וויסענשאפט שמיסענשאפט, אן אנדערע בליק,

[[NAMELESS]]

גרויסע נייעס, א ניי געטראפענע חלק פונעם ירושלמי פובליצירט געווארן דורך שלמה יהודה פרידלענדער -אלגאזי ס''ט איז אקצעפירט געווארן פאר א הסכמה דורך עטליכע גאוני הזמן,

א העכסט געווענליכע געשעעניש נישט אזוי? דער איינציגער אויסנאם איז אז דער פובליצירער האט זיך צוגעטשעפעט א פיקטיווע נאמען,אין איז בכלל נישט קיין ספרדי (זיכער נישט קיין טהור), נאך א קלייניקייט אז דער ספר איז בכלל נישט קיין נייע חלק ירושלמי אין ניטאמאל נאכגעשריבן פון א אלטע כתב יד, נאר פאבריצירט געווארן דורך א פיפיגער שווינדלער וואס האט דאס צוזאמגעשטעלט פון אנדערע חלקים פונעם ירושלמי און פונעם בבלי, אין מוסיף געווען כיד הדמיון טובה עליו באשפריצט מיט הויעכע תלמודישע טערמינען אבער איבערלאזענדיג פולע אומראציאנאלע טעותים,

נאכן פרודוצירן דעם 'ירושלמי אויף קדשים ' האט פריעלענדער ציגעלייגט דעם נאמען פין זיין ברודער אין אומעקזעסטירענדיגע בעלים אויפ'ן כת''י, אין האט עס אפגעשיקט צי פרעסטידזפולע רבנים פונעם דור, וואס האבן עס אקצעפירט פאר א הסכמה,
די פאקט אז רבני הדור האבן אנגענימן א געפעלטשטן כתב יד צי געבן א הסכמה איז א ביטערע וויץ, אבער דאס ווייזט אויף א טיפערע פראבלעם מיט ספרים וואס ווערן פובליצירט אין דעם נאמען פין תורה,

דאס איז נישט דער ערשטע מאל וואס דער תורה'דיגע ציבור איז געפאלן א קרבן פאר א זייפן , אין איין אינצידענט האט א באקאנטע רב'ס א זין אפגעשריבן א גאנצער קובץ תשובות אינטערען נאמען בשמים ראש, אין עס באצייכענט אז עס געשריבן געווארן דורכ'ן רא''ש, אין גרויסע רבני הדור האבן עס אנגענימען אלץ אוטענטיש אין זיך סומך געווען דערויף כאחד הראשונים, אין אפילו נאכגעברענגט פון דער פירוש וואס דער זייפן האט ציגעלייגט אין אריינגעשטיפט זינלאזע כפירה רייד,
מיט עטליכע יאר צוריק האט א ארץ ישראלדיגער מוציא לאור ציזאמגעשטעלט א פלאגיאזירטער, געפעלשטער פירוש על התורה אויפן נאמען פין רבינו אפרים אין ר' סעדיה גאון, צוזאמנעמעדיג אויסצוגען פון ראשונים אין אחרונים וואס ציזאמען האט עס צוגעשטעלט א געמישטע טשולענט אן קיין טעם, אין ער האט דאס ארויסגעגעבן אין די מחברים פונעם תוס' השלם על התורה האבן שוין נאכגעברענגט בלינדערהייט שטיקלעך פין דארט כקבלת תורה מסיני,

אלזא קען מען מער נישט האבן קיין שום ציטרוי אין תורה'דיגע ספרים? נישט ממש...


דיסקלעימער!
די כונה פין די שורות איז ח''ו נישט מערער צי זיין אדער מזלזל זיין אין ספרי קודש, נאר דאס איז געשריבן געווארן אינטער די השפעה פין א ארטיקל אין די וואכעדיגע 'מאמענט ' אינטערען נאמען 'וויסענשאפט שמיסענשאפט' וואס עס האט מיר געשטערט ווי מען שרייבט נארישע ארטיקלן פאר א אומוויסענדע ציבור זיי צו מאכען מער אומוויסענד,

[פישלע העררינג]

זייט לאבין איז אוועק פון מאמענט קויף איך עס מער נישט. ס'וואונדערט מיך וויאזוי פאפיר פארנעמט אזויפיהל לופט.

[סאשי פיש]

אלס איינער וואס האט נישט געליינט די מאמענט קען איך וויסן וואס גייט פאר?

