אז זיי פאלגן נישט די אלגעמיינע סטאנדארטן פון דער מענטשהייט. דאס געמיינזאמע צווישן אמאל און היינט, איז נישט אז דער מאסשטאב פון שנאה איז דאס זעלבע ווי אמאל, נאר דער כאראקטער פון דער טענה איז אומטוישבאר – רעפלעקטירנדיג בסך הכל א קולטורעלן ריס. אט דער קולטורעלער ריס איז אויך נישט קיין אלגעמיינער, צווישן אידן און די וועלט ארום, נאר צווישן אידן און זייערע ספעציפישע פיינט, וועלכע ניצן שטענדיג די זעלבע טענות פון "אנטי-קולטוראליזם" וואס זענען גילטיג צו זייער צייט. די דייטשן פון נעכטן, וואס האבן באשולדיגט אידן אין אנטי-קולטוראליזם לויט יענע סטאנדארטן, האבן נישט קיין שום פראבלעם – נאכ'ן אויסראטן מיליאנען אידן – צו פארדאמען דאס אידישע פאלק מיט אנטי-קולטוראליזם לויט היינטיגע סטאנדארטן (וואס זענען אגב די סאמע גרעסטע טענות קעגן דעם דייטש פון נעכטן... נאר וועמען גייט אן דער נעכטן?).

צווישן די שורות פונעם ארטיקל האב איך צומאל אויך אריינגעווארפן רמזים צו די פירכות קעגן יענע פארביסענע טענות וואס זענען געצילט קעגן דעם אידישן פאלק און דעם אידישן לאנד, אבער דאס איז נישט געווען דער הויפט ציל פונעם ארטיקל. זיך צו פארמעסטן מיט די טענות פעלט זיך אויס א שמועס פאר זיך, נאר איידער מ'הייבט אן צו שמועסן איז וויכטיג צו דערקענען דעם פרצוף פונעם תובע. פארשטייט זיך אז דא קען מען אויך נישט מאכן קיין כלל, ווייל ס'זענען דא אסאך גוטע מענטשן וואס האבן אנגענומען די אנטי-ציוניסטישע טענות מיט א תמימות, דערונטער אפילו קינדער פונעם אידישן פאלק, אבער פערזענליך גלייב איך אז זיי זענען אומבאוואוסטזיניג צו דעם אז די פסיכאלאגישע טאקטיקן פון אונזערע פיינט דרינגען צוביסליך אריין צו אונזער אייגענעם בלוט – ווי ס'פאסירט למעשה אין יעדן איינציגן דור. קארל מארקס איז אויך געווען א איד (און לויט מיין מיינונג – בפירוש נישט קיין אנטיסעמיט! ער האט בלויז אנגענומען דעם בליק פון דער צייט און עס אבזערווירט, לויט זיינע סטאנדארטן פון אביעקטיווער וויסנשאפט.)

איך וועל נישט לייקענען אז אליין בין איך אויך צומאל צעריסן צווישן די צוויי זייטן, אבער דאס העלפט מיר נאר צו זיין אליין אן עדות צו דעם אפעקט וואס אנטי-אידישע ליטעראטור קען האבן אפילו אויף א איד. פון איין זייט איז וויכטיג פאר א מענטש, און פאר א פאלק, צו זיין זעלבסט-קריטיש, ווייל אז נישט וועט מען אנקומען דארט ווי די דייטשן מיט אפאר צענדליגער יאר צוריק, דארט וואו די רוסן זענען היינט, אדער דארט וואו דער גרעסטער טייל פון דער אראבישער וועלט איז היינט. די מערב-וועלט היינט צוטאגס איז זעלבסט-קריטיש, און די אידן אויך. אבער פון דא, ביז צו דעמאניזירן דעם אייגענעם פרצוף, און זיך אליין אנהייבן זען אין טערמינען פון שטן, איז שוין א שטיקל מהלך, און ס'איז גאר שרעקעדיג ווען דאס פאסירט.

אין דער צייט פון דייטשן נאציאנאליזם האבן נישט ווייניג אידן אנגענומען די טענות ווי טיילווייז אמת'ע (און דא וועל איך ווידער מוזן מודה זיין אז ליינענדיג נאצישע ליטעראטור האב איך אויך געהאט אינערליכע קאנפליקטן), און אזוי האבן זיך פארמירט צוביסלעך די סענטימענטן פון זעלבסט-האס, אמאל פונקט ווי היינט. צו זאגן אז מ'דארף נישט פארשטיין די פאלעסטינער קוק-ווינקל איז נישט ריכטיג, אבער צו זאגן אז אידן זענען באגאנגען היסטארישע פארברעכנס קעגן זיי איז אויך היבש איינזייטיג. צום ערשטן מאל אין דער היסטאריע, האבן די אידישע פיינט א וואנט הינטער וואס זיך צו באהאלטן – בייטנדיג די אנטי-אידישע העצע אויף אזויגערופענעם אנטי-ציוניזם, און דא פאלן מיר אפט אריין אינעם נעץ. נאכאמאל, דאס הייסט נישט אז ס'זענען נישטא אמת'ע טענות קעגן ציוניזם, אבער פון דא ביזן אפשווארצן די גאנצע אידישע נאציאנאלע קערפערשאפט איז א ווייטער שפרונג, און מ'מעג זאגן א רשעות'דיגער שפרונג, וואס האט ווייניג פרעצעדענטן אין דער אידישער געשיכטע.

[יאיר]

אה, ווי פאסיג די געלע לאטע געפינט זיך זייט ביי זייט פון דעם ליטערארישן ווערק!

[קינד_אן_קייט]

פלאוויוס דער זעלבער, אמאל און היינט.

א פארטיידיגער פונעם וואנדערער פאלק, איז ער א חלק פון איר אבער זעהט איר אויך פון אן אייגנארטיגן בליק, פונעם אונטערדרוקער׳ס לאגער.

זיין פעדער איז רייך, זיין מיינונג קלארליך, ער לאזט זיך אבער נישט ווערן באאיינפלוסט, נישט פונעם פריינט און נישט פונעם פיינט.

א איד? נישט קיין פראגע.

ייש״כ, נהניתי.

[berlbalaguleh]

אה, ווי פאסיג די געלע לאטע געפינט זיך זייט ביי זייט פון דעם ליטערארישן ווערק!

יאיר: ...און די געלע לאטע איז נאך א כשר'ע, לויט אלע שיטות און אידעאלאגיעס. נישט חלילה א טריפה'נע, ציוניסטישע...!

[berlbalaguleh]

פלאוויוס: קודם א יישר כח סיי פאר דעם ארטיקל. און סיי פאר'ן "גילוי דעת"...! ביידע זענען געשריבן מיט מח און הארץ. א אידיש הארץ. אויף דעם איז געזאגט געווארן "דברים היוצאים מן הלב נכנסים ללב"... ווייל ס'איז ליידער דא אידן מיט גוי'אישע הערצער וועלכע זענען אנגעפולט מיט רחמנות אויף די גרעסטע רוצחים און ברוטאלע מערדערס אין אונזער עפאכע. אויך איז פאראן מענטשעלעך, צווישן אידישן פאלק וועלכע פרעדיגן אן איין טראפ רעאליסטישן שכל, און אין נאמען פון רעליגיע די מערסטע אבסורדאלע געדאנקען און אידעאלאגיעס. פון וועלכע די מסקנא איז ח"ו א פארטיליגונג פון א טייל פונ'ם אידישן פאלק.

דער סך הכל איז, אז דיין ארטיקל איז א שטיק פאעזיע...וואו די שורות און די ווערטער פאלן אריין א יעדעס אויף זיין פלאץ...!

נ.ב.: דער ארטיקל מעג געשיקט ווערן צו עטליכע "הייליגע" ארגאניזאציעס און גרופעס וועלכע פרעדיגן די אידעאלאגיע פון האס... אויך עטליכע געציילטע "ניקס" וועלכע קומען דא אריין באזוכן...!

[לעיקוואד]

קענסט אפשר מסביר זיין וואס האט זיי אויסגעפעלט צו הרגנען דער קריסטליכער גאט?

[לעיקוואד]

וואס איז דאס אנטי קולטוראליזם?

[פלאוויוס]

וואס איז דאס אנטי קולטוראליזם?

מיט'ן טערמין "אנטי קולטוראליזם" מיין איך: דער טרענד צו גיין שטענדיג אנטקעגן דער וועלטליכער קולטור.

אין אמת'ן גערעדט גלייב איך אז אידן זענען היינט צוטאגס בכלל נישט אנטקעגן דער וועלטליכער קולטור פון הומאניזם, ווייל מיר זענען נאך אזוי הומאניסטן ווי די איבריגע פרייע וועלט איז אנגעבליך. מיין כוונה איז נאר געווען צו ווייזן אז די באשולדיגונג פינגער וואס ווערט כסדר אויפגעהויבן קעגן אידן האט אן ענליכן כאראקטער דורכאויס די דורות, און דער היינטיגער אנטיסעמיטיזם פאסט זיך שיין אריין אין דער טראדיציע פון אנטיסעמיטיזם.

[פלאוויוס]

לעיקוואוד, איך פארשטיי אז דיין שוועריגקייט איז געווען מיט די פאלגנדע פאר שורות, און איך זע אז כ'האב עס טאקע נישט געשריבן מיט א קלארקייט. איך וועל עס פרובירן צו ערקלערן בעסער:

דאס געמיינזאמע צווישן אמאל און היינט, איז נישט אז דער מאסשטאב פון שנאה איז דאס זעלבע ווי אמאל, נאר דער כאראקטער פון דער טענה איז אומטוישבאר – רעפלעקטירנדיג בסך הכל א קולטורעלן ריס. אט דער קולטורעלער ריס איז אויך נישט קיין אלגעמיינער, צווישן אידן און די וועלט ארום, נאר צווישן אידן און זייערע ספעציפישע פיינט, וועלכע ניצן שטענדיג די זעלבע טענות פון "אנטי-קולטוראליזם" וואס זענען גילטיג צו זייער צייט. די דייטשן פון נעכטן, וואס האבן באשולדיגט אידן אין אנטי-קולטוראליזם לויט יענע סטאנדארטן, האבן נישט קיין שום פראבלעם – נאכ'ן אויסראטן מיליאנען אידן – צו פארדאמען דאס אידישע פאלק מיט אנטי-קולטוראליזם לויט היינטיגע סטאנדארטן (וואס זענען אגב די סאמע גרעסטע טענות קעגן דעם דייטש פון נעכטן... נאר וועמען גייט אן דער נעכטן?).

געווענליך נעמען מיר אן אז דער היינטיגער אנטיסעמיטיזם איז גאנץ אן אנדער אידעאלאגיע ווי די טראדיציאנעלע אידן-פיינטשאפט. אינעם מיטלאלטער האט מען פיינט געהאט אידן צוליב זייער נישט אננעמען קריסטוס (ד.ה. צוליב רעליגיעזע פאנטאזיעס), אינעם לעצטן יאר-הונדערט האט מען פיינט געהאט אידן צוליב ראסיסטישע אידעאלאגיעס (ד.ה. צוליב פאנטאזיעס פון אן אנדער סארט). אבער היינט צוטאגס איז די אנטי-אידישע קריטיק געמאכט פון גאנץ אן אנדער סחורה. דאס מאל איז עס ענדליך "אמת'דיג, זאכליך און ממשות'דיג..." ווייל די היינטיגע קריטיק איז נישט קעגן אידן ווי א פאלק, נאר קעגן א געוויסע פאליטישע גרופע (נעמליך, ציוניזם).

האב איך בסך הכל געוויזן אז ס'איז דא עפעס שטארק געמיינזאם צווישן די אנטי-אידישע קריטיק אמאל און היינט, ווייל אלע ווי איינער האבן אין זייער צייט דעמאניזירט דעם איד, ווי איינער וואס גייט קעגן דעם שטראם פון דער וועלט (ד.ה. זיי זענען די ערגסטע מענטשן אויף דער וועלט). ווען מיר ליינען די שריפטן פון מארטין לוטער קעגן אידן, מיט ארום פינף הונדערט יאר צוריק, קענען מיר עס לייכט פטר'ן היינט צוטאגס אלס רעליגיעזע פאנטאזיעס, אבער ווען מיר עפענען נאצישע ביכער אפאר הונדערט יאר שפעטער, וואס איז אנגעבליך באזירט אויף נייע מאדערנע טעאריעס, קענען מיר שטוינען ביים זען די ענליכקייטן צווישן די צוויי (מארטין לוטער שרייבט צווישן אנדערן, אז דער איד קען קיינמאל נישט געטוישט ווערן, חוץ אויב מ'זאל אים אראפנעמען דעם קאפ... דאס הייסט אין אנדערע ווערטער, אפילו צו שמד וועט ער נישט טויגן, ווייל די השחתה איז אין זיין בלוט!) ווידער, צוריקגייענדיג אזוי פרי ביז צו דער פאגאנישער תקופה, קענען מיר טרעפן וואונדערליכע ענליכקייטן צווישן אפיון, דעם קלאסישן אנטיסעמיט פון דער אלטער צייט, ביז צו די אנטיסעמיטן פונעם מיטלאלטער.

