ציונות מה הוא?

[גאלד]

נאך א וויכטיגע נקודה, "פרומע ציונים" מיינט נישט וויזניץ און בעלזא, "פרומע ציונים" מיינט אזוי אזוי ווי רב קוק אדער רב עובדי' יוסף, וכדומה, וואס האלטן אז ציוניזם איז געשטיצט פונעם פרומען שטאנדפונקט, אבער דער וויזניצער און בעלזער שיטה איז לגמרי נישט אין דעם קאטעגאריע,
ואין לי זמן להאריך

[לאדיך אפ]

שטייט נישט אין ויואל משה אז גיין צום בחירות איז יהרג ואל יעבור? וואלסטו דיך משדך געווען פאר איד וואס ביקט זיך צו א געטשקע יעדע פאר יאר ווייל זיין רביהאט אזוי געהייסן?

[געפילטע פיש]

שטייט נישט אין ויואל משה אז גיין צום בחירות איז יהרג ואל יעבור? וואלסטו דיך משדך געווען פאר איד וואס ביקט זיך צו א געטשקע יעדע פאר יאר ווייל זיין רביהאט אזוי געהייסן?

טשענסעס אר אז דו גייסט זיך משדך זיין מיר איינער וואס בוקט זיך צו עפעס וואס זיין רבי האט געהייסן.

[משכיל]

הרב גאלד דו ביסטו נישט דא אין די בני יואל מקוה, דער נאמען איז הרב עובדיה יוסף,

[גאלד]

שטייט נישט אין ויואל משה אז גיין צום בחירות איז יהרג ואל יעבור? וואלסטו דיך משדך געווען פאר איד וואס ביקט זיך צו א געטשקע יעדע פאר יאר ווייל זיין רבי האט אזוי געהייסן?

טאקע א סברה וואס ס'אפשר דא א מקום צו דערהערן אבער ס'פארט א סברה, נישט אזאך וואס ווערט דירעקט ערווענט אין ספרי הרב מ'סאטמאר זצ"ל, לויט דעם סברה איז בעלזער רבי געווען א עובד ע"ז, און מיין סברה (אויך נאר א סברה) זאגט אז דער סאטמאר רבי האט נישט אזוי געהאלטן און איהם געהאלטן פאר א צדיק,

נ.ב. אנטשולדיגט פארן נישט געבן די טיטול הראוי פאר די אנדערע מנהיגים, איך האב עס געשריבן אלס רגילות און נישט משים לב געווען

[גאלד]

שטייט נישט אין ויואל משה אז גיין צום בחירות איז יהרג ואל יעבור?

ניין ס'שטייט נישט, לפי ידיעתי

[שמעקעדיג]

איך ווייס נישט אויב איינער האט שוין געשריבן. אבער די סיבה פארן נישט נעמען געלט פון די מדינה האט נישט מיט קיין ציונות, נאר איז כדי זיי זאלן נישט האבן א ווארט אין די מוסד. ווער עס נעמט זייערע פראגרעמס מוז אויך לערנען זאכן וואס זיי הייסן אזוי ווי דא און אמעריקע. אבער פריוואט נעמען געלט פון זיי איז קיינמאל קיין פראבלעם נישט געווען, חוץ פאר די וואס ווילן נישט נהנה זיין פון מחללי שבתות, אזוי ווי דא און אמעריקע זענען דא די וואס ווילן נישט נהנה זיין פון פוד סטעמפס וכדומה.

נישט אזוי זיכער. דער ענין איז ערווענט אין על הגאולה אסאך מאל, וועגן כח הפועל בהנפעל. מען ווערט נשפע פון די רשעים, עס איז א בחינה פון שוחד המעוור עיני צדיקים ופקחים. ביי פריוואטע געלטער האט מען מקיל געווען, אבער ביי די מוסדות איז דאס אסור ווי חזיר.

[טעלעפאן]

און וואס איז דער גדר-איסור פון נישט פארן קיין א״י, ווייל מען אנערקענט די ווערק פון די רשעים? האט עס א סמך? ווי הארב איז דאס?