[[NAMELESS]]

אין די מאמענט לויפט די וואך אן ארטיקל וואס ברענגט כאילו ארויס די פראבלעמען מיט די אקעדעמישע סייענס דזורנאלן, ווי ליצים האבן פובליצירט פאלשע שטודיעס, כאילו אנציגעבן א סיבה נישט צו האבן ציטרוי אין די סייענטיפישע וועלט,
אין איך האב פונקט געהאט עטליכע ליידיגע מיניט האב איך ארויסגעברענגט אז די זעלבע פראפאגאנדע קען גענוצט ווערן אנטקעגן די תורה'דיגע וועלט,
עס איז אבער נישט אזוי וויכטיג אין לוינט נישט פארדעם צי קויפן די מאמענט,

[קאצקע ציקער]

זייט לאבין איז אוועק פון מאמענט קויף איך עס מער נישט. ס'וואונדערט מיך וויאזוי פאפיר פארנעמט אזויפיהל לופט.

Btw לאבין שרייבט נאך פון מאל צו מאל.

[טאמבל סאס]

זייט לאבין איז אוועק פון מאמענט קויף איך עס מער נישט.

זיי מסביר ביטע?

[פישלע העררינג]

זייט לאבין איז אוועק פון מאמענט קויף איך עס מער נישט.

זיי מסביר ביטע?

כמעט אלע לעצטיגע ארטיקלן זענען לופט, אומגעצייטיגט, און רוי. לאבין'ס ארטיקלען זענען געווען קוראזשפול, קריעיטיוו, גוט ארטיקיולעיטעד, אינטרעסאנט, ברייט אויסגעשמועסט, און מיט א פולע היקף.

לעצטענס איז ער שוין נישט דארט מער, איז דער מאמענט אין מיינע אויגן נישט מער ווערט די פרייז, און צייט.

[קאצקע ציקער]

ער שרייבט יא פישעלע! יש לך טעות!

[טאמבל סאס]

אה, כ'האב געמיינט ער איז אוועק ווייל צווישן אים און די מכון איז א שווארץ קאץ אדורכגעלאפן.

[לעיקוואד]

די הערה איז אן הערה אבל אם לדין אינו דומה. דער ירושלמי פון פרידלנדער האט געהאט גוטע תורות. די איינציגסטע פראבלעם זיינע איז אז עס איז נישט ירושלמי. וואלט ער עס ארויסגעגעבן בשם חידושי שלמה פרידלנד וואלט עס געווען א שיין ספר. הייסט עס נישט די תורה'דיגע חלק איז דער פראבלעם נאר טאקע די סייענטיפישע חלק, דהיינו ווער האט עס געשריבען אין וועלכע תקופה וכו, און אין דעם האבען טאקע אויך רבנים זיך טועה געווען. נאר עס איז א חילוק פון א תורה'דיגע טעות והבן.

[[NAMELESS]]

לאור הערת איזה מן החברים האב איך געטוישט דעם שם האשכול,

[[NAMELESS]]

ג אין מוסיף געווען כיד הדמיון טובה עליו באשפריצט מיט הויעכע תלמודישע טערמינען אבער איבערלאזענדיג פולע אומראציאנאלע טעותים, ,

טעות גדול.
ער האט עס געמאכט מלא חריפות, יעדער פירוש אויפן ירושלמי האט ער נאך געמאכט מיטן שניט און סטיל פון יענעם מחבר, סיי דער אויפן הכתיבה און סיי די מהלך הלימוד, ווי אויך יעדער מאל ווי עס ווערט צוגעברענגט און גאנץ בבלי וירושלמי אדער סיי וועלכער ראשון א מראה מקום פון ירושלמי קדשים האט ער געהאט אריינגעפלאכטן יענע ווערטער במקומו אויף אן אויפן וואס ס'זאל דארט גוט אריינפאסן, מ'דערציילט אפילו אז עימיצער האט אויף געוויזען די פאלטשקייט ווייל אויף איין פלאץ האט ער פארפעלט אראפ צו ברענגן א מראה מקום.

וואס מ'וואלט געגענט דעבעטירן איז וויאזוי האט דאן א מענטש דאס געקענט אליינס ארויס געבן, אן א קאמפיוטער און אנע הילף פון אנדערע, ווי אויך וואס זיינע מאטיווען זענען געוועהן,

[berlbalaguleh]

די הערה איז אן הערה אבל אם לדין אינו דומה. דער ירושלמי פון פרידלנדער האט געהאט גוטע תורות. די איינציגסטע פראבלעם זיינע איז אז עס איז נישט ירושלמי. וואלט ער עס ארויסגעגעבן בשם חידושי שלמה פרידלנד וואלט עס געווען א שיין ספר. הייסט עס נישט די תורה'דיגע חלק איז דער פראבלעם נאר טאקע די סייענטיפישע חלק, דהיינו ווער האט עס געשריבען אין וועלכע תקופה וכו, און אין דעם האבען טאקע אויך רבנים זיך טועה געווען. נאר עס איז א חילוק פון א תורה'דיגע טעות והבן.