ובכן, היינט האט מען אויסגעטראפן אמעריקע, אז אידן זענען טאקע מושחתים - אויף אן אופן וואס מ'הערט נישט און מ'זעט נישט ביי קיין שום פאלק. די היינטיגע קריטיק ווערט געצילט קעגן ציוניזם, ווי א שלייער פאר דער שנאה קעגן איד. דא ווערט שוין די פראבלעם גאר גרויס, ווייל אפילו דארט וואו איך בין מסכים מיט דער קריטיק וואס די פאלעסטינער האבן קעגן אונז, פיל איך למעשה אז מיטן צושטימען צו דעם, האב איך געגעבן א האנט פאר דעם היינטצייטיגן אנטיסעמיטיזם (וואס פאר יענע גייט נישט באמת אן די פאלעסטינער, נאר דאס אז די אידן זאלן ווערן באטראכט ווי די פארקערפערונג פונעם שטן). אט די דילעמע איז זייער א גרויסע, ווען מ'נעמט אין באטראכט ווי שטארק די אנטי-ציוניסטישע פראפאגאנדע ענדלט אינעם אנטיסעמיטיזם פון דער אלטער צייט.

דא ווערט אודאי וויכטיג צו באטראכטן די יסודות פונעם פאלעסטינער קאנפליקט, וואס שליסט איין מיט זיך נישט ווייניג רשעות פון גאנץ אנהויב, געצילט ספעציפיש קעגן אידן (די שייכות פונעם מופטי מיט היטלער איז בלויז א רמז צו דעם וואס קומט פאר הינטער די שיכטן פון דעם יפה-נפש'דיגן אנטי-ציוניסטישן אפאראט), און דאס שטעלט כסדר אין א ספק וויאזוי מ'דארף זיך באציען צו דעם גאנצן ענין. אפילו מ'דארף זיין זעלבסט קריטיש, וועל איך קיינמאל נישט מסכים זיין אז מיינע שונאים זאלן מיך אפפארבן אין שווארצן, בשעת מיר האבן נישט קיין צענטל פון דער אכזריות'דיגער געשיכטע וואס די איבריגע וועלט האט. דאס וואס קומט פאר אין ארץ-ישראל איז א קאנפליקט ווי אלע קאנפליקטן, און ווען נישט וואס די אידן זענען דא אריינגעמישט וואלטן סאך ווייניגער מענטשן געווען אינטערעסירט אין דעם.

***

יעצט מער ספעציפיש צו מיין דערמאנטן פאראגראף: מיט א דור צוריק האבן די דייטשן באשולדיגט די אידן אין "אנטי-קולטוראליזם" (ד.ה. אין דער פארקערפערונג פונעם שטן וואס זוכט צו צעברעכן די דאמינירנדע מענטשליכע קולטור), דערמיט וואס אידן האבן אנגעבליך נישט געשטימט מיט דעם אייראפעישן עטאס, לויט ווי ס'איז פארשטאנען געווארן דורך די נאציס (בעיקר מיט דעם וואס אידן זענען געווען מער ליבעראל געשטימט, סיי אין פאליטיק און סיי אין אנדערע תחומים פונעם לעבן, ווי מוזיק און קונסט). די דייטשן האבן אויף דעם סמך אויס'געהרג'עט מיליאנען אידן, נישט אנדערש ווי די קריסטן האבן געטון קעגן דעם פאלק וואס האט נישט געשטימט מיט דעם אייראפעישן עטאס פון יענער צייט.

אין די יעצטיגע צייטן האט זיך דער אייראפעישער גייסט געטוישט. אויפ'ן פלאץ פון ראמאנטיציזם און נאציאנאליזם איז אויפגעקומען דער פאוסט-מאדערניסטישער אנטי-נאציאנאליזם, און דוקא די אידן וועלכע האלטן נישט ביים מיטפארן מיט דעם טרענד (דאס אידישע געפיל פון פאלקשאפט איז שטארק ווי אייזן), ווערן די אידן ווידער באשולדיגט ווי כופרים און מורדים קעגן דער מענטשליכער קולטור. אין נאמען פונעם היינטיגן הומאניזם טרעפט מען מיטלען ווי אפצושווארצן דאס פנים פונעם איד/ציוניסט.

דא האב איך צוגעצייכנט אין קלאמערן, אז די נעכטיגע דייטשן זענען בסך הכל אויך געווען נאציאנאליסטן, ערגער פון סיי וואס די מענטשהייט האט נאר אמאל געזען. אויב אזוי, ווי באקומט זיך אז דוקא די דייטשן, די וואס האבן אויסגענוצט דעם נאציאנאליזם אזוי שלעכט, זאלן קענען פארדאמען דעם ציוניסטישן נאציאנאליזם (וואס ביים רוב פונעם ארץ-ישראל'דיגן אידנטום ווערט עס נישט אויסגענוצט שלעכט - און אויב געשעען פארברעכנס קעגן אן אנדער פאלק איז עס נאר ווי א טייל פון דער מלחמה, אבער נישט מיט קיין סיסטעמאטישער אידעאלאגיע פון שנאה)? אויף דעם האב איך געשריבן אז ס'איז נישט אינטערעסאנט וואס ס'איז געווען "נעכטן". דער עיקר איז אז דער איד איז אמאל נישט געגאנגען אין שפאן, און ער גייט היינט ווייטער נישט אין שפאן...

אויב איז נאך עפעס נישט פארשטענדליך לאז מיך ביטע וויסן.

[chusid]

אןיב זעמיר באמת נישט שלעכט (היינט) דאן פארוואס טאקע האט מען אונז פיינט?

[פלאוויוס]

[tag]חסיד[/tag], ס'איז דא צוויי באזונדערע פרטים צו באטראכטן. איינס איז, צי מיר האבן וואס מתקן צו זיין (און דא איז קיין ספק נישט אז יא, ווייל יעדעס פאלק האט וואס מתקן צו זיין, און מיר האבן זיך אונזערע אייגענע ספעציפישע זאכן מתקן צו זיין). נאכדעם איז דא אן אנדערע פראגע, פארוואס מ'האט אונז פיינט.

אבער פאר איך ענטפער פארוואס מ'האט אונז פיינט, דארף איך נאכאמאל קלארמאכן אז איך בין בכלל נישט איבערצייגט אז ס'איז דא א "מע" וואס האט אונז פיינט (ווי גלייך די גאנצע וועלט איז קעגן אונז...) איך האלט בפירוש נישט אזוי. מיר האבן אסאך געשוואוירענע ליבהאבער אין דער וועלט, און נאך ביליאנען וואס האבן פון קיין אידן נישט געהערט. דאך, אויף אזויפיל איז יא קלאר, אז פראצענטועל געניסן אידן פון א העכערער ראטע פון שנאה איבער דער וועלט ווי אין אלגעמיין, ווי אויך איז די שנאה פון אן אייגנארטיגן סארט, און מיר דאכט זיך אז פון דער אנדערער זייט געניסן אידן אויך פון א העכערער ראטע פון ליבשאפט ווי אין אלגעמיין. אין אנדערע ווערטער הייסט דאס, אז אידן פארנעמען אביסל אן אומגעווענליך ארט אין דער פעלקערליכער ארענע (לפי ערך צו דעם פּיצעלן צאל פונעם אידישן פאלק), צום גוטן אדער צום שלעכטן.

פארוואס דאס איז אזוי, איז אודאי קאמפליצירט, און פילע פעדערס זענען שוין געבראכן געווארן אויף דעם. צו זאגן אז מ'האט אונז נישט ליב ווייל מיר זענען שלעכט איז אבסורד, ווייל ס'איז נישט מעגליך אז מיר זענען טאקע אזוי שלעכט, אז מ'זאל אונז דערפאר שוין אפזיגלען צו פיינטשאפט. חוץ מזה וועט עס זיכער נישט פארענטפערן פארוואס אנדערע האבן אונז ליב מיט אזא פלאם. בלויז צו ברענגען א ביישפיל: מארטין לוטער, דער גרינדער פון די פראטעסטאנטן, וואס האט מסתמא געלייגט די יסודות צום קלאסישן אנטיסעמיטיזם, איז אין די בראשית-יארן געווען א פלאמענדיגער אידן-ליבהאבער, און האט גערופן קריסטן אויפצוהערן רודפ'ן אידן. בסוף ימיו איז ער אבער געווארן אזא פארביסענער שונא, וואס האט גארנישט געמיינזאם מיט זיין פריערדיגער ליבשאפט - בלויז דאס אז ביידע זענען געווען עקסטרעם, סיי זיין ליבשאפט און סיי זיין פיינטשאפט. דער זעלבער טרענד (פון קודם ליבשאפט, דערנאך פיינטשאפט) האט זיך שוין אנגעזען ביי מערערע קריסטן, און א גוטער איד האט מיר אמאל געזאגט, אז ווען מ'זעט א קריסט וואס האט זייער ליב אידן, דארפן מיר ציטערן פון אים...

די סיבה צו דער באציאונג כלפי אידן קען מען אביסל פארשטיין, אז מ'נעמט אין באטראכט וואס אן ארט די אידן פארנעמען אין דער וועלטליכער השקפה. ווען אידן זאגן אז זיי זענען דאס אויסדערוועלטע פאלק וואלט עס נישט געדארפט זיין א סיבה אויפצורעגן אנדערע, ווייל יעדע רעליגיע און יעדעס פאלק טראכט אזוי מער ווייניגער. ביי אידן איז אבער דא איין קאמפליקאציע, אז רוב וועלט האט למעשה אנגענומען די אידישע ווערסיע, מיט דעם וואס זיי האבן אנגענומען די אידישע רעליגיע, אין אזא אדער אין אן אנדער פארעם. א קריסט למשל קען ליב האבן אידן גאר שטארק, צוליב דעם וואס זיי זענען דאס פאלק פון תנ"ך, אבער ער קען אים צוליב דער זעלבער סיבה פיינט האבן, פאר'ן בלייבן שטעקן מיט דעם אלטן טעסטאמענט. מיט איסלאמיסטן איז עס אפשר ווייניגער שייך, אבער מוחמד אליין איז אריבער אזא מין טרענד, פון ליב האבן אידן גאר שטארק (דאווענען אין ריכטונג פון ירושלים), מיט דער האפענונג אז דער "אהל אל כתב" (עם הספר) וועט אננעמען די נייע ווערסיע פונעם ספר, אבער שפעטער איז ער געווארן גענוג א גרויסער אידן-פיינט, דערזעענדיג אז אידן בלייבן ביים אלטן.

בקיצור, ס'איז ווייט נישט שווארץ און ווייס, אבער ס'איז מסתבר אז דער פאקט וואס אידן פארנעמען א ספעציעל פלאץ אין דעם וועלטליכן מאנאטעאיזם גיט אונז נישט די מעגליכקייט צו ווערן א גוי ככל הגויים. מיר קענען זיך נישט געהעריג אריינמישן אין דעם קאלירפולן רעגנבויגן, ווי שטארק מיר זאלן נישט וועלן, צוליב דעם וואס מיר שטארן ארויס מיט עפעס וואס איז אומגעווענליך. פארגעס נישט אז די אידישע היסטאריע אין אייראפע, וואס לייגט אריין אין דער אייראפעישער נשמה א שולד געפיל קעגן דעם וואס מ'האט געטון פאר אידן, מאכט דעם מצב נאר מער קאמפליצירט. אזוי למשל האב איך געזען אין אן אינטערוויו מיט גדעון לוי (דער פאפולערער לינקער שרייבער פונעם "הארץ") וואס ערקלערט אנגעבליך אז די אייראפעישע קריטיק קעגן מדינת ישראל קומט מסתמא פון צוויי מקורות: איינס איז ווייל די אייראפעער זענען באמת מער הומאניסטיש ווי די אמעריקאנער (די אמעריקאנער זענען צו אויבערפלעכליך לויט זיינע ווערטער), און דאס צווייטע איז, ווייל דאס בארואיגט זייער געוויסנביסן, אז דאס פאלק וואס זיי האבן נעכטן אזוי גע'רודפט איז בסך הכל אליין זייער בארבאריש... צו הערן דאס פון א לינקען זשורנאליסט איז בעסער ווי ווען ס'קומט פון א רעכטן מקור. די פראבלעם איז נאר אז דער אינטערוויו איז געמאכט געווארן דורך א רעכטן, דארף מען אים ווייטער קענען גלייבן.