[גאלד]

דאס איז א פשוט'ע סברה, די מציאות איז אז ציונית איז א שטארקע יצר הרע, ס'איז א תאוה ווי אלע תאות, נאטורליך יעדער מענטש (צו א איד צו א גוי) האט א הרגש פון פאטריאטישקייט צו א לאנד פון זיינע אייגענע מענטשן, אין ויואל משה סוף מאמר ישוב אר"י שרייבט ער אז ס'עפעס אזוי מאדנע אז נארמאלע אנשים בינונים האבן עפעס א אויסערארדענליגע התלהבות פאר פונקט די מצוה פון ישוב אר"י, מ'זעהט נישט זיי זאלן האבן די התהלבות ביי אנדערע מצות, וכדומה, ווייל די הרגש פון פאטריאטישקייט טרייבט זייערע געפילן,
ממילא ווען א פרעמדער איד קומט קיין אר"י מיט נישט די שטערקסטע כח נגד היצר, קען עס האבן א השפעה, פארוואס זיך אריינלייגן אין א נסיון?

[משכיל]

און עס איז אויך זייער מאדנע אז מענטשען וואס שטייען גאנץ ווייט פון פרישות און יר"ש קענען האבען אזא שטארקע ברען צו קנאות !י

[גאלד]

און עס איז אויך זייער מאדנע אז מענטשען וואס שטייען גאנץ ווייט פון פרישות און יר"ש קענען האבען אזא שטארקע ברען צו קנאות !י

אויך גערעכט, יעדע זאך איז צדיקים ילכו ופושעים יכשלו,

[משכיל]

וויפיל הסברה פעלט אויס צו האבען א געפיל צו ארץ ישראל וואס איז דאס לאנד ווי אברהם יצחק און יעקב האבען געלעבט ווי דער בית המקדש איז געשטאנען ווי דער גאנצער נ"ך שפילט זיך אף, וואס עס זיינען דא הונדרעטער מאמרי חז"ל בשבח ארץ ישראל, ווי עס איז היינט דא בערך א מיליאן שומרי תורה ומצות, וואס אלע גוים פון ארום זיינען גרייט ... רח"ל וויפיל הסברה פעלט אויס צו האבען א געפיל צו דעם דאס איז דאך די וואינונג פון אידן און אהין גייט בקרוב בימינו אנקומען דער עני רוכב על החמור,די פריערדיקע צדיקים האבען געהאט אזא הייסע געפיל צום ארט, זעה דער חתם סופר ועוד

משא"כ צו האסען ארץ ישראל צו האבען אזא פרעמד געפיל צו אלעם וואס איז דא און ארץ ישראל, דארף מען צענדליגע יאהרן פון שלש סעודות תורה, פון ארטיקלען פון הסברה און איד און די הילף פון קול מבשר און ועדיין השטן מרקד בינינו , ווייל דאס איז א אומנאטירליכע געפיל, מען מאכט זיך אן אייגענע קולטור וואס האט נישט קיין נארמאלקייט, ווי אויסגעהאלטען איז די קולטור פון די קנאים על פי תורה? קלערט אריין, און איר ווילט נאך זאגען אז דער וואס איז אין קאנטראל פון יצר הרע האט נישט קיין געפיל צו ארץ ישראל נאר צו די קולטור פון די קנאים ???י

[אלבערט]

דער קנאי איז דער צד החתן, דער סדר העולם איז אז דער פרוי איז הולך אחר דרכי בעלה בעניני יהדות וחסידות, וזה פשוט,
לעצטע מאל איך האב געטשעקט איז סאשע ט"ב סאטמאר רביצין נישט ר' אהרן וויזניצער רבי,

פיין און וואויל ווען מען רעדט פון מינדערוויכטיגע זאכען, אבער לויט ווי סאטמאר רב זצ״ל האט אוועק געשטעלט זיין שיטה אז ציונות איז מינות גמור וואס איז שייך צו זאגען אז די פרוי ווערט נמשך נאכען מאן? איז ביי השכלה אויך גילטיג געווען די כלל? כפי ידיעתי זעכער נישט.

די דמיון צו השכלה איז בכלל נישט גלייך. השכלה איז געווען אן אידעלאגיע וואס איז געליגן אין מח, דאקעגן די חרדישע שיטות בנוגע ציונות אין אירע היינטיגע פארמען איז בכלל נישט דאס.

[אלבערט]

דער בעלזער אין וויזניצער חסיד, איז 90% מיטן שיטת ויואל משה, זיי האלטן זיך פאר קנאים, זיי האלטן אויך אז די מדינה איז טרייף, זיי האלטן אויך אז א אידישע מדינה איז אסור קודם ביאת משיח, נאר וואס דען זיי האלטן אז אמעריקע און פראנקרייך איז אויך טרייף, און מיטדעמאלעם וואוט מען דארט און אידן זענען אין די רעגירונג, מיינט עס דען אז מ'איז ציפרידן צי זיין אין גלות און מ'איז נישט מצפה לגאולה? ניין, ווען מ'איז מתפלל ושבור עול הגוים ועול הגליות האבן זיי פונקט אזוי אינזין די ציוניסטישע רעגירונג

נו דעמאלטס וואס איז סאטמארער שיטה? פארוואס נישט? נאכדערצו אז פריוואט נעמען די סאטמארע אידן געלט פון די מדינה

און וואס איז שיטת גער?