לעיקוואוד: ניין. ס'איז א טעות. ווייל דער געפעלשטער "ירושלמי" איז מופרך מעיקרו. ס'איז נאך ערגער ווי א חיבור וואס איז פלאגיאירט. ווייל ס'איז אומאויטענטיש. ממילא איז שוין נישט קיין חילוק וואס דער מחבר אדער מביא לדפוס זאגט.
ס'איז נאר א חידוש אויף די גדולי ישראל וועלכע האבן געגעבן א הסכמה. וויאזוי זיי האבן נישט געכאפט. פונקט אזוי ווי ס'איז אנגעגאנגען היציגע דעבאטעס און וויכוחים איבער דעם זוהר. אויב ס'איז אויטענטיש אדער געפעלשט דורך א פעאיגן פעלשער. ס'זענען דא שטארקע ארגומענטן און ראיות אויף ביידע צדדים. אגב. ר' יעקב עמדין האלט אויך אז ס'איז געפעלשט. אבער, לעומת זה איז דא שטארקע ראיות אז דער זוהר איז יא אויטענטיש....או.קעי. דער שמועס איז שוין פארפארן...!

[[NAMELESS]]

לעומת זה איז דא שטארקע ראיות אז דער זוהר איז יא אויטענטיש....

ילמדנו רבינו

[berlbalaguleh]

לעומת זה איז דא שטארקע ראיות אז דער זוהר איז יא אויטענטיש....

ילמדנו רבינו

כעלמ'ער מגיד: עטליכע פון די ראיות זענען: איינס. אז דער זוהר מאכט פארשידענע פרעדיקשנ'ס וועלכע זענען טיילווייז אדער אינגאנצן מקויים געווארן. למשל. דער זוהר אין פ' נח אויפ'ן פסוק "וארובות השמים נפתחו"...בשנת ת"ר (לאלף הששי) יתפתחון תרעין דחוכמתא...!...און דער מציאות איז אז די מערסטע טעכנאלאגישע ערפינדונגען זענען אויפגעקומען נאך דעם יאר ת"ר./1840. וואס אין יענעם יאר איז געווען דער גאלד ראש, ווען מ'האט געטראפן א סאך גאלד אין קאליפארניע און נעוואדא..און ס'האט זיך אנגעהויבן די גרויסע אויסוואנדערונג צו די מערב געגענט פון אמעריקע.

די צווייטע פרעדיקשן וואס דער זוהר זאגט (דאכט זיך אין פ' וירא), איז, אז בעפאר משיח וועט קומען וועלן די בני ישמעאל באקומען גרויס עשירות. אין זכות פון מצות מילה וואס זיי זענען מקיים. אבער לעולם הבא ווען זיי וועלן שטיין אין די רייע כדי צו באקומען שכר וועט מען זיי זאגן אז זיי האבן שוין באקומען דעם שכר בעולם הזה. דער לשון הזהר איז אזוי ווי א שטר פרוע... א באצאלטער טשעק...

די דריטע ראיה אז דער זוהר איז אויטענטיש און נישט אויפגעמאכט פון עפעס א מיסטער משה די ליאון...איז די תפילה פון "בריך שמיה" וואס מ'זאגט בשעת הוצאת ס"ת. ווייל אזא תפילה קען א פעלשער נישט אויפמאכן...!

[[NAMELESS]]

ווי ווייט איך ווייס, כמעט אלע חכמות וואס זענען דא היינט אין די וועלט זענען יארן יארן עלטער פון 1840. די חכמות וואס זענען יא ענדעקט געווארן נאך 1840 קען מען פונקט אזוי אנצייכנען די יאר 1865, אדער וועלעכע אנדערע יאר ארום אלץ א milestone.

א גאלד געיעג איז שוין געווען מערערע מאל אין די היסטאריע (לאו דווקא גאלד, ארגענטינא האט זיך באזעצט דורך א - נישט געשטויגנע - זילבער געיעג). חוץ מזה קען איך נישט זעהן וואס א גאלד געיעג האט שייכות מיט תרעין דחוכמתא.