[tag]ישראל קאפקע[/tag], האט אין דעם אשכול "באשולדיגט" די אמעריקאנער אין זייער ליבשאפט צום איד, וואס איז אנגעבליך באזירט נאר אויף רעליגיעזע סענטימענטן. כאטש [tag]לעיקוואד[/tag] האט ריכטיג געענטפערט, אז פאליטיק האט זיך אירע אייגענע חשבונות, און געווענליך מיינט קיינער נישט דעם אמת - נישט אמעריקע און נישט אייראפע (דאס קען אגב ווערן איבערגעוויזן פון היסטאריע, אז רעליגיעזע מלחמות ברעכן אפט אויס צוליב פאליטישע סיבות, און רעליגיע איז נאר א תירוץ), אבער קאפקע האט דאך געהאט א נקודה וואס מ'קען נישט אוועקמאכן, נאר איך האלט אז אין דער זעלבער צייט האט ער איגנארירט די סיבות צו דער אייראפעישער קריטיק קעגן אידן. אמעריקאנער זענען טראדיציאנעל ווייניגער אנטיסעמיטיש געשטימט, זאל זיין די סיבה וואס זאל זיין, און אייראפע איז טראדיציאנעל מער געשטימט קעגן אידן. רעליגיעזע סענטימענטן שפילט מסתמא א ראלע ביי ביידן (אן אטעאיסט וואס שטאמט פון א קריסטליכער משפחה, קען אויך אויסדרוקן זיין שנאה קעגן טראדיציע אין פארעם פון שנאה קעגן אידן), און איבער אלעמען איז די געשיכטע פון אידישן גלות איינגעקריצט אינעם אייראפעישן געוויסנביסן, וואס שאפט ווידער א מאדנעם ציקל פון געפילן.

איידער איך ענדיג וויל איך נאכאמאל קלארמאכן, אז איך זוך נישט צו פארגלעטן אונזערע עוולות. יעדעס פאלק מאכט טעותים, און מיר זענען נישט אנדערש אין דעם פרט. אפילו אין גלות אייראפע האבן מיר געמאכט גרויסע טעותים - ווי למשל דער טעות פון וואוינען אזוי לאנג צווישן שונאים, און נישט פרובירן צו אנטלויפן און זיך אומקערן קיין ארץ-ישראל...

[ישראל קאפקע]

וויאזוי איז צוגעגאנגען די עוואלוציע פון מארטין לוטער'ס באציאונג צו אידן, און וואס קען זיין די הסבר און אורזאכן וואס האבן מעגליך גורם געווען דעם טויש, און אין וואס האט זיך מאניפעסטירט זיין שפעטערע אנטיסעמיטיזם?

____

איך האב נישט 'באשולדיגט' אמעריקע אין 'אהבת ישראל', איך האב באשולדיגט די פאליסי פון אמעריקע בנוגע מדינת ישראל, און ספעציפיש איר בלינדע שטיצע פאר מדינת ישראל פארלעצונגען פון אינטערנאצינאלע געזעץ, מענטשן רעכט, און יו.ען. רעזאלוציעס, אויף די אינטערנאצינאלע ארענע.
איך האב אידענטיפיצירט א קריסטליכע דאגמע וואס איז אין איר עסענס אנטיסעמיטיש, אבער איז די אפיציעלע דאקטרינע אין די עוואנגעליסטישע קירכע אין אמעריקע, און ווערט מיטגעטיילט פון בערך פופציג מיליאן אמעריקאנער, אלס די אורזאך פון די פאליסי וואס איז האב קריטירט, עס איז אויך נישט געווען מיין ציל צו קריטיקירן די עוואנגעליסטישע אידעאלאגיע בנוגע אידן און מדינת ישראל פער סעי, נאר די רעזולטירנדע אמעריקאנער פאליסי.

[פלאוויוס]

מארטין לוטער האט קריטיזירט די קירכע, צווישן איבריגנס, אז זייער נעגאטיווע באציאונג צו אידן איז אוממענטשליך. ער אליין האט פארגעלייגט שטארקע רעפארמען אין דעם הינזיכט, וואס איך געדענק נישט מאמענטאל די פרטים דערפון, גלייבנדיג אז אויב זאל מען פארבעסערן דעם צוגאנג צו אידן וועלן זיי אריבערגיין צום קריסטנטום. ווען ער האט במשך די יארן געזען אז זיין אפשאצונג איז נישט געווען ריכטיג (אידן זענען פארבליבן שטייפע אנטי-קריסטן) האט ער געטוישט זיין בליק אויף אידן מן הקצה אל הקצה. פארשטייט זיך אז מ'קען עס ערקלערן ווי א טרוקענער פראגמאטיזם, אבער איך גלייב אז ס'איז מער פון דעם. די רעליגיעזע סענטימענטן האבן געשטופט פריער אויף אמת'ער ליבשאפט, און דערנאך אויף אמת'ער פיינטשאפט - ווען די אידן האבן זיך נישט אויפגעפירט לויט די ערווארטעטע סטאנדארטן וואס ער האט פאר זיי אוועקגעשטעלט.

היינטיגע קריסטן האבן אויך אפט אזא צוגאנג צו מדינת ישראל, זיי ליב צו האבן אויפ'ן סמך אז זיי וועלן נאכקומען פארשידענע סטאנדארטן, נישט אנדערש ווי א טאטע וואס האט ליב א קינד האפנדיג אז ער וועט גיין אין גוטע וועגן... פארשטייט זיך אז אמת'ע אהבה איז אזא וואס איז אינה תלויה בדבר, אבער דאס הייסט נאכנישט אז די אנדערע אהבה איז אינגאנצן שקר. רוב פון אונזער לעבן לויפט אויפ'ן מהלך פון אזעלכע ליבשאפטן. גדעון לוי למשל איז נישט קיין שונא ישראל, נאר ער קען נישט ליידן יענע וואס זענען נישט פערפעקט לויט זיינע סטאנדארטן. און פון דא קענען מיר שוין זען די דירעקטע ליניע וואס קען לויפן פון שנאה צו אהבה, און פארקערט.

בנוגע דעם אנדערן ענין, פארשטיי איך וואס דו זאגסט. ס'איז אבער קלאר אז אמעריקע האט בכלל אין אלגעמיין א ריינערע היסטאריע לגבי אירע באציאונגען מיט אידן, ווי די אייראפעער. צו זאגן אז מדינת ישראל קומט בכלל נישט אריין אין דעם equation איז פשוט אוממעגליך (אפגעזען ווי שטארק מיר זאלן וועלן צוטיילן די באגריפן ציוניזם/אידישקייט דרייט זיך אבער אלעס ארום דער זעלבער גרופע וואס רופט זיך אידן, און דאס מוז שפילן א ראלע ביי נישט-אידן אין זייער באציאונג צו אידן). אייראפע האט א רעלאטיוו הויכע ראטע פון שנאה קעגן אידן, ווי ס'קען זיך איבערצייגן יעדער איד וואס האט אמאל דארט באזוכט, און דאס קומט זיכער צום אויסדרוק אין די באציאונגען צו מדינת ישראל.

בנוגע דער רעליגיעזער דאגמע פון דער אמעריקאנער קירכע, וואלט איך געוואלט פארשטיין בעסער. וואס למשל איז אנטיסעמיטיש אין איר?

[לעיקוואד]

דער אידן פראגע איז גאר אן אינטרעסאנטער פראגע צו באטראכטען. בפרט אז מיר זענען אידען, הגם מיר לעבן נישט ממש אין דער קאנטעקסט אין וואס דער פראגע שטעלט זיך בכלל. איז דאס זייער וויכטיג אויף צו פארשטיין די היסטאריע און די גאנצע מעשה פון אידען מאז ועד היום. פארשטיין קלאר א זאך איז אלעמאל דער בעסטער וועג צו נעמען א דעה און וויסען וואס צו טוהן.

די פראבלעם מיט אלע דעות און צדדים ארום דער נושא איז אז ווייניג האבען אזא סארט אינטערעס אויף פשוט קלאר פארשטיין די דינאמיקס פון דעם און וואס דאס זאגט איבער פארשידענע וויכטיגע טעמעס פון דער איינזאמער און פאליטישער לעבן פון מענטשען און פעלקער. על פי רוב יעדער איינער וואס נוצט די ווארט אנטי סעמיטיזם אדער אזוינע זאכען איז טיף א חלק אין דער שפיל און נוצט דאס צו מאניפולירען דער שמועס אהער צו אהין. ווי למשל די טענה פון זעלבסט -האס, וואס דינט אלץ א תירוץ צו פארשווייגען יעדער איד וואס האט עפעס קריטיק אויף עפעס אידיש. ווי כאילו דאס מאכט קלענער דער טענה אדער האט בכלל א שייכות צו'ם שמועס.

יעצט צו א געוויסע נקודה וואס מ'האט דא אנגערירט. דער לאגע פון דער איד אין "די וועלט" (דהיינו אין אייראפע) פאר א לאנגע צייט האט געפירט צו דעם אז בשעת וואס יעדער פאלק כל עם ולשון האט זיך געהאט זיין לאנד און זיין לעבנסשטייגער, איז דער איד געווען אזא וואנדערער, ער האט נישט געהאט קיין פלאץ, זיך געזעהן אין גלות און יעדער פלאץ נישט קיין חילוק וויפיל ער האט זיך געמישט מיט די באפעלקערונג. דאס האט געפירט צו דעם אז דער איד איז געווארען דער מייצג פון אוניבערסאלער און קאסמאפאליטישער געדאנקען. ווען מען האט נישט קיין לאנד און פאלק אויף א פלאץ זיך אנצוכאפן מוז מען דאך טרעפן אין אינטערנאצנאיאנאלער געדאנקען. און טאקע די ערשטע תומכים פון אן אוניבערסאלער מאראל און די זעלבע אן אינטערנאציאנאלער ביזנעס איז געווען די אידן.

אויף פארשידענע אופנים האט דאס ארויסגעברענגט שטארקע האס צווישען די ארטיגע תושבים. דער איד איז אזא פרעמדער וואס געהערט נישט צו אונז, האט זיך זיין אייגענע תורה און געדאנקען וואס זענען נישט מקושר אין א לאנד אדער פאקטישע פאלק מיט א שפראך און קולטור, ער איז בסך הכל א ליקוט פון די פארשידענע קולטורען ווי ער האט זיך געדרייט, און ער נוצט זיי אויס אויף צו שפילען געלט דריידלעך אדער בכלל משפיע זיין מיט אזוינע גלאבאלע געדאנקען (למשל סוציאליזם) וואס זענען כובש די לאקאלער פאלק און נעמן פון זיי צו זייער אייגענארקטיגקייט.

אין דער ניינצן און צוואנציגסטער יאר-הונדרעט האט זיך געשאפט א שטארקע באוועגונג אין אייראפע צוריק צו לאקאלער נאצינאליזם, דאס האט גורם געווען אן א שיעור לענדער און פעלקער זאלן פראבירען זיך מאכן שבת פאר זיך און נישט נשפע ווערן פון די גלאבאליזאציע. דער נאצישע פארטיי איז נאר געווען איין גאר קיצוניתדיגע התפתחות פון דעם און האט גאר שטארק אויפגעשפילט דער חשיבות פון געהערן צו דער אייגענער פאלק און מאשים געווען דער אינטערנאציאנאלער יודנטום אין אלעס וואס איז נישט גוט מיט דער גלאבאליזאציע.

דער ציוניסטישער געדאנק האט זיך געשאפט פון די זעלבע צייטגייסט, און האט מציע געווען אז לאמיר טאקע ענדיגען דער וואנדערעדיגע איד זאל ער אויך האבען אן אייגן לאנד קולטור מיליטער ככל העמים. יא איראניש, אבער דער שורש פון נאציזם און דער שורש פון ציוניזם איז דער זעלבער, און זיי שעירען אסאך יסודותדיגע געדאנקען ווי דער חשיבות פון ערד און א לאקאלער פאלק איבער אינטרנאציאנאלער באוועגונגען און מאראלען.