איך ווייס נישט אויב איינער האט שוין געשריבן. אבער די סיבה פארן נישט נעמען געלט פון די מדינה האט נישט מיט קיין ציונית נאר איז כדי זיי זאלן נישט האבן א ווארט און די מוסד. ווער עס נעמט זייערע פראגרעמס מוז אויך לערנען זאכן וואס זיי הייסן אזוי ווי דא און אמעריקע. אבער פריווייט נעמען געלט פון זיי איז קיינמאל קיין פראבלעם נישט געווען חוץ פאר די וואס ווילן נישט נהנה זיין פון מחללי שבתות אזוי ווי דא און אמעריקע זענען דא די וואס ווילן נישט נהנה זיין פון פוד סטעמפס וכדומה.

פאראן א געוויסע שיטה ביי מאנכע אין סאטמאר אז דער רבי האט נישט געלאזט נעמען געלט אין אמעריקע אויך נישט, געבויט אויף א שטיקל אין דברי יואל, דאכט זיך אין פר' במדבר.

[אלבערט]

יא יא, דאס איז דער טעם הדבר פארוואס סאטמאר רבי האט גע'אסרט גיין צו די בחירות, די חולקים טענה'ן אבער אז דאס גיין צו די בחירות מיינט נישט אז איך בין מודה אין עפעס, דאס מיינט בלויז אז איך בין מציל את שלי, איך בין א שטייער צאלער ווי יעדעם און איך וויל בלויז ניצן מיינע רעכטן אפגעזעהן ווער דער רעגירונג איז צו די ענגלענדער, צו די אראבער, צו ליידער די ציונים, אבער דער צד השוה איז אז ביידע זענען מודה אז דער רעיון המדינה איז טמא,

אלנספאל איז דער מדובר דא נישט צו מ'מעג גיין צו די בחירות, דער מדובר איז צו מ'מעג זיך מתחבר צו מתחברים למתחברים, דהיינו הולכי בחירות, וואס פון דעם רעדט נישט דער ויואל משה, אבער א מעשה רב פון ר' סנדר דייטש ע"ה איז יא דא,

וואו איז דער מקור הסיפור פון ר' סנדר?

[גאלד]

בלנ"ד שבת וועל איך עס נאכקוקן, ווייל איך האב עס געזעהן אין א ספר אין א ביהמ"ד ווי איך דאווען שבת,

[אלבערט]

וועלכע ספר?

[גאלד]

דאס דענק איך אויך נישט, איינער האט מיר עס געוויזן, כעל מוזן יענעם פרעגן

[גאלד]

געטראפן דעם מקור הסיפור,

ספר בוצינא קדישא חלק ב' סימן צח.

איך בין מעתיק דעם פונקטליכן לשון:

אומר מותר אנוס הוא!

בספרו הק' ויוא"מ ביאר רבינו את חומר האיסור של השתתפות בבחירות הטמאות לכנסת המינים במדינה הציונת. ונעשה רעש גדול בעולם התורה ובין כל מחנות יהדות חרדים. הרבה דשו ודרשו בענין הס' ויוא"מ. זה בכה וזה בכה.

והיו אנשים גם בקרב מחנינו שהתפלאו מאוד על רבינו שכתב בספרו ביטויים חריפים כ"כ נגד המשתתפים בחירות, וגם נגד שולחיהם הרבנים המחייבים את כל אחד להשתתף בבחירות. אחד מזקני החסידים פנה אלי ושאל אותי, דלפי מה שהעלה רבינו בספרו הגדול עד היכן מגיע חומר האיסור של השתתפות בבחירות, ושגם השליחים ושולחיהם עוברים איסורים חמורים, א"כ יפלא איך זה ביקר רבינו אצל רבנים והאדמורי"ם שנתנו חתימתם למען הבחירות. ומה יאמר הבריות.

אחרי התבוננת השבתי להסביר הדבר להשואל, כי הרבנים המחייבים להשתתף בבחירות רוח אחרת עמהם, והם סוברים כי אין פגם בדבר, וכבר נשתקעו בדעה זו ואינם רואים בזה שום איסור, ומכיון שהם ביקרו את רבינו, הרי מן הנימוס שרבינו יחזיר להם ביקור נימוסין. - אבל החסיד ההוא לא נחה דעתו מתשובתי. והאיץ בי להציע את שאלתו לפני רבינו.