בנוגע די עשירות ביי די בני ישמאל, איז שוין משיח געקומען אז דער נבואה זאל ווערן פארפולקאמט? צווייטענס, איז דאס די ערשטע מאל אין די היסטאריע פון די בני ישמאל אז זיי האבן עשירים? רוב בני ישמאל כהיום זענען נעבען עניים מרודים קשי יום, מיינט דאס אז משיח קען נאך נישט היינט קומען?

"בריך שמיה" איז מסתמא די שטערקסטע ראיה. לאמיר בלייבן ביי דעם.

[פישלע העררינג]

ער שרייבט יא פישעלע! יש לך טעות!

געקויפט על סמך דיין זיכערקייט, [tag]קאצע ציקער[/tag]. יצחק וואטעווער'ס באלעמער ארטיקל איז טאקע זייער צו דער זאך, אז די משפטי השם משמחי לב ווערן פארטריקענט ווען מען ווערט צו טעקניקל מיט זיי.

[berlbalaguleh]

כעלמ'ער מגיד: אויב דו וועסט מדייק זיין אין מיינע ווערטער. איך האב געזאגט..."נאך דעם יאר"...נישט דווקא אין דעם יאר...!...און דער מציאות איז (כ'האב עס נאכגעקוקט דעם אלט פעשיאן וועי. אין אן אלמאנאך). אז חוץ די סטיעם ענדיזשין, און נאך אפשר עטליכע קליינע טעכנישע ערפינדונגען. אבער טעלעגראף און די פראקטישע באנוץ פון עלעקטריציטעט איז אלץ געקומען נאך דעם יאר ת"ר/1840...!

איבער די עשירות פון די בני ישמעאל. איז דער פאקט אז ביז דעם יאר 1920, פאר ענגלאנד, און נאכדעם אמעריקע האבן אנטדעקט די ריזיגע אויל קוועלער אין די געוויסע אראבישע מדינות זענען זיי אלע געווען ארימע שלעפער און ציגיינערס. און דאס אז זיי פיהרן זיך אויף אויף א פעאדאלן אופן, און טיילן נישט דאס עשירות מיט די אלגעמיינע באפעלקערונג, מיינט נאר אז זיי זענען אן אומה שפילה, ווי די גמרא רופט זיי אן...און די פאלעסטינער (פאר די וועלכע ווילן פרעגן..) זענען בכלל נישט קיין בני ישמעאל. נאר א געמיש פון עגיפטער, סיריער און טשערקאסן, וועלכע די טערקן האבן אהינגעברענגט צו באזעצן די מדבריות און וויסטענישן פון פאלעסטינע. און ביז די ציונים זענען ב"ה אנגעקומען און האבן אזוי וואונדערליך אויפגעשטעלט אזא הערליך לאנד, איז פאלעסטינע געווען איין שטיק מדבר...!

[אונטער חכם]

אין די מאמענט לויפט די וואך אן ארטיקל וואס ברענגט כאילו ארויס די פראבלעמען מיט די אקעדעמישע סייענס דזורנאלן, ווי ליצים האבן פובליצירט פאלשע שטודיעס, כאילו אנציגעבן א סיבה נישט צו האבן ציטרוי אין די סייענטיפישע וועלט,
אין איך האב פונקט געהאט עטליכע ליידיגע מיניט האב איך ארויסגעברענגט אז די זעלבע פראפאגאנדע קען גענוצט ווערן אנטקעגן די תורה'דיגע וועלט,
עס איז אבער נישט אזוי וויכטיג אין לוינט נישט פארדעם צי קויפן די מאמענט,

איך בין נישט זיכער אבער אויב געדענק איך גוט איז די מעשה געווען אז די ליצים האבן געשריבן שטותים והבלים און עס איז אריין אין א זשורנאַל וואס די עדיטארס דארפן איבערקוקן אלעס וואס גייט אריין דארט ממילא איז עס אינגאנצען נישט קיין דמיון צום ירושלמי המזויף אדער בשמים ראש וואס עס איז זייער שווער, אדער אוממעגליך געווען צו כאַפּן פון דעם אליינס אז עס איז מזויף.
וואלט דער ארטיקל געשריבן אז די ליצים האבן געשריבן א מאמר אין נאמען פון איינשטיין אדער אויב וואלט דיין מעשה געווען אז רבנים האבן געגעבן אן הסכמה אויף שטותים והבלים וואלסטו געהאט א פוינט.

[נקודת-אמת]

ווי ווייט איך ווייס, כמעט אלע חכמות וואס זענען דא היינט אין די וועלט זענען יארן יארן עלטער פון 1840. די חכמות וואס זענען יא ענדעקט געווארן נאך 1840 קען מען פונקט אזוי אנצייכנען די יאר 1865, אדער וועלעכע אנדערע יאר ארום אלץ א milestone.