במשך תהפוכות פון די צוויי וועלט מלחמות, איז די מסקנה געווען אז דער נאציאנליזם וואס אייראפע האט אנגעפאנגען האט זיי צוריק געביסען, דורך דעם וואס עס האט גורם געווען אז רובם ככולם פון די לענדער וואס אייראפע האט קאלאנאזירט און דורך דעם גרויס און רייך געווארען, האבען מכוח דעם צוריקגענומען זייער שליטה פאר זיך, און בעל כרחם יענו אמן ווייל דאס איז דאך זייער שיטה געווען..

מצד שני, האט אפילו די שטערקסטע אידיאלאגיעס פון פאשיזם און זעלבסטשטענדיגקייט זיך נישט געקענט מתגבר זיין איבער דער נטייה פון די וועלט צו ווערן איין גרויסע קאסמאפאליטישער טשולענט. די לינקע געדאנקען פון אן אינטערנאציאנלער מאראל, צוזאמען מיט די קאפיטאליסטישע געדאנקען פון אן אינטערנאציאנעלער ביזנעס, האבען אויסגעפירט על פי רוב. די אידען אבער, האבען פארדינט פון ביידע זייטען.. זיי האבן זיך אריינגעכאפט די רוח פון נאציאנליזם געמאכט אן אייגן לאנד. און זייער אריגענעלער גלות איד שיטה האט אויסגעפירט גלאבאליש.

יעצט אין מדינת ישראל שטייט ער אין די דילעמע פון וואס עס איז נישט דא קיין גוטער וועג ארויס. גייט ער מיט די נאציאנאל-סוציאליסטישער שיטה ביז'ן סוף, קומט זיין אריגענעלער גלות איד שיטה עם צו בייסען און שרייט ער איז עובר אויף די אינטרענאציאנאלער מאראל. גייט ער לאידך מיט די קאסמאפאליטישער גלות איד שיטה, נו שיקט מען עם צוריק אין גלות.. דאס איז דער איראניע און דאס איז דער פראבלעם.

[פלאוויוס]

ענדליך קומט מען צום פונקט! גוט געזאגט לעיקוואד. כ'האב אבער אפאר הערות:

על פי רוב יעדער איינער וואס נוצט די ווארט אנטי סעמיטיזם אדער אזוינע זאכען איז טיף א חלק אין דער שפיל און נוצט דאס צו מאניפולירען דער שמועס אהער צו אהין. ווי למשל די טענה פון זעלבסט -האס, וואס דינט אלץ א תירוץ צו פארשווייגען יעדער איד וואס האט עפעס קריטיק אויף עפעס אידיש. ווי כאילו דאס מאכט קלענער דער טענה אדער האט בכלל א שייכות צו'ם שמועס.

זייער אמת וואס דו זאגסט. מענטשן ניצן אויס די טערמינען פון "אנטיסעמיטיזם" און "זעלבסט-האס" לרעה, אנשטאט זיך צו באציען צו אויפריכטיגע טענות וואס ווערן אויפגעברענגט. צומאל קען דאס ארויסנעמען פון די כלים. דאס הייסט אבער נישט אז דאס ווארט "אנטיסעמיטיזם" און "זעלבסט-האס" זענען אומרעלעוואנטע טערמינען. די פיינטשאפט צו אידן האט געוויסע אייגנשאפטן וואס טיילן זיך אפ פון געווענליכער קסענאפאביע, און ווען א איד אליין צייגט אזעלכע סימנים איז ער אודאי געטריבן פון זעלבסט-האס. צו זאגן אז יעדער וואס ניצט די טערמינען איז טיף א חלק אינעם שפיל, וואס הייסט אין אנדערע ווערטער אז ס'איז באמת [כמעט] נישטא אזא זאך ווי אנטיסעמיטיזם, איז לכאורה אויך א וועג פון מאניפולירן דעם שפיל אויף א געוויסן אופן... כ'מיין אומבאוואוסטזיניגערהייט.

לאמיר נישט גיין עקסטרעם צו קיין שום זייט. מ'קען רואיג מסכים זיין מיטן באגריף פון אנטיסעמיטיזם (וויאזוי דאס צו דעפינירן איז א שמועס פאר זיך), כאטש מיר פארשטייען אז נישט יעדע טענה קעגן א איד איז געטריבן פון דעם, און מענטשן מאביליזירן דעם באגריף אומבארעכטיגטערהייט לויט ווי ס'שמעקט זיי. איך טראכט אז דאס האסטו בסך הכל געמיינט, און ממילא זענען מיר ווארשיינליך איינשטימיג ביז אהער. ס'איז אמת אז דער מציאות פון אנטיסעמיטיזם מאכט נישט קלענער די טענה, אבער ווען דער עצם טענה איז אז "אויב אזויפיל מענטשן זענען קעגן אידן איז א סימן אז ס'איז אמת" דעמאלט מאכט שטארק אויס די פראגע פון אנטיסעמיטיזם אינעם ברייטערן קאנטעקסט. בפשטות קען עס אויך געבן פערספעקטיוון אויף די מאטיוון פון די טענות, ווען זיי זעען אויס צו זיין אומפראפארציאנעל מאיזו סיבה שהיא.

ווען מען האט נישט קיין לאנד און פאלק אויף א פלאץ זיך אנצוכאפן מוז מען דאך טרעפן אין אינטערנאצנאיאנאלער געדאנקען. און טאקע די ערשטע תומכים פון אן אוניבערסאלער מאראל און די זעלבע אן אינטערנאציאנאלער ביזנעס איז געווען די אידן.

זיכער. אידן האבן זיך צוגעכאפט צו אוניווערסאלע געדאנקען, נישט נאר ווייל זיי האבן נישט געהאט קיין לאנד (א פאלק האבן זיי יא געהאט. דו מיינסט מסתמא צו זאגן אז דאס פאלק איז נישט געווען אינאיינעם אויף איין פלאץ), נאר ווייל דאס האט אפעלירט צו די אוניווערסאלע זייטן אין דער אידישער טראדיציע. די אמונה אין משיח האט צוגעזאגט די אידן אן אוניווערסאלע גאולה, און ווען די אמונה האט זיך איינגעבראכן איז די נאטירליכע נטייה פונעם איד געווען צו ברענגען משיח דורך פאליטישן אקטיוויזם, ד.ה. דורך איינפירן אוניווערסאלע אידעען. ביסט אבער גערעכט אז בדרך הטבע אפעלירן די אוניווערסאלע זייטן מער צו מענטשן וואס האבן נישט קיין אייגן לאנד.

מיט אינטערנאציאנאלע ביזנעס מיינסטו מסתמא קאפיטאליזם, און דאס געהערט צו אן אנדער שמועס. די סיבה פארוואס קאפיטאליזם אפעלירט צו מענטשן איז נישט קיין פראגמאטישער אדער אידעאלאגישער (ווייניגסטנס נישט קיין באוואוסטזיניגער אידעאליזם), נאר ס'איז א געדאנקענגאנג, וואס רעדט איבער מענטשן צו האנדלען מיט געלט אין געוויסע אופנים. דער סיסטעם האט אפעלירט צו אידן פשוט ווייל ס'איז געווען דאס ערשטע מאל אין דער געשיכטע וואס אידן האבן באקומען איינטריט אין דער וועלטליכער עקאנאמיע. ביז דעמאלט האט ערד-ארבעט דאמינירט די וועלטליכע עקאנאמיע און אידן זענען על-פי רוב געווען פארבאטן זיך צו פארנעמען מיט דעם. ווען די אייראפעישע פויערן האבן זיך געכאפט אז די עקאנאמיע האט זיך גערוקט פאראויס, און ערד-ארבעט איז מער נישט דער הויפט מיטל, זענען די אידן שוין געווען טיף אין דער זאך.

אויף פארשידענע אופנים האט דאס ארויסגעברענגט שטארקע האס צווישען די ארטיגע תושבים. דער איד איז אזא פרעמדער וואס געהערט נישט צו אונז, האט זיך זיין אייגענע תורה און געדאנקען וואס זענען נישט מקושר אין א לאנד אדער פאקטישע פאלק מיט א שפראך און קולטור, ער איז בסך הכל א ליקוט פון די פארשידענע קולטורען ווי ער האט זיך געדרייט, און ער נוצט זיי אויס אויף צו שפילען געלט דריידלעך אדער בכלל משפיע זיין מיט אזוינע גלאבאלע געדאנקען (למשל סוציאליזם) וואס זענען כובש די לאקאלער פאלק און נעמן פון זיי צו זייער אייגענארקטיגקייט.

איך אליין גלייב אויך אז דאס איז געווען א פאקטאר וואס האט געשפילט א ראלע אין אנטיסעמיטיזם, אבער ס'איז זיכער דא אנדערע צייטן אין געשיכטע וואס פרעגן אפ דעם פאקטאר ווי א הויפט-סיבה – אדער ווייניגסטנס מינימיזירן זיי שטארק זיין געוויכט. אזוי למשל איז דער אנטיסעמיטיזם פון סאוויעט-רוסלאנד א שטארקע קשיא, וויבאלד אידן זענען געווען זייער געטריי דעם "אוניווערסאלן" קאמוניסטישן רעזשים. למעשה אבער האבן אידן גענאסן פון אן אויסערגעווענליכער שנאה, נישט נאר פון דער באפעלקערונג, נאר בעיקר טאקע פון דער קאמוניסטישער רעגירונג אליין.

דא קען מען מסתמא זאגן א פארקערטע סברא – אז סטאלין, אדער ווער ס'זאל נישט זיין, האט געזען אין אידן א געוויסער וועזן וואס איז אנטי-אוניווערסאל און לאזט זיך נישט אויסמישן מיט דער באפעלקערונג, דערפאר האט אויסגעפעלט זיי אויסצוראטן חלילה, כדי צו קענען פארווירקליכן דעם קאמוניסטישן חלום... ס'איז אבער שווער דאס צוזאמצופארן מיט דער ערשטער סיבה, און ווייניגסטנס וועט דאס הייסן אז וויאזוי אידן טוען זענען זיי אין א קלעם, און דאס גיט נאר א חיזוק צו דער סברא וואס זאגט אז אפגעזען פון דעם וואס אידן טוען, וועט שטענדיג זיין א שנאה קעגן זיי. (איך קריך נישט דא צו מיסטישע סיבות אויף אנטיסעמיטיזם, נאר כ'מיין צו זאגן לכל הפחות אז מ'קען עס נישט לייכט מסביר זיין מיט לאקאלע היינטיגע סיבות, בשעת ס'קוקט אויס צו זיין טיפער און גרעסער פונעם פארביילויפיגן הווה.)

דער ציוניסטישער געדאנק האט זיך געשאפט פון די זעלבע צייטגייסט, און האט מציע געווען אז לאמיר טאקע ענדיגען דער וואנדערעדיגע איד זאל ער אויך האבען אן אייגן לאנד קולטור מיליטער ככל העמים. יא איראניש, אבער דער שורש פון נאציזם און דער שורש פון ציוניזם איז דער זעלבער, און זיי שעירען אסאך יסודותדיגע געדאנקען ווי דער חשיבות פון ערד און א לאקאלער פאלק איבער אינטרנאציאנאלער באוועגונגען און מאראלען.

זיי מיר מוחל, אבער איך באטראכט דיין אפשאצונג צו 'סימפליסטיש'. נאציזם איז נישט מער ווי א נאציאנאלע באוועגונג? אמעריקע איז אויך שטענדיג געווען פאטריאטיש, אבער זי איז קיינמאל נישט צוגעקומען צו אזא ירידה. נאפאלעאן האט טראץ זיין נאציאנאליזם געזוכט צו פארשפרייטן אוניווערסאלע געדאנקען. נאציאנאליזם איז נישט מער ווי איין שרייפל אינעם מאנסטער-מאשין פון נאציזם.

פאקטיש איז נאציזם געווען אן אידעאלאגיע וואס האט זייער פארהייליגט דעם "מענטש". לויט דער נאצישער אידעאלאגיע מוז מען אפרוימען פון וועג אלע שוואכע מינים, כדי דער מענטש זאל קענען זיך ווייטער אנטוויקלען לויט די יסודות פון עוואלוציע. אפגעזען פון דעם צי די נאציס זענען גערעכט געווען מיט זייערע טעאריעס, איז דאס ווייניגסטנס געשטאנען אין צענטער פון זייער ראסיסטישן סדר-היום, און ס'קען צוליב דעם באטראכט ווערן ווי א "הומאניסטישע" אידעאלאגיע (יעדע אידעאלאגיע וואס שטעלט דעם מענטש אין צענטער איז למעשה א מין הומאניזם).