בליל שבת קודש אחר התפילה, כאשר כל ציבור המתפללים עברו לפני רבינו לברך ולהתברך בברכת שבתא טבא, ואף רבינו ענה כנגד המברכים ולעומתם ברוך יאמר, ורבינו סקר את כל אחד ואחד, רמז לי רבינו שרוצה לדבר עמי. עמדתי מן הצד עד שעבר כל הקהל הקודש. ולאחר שאמר לי רבינו מה שרצה לומר לי. הרהבתי עוז בנפשי והצעתי את שאלתו וספיקו של החסיד ההוא. ושאל אותי רבינו: מה השבת לו. עניתי ואמרתי מה שהשבתי והסברתי לפי קט שכלי, שהתנהגותו של רבינו מוצדקת ומובנת לי מאד, כמו שהסברתי לעיל.

רבינו נכנס בשיחה ארוכה בנידן, ואמר ברוב התמרמרות, כי מאוד יפלא בעניו אשר רבנים וגדולי ישרא' ישגו ויעשו כדבר הזה, להורות לאנשים תמימי לב להשתתף בבחירות של שלטון כופרים, ולבחור בנציגים שישתתפו בממשלה של מינות וכפירה, אשר כל עיקר התייסדות המדינה הוא איסור חמור ונורא. ומובן בלי שום ספק וספק ספיקא כי כל מגע ומשא עם מדינה המורדת במלכות שמים אסורה בהחלט, ולען באמת תימה גדולה על רבנים וגדולי תורה הנמחייבים להשתתף בבחירות.

אח"כ הסביר רבינו דמה שביקר את הרבנים מתירי הבחירות לא קשה כלל, כי הם בגדר אומר מותר אנוס הוא, אחרי שגמרו בדעתם שמותר להשתתף בהבחירות, וגמירא לן אומר מותר אנוס הוא, כדאיתא בש"ס. וגם הם בגדר אומר מותר, כי לפי דעתם אין בזה שום איסור.

עד כאן לשונו

[דעמאקראטיע]

וויפיל הסברה פעלט אויס צו האבען א געפיל צו ארץ ישראל וואס איז דאס לאנד ווי אברהם יצחק און יעקב האבען געלעבט ווי דער בית המקדש איז געשטאנען ווי דער גאנצער נ"ך שפילט זיך אף, וואס עס זיינען דא הונדרעטער מאמרי חז"ל בשבח ארץ ישראל, ווי עס איז היינט דא בערך א מיליאן שומרי תורה ומצות, וואס אלע גוים פון ארום זיינען גרייט ... רח"ל וויפיל הסברה פעלט אויס צו האבען א געפיל צו דעם דאס איז דאך די וואינונג פון אידן און אהין גייט בקרוב בימינו אנקומען דער עני רוכב על החמור,די פריערדיקע צדיקים האבען געהאט אזא הייסע געפיל צום ארט, זעה דער חתם סופר ועוד

משא"כ צו האסען ארץ ישראל צו האבען אזא פרעמד געפיל צו אלעם וואס איז דא און ארץ ישראל, דארף מען צענדליגע יאהרן פון שלש סעודות תורה, פון ארטיקלען פון הסברה און איד און די הילף פון קול מבשר און ועדיין השטן מרקד בינינו , ווייל דאס איז א אומנאטירליכע געפיל, מען מאכט זיך אן אייגענע קולטור וואס האט נישט קיין נארמאלקייט, ווי אויסגעהאלטען איז די קולטור פון די קנאים על פי תורה? קלערט אריין, און איר ווילט נאך זאגען אז דער וואס איז אין קאנטראל פון יצר הרע האט נישט קיין געפיל צו ארץ ישראל נאר צו די קולטור פון די קנאים ???י

שמך נאה אוי ביזטו א געזונטער מ. זאג נאר ביזטו נישט צופעליג ישראל אייכלער????
וואס דרייעסטו א קאפ פון ליעבשאפט צו אר''י דו פראגלייכסט עס נאך צום חתם סופר
דעס וואס דו גלייכסט אר''י אין אלע ציונים גלייכן אר''י איז זייער פשוט ווייל עס איז א גוטע געפיל ווען מען טראכט אז ארץ ישראל ליגט אין די הענט פון אידן
איי די אידן טוען דארט אפ כל עבירות שבתורה
דער כוחי ועוצם ידי איז גאר א שטארקער נסיון
דו גלייכסט אר''י ווייל עס האט אסאך אידישע היסטאריע פונקט ווי דער אמעריקאנער גלייכט אמעריקא ווייל עס האט אסאך היסטאריע פון זיינע עלטערן