א גאלד געיעג איז שוין געווען מערערע מאל אין די היסטאריע (לאו דווקא גאלד, ארגענטינא האט זיך באזעצט דורך א - נישט געשטויגנע - זילבער געיעג). חוץ מזה קען איך נישט זעהן וואס א גאלד געיעג האט שייכות מיט תרעין דחוכמתא.

די קשיא אויפ'ן גאלד-געיעג בין איך מסכים, און אפשר וועט ר' בערל מסביר זיין וואס האט חכמה מיט גאלד, (ווייל לויט די ספירות העליונות ווי ווייט איך ווייס גאלד איז אנטקעגן די מידה פון גבורה, אבער קען זיין...)
אבער די חכמות וואס דו ווייסט אלץ פון פארדעם האט גארנישט געמאכט די וועלט מעהר פארגעשריטן, פון חכמה אליינס צו כאפן אן התפעלות? נו.
פון שנת ת"ר און ווייטער איז דער וועלט געווארן מעהר און מעהר פארגעשריטן ווי צ.ב.ש. מיט'ן לעקטער, קאר'ס, פליגער'ס א.א.וו.
קען זיין אז געוויסע טעכניקעס און טאקטיקן וואס האבן צו געברענגט פאר דעם האבן שוין פיזיקער'ס אנטדעקט יאהרן פאר דעם.
אבער זינט ה'ת"ר האבן זיך די שערי-חכמה געעפנט געווארן פאר די וועלט נישט נאר פאר די פילאזאפן און די חכמים.

(ואם תדייק בלשון פתיחת השערים זוהי הכוונה שיוכל כל אחד לכנוס בהם, וואס ביז יענטסמאהל איז דאס נאר געוועהן א v.i.p. zone)

בהצלחה.

[רביה''ק זי''ע]

לעומת זה איז דא שטארקע ראיות אז דער זוהר איז יא אויטענטיש....

ילמדנו רבינו

כעלמ'ער מגיד: עטליכע פון די ראיות זענען: איינס. אז דער זוהר מאכט פארשידענע פרעדיקשנ'ס וועלכע זענען טיילווייז אדער אינגאנצן מקויים געווארן. למשל. דער זוהר אין פ' נח אויפ'ן פסוק "וארובות השמים נפתחו"...בשנת ת"ר (לאלף הששי) יתפתחון תרעין דחוכמתא...!...און דער מציאות איז אז די מערסטע טעכנאלאגישע ערפינדונגען זענען אויפגעקומען נאך דעם יאר ת"ר./1840. וואס אין יענעם יאר איז געווען דער גאלד ראש, ווען מ'האט געטראפן א סאך גאלד אין קאליפארניע און נעוואדא..און ס'האט זיך אנגעהויבן די גרויסע אויסוואנדערונג צו די מערב געגענט פון אמעריקע.

די צווייטע פרעדיקשן וואס דער זוהר זאגט (דאכט זיך אין פ' וירא), איז, אז בעפאר משיח וועט קומען וועלן די בני ישמעאל באקומען גרויס עשירות. אין זכות פון מצות מילה וואס זיי זענען מקיים. אבער לעולם הבא ווען זיי וועלן שטיין אין די רייע כדי צו באקומען שכר וועט מען זיי זאגן אז זיי האבן שוין באקומען דעם שכר בעולם הזה. דער לשון הזהר איז אזוי ווי א שטר פרוע... א באצאלטער טשעק...

די דריטע ראיה אז דער זוהר איז אויטענטיש און נישט אויפגעמאכט פון עפעס א מיסטער משה די ליאון...איז די תפילה פון "בריך שמיה" וואס מ'זאגט בשעת הוצאת ס"ת. ווייל אזא תפילה קען א פעלשער נישט אויפמאכן...!

וואו איז דער דיסלייק קנעפל??? אזעלכע שטותים צו רעדן?! ס'דא גענוג און נאך ספרים וואס האבן געמאכט פרעדיקשינס וואס זענען מקוים געווארן, מ'דארף נישט זיין קיין רשב"י פאר דעם, און אפילו נישט קיין בעל רוח הקודש. ווער רעדט נאך פון רמד"ל, וואס כו"ע מודי אז ער איז נישט געווען קיין פשוטער מענטש.

[שלום על ישראל]

די שאלה איבער נביאות, דארף אייביג זיין, וויפיהל נביאות פונעם זוהר האט זיך נישט ארויסגעשטעלט?