יעצט ווי וועט דיר געפעלן ווען איך זאל זאגן אזוי: "יא איראניש, אבער דער שורש פון נאציזם און דער שורש פון ליבעראליזם איז דער זעלבער, און זיי טיילן אסאך יסודות'דיגע געדאנקען, ווי דער חשיבות פון מענטשליכן מין און זיינע ארטיסטישע שאפונגען, העכער די חשיבות פון סיי וועלכע באשעפעניש אויף דער וועלט"? דו וועסט זיכער שרייען אויף מיר אז כ'האב אריינגעפאקט נאר איין אינגרידיענט פון נאציזם און אויסגעלאזט די איבריגע... דאס זעלבע דארף מען געדענקען ביים פארגלייכן נאציזם צו סיי וועלכן אנדערן נאציאנאליזם. פערזענליך בין איך א גרויסער חסיד פון נאציאנאליזם, ביי סיי וועלכן פאלק אין דער וועלט, כל זמן ס'ווערט נישט אויסגענוצט צום שלעכטן. צו זאגן אז נאציאנאליזם איז פארברודערט מיט פאשיזם איז פונקט אזוי ווי זאגן אז הומאניזם איז פארברודערט צו נאציזם.

נאך עפעס דארף מען קלארמאכן: ס'איז אמת אז דער סעקולערער ציוניזם איז געווען א רעזולטאט פון דער צייטגייסט, אבער למעשה איז עס בעיקר געפירט געווארן דורך מזרח אייראפעישע אידן און נישט דורך מערב-אייראפעישע אידן (הערצל און נארדא זענען געווען אויסנאמען). דארט וואו די אידן זענען געווען פאר'כישופ'ט פון די אוניווערסאלע ווינטן, צוליב די השפעות פונעם מערב, איז געווען א שטארקע קעגנערשאפט צום ציוניזם. אין אנדערע ווערטער הייסט דאס אז מיר רעדן פון צוויי אנדערע גרופעס – די גרופע וואס האט געצויגן צו אסימילאציע איז פארבליבן ביי דעם, און די גרופע וואס איז שטענדיג געווען נאציאנאל (פריער ארטאדאקסן, דערנאך משכילים וואס האבן געזוכט א סעקולערן סדר-היום פאר'ן איד – אבער נישט דורך אסימילאציע) יענע האבן עווענטועל געצויגן צו ציוניזם.

יעצט, צו זאגן אז אידן האבן נישט געזוכט קיין אומקער קיין ארץ-ישראל איידער דעם ציוניזם איז אויך נישט פונקטליך אמת. פאקטיש האט דער גרעסטער טייל פונעם אייראפעישן אידנטום מיט אפאר הונדערט יאר צוריק זיך צוגעכאפט צו א אידישן אקטיוויסט, וואס האט זיי צוגעזאגט אז ער וועט זיי ארויפפירן קיין ארץ-ישראל (יענער האט געהייסן שבתי-צבי), און ווען ס'וואלט זיך אים איינגעגעבן דיפלאמאטיש, קענען מיר גאנץ גרינג משער זיין אז די אידישע מדינה וואלט געהאט געשאפן געווארן נאך היבש איידער די ווינטן פון נאציאנאליזם האבן אנגעהויבן בלאזן אין אייראפע. דאס אז די אידישע פלענער פון אומקער איז שטענדיג דורכגעפאלן איז געווען נאר צוליב דעם וואס ס'איז געטון געווארן אין נאאיווע אופנים. דער נאציאנאליזם אין אייראפע האט בסך הכל געגעבן די כלים פאר די סעקולערע אידן וויאזוי צו קענען פירן די צובראכענע באן, צו דעם פלאץ וואו זי האט אלעמאל געוואלט גיין. אין אנדערע ווערטער, דער זעלבער ציל מיט א נייעם מאטאר.

מצד שני, האט אפילו די שטערקסטע אידיאלאגיעס פון פאשיזם און זעלבסטשטענדיגקייט זיך נישט געקענט מתגבר זיין איבער דער נטייה פון די וועלט צו ווערן איין גרויסע קאסמאפאליטישער טשולענט. די לינקע געדאנקען פון אן אינטערנאציאנלער מאראל, צוזאמען מיט די קאפיטאליסטישע געדאנקען פון אן אינטערנאציאנעלער ביזנעס, האבען אויסגעפירט על פי רוב.

ווי געזאגט פריער, איז קאפיטאליזם א שמועס פאר זיך און ס'האט נישט מיט אוניווערסאליזם (קאמוניזם איז נישט ווייניגער אוניווערסאליש ווי קאפיטאליזם). דאס איז בסך הכל אן עקאנאמישער סיסטעם וואס די וועלט האט אויפגעכאפט.

פאשיזם און זעלבסטשענדיגקייט זענען ווייטער צוויי אנדערע באגריפן. אמעריקע איז זעלבסטשטענדיג און נאציאנאליסטיש, כאטש ס'איז אויפ'ן וועג אראפ אין דעם הינזיכט, אבער בשום אופן נישט פאשיסטיש. דער זיג פון קאסמאפאליטאניזם איז אין אמת'ן נישט קיין אלוועלטליכע זאך, נאר ווען ס'האנדלט זיך פון דער מערב-וועלט. אין אנדערע טיילן פון דער וועלט, כאטש נאציאנאליזם האט יא געשלאגן ווארצלען איבעראל, זעט נישט אויס אז קאסמאפאליטאניזם זאל בכלל האבן אן אפעקט. ס'קען זייער זיין אז מיר שטייען יעצט ביי א פונקט אין היסטאריע וואו דער מערב וועט אונטערגיין צוליב דעם קאסמאפאליטאניזם און אנדערע פעלקער וועלן איבערנעמען. פארשטייט זיך אז איך האף אז דאס זאל חלילה נישט געשען, ווייל די ווערטן פונעם מערב זענען מיר חשוב.

די אידען אבער, האבען פארדינט פון ביידע זייטען.. זיי האבן זיך אריינגעכאפט די רוח פון נאציאנליזם געמאכט אן אייגן לאנד. און זייער אריגענעלער גלות איד שיטה האט אויסגעפירט גלאבאליש.

אויב מיר נעמען אריין אלע אידן בחטיבה אחת ביסטו לכאורה גערעכט, אבער פאקטיש שטאמען ביידע גרופעס פון אנדערע טיילן פונעם כלל ישראל, ווי דערמאנט פריער. דער אוניווערסאלער איד פונעם מערב איז פארבליבן גלאבאליש אויך נאך דער אנטשטייאונג פון מדינת ישראל, בעת די היינטיגע ציוניסטן און ארטאדאקסן זענען על-פי רוב אפשטאמיגע פון מזרח-אייראפעישע אידן, וואס האבן אינעם גרעסטן טייל נישט געקלערט וועגן אויפגעבן די אידישע אידענטיטעט (אפילו די בונדיסטן וואס זענען געווען אנטי-ציוניסטישע סאציאליסטן, האבן אבער געגלייבט אין א נאציאנאלן פראגראם פאר'ן אידישן פאלק). די ביידע אידישע לאגערן קוקן זיך אן מיט א קעגנזייטיגן חשד עד היום הזה...

יעצט אין מדינת ישראל שטייט ער אין די דילעמע פון וואס עס איז נישט דא קיין גוטער וועג ארויס. גייט ער מיט די נאציאנאל-סוציאליסטישער שיטה ביז'ן סוף, קומט זיין אריגענעלער גלות איד שיטה עם צו בייסען און שרייט ער איז עובר אויף די אינטרענאציאנאלער מאראל. גייט ער לאידך מיט די קאסמאפאליטישער גלות איד שיטה, נו שיקט מען עם צוריק אין גלות.. דאס איז דער איראניע און דאס איז דער פראבלעם.

דאס איז נישט אזוי ווייט קיין איראניע ווען מ'באטראכט אז די צוויי אידישע זייטן רעפלעקטירן באזונדערע טרענדן אינעם אידישן פאלק. איך גלייב אז יעדער גוטער איד ווערט צעריסן צווישן ביידע זייטן (דער קאנפליקט צווישן צוויי אזעלכע זייטן קען לעולם צוריקגיין ביז צו די פסוקים אין תנ"ך. דאס געהערט צו א באזונדערן שמועס), אבער ווען ס'קומט צו למעשה איז כמעט נישט מעגליך אז א זעלבסט-באוואוסטזיניגער איד זאל זיך פולקאם אידענטיפיצירן מיט א קאסמאפאליטישע וויזיע, וויבאלד דאס פרעגט אפ נישט נאר דעם ציוניזם, נאר די גאנצע אידישע טראדיציע (פרוביר ארויסצונעמען די פאלקשאפט פון דער אידישער מסורה, בלייבסטו אן א תורה...)

יעצט מיט דער מדינה קומט שוין צו נאך א דימענסיע, וואס דאס איז די ספרדישע מענטאליטעט וואס נעמט אלץ מער איבער דאס לאנד. איך האב נישט מאמענטאל קיין צייט דאס צו באשרייבן באריכות, אבער פאר די וואס זענען באקאנט מיט ארץ-ישראל דארף עס לכאורה נישט זיין קיין חידוש. ובכן, אויב זענען פארבליבן עפעס אייניקלעך פון די מערב-אייראפעישע קאסמאפאליטאנישע אידן, געפינען זיי זיך נאר אין די אוניווערסיטעטן אדער אין די רייכע הייזער פון תל-אביב. דאס איבריגע פאלק אין ארץ-ישראל האט גאנץ אנדערע גענען, אדער זענען זיי מזרח-אייראפעישע שטאלצע אידן, אדער גאר ספרדים וואס האבן וועגן קאסמאפאליטאניזם קיינמאל נישט גע'חלומ'ט.

די אנטי-גוי'שע ווינטן אין ארץ-ישראל זענען אביסל שרעקעדיג, אבער ס'איז שווער צו וויסן וויאזוי דאס וועט זיך אויסשפילן אין ליכט פון דער קולטורעלער טראנספארמאציע אינעם לאנד, וואס פאראייניגט אלץ מער דעם הילוך המחשבה פון די צוויי זייטן. דערווייל איז עס זיכער אומבא'טעמ'ט, און איך האלט יא אז די אייראפעער מאכן נאר שווערער די סיטואציע, מיט זייער אוממעגליכקייט צו באגרייפן דעם הילוך המחשבה סיי פון די אראבער און סיי פון דער היינטיגער באפעלקערונג אין ארץ-ישראל. איך האב וועגן דעם אסאך צו זאגן, אבער ס'וועט נאר מאכן די דרשות צו לאנג, און כ'האב אויך אביסל מורא פון גילוי... נו שוין, לאמיר ענדיגן מיט דעם אז ס'איז טאקע קאמפליצירט, אבער דאס הייסט נישט אז אייראפעישע שמאלקעפיגקייט (+ אנטיסעמיטיזם) שפילט נישט קיין ראלע אין די צרות וואס די מדינה ליידט זיך אן. אין אלגעמיין האב איך זייער ליב געהאט וואס דו האסט געשריבן, ווייל דו האסט זייער שיין אראפגעלייגט די דילעמע פונעם פערספעקטיוו וואס זעט גאנץ כלל ישראל ווי איין שטיק.

[לעיקוואד]

אפאר פונקטען שיש להבהיר:
1. אנטיסעמיטיזם איז נישט מער ווי א לעיבעל, די שאלה איז וואס מען מיינט מיט דעם. ווען דו שרייסט אויף איינער דו ביסט אן אנטיסעמיט, ביסטו עם נאר מקשר מיט א ווארט וואס הייסט שלעכט. אבער וואס מיינט דאס בכלל? ממה נפשך, טאמער האט אנטיסעמיטיזם עפעס ריכטיגע טענות קעגן אידן, נישט קיין חילוק וואס די טענה איז, זאל זיין אז מען האט געהרגט ישו אדער אז מען האט געהרג'ט אראבער, העלפט גארנישט שרייען אויף דעם אנטיסעמיט, מען דארף זיך מתייחס זיין צו די טענות. טאמער איז דא א איד וואס ווערט משוכנע פון די טענות פון א נאצי ווי שלעכט די אידען זענען, איז דאס וואס דו רופסט עם אן אנטיסעמיט נישט מעלה און נישט מוריד, די טענה דאס איז די נושא. און עם צו ענטפערן דארפסטו זיך מתייחס זיין צו די טענה.
די איינציגסטע משמעות וואס איך קען זעהן אויף די טענה ביסט אן אנטיסעמיט איז אזא פסיכאלאגישע טענה, אז דער טענה וואס ער שרייט מיינט ער נישט די טענה נאר סתם ער האט אונז פיינט, נניח, אבער גייט זיין טענה נישט אוועק אזוי.