דער חתם סופר אין אנדערע צדיקים האבן געגליכן אר''י ווייל זיי האבן געשפירט עפעס העכערס זיי האבן געשפירט קדושות אר''י ממילא האבן זיי געהאט אזא השתוקקת
אין סתם בדרך אגב אז מען קוקט אין די הסיטאריע זעהן מען אז נאר גדולים וקדושים זענען ארויפגעפארן קיין א''י ווייל זיי האבו געהאט א תשוקה צו וואונען דארט
משא''כ דער המון עם איז קיינער נישט געווען אינטרעסירט צו וואוינען דארט

[דעמאקראטיע]

אין די אלע עוולות וואס סאטמאר האט געטועהן אלע יארען מאכט זיי וואס ?י
לויט סאטמאר איז דען די עוולה די מעשים פון די מדינה אפילו ווען זיי זאלען זיין וואויל און פיין איז עס דאך אסור,י
אבער לדעתי איז די ג' שבועות הלכה למעשה א נייע ערפינדונג, זייער אסאך גדולי ישראל האבען נישט געהאלטען אזוי,י
די אמת'ע טענה געקען סאטמאר איז אז אויב דער ויואל משה איז הלכה למעשה, איז אן פשרות, דאס וואס מען לייגט צו פירושים וואס מען האט אליין געהערט פון רבי'ן קען נישט אוועק מאכען וואס ווערט גע'פסק'נט מפורש אין ויואל משה, יבקע הדין את ההר, נישט נאר ווי איך וויל דהיינו "ויואל משה" און ער האט אזוי געוואלט,י
און דער רבי זי"ע אליין האט נישט אויסגעפירט למעשה וואס ער האט געשריבען, אויב איינער וואס גייט צו בחירות מיט בגדי שבת איז זיך משדך מיט זיין נעפיו וואלט ער געדארפט מוחה זיין, בפרט ווען ער האט גאנץ גוט געווסט אז יענער איז זיין איינציגער ממלא מקום,י
דאס איז דער פראבלעם אויב מען קען מאכען פשרות אין די שיטה, ווילן די אגודה אויך מאכען זייערע פשרות,י

אין מחנה החרדי איז געווען א סעריע פון ארום 50 ארטיקלען ווי ער האט צעקליבען דעם ויואל משה בדרך כבוד, און ווייזט דארט איבער די פילע פראבלעמען וואס איז דא אין דעם ספר, י
איך זעה נישט עס זאל פעלען עפעס פון הרב עובדיה יוסף שליט"א מיט זיין עדה הקדושה פון הונדערט'ער טויזענטער אידן ציונים, גלייבט איר טאקע אז זיי גייען אלע אין גיהנום אריין ?י,

דיין ניק אין די תגובות דיינע שטומט עפעס הערליך
אין די גמרא מסכת כתובות איז נישטא קיין חולק אויף די שלש שבועות

אוי יעס פלאץ איז דא גענוג אין נאך ליידער
דו ווייסט וופיל רעפארמער סאיז דא?

[משכיל]

עס איז נישט קיין שום עוולה צו זיין א משכיל,

פארוואס דרייסטו דיך דא אין שטיבעל צו פארשטארקען דיין אמונה?י

כדי צו זיין א כשר'ע קנאוי דארף מען אפלאכען אסאך תורה'דיקע זאכען, מיט א ווינק פונעם אויג און א דריי מיט די נאז

[משכיל]

צוריק צום קעפעל פון דעם אשכול "ציונות מהו" איך וואלט אויך געוואלט וויסען, ווי אזוי אזא הארבע ענין וואס איז יהרוג ואל יעבור קען זיין אזוי נישט קלאר, עס איז שוין היינט דא ספרים ספעציעל אויף כמעט יעדע מנהג כמו מנהג ל"ג בעומר, און יעדע דבר טוב כגון מעשר כספים, אויך אויף יעדע מצוה כמו שילוח הקן, פארוואס זאל נישט ארויסקומען א ספר וואס זאל ארויסבערענגען אלע פרטים ופרטי פרטים פון די שיטה, אויב איז דא סתירות אין די מסורה זאל מען אלעס אראפ ברענגען חיים בערקאוויטש האט געהערט פון רבין זי"ע אזוי, און די היינטיגע דיינים זאגען אויף דעם אזוי און אזוי, עס וואלט געברענגט א קלארקייט, נישט אז יעדער זאל קענען מאכען זיין אייגענע "יהרג ואל יעבור מפי השמועה"י