איך בין נישט מסכים מיט אייער קוק ווי כאילו עס איז דא אזא בריה וואס הייסט אנטעסימיטיזם וואס איז דער זעלבער בריה ווי איינער האט פיינט א איד. עס זענען דא קריסטען וואס האבען פיינט אידן פאר רעליגיעזע סיבות מוסלמעינער וואס האבען פיינט פאר אנדערע רעליגיעזע סיבות נאציס וואס האבען פיינט פאר קולטורישע סיבות סתם מענטשען וואס זענען ברויגז אז די אידען בויען נישט שיינע הייזער און מאנסי, וכו' וכו'. עס צו מאכען פאר אזא מין כלל און נאכדעם ברענגען ראיות נו דא איז דאך נישט דא דער סיבה מוז זיין דער סיבה איז אנדערש. לא קשיא הא לן והא להו.

2. ווען איך זאג אז נאציאנאל סאציאליזם מיט ציוניזם האבען א קשר מיין איך אוודאי נישט סימפליסטיש אז דו זאלסט שרייען אז זיי זענען דאך אנדערש. נו אוודאי. אבער אז דו וועסט ליינען די אידיאלאגיעס פון נאציס וועסטו זעהן ווי עס בויט זיך זייער פשוט אויף די יסודות פון עם ארץ אדמה. ביסט גערעכט אמעריקע איז אויך גאנץ נאציאנאליסטיש (עס איז אויך נישט אלעמאל אזוי געווען ואכמ"ל) און טאקע ווען די נאציאנליזם איז זיך מתגבר טוהט אמעריקע פארשידענע עוולות צו אנדערע פעלקער. אפילו דאס וואס זיי האבען נישט גערירט קיין פינגער העלעפען אידען און אנדערע ביים האלאקאוסט קומט אויך פון די שיטה פון אמעריקאנע אייסאלעישיניזם און זעלבסשטענדיגר פאטראאטיזם. אמת די אמעריקאנער שארפע רעכט נוצען רעטאריק וואס איז זייער ענליך צו נאציזם.

מען דארף פארשטיין אז נאציזם האט געפירט צו געוויסע יוצא מן הכלל'דיגע אקטן, דאך איז עס נישט יוצא מן הכלל אין קאנטעקסט פון די וועלט. דאס דארף דינען אן אזהרה ווי מען קומט אן נישט צו מאכען נאציזם פאר אזא מיסטישע רוע א יוצא מן הכלל וואס מען נוצט נאר צו לעיבעלן אנדערע מיט אן פארשטיין די שרשים און רעיונות וואס פירען צו דעם. (וזה אריכות גדול שאכ"מ).

איך בין נישט מסכים צו רופען נאציזם א סארט הומאניזם, וויבאלד הומאניזם דארף צו מעריך זיין יעדער מענטש אלץ מענטש און נאציזם איז דווקא חולק אויף דעם ער קוקט דאס אן אזא לינקע ליבעראלע קאנספיראציע וואס איז גורם אפצושוואכען די מוצלחים לטובת די שוואכערע. אויב עפעס איז נאציזם א סארט סוציאל דארוויניזם, וואס איז טאקע געווען מער נפוץ בימים ההם אויך אין אנדערע ערטער, און די היסטאריע פון נאציזם האט געטוהן אסאך דאס צו מאכען א פסול'ע אידיאלגיע. אבער טאמער ווילסטו עס מגדיר זיין אלץ הומאניזם מכוח דעם וואס ער גלייבט אז דער מענטש איז דער תכלית און נאר עם דארף מען דינען און טענה'ן אז דאס איז א פראבלאמאטישע געדאנק מכח דעם, האב איך נישט קיין פראבלעם. מ'קען מאכען א שמועס וועגן דעם. איך ווער נישט דערשראקען פאר דער לעיבל הומאניזם=נאציזם.

3. אוודאי קענסטו אלעס טרעפן אין תנ"ך, די שאלה איז פארוואס מען זוכט דאס דארט. איך האב נאר מקשר געווען זאכען אין א געוויסער קאנטעקסט אוודאי איז דא נאך פרטים און הקשרים וואס קומען אין באטראכט. אמת אידען האפן שוין לאנג אויף ארץ ישראל, אבער נישט אויף די פאליטישע ציוניסטישע אופן. אמת אידען זענען געווארען די באנקירער מצד ההכרח אויך, אבער דאס גופא איז א חלק פון דעם וואס זיי זענען נישט געווארען, מרצונם און מרצון הגוים, א חלק פון די געזעהלשאפט. אמת סאציאליזם איז פונקט אזוי אינטערנאציאנאל ווי קאפיטאליזם, און אט טאקע מושך געוווען אסאך אידען אויך. (היטלער האט געקענט בנשימה אחת שרייען אויף די אידן ווי זיי פארפירען מיט קאפיטאליזם און מיט סאציאליזם..) אבער סאציאליזם קומט אלץ א תגובה צו דער גלאבילאזאציע וואס קאפיטאליזם האט געמאכט.

4. דיין טענה אז די רעכט אין מדינת ישראל קומט מער פון יהדות המזרח איז אן אינטרעסאנטער חידוש. עס איז אבער נישט פונקט אזוי. אפשר היינט איז מער אזוי נאכדעם וואס רוב אשכנזים זענען געפארען לינק.. אבער די שרשים פון די ביידע צדדים קומט פון אייראפע. נאר די ספרדישע האבען זיך אביסעלע שפעטער ארויפגעכאפט צו דו ציוניסטישער באן.. האלטן זיי נאך א פריערדיגע שלב.

וואס וועט טאקע זיין ווייסט איין גאט.. איך האב נאר ארויסגעברענגט דער קאנפליקט ווי איך קען עס פארשטיין.

איך האף דאס מאכט קלארער אביסעל וואס איך האב געזאגט, די אנדערע הערות איז אוודאי דא נאך אסאך פרטים און צדדים שיש לחקור.

[פלאוויוס]

א דאנק פאר די שיינע באמערקונגען. איך וועל מיך באציען צו יעדן פונקט באזונדער לויט די נומערן וואס דו האסט געשטעלט:

1)

אנטיסעמיטיזם איז נישט מער ווי א לעיבעל, די שאלה איז וואס מען מיינט מיט דעם. ווען דו שרייסט אויף איינער דו ביסט אן אנטיסעמיט, ביסטו עם נאר מקשר מיט א ווארט וואס הייסט שלעכט. אבער וואס מיינט דאס בכלל? ממה נפשך, טאמער האט אנטיסעמיטיזם עפעס ריכטיגע טענות קעגן אידן, נישט קיין חילוק וואס די טענה איז, זאל זיין אז מען האט געהרגט ישו אדער אז מען האט געהרג'ט אראבער, העלפט גארנישט שרייען אויף דעם אנטיסעמיט, מען דארף זיך מתייחס זיין צו די טענות.

"אנטיסעמיטיזם" איז א שלעכט ווארט נאר פונעם אידישן/ליבעראלן שטאנדפונקט, פונקט ווי "ראסיזם" איז א מיאוס ווארט נאר פונעם ליבעראלן שטאנדפונקט. פאקטיש איז דער טערמין ערפינדן געווארן דורך די דייטשן, כדי צו ערקלערן אז די שנאה קעגן איד איז אנגעבליך א מציאות פאר זיך, וואס איז באזירט אויף זייער סעמיטישן אפשטאם. דער ציל פון אוועקשטעלן דעם טערמין איז אודאי געווען א רשעות'דיגער, כדי צו געבן פאר דעם אידן-האס א פסעוודא-וויסנשאפטליכע באזע. אידן האבן למעשה אויך אנגענומען דעם טערמין, מיט א פארקערטן ציל, צו קענען דעפינירן אומראציאנאלע (אדער אומפראפארציאנעלע) שנאה קעגן אידן, וואס זיי האבן געגלייבט אז ס'איז בנמצא.

טאמער איז דא א איד וואס ווערט משוכנע פון די טענות פון א נאצי ווי שלעכט די אידען זענען, איז דאס וואס דו רופסט עם אן אנטיסעמיט נישט מעלה און נישט מוריד, די טענה דאס איז די נושא. און עם צו ענטפערן דארפסטו זיך מתייחס זיין צו די טענה.

מיט דעם האב איך נישט מחולק געווען. ווי געזאגט איז עס נאר מעלה ומוריד דעמאלט ווען א צווייטער ברענגט אויף די טענה אז "וויבאלד אזויפיל גויים האלטן קעגן אידן איז א ראיה אז ס'איז דא עפעס הינטער דעם", ווי גלייך דאס אליין מוז זיין א באווייז. אויך קען עס דינען צו ערקלערן די אומפראפארץ פון דער שנאה קעגן דער טענה.

אבער אנרופן א צווייטן מיט'ן נאמען אנטיסעמיט בשעת א ויכוח? דאס זיכער נישט. ס'איז נאר אן ענין פאר אידן צווישן זיך, ווען מ'וויל פארשטיין פארשידענע אספעקטן פון דער אידן-פראגע. קיינמאל דארף עס נישט געווארפן ווערן דירעקט צום "אנטיסעמיט" בשעת א ויכוח. מ'דארף בכלל נעמען אין באטראכט אז ווען איינער ברענגט אויף אזויגערופענע "אנטיסעמיטישע טענות" מוז נאכנישט זיין אז ער איז אליין געטריבן פון שנאה, ווייל מענטשן זענען בסך הכל לייכטע צילן פון פראפאגאנדע און על פי רוב מיינען זיי נישט קיין שלעכט. (היטלער האט פארגעלייגט א פארמולע אינעם "מיין קאמף" וויאזוי ס'דארף צוגיין די אינדאקטרינאציע פון אנטיסעמיטיזם פאר די מאסן, אויף א גאנץ פשטות'דיגן אומאינטעליגענטן אופן, דורך דער שיטה פון פארשפרייטן פאמפלעטן מיט גרויסע אותיות, א.ד.ג.)

איך בין נישט מסכים מיט אייער קוק ווי כאילו עס איז דא אזא בריה וואס הייסט אנטעסימיטיזם וואס איז דער זעלבער בריה ווי איינער האט פיינט א איד. עס זענען דא קריסטען וואס האבען פיינט אידן פאר רעליגיעזע סיבות מוסלמעינער וואס האבען פיינט פאר אנדערע רעליגיעזע סיבות נאציס וואס האבען פיינט פאר קולטורישע סיבות סתם מענטשען וואס זענען ברויגז אז די אידען בויען נישט שיינע הייזער און מאנסי, וכו' וכו'. עס צו מאכען פאר אזא מין כלל און נאכדעם ברענגען ראיות נו דא איז דאך נישט דא דער סיבה מוז זיין דער סיבה איז אנדערש. לא קשיא הא לן והא להו.

א לייב און א טיגער זענען נישט די זעלבע, אבער זיי געהערן ביידע צו דער קאץ-משפחה. ווען מ'רעדט פון אנטיסעמיטיזם מיינט מען נישט צו זאגן אז ס'איז פארהאן אזא מיסטישע בריה וואס רופט זיך אנטיסעמיטיזם, נאר דאס איז א געוויסע קאטעגאריע וואס פרעטענדירט אריינצונעמען אלע פארשידענע אידן-האסן, בעיקר אין די אייראפעישע גלגולים, אונטער איין שירעם, כדי אנצודייטן אז טראץ זייער פארשידנקייט איז דא עפעס אייגנארטיג וואס איז געמיינזאם צווישן זיי. די געמיינזאמקייט איז נישט בהכרח אין די טענות וואס זיי ברענגען אויף, נאר אין דער שארפקייט און דער כאראקטער פון דער שנאה (צו דעמאניזירן אידן און/אדער רופן צו זייער חורבן אויפ'ן סמך פון די טענות).

ווען דער סכסוך צווישן אידן-גויים ברעכט אויס אין זייער א לאקאלן פארנעם, ווי למשל אין מאנסי, קען עס אויף קיין פאל נישט האבן קיין שייכות מיט'ן שירעם-טערמין "אנטיסעמיטיזם" כל זמן ס'בלייבט לאקאל. ווען מ'רעדט פון ישראלים און פאלעסטינער איז אויך קאמפליצירט צו ניצן דעם טערמין "אנטיסעמיטיזם" ווייל ס'איז לכל הפחות פון אנהייב געווען א לאקאלער ענין, (העכסטנס קען מען זאגן אז די פאלעסטינער האבן אנגענומען "אנטיסעמיטישע" טענדענצן קעגן יעדן איד, נישט נאר קעגן ישראלים, א דאנק דעם סכסוך... און דאס הייסט אז זיי ניצן בסך הכל אויס דעם מציאות פון אנטיסעמיטיזם לטובתם, דורכ'ן מיטזינגען די זעלבע לידער ווי אלע קעגן "דעם אינטערנאציאנאלן איד"), ווען מ'רעדט אבער וועגן דרויסנדיגער אויסשליסליכער שטיצע פאר פאלעסטינע קען זיכער זיין אז טראדיציאנעלער אנטיסעמיטיזם זאל שפילן א ראלע אין דעם. למשל אויב די אייראפעישע ארגאניזאציעס גיסן אריין אוצרות אין די פאלעסטינער קאסעס אין יש"ע, אבער קימערן זיך ווייניג וועגן די פאלעסטינער פליטים וואס געפינען זיך אין ירדן, קען דאס זיין א פונקציע פון אנטיסעמיטיזם.

די סיבה פארוואס אידן האבן אנגענומען אזא שירעם-טערמין ווי אנטיסעמיטיזם איז פשוט וויבאלד די געשיכטע פון אידן-האס איז צו אייביג און צו אוניווערסאל. ס'האט זיך אנגעהויבן אין די צייטן פונעם צווייטן בית-המקדש (טייל האלטן אז נאך פריער – די פסוקים אין מגילת אסתר שטימען גראדע מיט קלאסישן אנטיסעמיטיזם) און ס'האט אנגעהאלטן מיט א שטענדיגקייט, דור נאך דור, אין לאנד נאך לאנד, אין פארשידענע פארמען. פריער האבן דאס אידן באטראכט ווי א שנאה קעגן דער אידישער תורה (למה נקרא שמה סיני וכו') אבער נאך דער עמאנציפאציע, אין ליכט פון דעם מאדערנעם אנטיסעמיטיזם, האבן אידן אנגענומען אז ס'איז טיפער פון דעם.

דאס הייסט נישט אז אנטיסעמיטיזם איז א מיסטישע זאך, ווי דערמאנט פריער, נאר וויבאלד אידן געניסן אין אלגעמיין פון א העכערער ראטע פון עמאציאנען מצד דער ארומיגער וועלט כלפי זיי, איז דאס א פרואוו צו דעפינירן אט דער אומגעווענליכער כאראקטער וואס אידן באגעגענען כסדר. דער באגריף קומט נישט אפ'פטר'ן דעם איד פון באטראכטן סיי וועלכע טענה ס'ווערט אויפגעברענגט קעגן אים, נאר דאס העלפט אים מאכן ארדענונג אין זיין היסטאריע. איך מיין אז דאס איז וויכטיג צו אנערקענען (ס'האט מיר געדויערט אפאר יאר ביז כ'האב מיך געבויגן צו דעם), אבער דו קענסט אודאי האלטן אנדערש.

איך לעב נישט חלילה מיט דעם דמיון ווי גלייך "די גאנצע וועלט איז קעגן אונז", ווייל דאס איז נישט נאר א פאנטאזיע, נאר אויך זייער א שעדליכע מחשבה. ס'איז נאר אויף אזויפיל אז איך בין גרייט צו אנערקענען אז די שנאה וואס עקזיסטירט קעגן אידן האט אין זיך עפעס אייגנארטיג וואס איז ברייטער און טיפער פון דעם וואס אידן פירן אויס אינעם יעצטיגן מאמענט, אזוי אז וויפיל זיי זאלן נישט פרובירן וועט דאך שטענדיג בלייבן מער ווייניגער די זעלבע מאס שנאה און ליבשאפט קעגן זיי.

2)

ווען איך זאג אז נאציאנאל סאציאליזם מיט ציוניזם האבען א קשר מיין איך אוודאי נישט סימפליסטיש אז דו זאלסט שרייען אז זיי זענען דאך אנדערש. נו אוודאי. אבער אז דו וועסט ליינען די אידיאלאגיעס פון נאציס וועסטו זעהן ווי עס בויט זיך זייער פשוט אויף די יסודות פון עם ארץ אדמה. ביסט גערעכט אמעריקע איז אויך גאנץ נאציאנאליסטיש (עס איז אויך נישט אלעמאל אזוי געווען ואכמ"ל) און טאקע ווען די נאציאנליזם איז זיך מתגבר טוהט אמעריקע פארשידענע עוולות צו אנדערע פעלקער. אפילו דאס וואס זיי האבען נישט גערירט קיין פינגער העלעפען אידען און אנדערע ביים האלאקאוסט קומט אויך פון די שיטה פון אמעריקאנע אייסאלעישיניזם און זעלבסשטענדיגר פאטראאטיזם. אמת די אמעריקאנער שארפע רעכט נוצען רעטאריק וואס איז זייער ענליך צו נאציזם.

גוט, איך בין ווייטער נישט מסכים מיט דיר. נאציאנאליזם איז געווען א וויכטיגער באשטאנדטייל פון נאציזם, אבער אירע גוטע מעשים זענען געווען צו פארדאנקען איר סיסטעמאטישע אידעאלאגיע ארום און ארום. אויב ווילסטו אנווייזן אויף די סכנות פון נאציאנאליזם קענסטו אנווייזן אויף די הונדערטער טויזנטער מוסולמענער וואס זענען פארטריבן געווארן פון בולגאריע, מיליאנען דייטשן וואס זענען פארטריבן געווארן פון מזרח אייראפע נאכ'ן וועלטסקריג, און די שווערע מיליאנען וואס זענען פארטריבן געווארן אדער אומגעקומען אין די יארן ווען פעלקער האבן זיך דערוועקט צום נאציאנאליזם (דער ישראל-פאלעסטינער סכסוך איז אודאי א ברעקעלע אין דעם ים פון געוואלדטאטן אין נאמען פון נאציאנאליזם). ובכן איז אמת אז נאציאנאליזם באהאלט אין זיך רוחניות'דיגע סכנות, און יעדעס פאלק וואס קימערט זיך מיט איר רוחניות מוז אכטונג געבן אויף דעם, אבער נאציזם בלייבט נאך אלץ גאנץ א באזונדערער ענין.

אמעריקע איז, לפי מיטב ידיעתי, יא געווען שטענדיג פאטריאטיש, און יעדנפאלס נאך מער ווי היינט, אבער ס'האט נישט באמת צו אונזער שמועס. 'אייסאלעישעניזם' האט נישט צו טון מיט פאטריאטיזם, און דאס איז ווידער א באזונדערער שמועס.

איך בין נישט מסכים צו רופען נאציזם א סארט הומאניזם, וויבאלד הומאניזם דארף צו מעריך זיין יעדער מענטש אלץ מענטש און נאציזם איז דווקא חולק אויף דעם ער קוקט דאס אן אזא לינקע ליבעראלע קאנספיראציע וואס איז גורם אפצושוואכען די מוצלחים לטובת די שוואכערע. אויב עפעס איז נאציזם א סארט סוציאל דארוויניזם, וואס איז טאקע געווען מער נפוץ בימים ההם אויך אין אנדערע ערטער, און די היסטאריע פון נאציזם האט געטוהן אסאך דאס צו מאכען א פסול'ע אידיאלגיע. אבער טאמער ווילסטו עס מגדיר זיין אלץ הומאניזם מכוח דעם וואס ער גלייבט אז דער מענטש איז דער תכלית און נאר עם דארף מען דינען און טענה'ן אז דאס איז א פראבלאמאטישע געדאנק מכח דעם, האב איך נישט קיין פראבלעם. מ'קען מאכען א שמועס וועגן דעם. איך ווער נישט דערשראקען פאר דער לעיבל הומאניזם=נאציזם.

איך האב נישט געמיינט אפצו'פסל'ען הומאניזם, און אודאי האב איך נישט געוואלט זאגן הומאניזם = נאציזם. פארקערט, כ'האב נאר געוואלט ווייזן אז ווען מ'וויל עפעס פארגלייכן צו נאציזם דארף מען נעמען אין באטראכט אלע זיינע באשטאנדטיילן. סאציאל-דארוויניזם האט טאקע געלייגט די יסודות צום נאציזם, אבער נאציזם איז נאך געגאנגען א טריט ווייטער מיט'ן ארויסהייבן דעם מענטש און אים פארהייליגן איבער אלעס. די פארגעטערונג פון דער מענטשליכער קערפער, ווי אויך זיין קונסט, איז געווען א צענטראלער קאמפאנענט אין נאציזם.

הומאניזם אינעם ליבעראלן פארעם איז באטראכט געווארן ווי א לינקע קאנספיראציע, צוליב דעם וואס עס רעכנט זיך מיט די יחידים אויפ'ן פרייז פונעם קאלעקטיוו. נאציזם האט געהאפט צו ברענגען דעם מענטש צו א פונקט אין היסטאריע ווען מ'וועט דערגרייכן דעם "אויבער-מענטש" וואס דאס איז דאך דער תכלית פון דער גאנצער מענטשהייט.

3)

אמת אידען האפן שוין לאנג אויף ארץ ישראל, אבער נישט אויף די פאליטישע ציוניסטישע אופן.

אויף דעם האב איך דאך געזאגט אז ס'איז די זעלבע באן, דער זעלבער ציל, מיט א נייעם מאטאר. מ'האט געווארט אויף א משיח, און משיח איז געקומען אין א מאדערנעם מאנטל. (כ'רעד נישט יעצט פון א טעאלאגישן שטאנדפונקט, נאר איך מיין פונעם היסטארישן סאציאלן קוקווינקל.)

אמת אידען זענען געווארען די באנקירער מצד ההכרח אויך, אבער דאס גופא איז א חלק פון דעם וואס זיי זענען נישט געווארען, מרצונם און מרצון הגוים, א חלק פון די געזעהלשאפט.

אין דעם בין איך מסכים מיט דיר. כ'האב נאר געמיינט צו זאגן אז נישט עפעס אן אידעאליזם האט געטריבן דעם איד צו האנדלען מיט וואס ער האט געהאנדלט, נאר דער מציאות פון זיין לעבן.

היטלער האט געקענט בנשימה אחת שרייען אויף די אידן ווי זיי פארפירען מיט קאפיטאליזם און מיט סאציאליזם..

קאפיטאליזם האט נישט באמת געשטערט פאר היטלער, ווייל דאס איז נישט קיין סתירה צו נאציאנאליזם אדער פאשיזם (פארקערט, קאפיטאליזם האט א געוויסע ענליכקייט צו דעם פרינציפ פון "סורווייוועל אף די פיטעסט" – ווייל נישט יעדער האט אייניגע פעאיגקייטן צו דערגרייכן צום שפיץ פונעם לייטער). ווייס איך נישט צי איך האב נישט ריכטיג ארויס דאס בילד אדער דו. דער נאמען "נאציאנאל-סאציאליסטן" פון דער נאצישער באוועגונג האט אפשר אנגעדייט אויף סאציאל-דארוויניזם, אבער בשום אופן נישט אויף א סאציאליסטישער עקאנאמישער סיסטעם.

וואס יא, היטלער האט געקענט שרייען אויף אידן בנשימה אחת אז זיי פארפירן מיט ליבעראלער דעמאקראטיע און מיט סאציאליזם. און ס'איז טאקע אמת אז אידן זענען געווען אויף ביידע זייטן, צוליב די זעלבע אוניווערסאליסטישע טענדענצן.

אבער סאציאליזם קומט אלץ א תגובה צו דער גלאבילאזאציע וואס קאפיטאליזם האט געמאכט

סאציאליזם איז נישט אנטי-גלאבאליזאציע, און קאפיטאליזם איז נישט בהכרח פרא-גלאבאליזאציע (נאר אויף אזויפיל אז ס'זאלן זיין אפענע וועגן צווישן מדינות כדי צו קענען האנדלען פריי). סאציאליזם איז געקומען היילן די וועלט פון דער מחלה וואס רופט זיך "קלאסן-פארשידנקייט" וואס האט עקזיסטירט זייט דעם אנהויב פון מענטשליכער ציוויליזאציע און דער קאפיטאליזם האט עס אנגעבליך פארשארפט. (פונעם היינטיגן שטאנדפונקט קען מען גראדע זאגן אז קאפיטאליזם האט אפגעשוואכט קלאסן-פארשידנקייט, אבער דאס איז שוין א שמועס פאר זיך.)

4)

דיין טענה אז די רעכט אין מדינת ישראל קומט מער פון יהדות המזרח איז אן אינטרעסאנטער חידוש. עס איז אבער נישט פונקט אזוי. אפשר היינט איז מער אזוי נאכדעם וואס רוב אשכנזים זענען געפארען לינק.. אבער די שרשים פון די ביידע צדדים קומט פון אייראפע. נאר די ספרדישע האבען זיך אביסעלע שפעטער ארויפגעכאפט צו דו ציוניסטישער באן.. האלטן זיי נאך א פריערדיגע שלב.

כ'ווייס נישט צי רוב אשכנזים זענען געפארן לינקס, אפשר מיינסטו רוב סעקולערע אשכניזם פונעם פריערדיגן דור, וואס זייערע אייניקלעך זענען היינט אן עליטיסטישע מינאריטעט וואס קאנצענטרירט זיך בעיקר אין תל אביב (פאסט ציוניסטן אין גרויסן טייל). יהדות המזרח האט זיך נישט שפעטער ארויפגעכאפט אויף דער ציוניסטישער באן. פארקערט, זיי זענען קיינמאל נישט געווען דערגעגן, און אודאי האבן נישט עקזיסטירט קיין לינקע מיינונגען צווישן זיי (אינעם גרעסטן טייל), פונקט ווי ס'עקזיסטירט נישט כמעט צווישן די אראבער. (קעגן די אראבער איז געווענליך נישטא קיין טענה, וויבאלד די אוניווערסאלע סטאנדארטן ווערן ערווארטעט נאר פון מערב פעלקער, און דאס אליין שאפט אן אומגלייכקייט ווען מ'קומט אפמעסטן די "פארברעכנס" פון ישראלים קעגן די פארברעכנס פון פאלעסטינער.)

די טיפע השפעות וואס די אייראפעישע ציוויליאזציע האט איבערגעלאזט אויף אידן אין די לעצטע פאר הונדערט יאר פון דער עמאנציפאציע ווערן צוביסלעך אפגעשאקלט אין דעם אלגעמיינעם ישראל'ישן עטאס, אנגעהויבן מיט דעם רעליגיעזן רענעסאנס פון די זיבעציגער יארן וואס העכערט זיך כסדר, און געענדיגט ביי דעם רענעסאנס פון די עדות המזרח, וועלכע זענען ביז לעצטנס געווען אונטערדרוקט פון דער אשכנז'ישער עליטע, אבער זיי האבן ענדליך אנגעהויבן ארויסקומען "פון באקס", נאכדעם וואס די נייע רעליגיעזע סביבה אקצעפטירט סאך מער די ירושות פונעם מזרח. אויב אין די אכציגער האט א געוויסער זשאנער פון ראק דאמינירט די מוזיק, איז עס היינט אריבער כמעט אינגאנצן צו אראבישע מזרח-סטיל מוזיק. און אויב האט מען זיך מיט דרייסיג יאר צוריק געשעמט צו גלייבן אין אמונות טפלות, איז עס היינט שוין געווארן א פאפולערע קולטור אין ארץ-ישראל.

דאס וואס דו זאגסט אז ספרדים זענען שפעטער ארויף אויף דער ציוניסטישער באן, מיינסטו מסתמא צו זאגן אז זיי זענען שפעט אריין אין דער פירערשאפט פונעם לאנד. צו דעם האט טאקע גענומען צייט. צי די נייע קולטורעלע טראנספארמאציעס וועלן מאכן גרינגער אדער שווערער פאר א שלום אינעם עתיד איז א שמועס פאר זיך. בכל אופן וואלט איך זייער געוואלט זען א ספרד'ישן ראש ממשלה אויפ'ן בענקל וואס קען רעדן אראביש און פארשטייט די אינערליכע פסיכיק פון דעם שכן קעגנאיבער. ס'וועט זיכער קומען אמאל דער טאג פון "וגר זאב עם כבש", אבער ביי אידן איז דאס שטענדיג געווען אן אוטאפיע אויף לעתיד לבוא, און מיר ווייסן דאך אז מ'טאר נישט דוחה זיין את הקץ...

פארשטייט זיך, איך מיין דאס נאר אלס ווערטל. שלום דארף זיין אויפ'ן סאמע אויבן-אן פון אונזער סדר-היום, אבער איך גלייב נישט אז די לינקע וועלן דאס ברענגען. זיי האבן זייער א פארקרומטן אולטרא-אידעאליסטישן בליק אויף די אראבער, און זיי האבן בכלל נישט ארויס דעם אמת'ן פארנעם פונעם קאנפליקט. אויב די אייראפעער (אריינגערעכנט א צאל אשכנז'ישע אידן) וואלטן נישט געמאכט די סיטואציע ערגער וואלט איך געגלייבט אז די רעכטע וועלן איין טאג פירן צו א שלום אפמאך מיט די אראבער.

נאכאמאל א דאנק דיר לעיקוואד פאר די הערות. ס'איז א מחיה דאס דורכצושמועסן מיט דיר!

[[NAMELESS]]

איך מוז מודה זיין אז דער.אשכול איז טיפע סחורה אין אנכי בער ולא איש האב נישט פארשטאנען יעדעס ווארט ממש, אבער דאך וועל איך ליפטערען מיינע געדאנקען בענין,

א, אין דער פתיחה פונעם אשכול פרובירט [tag]פלאוויוס[/tag] אויפציווייזן אז אין די היינטיגע מאדערנע טענות אנטקעגן כלל ישראל ליגט פארשטעקט שפירן פין די אלע אלטע אנטיסעמיטישע טענות לאורך הדורות, אין ער דעפענירט דאס אלץ 'אנטי קולטוריזים', לויט ווי איך פארשטיי באציט ער זיך צו די טענות בנוגע די מדנ''י קאנפליקט, איך כאפ נאר נישט צו וועלכע טענות מען קען זיך באציען מיט א הגדרה פין אנטי קולטוריזים

ב, בנוגע די אנטיסעמיטיזים פראגע, לכאורה כמעט אלע פעלער פין שנאה פין איינער קעגן דעם צווייטן מוז קימן מיט עפעס א סארט הסבר וואס יענער איז אנדערש פין מיר אז נישט איז ער דאך פונקט ווי מיר מילא וויאזוי קען איך עם פיינט האבן, עס איז לכאורה נישט במציאות אזא מושג ווי שנאת חינם, מוז זיין עפעס א דעפעניציע וואס ייענער איז אנדערש אין דאס ווערט די סיבה פונעם שנאה, אזוי איז ביי אנטיסעמיטיזים יעדער שונא ישראל האט עפעס א נקודה פונעם כלל ישראל וואס דאס קען ער נישט דערליידן , אין דאס איז מיטגעוואקסן מיט די פארשריט פין.דער וועלט אין דער מיטלאלטער איז געווען גענוג א סיבה דאס אז ער איז אנדערש א אנדערע רעליגיע וכדו' שפעטער איז מען אויפגעקימן מיט מער פארגעשריטענע טענות אז אידן קאנספערירן צי פארכאפן די גאנצע וועלט מאכט, אין נאכשפעטער האט מען זיך באניצט מיט כמעט סייענטיפישע טעאריעס אז דער איד איז א 'אונטערמענטש', אין היינט ציטאגס קען מען דאס פארפעקדזען אין שיינע פאליטישע דיפלאמאטישע רעפינג פעיפער, דער פראבלעם מיט די אלע סיבות איז אז עס איז נישט קיין אמת'ע סיבות אין זאל זיך עס טרעפן ביי נישט אידן וואלט ער עם נישט פיינט געהאט דערפאר אלא מאי די שנאה איז עפעס צו דער איד בפרטיות, דאס דעפענירט זיך אלץ אנטיסעמיטיזים,

ג, לגבי דער אמת'ע שורש פונעם אנטיסעמיטיזים האלט איך אז עכ''פ א גרויס חלק קען מען זייער פשוט פארשטיין, עס איז גאר א אפטע ערשיינונג אז ווען א מינאריטעט זיצט בתוך א אנדערע מאאריטעט באפעלקערונג וועט זיך אנטוויקלען שנאה געפילן פינעם מאאריטעט צום מינארעטי דער גורם דערצו איז עטליכע סיבות, ווען עס גייט גוט פאר'ן מעדזארעטי אין די מינארעטי וויל אויך הנאה האבן וואקסט אימפארגינירישקייט געפילן, ווען עס גייט שלעכט איז דער מינארעטי זייער א גיטע ציל אנציהענגען די שולד, (אין נאכדערצו ווי דער מעדזארעטי קען באמת אנהענגען זיינע ליידן אינעם מינארעטי אזויווי עס האט פאסירט מיט די אידן אין די פויערען איז עס זיכער א געלונגענע רעצעפט פאר שנאה,) אין אוודאי ווען עס גייט גיט פאר די מינארעטי ער איז מצליח בממון ובחכמה וועט דאס אוודאי אויסשטעכען די אויגן אין אימפאמיידבאר ברענגען מחשבות אז אלע זיערע גוטס שלעפען זיי ארויס פון אונז,
ובכן דער איד איז פאר די לעצטע 2000 יאר געווען א מינארעטי צווישן אנדערע איז לכאורה גאנץ מובן ווי ער האט באוויזן ארויף ציציען אויף.זיך אזא שנאה

[פרייוויליג]

די ארטיקל פונעם פות"ה איז באגאבט, אבער עס איז שווער צו כאפן פון אנפאנג אז עס איז געשריבן געווארן דבר מתוך דבר.

[זוכער]

אין פרשת בלק שטייט אזוי:
ויגר מואב מפני בני ישראל
ויקץ מואב...

ויקץ איז פארבינדן מיט ויגר און ווייס-ווערסע.

אויב דאס אידישע פאלק וואלטן געווען לוזערס און שלימזלך, וואלט מען זיי נישט פיינט געהאט. פינקט ווי קיינער האט נישט קיין שנאה צו א לעמעלע, נאר א שלאנג האט מען פיינט, ווייל ער איז א סכנה!

אידן, זענען אין קאנטראסט צו אלע לענדער און פעלקער - געווען קלוגער און מער געלערנט און דאס האט געברענגט זייער שנאה עד היום הזה. וואלטן די אידן געווען ווי די מאנגאלן, ספאניאלן, ניגעריער, אדער לאטינאס וואלט זיי קיינער נישט פיינט געהאט. מ'האט פיינט א סוקסעס.

סוקסעס ברענגט שנאה! נקוט כללא זה בידך!

[פרייוויליג]

קענסט אפשר מסביר זיין וואס האט זיי אויסגעפעלט צו הרגנען דער קריסטליכער גאט?

ממש א גאוינישע קשיא, נאכדערצו מענין לענין.

[פלאוויוס]

אויב דאס אידישע פאלק וואלטן געווען לוזערס און שלימזלך, וואלט מען זיי נישט פיינט געהאט. פינקט ווי קיינער האט נישט קיין שנאה צו א לעמעלע, נאר א שלאנג האט מען פיינט, ווייל ער איז א סכנה!

אידן, זענען אין קאנטראסט צו אלע לענדער און פעלקער - געווען קלוגער און מער געלערנט און דאס האט געברענגט זייער שנאה עד היום הזה. וואלטן די אידן געווען ווי די מאנגאלן, ספאניאלן, ניגעריער, אדער לאטינאס וואלט זיי קיינער נישט פיינט געהאט. מ'האט פיינט א סוקסעס.

סוקסעס ברענגט שנאה! נקוט כללא זה בידך!

1) אין וואס באשטייט די אידישע סוקסעס מער ווי למשל די כינעזער, יאפאנעזער, אדער די דייטשן, וכו'?

2) מהיכי תיתי אז מ'האט נאר פיינט שלענג, און נישט קיין לעמעלעך?

3) מהיכי תיתי אז די מאנגאלן, ספאניאלן און ניגעריער זענען לוזערס? און מהיכי תיתי אז מ'האט זיי נישט פיינט?